CZĘŚĆ II

Rozdział IV Jan Paweł II – ciało i osoba w perspektywie aksjologicznej i ontologicznej.

W rozważaniach filozoficznych i teologicznych Karola Wojtyły występują refleksje antropologiczne, w których człowiek interpretowany jest w kategoriach metafizyki realistycznej.

ANTROPOLOGIA ADEKWATNA – której celem jest dążenie do zrozumienia i tłumaczenia człowieka w tym, co istotowo ludzki. Owa antropologia jest wizja człowieka o charakterze redukcjonalistycznym.

• powstanie człowieka możemy odczytać z tekstów biblijnych

• człowiek powstał na obraz i podobieństwo Boga

• ciało jest darem od Boga, człowiek miał być w ponadczasowym związku z Bogiem. Jednak od zaistnienia grzechu człowiek stracił nieśmiertelność na rzecz życia doczesnego

• podstawą antropologii adekwatnej jest ustanowienie wewnętrznej spójności i harmonii między ciałem i osobą

• początkiem człowieczeństwa jest ciało

• ciało ma wymiar sakralny, aksjologiczny, symboliczny

• człowiek staje się osobą (bytem osobowym), bo ma wolną wolę

• ciało to dar od Boga, świadectwo i nośnik prawd moralnych

• człowiek i jego akty spełniają się w czynie, który jest świadomym działaniem człowieka, czyn odzwierciedla życie wewnętrzne

• czyn to kontakt człowieka ze światem, musi on być normalny

• płeć jest początkiem istnienia ciał, które są połączone miłością w sakramencie małżeństwa, w małżeństwie wypełniają rolę jaką dał im Bóg, czyli prokreację

• płeć rodzi oblubieńczy sens ciała, prowadzi do tajemnicy stworzenia i odkupienia ciała

• płeć jest najgłębszą warstwą prostoty i czystości

• miłość, u której podstaw jest samotność człowieka, który cierpi z powodu braku bliskiej mu osoby. Mężczyzna ma tak miłować tak kobietę, jak Bóg umiłował Kościół

• małżeństwo, jako sakrament święty afirmuje ciało. Miłość małżeńska sankcjonuje kontakty cielesne, miłość erotyczną, prokreację

• chrzest oczyszcza ciało, jest elementem wprowadzającym do kościoła i daje możliwość zmartwychwstania

• zmartwychwstanie – to stan doskonałości i szczęśliwości człowieka przez zjednoczenie duszy z ciałem, daje pierwotną doskonałość między tym c duchowe, a tym co cielesne w człowieku

→ w poglądach antropologicznych JPII wywodzą się dwa nurty, które potwierdzają się monistyczny wydźwięk prezentowanych rozważań o człowieku

1. nurt wywodzi się z refleksji mistycznej, znajdującej swój wyraz w opracowaniach nawiązujących do doktryny Jana od Krzyża

2. nurt humanistyczny eksponuje wielkość i godność człowieka

TOMISTYCZNA ANTROPOLOGIA FILOZOFII → TOMASZ Z AKWINU

• wyrażał przekonanie o cielesnym pochodzeniu jednostki ludzkiej

• dusza ludzka jest jedynie formą substancyjną ciała, jest to ograniczony nierozerwalny związek duszy z ciałem

• człowiek jest psychofizyczną jednią

• dusza jest ciałem podczas życia doczesnego

• Bóg stwarza duszę ludzką bezpośrednio w ciele i niezależnie od ciała

• po śmierci ciała dusza bytuje aż do zmartwychwstania ciała

• dowartościowuje ciało

• do pojęcia człowieka nie należy sama dusza, ale byt złożony z ciała i duszy rozumnej

• zespolenie duszy z ciałem przynosi korzyści

ETAPY W TWÓRCZOŚCI, DZIAŁALNOŚCI I ŻYCIU KAROLA WOJTYŁY

1. zainteresowanie mistyka katolicką – człowiek i jego problemy i więzi z Bogiem

2. etyka katolicka oparta na zasadzie personalizmu tomistycznego, swoją uwagę kieruje na człowieka i jego przeżycia

3. dotyczył problematyki społecznej, czyli badał jak osoba spełnia się w czynie. Przyjął, że człowiek – osoba wciela się we własny czyn i poprzez czyn ten obiektywizuje. Czyn jest obiektem bezpośredniego aktu poznawczego.

• JPII wyraźnie odcina się od nurtu orficko-platońsko-gnostyckiego, od tradycji helleńskiej i wskazuje, że dla katolika i chrześcijanina podstawowym źródłem antropologii i wiary powinna być Biblia.

• Dowodzi, że właśnie w wymiarze eschatologicznym przywrócona zostaje pierwotna doskonałość między tym co duchowe a tym, co cielesne w człowieku.