Hanna Stempień
Nr albumu 5964
Semestr III, rok II
Poziom C
„Zadania pielęgniarki w promocji zdrowia w szpitalu albo POZ”
Promocja zdrowia, według definicji zawartej w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia z 1993 roku mówi, iż jest to „działanie społeczne i polityczne na poziomie indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest podniesienie stanu świadomości zdrowotnej społeczeństwa, krzewienie zdrowego stylu życia i tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu. Jest to proces aktywizacji społeczności lokalnych, polityków, profesjonalistów i laików, podejmowanej dla osiągnięcia trwałych zmian w środowisku, które zmniejszały lub eliminowały społeczne i inne środowiskowe przyczyny zagrożeń zdrowia.”
Wyróżnia się cztery poziomy promocji zdrowia:
Poziom środowiskowy – oddziaływanie na środowisko życia i pracy. Należą do nich takie akcje promocyjne, jak "zdrowe miasto", "zdrowy dom" i podobne.
Poziom społeczny – oddziaływanie na grupy społeczne i inne elementy struktury społecznej. Tworzenie i propagowanie nowych, sprzyjających zdrowiu wzorów i standardów zachowań. Najważniejsze instrumenty oddziaływania to reklama, polityka fiskalna, zmiany w ustawodawstwie, a przede wszystkim działania edukacyjne.
Poziom organizacyjny (instytucjonalny) – instytucje jako ośrodki promocji zdrowia ("zdrowa szkoła", "zdrowy szpital" itp.). Tworzenie kultury sprzyjającej zdrowiu w środowisku pracy.
Poziom indywidualny – w dawnym modelu główna sfera działań.
Strategicznym celem promocji zdrowia jest jego kształtowanie, wzmacnianie oraz optymalizacja statusu zdrowotnego jednostek i populacji. Aby to osiągnąć, wyznacza się szereg celów operacyjnych, do których należą:
zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
redukcja czynników ryzyka (tj. długotrwałego bezrobocia, izolacji społecznej, niskiego poziomu wykształcenia)
zmiana innych zachowań zdrowotnych (tj. zachowania będące wyraźnymi czynnikami ryzyka, ale też niepełniące funkcji prozdrowotnych np. niektóre sposoby spędzania wolnego czasu, wypoczynku i relaksu, a także korzystania z opieki medycznej i zdrowotnej, zużyciu leków, realizacji zaleceń lekarskich, samoleczeniu)
zmniejszenie absencji chorobowej
obniżenie kosztów opieki zdrowotnej
wzrost wiedzy społeczeństwa o czynnościach wpływających na zdrowie
lepsze standardy organizacyjne
Głównym realizatorem w/w celów jest pielęgniarka środowiskowa/rodzinna.
Zasady i metody promocji zdrowia:
Promocja zdrowia jest oparta na kilku zasadach, które mogą być uznane za wytyczne działań praktycznych, a jednocześnie wskazują na jej nowatorstwo w stosunku do tradycyjnej medycyny i ochrony zdrowia. Spośród tych zasad dwie wydają się najważniejsze:
Promocja zdrowia obejmuje wszystkich ludzi a nie tylko chorych bądź zagrożonych chorobą (grup ryzyka)
Promocja zdrowia zajmuje się wszystkimi czynnikami zwiększającymi potencjał zdrowia. Powoduje to, że do rozwoju teorii promocji zdrowia przyczyniają się takie dyscypliny pozamedyczne, jak socjologia, psychologia, pedagogika, ekonomia, polityka społeczna, marketing czy filozofia.
Charakteryzując istotę promocji zdrowia, warto wymienić kilka innych jej założeń, takich jak:
Człowiek jest podmiotem, a nie jedynie przedmiotem opieki medycznej. Chodzi tu o skuteczność opieki, której koniecznym warunkiem jest partnerstwo i współpraca między personelem i pacjentem.
Odpowiedzialność każdego z nas za własne zdrowie, której nie da się całkowicie – ani nawet w jakimś stopniu – przerzucić na opiekę instytucjonalną, choć tendencje do takich zachowań mogą się pojawić zarówno po stronie pacjentów, jak i personelu medycznego
Współodpowiedzialność łączy się z wymogiem aktywności. Postawa aktywna wyraża się m.in. zmianą stylu życia, rezygnacją bądź ograniczeniem nałogów i innych zachowań szkodzących zdrowiu, czy wreszcie prozdrowotnymi działaniami w społeczności lokalnej. Służy to również medycynie naprawczej, gdyż aktywność wobec zdrowia w sposób naturalny przenosi się na zachowania w chorobie.
Skupianie uwagi na środowisku. Wynika to z uznania istotnego wpływu na zdrowie człowieka czynników społecznych i środowiskowych.
Troska o jakość życia.
Główne zadania jakie ma pielęgniarka w zakresie promocji zdrowia zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 roku w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 214, poz. 1816) i są to:
„Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:
rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym u świadczeniobiorców;
rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych świadczeniobiorców;
prowadzenie edukacji zdrowotnej;
prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;
monitorowanie rozwoju dziecka zgodnie z odrębnymi przepisami;
realizację programów zdrowotnych i profilaktyki chorób;
prowadzenie działań profilaktycznych u świadczeniobiorców z grup ryzyka zdrowotnego;
organizację grup wsparcia;
profilaktykę chorób wieku rozwojowego;
edukację w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz informacje o szczepieniach zalecanych.”
Obecnie teoria i praktyka promocji zdrowia nie ogranicza się już do oddziaływania na ludzi, by zmienić ich styl życia, lecz zajmuje się także środowiskowym, instytucjonalnym i społecznym poziomem zdrowia.