Podział semiotyki:
Semantyka
Syntaktyka
Pragmatyka języka
Semiotyka- nauka o języku rozumianym jako system znaków.
Logika formalna- nauka o wynikaniu logicznym.
Ogólna metodologia nauk- nauka o procedurach badanych.
Semantyka- zajmuje się znakiem i jego relacji do oznaczanego przezeń przedmiotu lub stanu.
Syntaktyka języka- zajmuje się znakami w ich stosunku do innych znaków.
Pragmatyka języka- nauka zajmująca się relacjami między znakami a ludźmi, którzy używają tych znaków.
logika formalna- bada formalne struktury myślenia i formuje najogólniejsze warunki poprawności rozumowania.
znaki- dostrzegamy układ rzeczy czy zjawisko spowodowane przez kogoś, ze względu na to, że jakieś kultury kulturowe nakazują wiązać z tym układem rzeczy czy zjawiskiem myśli określonego typu.
Oznaki- objaw, symptom jakiegoś stanu rzeczy czy zdarzenia. Nazywamy wszystko to co współwystępuje z owym stanem rzeczy czy zdarzeniem powoduje skierowaniem nań czyjeś myśli choć nie istnieją reguły znaczeniowe.
Język- system obejmujący wyznaczony przez pewne reguły zbiór znaków słownych.
Podział języków ze względu na genezę:
Naturalne
Sztuczne
Mieszane
Podział języków ze względu na poziom mówienia:
Język przedmiotowy pierwszego stopnia
Metajęzyk- język drugiego stopnia
Metametajęzyk- język trzeciego stopnia.
Główne funkcje języka (semiotyczne role wypowiedzi):
opisowa- za pomocą języka opisuje się pewne stany rzeczy i stwierdza ich występowanie w rzeczywistości przedmiotowej
ekspresywna- za pomocą języka wyraża się przeżycia wewnętrzne o charakterze emocjonalnym bądź intelektualnym
impresywna- za pomocą języka wywołuje się u odbiorcy określone stany psychiczne, nakłania się do określonego zachowania
performatywna- za pomocą języka wywołuje się pewne stany rzeczy
Kategorie syntaktyczne- kategoria wyrażenia wyróżnianego ze wzgl. na ich role w budowaniu wyrażeń złożonych
Kategorie syntaktyczne podstawowe- zdania w sensie logicznym, wyrażenia, które się nadają na podmiot lub orzecznik orzeczenia imiennego w zdaniu
Kategorie syntaktyczne pochodne- funktory, wyrażenia, które nie są zdaniem ani nazwami, lecz służą do wiązania jakiś wyrażeń w wyrażenia bardziej złożone.
Nazwa- wyraz lub wyrażenie, które nadaje się na podmiot lub orzecznik orzeczenia imiennego w zdaniu
desygnat nazwy- to podmiot, którego dana nazwa jest znakiem
treść nazwy-zespół cech, które posiada dany desygnat tej nazwy i tylko desygnaty tej nazwy posiadają wszystkie te cechy łącznie
cechy konstytutywne-cechy, które wystarczają do tego, aby odróżnić desygnaty danej nazwy od innych przedmiotów
cechy konsekutywne- inne cechy wspólne desygnatów danej nazwy
zakres nazwy- to klasa wszystkich desygnatów tej nazwy
agregat- to jakaś całość, rzecz złożona z części składowych
ze względu na budowę:
proste- jeden wyraz
złożone- więcej wyrazów
ze względu na to, co nazwy oznaczają:
konkretne- będące znakami przedmiotów materialnych, osób, zwierząt, roślin
Ze względu na to, ile mają desygnatów:
puste- brak desygnatu
jednostkowe- jeden desygnat
ogólne- wiele desygnatów
Ze względu na sposób wskazywania:)
generalne- przysługują przedmiotom ze wzg. na jakieś cechy, które tym przedmiotom przypisujemy
indywidualne- nazwa nadana poszczególnym tym a nie innym przedmiotom bez wglądu na cechy im przysługujące
Ze względu na możliwość określenia zakresu:
ostre- potrafimy rozpoznać przedmiot czy jest on desygnatem danej nazwy czy nie
nieostre- nie potrafimy rozpoznać przedmiot czy jest on desygnatem danej nazwy czy nie
Ze względu na strukturę desygnatów: (zbiorowe, niezborowe)
zbiorowe- desygnatami nie są poszczególne rzeczy lecz takie przedmioty, które traktujemy jako agregaty złożone z poszczególnych rzeczy
niezbiorowe- desygnatami są poszczególne rzeczy
Stosunek zamienności zakresów (równoważności)- istnieją przedmioty, które są jednocześnie desygnatami nazwy S i nazwy P, lecz nie ma takich desygnatów S, które niebyły desygnatami nazwy P i nie ma takich desygnatów nazwy P, które nie byłyby desygnatami nazwy S
Stosunek podrzędności- istnieją przedmioty, które są desygnatami nazwy S i nazwy P, nie ma takich przedmiotów , które by były S nie będąc zarazem P, ale są takie, które są desygnatami nazwy P choć nie są S
Stosunek nadrzędności- istnieją przedmioty, które są desygnatami nazwy S i nazwy P, prócz tego są przedmioty będące desygnatami nazwy s, które nie są desygnatami nazwy P lecz nie ma takich, które byłby desygnatami P nie będąc desygnatami S
Stosunek krzyżowania się zakresów- istnieją S, które są zarazem P i istnieją S, które nie są P i istnieją P które nie są S
Stosunek wykluczania się zakresów-istnieją S, które nie są P, istnieją P, które nie są S, natomiast nie istnieją przedmioty które byłyby desygnatami nazwy S i zarazem nazwy P
Zdanie w sensie logicznym- wyrażenie jednoznaczne stwierdzające na gruncie danych reguł języka iż tak a tak jest albo tak a tak nie jest. Są to tylko wyrażenia o których możemy powiedzieć że są prawdziwe albo fałszywe.
Zdanie prawdziwe- zdanie opisujące rzeczywistość taką jaka jest.
Zdanie fałszywe- zdanie opisujące rzeczywistość niezgodnie z tym jak się ona ma.
Wartości logiczne zdania- to jego prawdziwość (1) lub fałszywość (0)
Zdanie analityczne- to takie, którego prawdziwość jest przesądzona ze wzg. na samo znaczenie użytych w nim słów, zdanie któremu nie można zaprzeczać, bez naruszenia reguł określających znaczenie użytych w nim słów.
Zdanie wewnętrznie kontradyktoryczne- to takie , którego fałszywość jest przesądzona ze wzg. na samo znaczenie użytych w nim słów.
Zdanie syntetyczne- to takie, którego wartość logiczna nie jest przesądzona ze wzg. na znaczenie użytych w nim słów.
Wypowiedź zdaniowa niezupełna- to wyrażenie , które w prawdzie na gruncie danego języka nie jest zdaniem w sensie logicznym, lecz o tyle spełnia rolę zdania w sensie logicznym, o ile słuchacz zdaje sobie sprawę z domyślnych uzupełnień wypowiedzi, pominiętych przez mówiącego.
Zdanie proste- to takie, którego żadna część nie jest odrębnym zdaniem, nie występują funktory zdaniotwórcze od argumentów zdaniowych
Zdanie złożone- to takie w obrębie, którego występuje część będąca odrębnym zdaniem.
Zdanie egzystencjalne- to takie które orzekają o istnieniu przedmiotów jakiegoś rodzaju.
Zdanie atoniczne- orzeka, że jakieś indywiduum x określa jednostka oznaczona nazwa indywidualną, przynależy albo nie przynależy do określonej klasy.
Zdania subsumcyjne- orzekają, że jakaś klasa A w całości czy części zawiera/nie zawiera się w jakiejś klasie B.
Kłamstwo- zdanie wypowiadane wbrew swym przeświadczeniom. Wypowiedź głosząca, że tak a tak jest w chwili gdy osoba głosząca wie, że tak nie jest- celowo mówi nie prawdę.
Omyłka- wypowiedź , która nie głosi nie prawdę, ale osoba wypowiadająca to zdanie jest przekonania, że jest ono prawdziwe.
Język Klasycznego Rachunku Zdań- powstał w wyniku sformalizowania wyrażeń języka potocznego, składa się z zmiennych zdaniowych, które reprezentują zdania w sensie logicznym, spójniki zdaniowe znaki techniczne.
Funktory prawdziwościowe i ich symbole formalne:
Negacja- zdanie zbudowane za pomocą funktora (syb. ~p)nieprawda, że p
Koniunkcja- powstaje przez połączenie zdań prostych funktorem „i” (syb. p ∧ q) p i q
Alternatywa zwykła (nierozłączna)- powstaje przez połączenie zdań prostych funktorem „lub” (syb. P ∨; q)
Alternatywa rozłączna (wykluczająca)- powstaje przez połączenie zdań prostych funktorem „albo” (p ⊥q) (p albo q)
Dysjunkcja- powstaje przez połączenie zdań prostych funktorem „bądź…, bądź…” (p/q)
Implikacja- powstaje przez połączenie pierwszego zdania zwanego poprzednikiem z drugim zwanym następstwem „jeżeli…, to…” (p→q)
Stosunek wynikania-ze zdania Z1 wynika zdanie Z2
Równoważność- powstaje gdy połączy się zdanie proste spójnikiem „wtedy i tylko wtedy gdy” (p≡q)
Sprawdzanie poprawności logicznej zdań-
Tautologia – prawda logiczna (prawo rachunku zdań)- przyjmuje wartość logiczną prawdy niezależnej od wartości logicznej zmiennych zdaniowych.
Kontrtautologie- formuły zdaniowe, które niezależnie od wartości logicznych zmiennych zdaniowych przyjmuje wartość 0 (zawsze fałszywe)
Formuły zdaniowe syntetyczne- przyjmują wartość 1 lub 0 w zależności od wartości logicznych zmiennych zdaniowych.
Prawda logiczna- opisuje rzeczywistość zgodną przynajmniej z danym wycinkiem rzeczywistości.
fałsz logiczny- to takie które opisuje rzeczywistość w sposób sprzeczny z faktami.
Metoda skrócona na rozstrzygnięcie kwestii tego, czy dana formuła zdaniowa jest tautologią
zasada tożsamości- zasada Arystotelesa (byt jest bytem, rzecz jest tym, czym jest). Tożsamość jest określana przez cechy konstytuujące ją. Każda rzecz ma swoje cechy tożsame.
zasada sprzeczności
zasada wyłączonego środka
Definicja- jest określeniem czegoś, odpowiada na pytanie czym coś jest, pozwala uniknąć wieloznaczności
definicje realne- wypowiedź w języku przedmiotowym formująca określone twierdzenie o cechach wspólnych dla jakiś uprzednio wydzielonych przedmiotów.
definicje nominalne- wypowiedź w metajęzyku, podająca informacje o znaczeniu jakiegoś słowa czy słów.
Podział definicji ze względu na ich zadania
Definicje sprawozdawcze- wskazuje jakie znaczenie ma lub miał kiedyś wyraz definiowany w danym języku
Definicje projektujące-ustala znaczenie jakiegoś słowa na przyszłość:
Konstrukcyjne-ustala znaczenie pewnego wyrazu na przyszłość nie licząc się z dotychczasowym znaczeniem tego wyrazu, gdy jakieś w ogóle przedtem posiadał
Regulujące- ustala na przyszłość wyraźne znaczenie pewnego wyrazu licząc się jednak z dotychczasowym niedostatecznie określeniem tego wyrazu.
Podział definicji ze względu na ich budowę:
Definicje równościowe- definicja skala dająca się z definiendum, łącznika, definiens.
Definicje nierównościowe-definicje przez postulaty i definicje cząstkowe.
Błędy w definicjach- nieznane przez nieznane, błędne koło, definicja za szeroka lub za wąska, błąd przesunięcia kategorycznego.