Prawo cywilne - zespół norm regulujących stosunki między osobami fiz. i osobami prawnymi (wszelkie podmioty w stos. cywilno-prawnym)

Cechy PC

• formalna równorzędność podmiotów

• stos. regulowane przez przepisy PC mają charakter majątkowy i niemajątkowy

• przep. mają charakter względnie i bezwzględnie obowiązujący

Systematyka:

• PC część ogólna

• Prawo rzeczowe

• prawo zobowiązań

• prawo spadkowe

• Prawo rodzinne i opiekuńcze

• Prawo dóbr niematerialnych

• Prawo prywatne gospodarcze

Źródła PC: KC, KRiO, Kodeks Handlowy, Ust. o dział. gosp. akty normatywne niższego rzędu

Zasady współżycia społ. (klauzula generalna)

• precyzują treść praw podmiotowych

• wywołują skutki cyw-prawne

• kształtują treść stos. cyw-prawnych

Funkcje orzecznictwa

Sądy powszechne - stosowanie prawa w konkretnych sytuacjach

sąd Najwyższy - uchwały:

• wyjaśnienie przepisów prawa budzących wątpliwości

• rozstrzygnięcia problemów prawnych

Stosunek Cywilnoprawny - stos. społ. uregulowany normami cywilnoprawnymi

Elementy:

• podmiot - osoby fizyczne i prawne

• przedmiot - zachowanie się podmiotów

• treść - uprawnienia i obowiązki podmiotów

Zdarzenia cywilnoprawne

• zdarzenia - niezależne od woli

• działania (zachowania podmiotów): czynności prawne (conajmniej 1 oświadczenie woli), czyny (prawne lub bezprawne), konstytutywne orzeczenie org. państw.

Prawo podmiotowe - sfera uprawnień podmiotu przyznana i zabezp. przez normy prawne wynikające ze stos. cyw-pr.

rodzaje: majątkowe i niemajątkowe; bezwzględne i względne; przenaszalne i nieprzenaszalne

sposoby nabycia pr. podm. - pierwotne i pochodne; translatywne i konstytutywne;

Zdolniość prawna - możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków

Osoby fizyczne

wpływ na zakres: zdolność do czynności prawnych (brak, ograniczona, pełna), wiek (małoletniość, pełnoletność), ubezwłasnowolnienie (całkowite, częściowe), skazujący wyrok karny, obywatelstwo

Osoby prawne - jednostki org. którym przepisy szczególne przyznają osobiowość prawną (chwila rejestracji); nie obejmuje praw i obowiązków związanych z cechami biologicznymi człowieka; szczególna osoba prawna - Skarb Państwa

Przedmioty

Rzecz - materialna część przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym wyodrębniona w sposób naturalny lub sztuczny, w stos. spol. gosp. mogą być uważane za dobra samoistne. Podział : nieruchomości (gruntowe, rolne, budynku i lokalu) i ruchomości; oznaczone indywidualnie i rodzajowo; podzielne i niepodzielne

Część składowa rzeczy - wszystko co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszk. lub zmiany przedmiotu odłączonego

Pożytki - korzyści, które uzyskuje podmiot z prawa własności lub innych praw podmiotowych w ramach prawidłowej gospodarki, nie powodując utraty źródła

pożytki z rzeczy w ramach prawa własności: naturalne i cywilne; z prawa: naturalne i cywilne

Przynależność - samoistna rzecz ruchoma, która pozostaje w związku z inną rzeczą główną (np. futerał)

Mienie - ogół praw majątkowych dot. tylko aktywów

Majątek - ogół praw majątkowych przysługujący określonemu podmiotowi

Klasyfikacja czynności prawnych:

• jednostronne i dwustronne

• konsensualne (zawarcie umowy) i realne (zawarcie umowy i wydanie rzeczy)

• odpłatne i nieodpłatne

• zobowiązujące i rozporządzające

Oświadczenie woli - przejaw woli wyrażający w sposób dostateczny zamiar wywołania skutku cywilnoprawnego. Cechy: zrozumiałe, swobodne, złożone na serio.

Wady: brak świadomości lub swobody (nieważność bezwzględna), pozorność(NB), błąd (nieważność względna), groźba (NW)

Sposoby zawarcia umowy :

• złożenie oferty i jej przyjęcie

• przetarg (piemny- ograniczony, nieograniczony; ustny - licytacja aukcja)

• rokowania (charakter przygotowawczy)

Przedstawicielstwo - przedstawiciel dokonuje w imieniu drugiego podmiotu czynności prawnych mieszczących się w granicach upoważnienia do działania w cudzym imieniu wywołując skutki bezpośrednio wobec reprezentowanego (ustawowe lub pełnomocnictwo: ogólne, rodzajowe i szczególne)

Prawo rzeczowe

Prawo własności (majątkowe, bezwzględne, zbywalne) - na treść składają się elementy: posiadanie samoistne, korzystanie (używanie przetworzenie i pobieranie pożytków), rozporządzanie (wyzbycie się prawa własności lub obciążenie). Sposoby nabycia :

• zasiedzenie - nabycie prawa własności na skutek długotrwałego posiadania; podmiot jest posiadaczem samoistnym, upływ trzech lat - ruchomość; upływ 20 lat i dobra wiara lub 30 lat i zła wiara - nieruchomości,

• znalezienie - nabycia prawa własności rzeczy zagubionych lub porzuconych bez zamiaru wyzbycia się

pochodne:

• sukcesja - sukcesja ogólna - nabywca wchodzi w ogół praw poprzednika np. dziedziczenie; szczególna - wchodzi w jedno lub kilka praw poprzednika np. nabycie pralki

• nabycie własności rzeczy ruchomej - rzeczy oznaczone co do tożsamości, zawarcie ważnej umowy; rzeczy oznaczone co do gatunku, zawarcie umowy, wydanie rzeczy

• nabycie własności nieruchomości - umowa w formie aktu notarialnego, wpis do księgi wieczystej, własność nie może być przeniesiona pod warunkiem lub zastrzeżeniem terminu

• nabycie własności rzeczy od osoby nieuprawnionej

• rzeczy ruchome - ważna umowa, objęcie w posiadanie samoistne, dobra wiara, 3 lata

• rzeczy nieruchome - akt notarialny, zbywca jest wpisany w księdze wieczystej jako właściciel, wpis do księgi wieczystejm, brak warunku i zastrzeżenia terminu

Współwłasność:

• łączna

• w częściach ułamkowych

Cechy współwłasności - jedność podmiotów, przedmiotów i niepodzielność prawa

Uprawnienia i obowiązki wynikające ze współwłasności:

• rozporządzanie swoim udziałem bez zgody współwłaścicieli

• zgoda większości współwłaścicieli dla czynności zwykłego zarządu

Ochrona własności:

• roszczenia windykacyjne - żądanie właściciela zwrotu rzeczy od osoby, która nią włada

• roszczenie negatoryjne - prawo własności jest naruszone w inny sposób niż pozbawienie władztwa nad rzeczą np. przechodzenie przez grunt

Użytkowanie wieczyste - oddanie osobom fizycznym lub prawnym w użytkowanie nieruchomości gruntowych stanowiących własność skarbu państwa lub gmin

Przesłanki:

• ogłoszenie i przeprowadzenie przetargu

• akt notarialny

• wpis do księgi wieczystej

Ograniczone Prawo Rzeczowe - zespół uprawnień podmiotów względem rzeczy cudzych

• posiadanie : zależne (władanie rzeczą cudzą jak użytkownik itp), samoistne (władztwo rzeczą jak właściciel) posiadanie nie jest prawem podmiotowym

• dzierżenie - władanie rzeczą w imieniu innego podmiotu np. pełnomocnik

Zobowiązanie - stosunek cywilnoprawny, w którym wierzyciel może rządać od dłużnika spełnienia świadczenia, a dłużnik ma obowiązek to świadczenie wykonać (ma charakter względnie obowiązujący)

Rodzaje świadczeń ( przedmiot )

• ze wzgl. na sposób zachowania : działania (wykonanie dzieła) , zaniechania (muzyk)

• ze wzgl. na właściwości przedmiotu: podzielne, niepodzielne

• ze wzgl. na rzecz, której dotyczy świadczenie: oznaczone indywidualnie i rodzajowo

• ze wzgl. na czas spełnienia: jednorazowe, okresowe

Treść - składają się uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika

Uprawnienia: główne np. wykonanie dzieła; uboczne np. zadatek

Obowiązki są związane z odpowiedzialnością majątkową dłużnika: odpowiedzialność osobista - odpowiada całym majątkiem; rzeczowa - zabezpieczona hipoteką lub zastawem

Zobowiązanie niezupełne - wierzyciel nie może zmusić środkami prawnymi dłużnika do spełnienia świadczenia np. uległy przedawnieniu, z gry lub zakładu

Szkoda - każdy uszcerbek w dobrach chronionych przez przepisy prawa: o charakterze majątkowym - rzeczywista strata lub utrata spodziewanych korzyści; o charakterze niemajątkowym (krzywda) --doznanie bólu psychicznego, cierpień moralnych

Rodzaje odpowiedzialności za szkodę:

• kontraktowa - niewykonanie lub nienależyte wykonianie zobowiązania

• deliktowa - dokonanie czynu niedozwolonego

• gwarancyjno-repartycyjna - przejęcie obowiązku naprawienia szkody za inny podmiot np. ubezpieczenie

Sposoby naprawienia: restytucja naturalna i pieniężna

Źródła zobowiązań:

• czynności prawne - umowy i jednostronne czynności prawne

• czyny niedozwolone

• bezpodstawne wzbogacenie - uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę bez podstawy prawnej

• akty administracyjne

• inne zdarzenia

Wygaśnięcie zobowiązania:

wykonanie zobowiązania, naprawienie szkody, świadczenie w miejscu wypełnienia, potrącenie, odnowienie, złożenie do depozytu sądowego, niemożliwość świadczenia, zwolnienie z długu przez wierzyciela, rozwiązanie stosunku prawnego, upływ czasu, ziszczenie się warunku rozwiązującego, śmierć.

---