Porcelana ma barwę biało z ładnym połyskiem, jest bardzo twarda twardsza od granitu i zwykłej stali. Znalazła zastosowanie do budowy urządzeń lub części urządzeń narażonych na ścieranie. Czerep wyrobów porcelanowych nie przepuszcza cieczy ani gazów. Porcelana jest złym przewodnikiem ciepła i elektryczności wykazuje znaczna wytrzymałość na zmiany temperatury. Z właściwości chemicznych należy podkreślić dużo odporność na działanie mocnych kwasów i zasad. Wyroby porcelanowe są wypalane dwukrotnie, a niekiedy trzykrotnie, a mimo to są kruche.
Porcelit to tworzywo zaliczane do ceramiki szlachetnej o właściwościach pośrednich miedzy porcelaną a fajansem. Otrzymuje się go z gorszych gatunków i znacznie mniejszej ilości kaolinu. Temp. wypalania porcelitu w piecach ceramicznych jest niższa niż w przypadku porcelany. Wyroby są najczęściej szkliwione, o barwie białej lub jasnokremowej. Porcelit twardością dorównuje porcelanie, ale jest mniej kruchy.
Fajans jest to tworzywo otrzymane z białej gliny bardziej rozpowszechnionej niż kaolin. Fajans twardy zawiera dodatki kwarcu i skalenia natomiast fajans miękki gorsze gatunkowa gliny z dodatkiem wapnia lub kredy. Wyroby są najczęściej dwukrotnie wypalane w temp. 12000 st. I szkliwione. Maja barwę jasnoszara lub szaro-kremowa czerepie porowatym. Wyroby po uderzeniu wydają głuchy dźwięk. Charakteryzują się mała wytrzymałością mechaniczna i łatwo się rysują.
Klasyfikacja wyrobów ceramicznych:
Wyroby ceramiczne uzyskane z wyrobów ilastych ze względu na porowatość skorupy wyrobu dzieli się na:
Wyroby o czerpie spieczonym- charakteryzujące się zdolnością pochłaniania wody np.: porcelana, cegła klinkierowa,
Wyroby o czerpie porowatym-których nasiąkliwość może osiągnąć 25% np. Cegła budowlana, wyroby fajansowe, wyroby garncarskie
W przemyśle ceramicznym często używa się pojęcia ceramika szlachetna są to wyroby z porcelany porcelitu fajansu, kamionki, oraz niektóre wyroby techniczne wykonane z tych tworzyw.
Wyroby ceramiczne ze względu na przeznaczenie i cechy użytkowe dzieli się na:
Stołowe
Techniczne
Artystyczne.
W handlu występują: zestawy naczyń z porcelany cienkościennej i grubościennej sprzedawane luzem zestawy naczyń z porcelitu cienkościennego, naczynia fajansowe, kamionkowe, galanteria ceramiczna.
Ceramika stołowa jest produkowana z porcelany twardej, miękkiego porcelitu i fajansu. Naczynia ceramiki stołowej są szkliwione i zdobione. Do najczęściej stosowanych dekoracji nalezą:
Feston-wycięcie krawędzi wyrobu.
Girlanda- ornament pasowy biegnący wokół wyrobu złożony z motywów kwiatowych.
Konturowanie- podkreślenie farbą ceramiczna lub metalami szlachetnymi,
Natrysk- podkreślenie powierzchni wyrobu farba ceramiczna lub szkliwem,
Obwódka- dekoracja wykonana farba ceramiczną lub metalami szlachetnymi.
Pasek-dekoracja z farby ceramicznej lub materiału szlachetnego wykonany pędzlem.
Relief-ozdoba wklęsła lub wypukła o charakterze płasko rzeźby.
Rozeta- ozdoba o motywach kwiatowych.
Tapeta -dekoracja złożona z elementów zdobniczych położona na całej powierzchni wyrobu.
Sztafaż-podkreślenie farbami ceramicznymi elementów wyrobu
Surowce do produkcji wyrobów ceramicznych można podzielić na dwie zasadnicze grupy: surowce plastyczne i surowce nieklasyczne.
Podstawowym surowcem plastycznym jest glina- kaolin, jako produkt naturalnego rozdrobienia. Glina ta charakteryzuje się barwą białą lub lekko krzemowa jest krucha i sypka. Po dodaniu do niej wody staje się plastyczna i można ja dowolnie formować. Po wypaleniu traci plastyczność i staje się twarda i zachowuje kształt nadany przed wypaleniem. Do surowców nieelastycznych zalicza się: materiały schudzające (kwarc, piasek), który zmniejsza kurczenie wypalonych wyrobów, materiały topnikowe (skaleń i niskotopliwe związki sodu, potasu litu, które ułatwiają spiekanie czerepu.
Proces technologiczny wytwarzania ceramiki
Przygotowanie masy ceramicznej(czyszczenie odważanie, rozdrabnianie surowców)
Otrzymywanie masy ceramicznej przez wymieszanie przygotowanych surowców z woda
Dojrzewanie masy.
Formowanie wyrobów ceramicznych- toczenie na kole garncarskim, odlewanie w formach gipsowych, formowanie maszynowe.
Suszenie uformowanych wyrobów
Wypalanie wyrobów-w zależności od rodzaju wyrobu temperatura w piecach ceramicznych osiąga wartość 900-2000 st.
Studzenie
Szkliwienie- polega na powlekaniu czerepu wyrobu po pierwszym wypaleniu i ostudzeniu szkliwem.
Powtórne wypalanie- w temp. Około 1200st. Szkliwo topi się i wypełnia wszystkie pory w czerepie wyrobu. Po wystygnięciu tworzy się powierzchnia gładka jednolita, lśniąca nie przepuszczalna dla cieczy i gazów.
Zdobienie-może być wykonane różnymi technikami np. Za pomocą stempla szablonu, starodruku. Do najcenniejszych zdobień zalicza się malowanie ręczne. Wyroby są ponownie wypalane, w celu ich utrwalenia.
Kontrola, jakości, sortowanie i pakowanie- po zakończeniu procesu technologicznego przeprowadza się klasyfikacje jakościowa wyrobów zwracając uwagę na.: Barwę masę, przeświecalność, kształt wyrobu, wygląd powierzchni, wartości użytkowe, estetyczne ekonomiczne dobór i pochodzenie surowców, przebieg procesu technologicznego, stopień wadliwości.