Życica wielokwiatowa, Rajgras włoski - Lolium multiflorum Lam.
Pokrój
Trawa jednoroczna zimująca, 2-letnia, w sprzyjających warunkach trwała, luźnokępkowa, krzewi się głównie śródpochwowo, średniowysoka, wysokości 40-90 (100) cm.
Morfologia
Źdźbła - proste lub kolankowato wzniesione, gładkie, obficie ulistnione.
Liście - blaszki liściowe - liście w pączku wyraźnie zwinięte. Blaszki liściowe wyraźnie unerwione, obustronnie nieco szorstkie, spodem silnie błyszczące,
do 20 (30) cm długości i 4-10 mm szerokości.
Pochwy liściowe - gładkie, otwarte, często dołem czerwono zabarwione.
Przydatki liści - ostrogi dobrze wykształcone, obejmujące źdźbło, języczek pędów płonnych średnio długi.
Kwiatostan - kłos właściwy płaski, dwustronny, o licznych kłoskach,
często łukowato wygięty, do 30 cm długi. Kłoski żółtozielone, wrzecionowate, ościste, do 20 mm długie, 9-12-kwiatkowe, w czasie kwitnienia poziomo odstające. Plewy tylko dolne krótsze od kłosków.
Owoc - ziarniak oplewiony, długości (bez ości) 5-7,5 mm, poniżej 2 mm szerokości, w połowie najszerszy. Ość długości plewki dolnej.
Biologia i siedlisko
Gatunek ten w naturalnych zbiorowiskach łąk i pastwisk nie występuje, pojawia się tylko w zasiewach. Po zasiewie, zwłaszcza wczesnowiosennym, daje już w roku siewu wysokie plony i często zagłusza inne gatunki wysiane w mieszance. W drugim roku plony są już znacznie mniejsze. Po skoszeniu czy spasieniu odrasta bujnie. Trawa wrażliwa na ostre zimy i długotrwałe okrywy śnieżne. W stanie dzikim występuje nad Morzem Śródziemnym. Wprowadzona do uprawy w klimacie umiarkowanym i tropikalnym całego świata. Najlepiej udaje się na glebach średnio wilgotnych, żyznych, przewiewnych, ciepłych. W naszych warunkach nie tworzy zespołu fitosocjologicznego, czyli nie utrzymuje się zbyt długo w ilości ok 20%.
Znaczenie gospodarcze
Jest podstawowym składnikiem mieszanek polowych z motylkowatymi, przede wszystkim z koniczyną czerwoną, użytkowanych kośnie lub pastwiskowo. Nie można jej wysiewać w zbyt dużych ilościach na trwałe użytki.
Jest trawą 1. stopnia konkurencyjności (wypiera inne z mieszanki).
Poza tym bywa stosowana jako tzw. roślina ochronna przy zasiewach łąk
i pastwisk wieloletnich, zwiększając plony w 1 i 2 roku, póki nie rozwiną się inne składniki mieszanki. Jest gatunkiem krótkotrwałym. W uprawie monokulturowej wysiewa się 20kg na hektar.
Największy plon osiągany jest w 1. roku od wysiewu (15-17ton/hektar). W 2. roku przeżywalność wynosi około 40%
Wartość paszowa bardzo dobra, jest słodką trawą. Lwu = 3-10
Silnie reaguje na nawożenie azotowe i krótkotrwałe nawodnienie.
Wydaje pędy generatywne po okresie zimowym. Jest trawą średniowczesną; osiąga pełnię kłoszenia (czas kiedy powinno się je skosić) w przedziale czasowym 15 mają - 15 czerwca.
Życica wielokwiatowa tworzy liczne mieszańce.
Życica trwała, Rajgras angielski - Lolium perenne L.
Pokrój
Trawa niska, luźnokępkowa (węzeł krzewienia znajduje się pod powierzchnią ziemi), niekiedy posiada bardzo krótkie rozłogi. Młode, nowe pędy wegetatywne odrastają śródpochwowo i pozapochwowo. System korzeniowy silnie rozwinięty.
Morfologia
Źdźbła - gładkie, w przekroju cylindryczne, podzielone na 5-6 międzywęźli, często załamane w dolnych kolankach.
Liście - blaszki liściowe - w pączku złożone, na pędach generatywnych mogą być zwinięte z silnie zaznaczoną bruzdą środkową, spodem błyszczące,
górą wyraźnie żeberkowane.
Pochwy liściowe - otwarte, często pomarszczone, gładkie, dolne przyziemne częściowo zabarwione na fioletowo-czerwono.
Przydatki liści - języczek krótki, ścięty, zabarwiony zielonkawo. Ostrogi wyraźne, delikatne, krótkie.
Kwiatostan - kłos właściwy, luźny, dwustronny. Kłoski 5 do 15 kwiatkowe, do osi głównej kłosa przytwierdzone stroną wąską - grzbietową. W kłoskach brak plewy dolnej (oprócz kłoska szczytowego).
U form łąkowych, pastewnych występują większe kwiatostany niż u dzikich lub wysiewanych na boiskach sportowych, które są mniej okazałe.
Owoc - oplewiony ziarniak, owalnie wydłużony, plewki bezostne. Osadka (trzoneczek) klinowata, płaska, równościęta, ściśle przylegająca do plewki górnej.
Długość materiału siewnego 5-8mm, szerokość 2mm, barwa słomiasto-szara.
Biologia i siedlisko
Gatunek krótkotrwały, o szybkim tempie rozwoju i jednocześnie wysokiej konkurencyjności początkowej. Wegetację wiosną rozpoczyna wcześnie. Jest bardzo wrażliwa na niedobory wody i składników pokarmowych w glebie. Powszechnie występuje na niżu i pogórzu. Dobrze rośnie i plonuje na madach
i glebach żyznych mineralnych. Gatunek klimatu atlantyckiego, o wysokiej wilgotności powierza oraz łagodnych warunkach.
Znaczenie gospodarcze
Świetna na pastwiska trwałe i przemienne. W wysiewie monokulturowym wysiewa się 30kg na hektar, w mieszance na pastwiska do 40%. Jest jednym z najwartościowszych komponentów runi pastwisk. Dobrze znosi przygryzanie i udeptywanie. Używana jest z bardzo dobrymi rezultatami na trawniki, boiska sportowe. Maksymalny plon na hektar to około 8 ton.
i lotniska. Lwu = 10[!!!].
Z krzyżówki Lolium perenne x L.multiflorum powstaje L.oldenburgium (uzyskano w celu podwyższenia trwałości i plonowania, przeznaczenie podobne do rajgrasu włoskiego, wysiewa się z lucerną lub koniczyną czerwoną) i L.bocheanum.
Kupkówka pospolita - Dactylis glomerata L.
Pokrój
Trawa wysoka(nadrostowa), do 150cm, luźnokępkowa, tworząca szerokie, bogato ulistnione w dolnej partii kępy. Krzewi się śródpochwowo.
Morfologia
Źdźbła - silnie spłaszczone, szorstkie, sztywne, łukowato wznoszące się
i słabo ulistnione.
Liście - blaszki liściowe - w pączku złożone, matowe, szorstkie, z silnie zaznaczonym nerwem głównym (kilem) po zewnętrznej stronie.
Pochwy liściowe - spłaszczone, dołem zamknięte, szorstkie, nagie.
Przydatki liści - języczek długi (4-10 mm), spiczasty, postrzępiony, błoniasty.
Kwiatostan - wiecha właściwa o szorstkich gałązkach. Kwiatki są zebrane w kłoski po 3-6 kwiatków, otoczone są plewą górną (3 nerwy) i dolną. Kłoski skupione, kupki 2-5 kwiatkowe o zabarwieniu brunatnofioletowym(pochodzi od zawartych barwników antocyjanowych), z krótkimi, sztywnymi ostkami, umieszczone na długich szypułkach. Plewka dolna z wyrostkiem ościstym długości 1,5 mm.
Owoc - ziarniak oplewiony (6-7 mm długości), ostro zwężający się, zakończony krótką, lekko zgiętą ostką. Na przekroju poprzecznym jest trójkątny. Asymertia ziarniaków polega na tym, że nie dają się one ułożyć na grzbiecie
Biologia i siedlisko
Gatunek trwały typu ozimego. Wegetację rozpoczyna bardzo wcześnie.
W odrostach (po skoszeniu) wykształca tylko pędy wegetatywne. Kwitnie od maja do sierpnia. Po wykłoszeniu szybko drewnieje. Jest gatunkiem bardzo agresywnym. Występuje na umiarkowanie wilgotnych i suchych glebach mineralnych i organicznych. Nie znosi zalewów powierzchniowych, a także słabo plonuje na glebach o wysokim poziomie wód gruntowych. Należy do gatunków azotolubnych i mikotroficznych. Jest wskaźnikiem gleb zasobnych w azot i potas. W naturalnych warunkach występuje w całym kraju na łąkach grądowych.
Znaczenie gospodarcze
Należy do traw o wszechstronnym zastosowaniu. Nadaje się do użytkowania kośnego i pastwiskowego. Stosowana jest do uprawy w monokulturze i w mieszankach z roślinami motylkowatymi. Jest trawą wysokoplonującą 2-3 rok 10-12 t/ha.
Bardzo dynamicznie rozwija się po siewie, jest trawą wczesną.
Silnie wysyca się związkami krzemu, zwłaszcza w późniejszych fazach rozwoju dlatego powinna być wcześnie koszona.
Wysiew:
-20kg/hektar w czystym siewie,
-20% na użytki trwałe,
-10% na łąki
Lwu = 9.
Wyczyniec łąkowy, lisi ogon - Alopecurus pratensis L.
Pokrój
Trawa wysoka (60-120 cm), obficie ulistniona, rozłogowo-luźnokępkowa. Krzewi się śródpochwowo.
Morfologia
Źdźbła - gładkie, proste, okrągłe, u dołu bogato ulistnione.
Liście - blaszki liściowe - w pączku zwinięte, lancetowate, bruzdkowane, żywozielone, matowe, nieraz z szarym nalotem.
Pochwy liściowe - otwarte, gładkie, najwyższych pięter rozdęte.
Przydatki liści - języczek kołnierzykowaty i krótki (2-4 mm) na dolnych piętrach, natomiast spiczasty i długi (do 8 mm) na górnych piętrach.
Kwiatostan - wiecha kłosokształtna, długa (4-10 mm), spiczasto zakończona. Kłoski małe, jednokwiatowe, ościste. Plewy obficie owłosione, miękkie. Plewka dolna biaława, z ością osadzoną blisko jej nasady. Kwiatostan ma bardzo charakterystyczny cygarowaty kształt.
Owoc - oplewiony ziarniak kształtu jajowatego, jasnożółty, otoczony plewką dolną. Brak plewki górnej.
Biologia i siedlisko
Gatunek trwały, typu ozimego, odznacza się dobrą zimotrwałością. Jest gatunkiem zimozielonym, bardzo wcześnie rozpoczynającym wegetację wiosną. Kwitnie w połowie maja. Po skoszeniu szybko odrasta i wykształca znaczne ilości pędów generatywnych. Odznacza się małą zdolnością konkurencyjną. Charakteryzuje się szeroką amplitudą ekologiczną. Najlepiej rozwija się na wilgotnych, a nawet mokrych, dostatecznie przewiewnych glebach, zarówno mineralnych, jak i organicznych. Dobrze znosi okresowe zalewy, a szczególnie wodami użyźniającymi. Jest gatunkiem nitrofilnym i mikotroficznym. Rozpowszechniony jest na łęgach właściwych.
Znaczenie gospodarcze
Na niżu wysiewany jest głównie w mieszankach na łąki o krótkotrwałych zalewach, chociaż nieźle znosi umiarkowane spasanie. Na pastwisku stosowany w okolicach górskich i podgórskich. Roczne plony z 2-3 pokosów wynoszą 6,0-8,0 t/ha. Wartość pastewna siana wysoka.
Lwu = 9.
Tymotka łąkowa - Phleum pratense L.
Pokrój
Trawa wysoka (80-150 cm), luźnokępkowa, bogato ulistniona, system korzeniowy słabo rozwinięty.
Morfologia
Źdźbła - okrągłe, prosto wzniesione, podzielone na 4-7 międzywęźli,
u podstawy lekko zgrubiałe w kształcie cebulki.
Liście - blaszki liściowe - w pączku zwinięte, kształtu lancetowatego, płaskie, matowe, niewyraźnie bruzdkowane. Blaszka liścia flagowego długości około
8 cm, szerokości - 5 mm.
Pochwy liściowe - otwarte, brzegami zachodzące na siebie, nagie, dolnych pięter ciemnobrunatne, u liścia flagowego słabo rozdęte, kolanka czasem fioletowo zabarwione.
Przydatki liści - języczki 1,5-3,0 mm długości, błoniaste, trójzębne.
Kwiatostan - wiecha kłosokształtna (kłos pozorny), walcowata, zbita (do 30 cm długości), trudno się osypuje, a w dotyku jest szorstka (oścista). Kłoski jednokwiatowe, małe, bezostne. Plewy duże z wyrostkiem ościstym, na grzbietach szorstkie.
Owoc - oplewiony ziarniak (1,5 mm długości, 1 mm szerokości), drobny prawie kulisty, żółtobrązowy, łatwo wypadający z plewek.
Biologia i siedlisko
Tymotka jest trawą wolno rosnącą, późną. Zakwita przy końcu czerwca
i w lipcu. Po skoszeniu dobrze odrasta. Jako trawa jara wytwarza w roku zasiewu pędy generatywne, a znaczną ich liczbę może wykształcić
w odrostach. Odznacza się dobrą zimotrwałością i dobrze znosi długotrwałą okrywę śnieżną. Najlepiej rozwija się na glebach żyznych, odpowiednio wilgotnych i nieprzesychających przez dłuższy czas. Dobrze znosi krótkotrwałe zalewy.
Znaczenie gospodarcze
Należy do cennych traw pastewnych. Nadaje się do mieszanek łąkowych
i pastwiskowych. Trawa umiarkowanie odporna na udeptywanie, ale wobec małej zdolności konkurencyjnej i powolnego rozwoju, stosunkowo szybko wypada przy intensywnym użytkowaniu pastwiskowym.
Lwu = 10.
Rajgras wyniosły, rajgras francuski, owsik wyniosły - Arrhenatherum elatius L., Avena elatior L.
Pokrój
Trawa wysoka (100-150 cm), luźnokępkowa, tworząca średnio zwarte kępy. Krzewi się pozapochwowo.
Morfologia
Źdźbła - okrągłe, gładkie, cienkie, sztywne, prosto rosnące, jasnozielone.
Liście - blaszki liściowe - w pączku zwinięte, lancetowate, jasnozielone, słabo bruzdkowane, na nerwach krótko owłosione.
Pochwy liściowe - otwarte, gładkie lub krótko owłosione.
Przydatki liści - języczek kołnierzykowaty, ząbkowany, długości 3-5 mm.
Kwiatostan - wiecha prosta lub podwójna, zwykle skupiona (w czasie kwitnienia rozpierzchła). Kłoski duże, do 12 mm długie, dwukwiatowe,
przy czym kwiat dolny jest kwiatem męskim (płonnym), u którego z plewki dolnej wyrasta ość długości 8-10 mm i jest kolankowato wygięta, dwubarwna, skręcona. Kwiat górny (obupłciowy) posiada plewkę dolną zakończoną krótką i cienką ością.
Owoc - duży, oplewiony ziarniak, barwy jasnożółtej, kształtu wrzecionowatego.
Biologia i siedlisko
Gatunek trwały, światłolubny. Jako forma jara, wykształca pędy generatywne w roku siewu. Na wiosnę wcześnie rozpoczyna wegetację, ustępuje tylko wyczyńcowi łąkowemu. Kwitnie w czerwcu. Należy do traw wymagających odnośnie gleb i warunków klimatycznych. Lubi gleby ciepłe, żyzne, zasobne w wapń i próchnicę. Odporny jest na suszę, natomiast jest wrażliwy na nadmiar wody w glebie. W naturalnych warunkach występuje w niżowej części kraju. Jest to typowa łąka grądowa.
Znaczenie gospodarcze
Należy do traw wybitnie łąkowych, gdyż ze względu na płytkie umieszczenie węzła krzewienia nie znosi przygryzania i udeptywania. W czystym siewie zużywa się 40kg materiału siewnego na hektar. Maksymalny plon w 2-3 roku wynosi 10-12 ton z hektara.
Lwu = 9.
Zielonka, a także siano, zawiera saponiny, które nadają paszy gorzkawy smak. Gatunek ten znajduje również zastosowanie do obsiewu wałów, nasypów, itp.