Uprawa roli - wykład 12

Nawozy mineralne - nawozy mikro i makroelementowe

Pierwiastki niezbędne do prawidłowego rozwoju i wzrostu:

N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo

Nawozy mikroelementowe:

• Sole techniczne:

• Fe: siarczan żelazawy (II),

• Mn: siarczan manganu(II),

• Cu: siarczan miedzi,

• Zn: siarczan cynku,

• B: boran sodu.

• Mo: molibdenian amonu

Sole techniczne są dobrze rozpuszczalne w wodzie, są tanie, przydatne w produkcji nawozów jako surowce, uniwersalne zastosowanie

• Chylaty - związki kompleksowe, w których cząsteczka organiczna (chelator) łączy się za pośrednictwem dwóch lub więcej sąsiadujących grup z jonem centralnym, najczęściej 2 lub 3 wartościowym kationem metalu.

• Proste kwasy: cytrynowy, szczawiowy.

• Pochodne wielowęglowych kwasów aminowych: EDTA,

• Odpady przemysłowe.

Zasada pobierania kationów w formie schelatowanej: cząsteczki chylatu uwalniają kation na powierzchni korzenia lub liścia ewentualnie wewnątrz tkanek roślinnych.

Są b.dobrze rozpuszczalne w wodzie. Są efektywnym źródłem składników pokarmowych. Uniwersalne zastosowanie. Przydatne do produkcji nawozów jako surowce. Są drogie

• Nawozy organiczne

• Nawozy makroelementowe wzbogacone mikroelementami

• Odpady przemysłowe

• Szkliwa

Nawozy wieloskładnikowe

Nawozy zawierające w swoim składzie zawierają więcej niż jeden składnik.

N, P, K lub Ca - podstawowe składniki.

Nawozy wieloskładnikowe mogą powstać

• Mieszane: w skutek zmieszania mechanicznego dwóch lub więcej komponentów

• Kompleksowe :

• reakcje chemiczne komponentów

• dwu lub więcej składnikowy związek chemiczny

Przykłady nawozów wieloskładnikowych: saletra wapniowa i potasowa, fosforan potasowy, monofosforan amonowy.

Podział nawozów kompleksowych ze względu na formę azotu:

• amofoski - forma amonowa

• nitrofoski - forma amonowa i nitrowa

• ureafoski - forma amidowa

Technologia stosowania nawozów wieloskładnikowych

Zalety:

• większa zawartość składnikow pokarmowych niż w nawozach pojedynczych

• jednoczesne dokarmianie roślin kilkoma składnikami

• precyzja nawożenia poprzez jednakowy skład chemiczny granul w nawozach

• możliwość doboru odpowiedniej formulacji do fazy wzrostu roślin

• lepsze właściwości fizyczne w porównaniu z nawozami pojedynczymi

Wady:

• stały stosunek N:P:K

• wyższe koszty produkcji

• możliwość segregacji komponentów w nawozach mieszanych

Czynniki wpływające na zdolność nawozów do mieszania:

• właściwości chemiczne - skład chemiczny

Unikanie mieszania związków które w wyniku reakcji chemicznej tworzą nierozpuszczalne w wodzie produkty lub osady np. wapń + siarka, wapń+fosfor

• właściwości fizyczne

Unikanie mieszania produktów o różnym stopniu granulacji, higroskopijne z nie higroskopijnymi

• dawka nawozu

Unikanie mieszania produktów stosowanych w różnych dawkach np. nawozy stosowane so odkwaszania nie mogą być mieszane z innymi nawozami

• termin stosowania

Unikanie mieszania produktów o różnym terminie stosowania np. nawozów przedsiewnych z nawozami poglównymi

Czynniki ograniczające efektywność plonotwórczą stosowanych nawozów:

• niezbilansowanie składników mineralnych 20-50%

• zachwaszczenie 15-50%

• choroby i szkodniki 5-50 %

• opóźnienie terminu siewu 20-45%

• zły dobór roślin 20-45%

• źle przygotowane pole 10-25%

• źle rozmieszczenie nawozu w glebie 5-10%

Poznanie wymagań pokarmowych i nawożenia roślin

• prawo minimum von lebiega - o wysokości plonów decyduje składnik troficzny którego jest najmniej w glebie

• prawo zwrotu wyprowadzonych wraz z plonami składników pokarmowych - opracowanie bilansów - podtrzymanie żyzności gleby

• prawo pierwszeństwa wartości biologicznej plonów roślin (prawo voisina) - uzyskanie wysokiej jakości produktów ogrodniczych odpowiadającej obowiązującym normom prawnym: kształt, barwa, jakość biologiczna - wewnętrzna (zawartość witamin i antyoksydantów), ilość substancji szkodliwych dla zdrowia, jakość przechowalnicza

• prawo ograniczające do minimum straty składników z nawozów i gleby

Efektywne nawożenie kończy się po osiągnięciu wartości optymalnej dla rośliny, potem następuje spadek plonu.

Potrzeby nawozowe dla roślin ogrodniczych

Potrzeby nawozowe roślin zależą od :

• wymagań pokarmowych roślin

• zasobności gleby w przyswajalne składniki pokarmowe

• kategoria gleby i warunki klimatyczne

• jakość przedplonu w zmianowaniu

• wcześniejszego nawożenia gleby

• wartość współczynnika wykorzystania składników pokarmowych z nawozów

Termin pobrania prób - późnoletnie/ jesienne/ wiosna

Wymagania pokarmowe dla roślin ogrodniczych

Zależą od wielkości plonu oraz procentowej zawartości danego składnika w roślinie.

Kategoria gleby - wpływa na potrzeby wapnowania. Wapnowanie nie należy stosować nie później niż dwa tygodnie przed siewem

Wapnowanie - jednorazowa dawka nawozu nie powinna przekraczać:

• g.b.lekkie - 1,0

• g.lekkie - 1,5

• g.średnie - 2,0

• g.ciężkie - 2,5

Dla większości roślin warzywnych optymalne pH to ok.6,5

Nawożenie organiczne

W 1 roku po oborniku uprawa: cebulowe, por, czosnek, melon

W 2 roku: kapustne, pietruszka, salata, szpinak

W 3 roku: burak, fasola, cykoria

Nie ma wymagań - groch zielony

Ilość NPK w nawozach organicznych

• ilośc składników pokarmowych dostarczonych w nawozie organicznym to iloczyn:

Dawka nawozu t/ha * zawartość danego składnika w nawozie

• ilość „składników działających” dostarczonych w nawozie organicznym to iloczyn

Ilość składników w nawozie * równoważnik nawozowy

• Równoważnik nawozowy - określa jaką ilość składnika nawozów mineralnych można zastąpić 1 kg składnika w nawozach organicznych

Przyczyny wprowadzenia równoważników nawozowych do obliczania składników pokarmowych w nawozach organicznych: powolne uwalnianie składników pokarmowych, duże straty składników pokarmowych, wbudowywane w procesie humifikacji części składników w próchnicę

Nawożenie azotem w uprawach polowych - trudne

Opieramy się na wymaganiach pokarmowych roślin. Uwzględniamy azot poprany przez rośliny przy przewidywanym plonie. Wykonujemy analizę zawartości azotu mineralnego w glebie. Szacujemy azot uwolniony w procesie mineralizacji i wypłukanie azotu przez wody opadowe (15-30%)

Dawki azotu pod rośliny warzywne:

• B.duże - 200-300 kg - dynia, kalafior, kapusty - odmiany późne

• Duże - 150 - 200 kg - brokuł, cykoria, kapusta biała

• Średnie - 100 - 150 kg - bób, czosnek, kalarepa

• Małe - 50-100 kg - cebula, fasola, groch

Nawozy wykorzystane w ok.50% przez rośliny o krótkim okresie wegetacji i ok.80 % przez rośliny o długim okresie wegetacji

---