Podstawy Turystyki –wykłady (notatki zebrane, niepełne!)
Wykład nr 1 (3.10.2007r.)
Prof. Bosiacki
Podstawowe pojęcia z zakresu turystyki
Funkcje i dysfunkcje dzisiejszej turystyki
zarys dziejów turystyki w Polsce i na świecie
Potrzeby i motywy uprawiania turystyki
Podstawowe formy turystyki
Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny w Polsce
Organizacja turystyki w Polsce
Międzynarodowe organizacje turystyki
Podstawy prawne rozwoju turystyki w Polsce – ustawa o usługach turystycznych
Strategie rozwoju polskiej turystyki
Produkty markowe polskiej turystyki
Turystyka w UE – koncepcje rozwoju źródła finansowania
1873- galicyjskie Tow. Tatrzańskie – początek turystyki w Polsce.
Podróżny – osoba która podrozuje poza swoim krajem czy miejscowoscia bez konkretnego celu. Dowolny transport, okres nie wiecej niz 12 mscy.
Turystyka- ogół ludzi, ktorzy podróżują i przebywają poza miejscem stałego zamieszkania lub zwykłym otoczeniem w różnych celach (wypoczynek, finanse), nie dłużej niż 12 mscy.
Odwiedzający - podstawa definicji turystyki, każda osoba, która przemieszcza się pomiędzy conajmiej 2 krajami lub 2 miejscowościami w kraju, w szeroko rozumianych celach wypoczynkowych, nie dłużej niż 12 mscy, bez podejmowania stałej pracy oraz stałego osiedlania się.
Turysta - to ten, który odbywa pobyt w danym miejscu w obiektach zakwaterowania masowego lub w kwaterach prywatnych.
Obiekty zakwaterowania zbiorowego - obiekty noclegowe posiadające z góry określoną liczbę miejsc noclegowych prowadzone na zasadzie komercyjnej i zarządzane przez jednego zarządcę
uzdrowiska
hotele
spa, wellness
Kwatery prywatne - mieszkania lub części mieszkań, które wynajmowane są odpłatnie lub bezpłatnie turystom.
Np. Mieszkania wakacyjne, drugie domy, przy rodzinie
Osoby, których nie zaliczamy do turystów:
imigranci i emigranci
nomadowie, koczownicy
pracownicy słóżb dyplomatycznych
oficerowie i żołnierze w akcjach poza krajem
osoby podczas tranzytu
W turystyce krajowej, nie zaliczamy do turystów:
- osób oddelegowanych do innych miast
- osób zmieniających miejsce zamieszkania
- przenoszących się w celu podjęcia stałej pracy
- osób bezdomnych
- osób które jadą się kształcić
- przedstawicieli sił zbrojnych w obowiązkach
Funkcje i dysfunkcje turystki. Wykład 2.
Podstawowe 3 formy turystyki (wg. WTO)
przyjazdowa ( cudzoziemcy do kraju )
wyjazdowa ( obywatel do innego kraju )
krajowa ( obywatel w danym kraju )
Pochodne formy:
Turystyka międzynarodowa = 1+2
Turystyka wewnątrzkrajowa = 3+1
Turystyka narodowa = 2+3
Cele:
wypoczynek, wakacje, rekreacja
odwiedziny krewnych lub znajomych
interesy, biznes itd
zdrowotne, lecznicze
religijne, rozrywkowe
Funkcje i dysfunkcjie TiR:
1. Dysfunkcje społeczne:
- Konflikty miedzy ludnością miejscową, a turystami. Turyści często demonstrują zachowania i postawy, które nie są akceptowane przez ludność miejscową. Turystom dozwolone są pewne zachowania całkowicie zabronione ludności miejscowej, co wywołuje niezadowolenie i negatywne uczucia wobec turystów, np. zbyt swobodne zachowanie i zbyt skąpe odzienie turystów europejskich na plażach w krajach arabskich; w krajach islamu obowiązuje zakaz spożywania alkoholu, ale nie jest on stosowany wobec turystów w hotelach i restauracjach.
- Zmiany w życiu społecznym miejscowej ludności. Na skutek rozwoju turystyki i kontaktów z turystami zmienia się styl życia miejscowej ludności, następuje przejmowanie obcych wzorów życia.
- Zjawiska patologii społecznej czyli rozprzestrzenia się narkomania, pijaństwo, kradzieże, prostytucja, choroby zakaźne.
2. Dysfunkcje kulturowe:
- Niszczenie lub zanik tradycyjnej kultury ludowej. Miejscowości turystyczne oferują bardziej skomercjalizowaną i fałszywą wersję swego obyczaju i folkloru, dostosowaną do oczekiwań i wyobraźni turystów. Na skutek naśladownictwa i kontaktu z innymi kulturami zmienia się i ujednolica tradycyjna kultura. Przykładami są np. „tradycyjne” zespoły taneczne w Afryce, na Hawajach, w rezerwatach indiańskich; maski wyrabiane w Senegalu sprzedawane jako „tradycyjne” w całej Afryce.
- Niszczenie wartości religijnych, moralnych. Turysta może być nośnikiem niekorzystnych, negatywnych zachowań i zjawisk społecznych. Przykładem takich zachowań jest głośne zachowanie się w świątyniach, ignorowanie miejscowych obyczajów religijnych.
3. Dysfunkcje ekonomiczne:
- Zmiany w rolnictwie. Rozwój turystyki na danym obszarze może być powodem zmiany struktury upraw gospodarstw rolnych z profilu żywieniowego na produkcję komercyjną (uprawa warzyw, owoców, kwiatów), np. Jawa (Indonezja), Antyle, Wyspy Bahama.
- Migracje ludności. ludność wiejska w poszukiwaniu pracy migruje do miejscowości turystycznych, gdzie istnieją większe możliwości zarobkowania, np. utworzenie ogromnego regionu turystycznego w Cancun doprowadziło do wyludnienia wnętrza Płw. Jukatan (Meksyk).
- Konieczność zwiększenia importu. inwestycje w sektorze turystycznym w krajach słabo rozwiniętych oznaczają konieczność sfinansowania kosztownego importu z krajów uprzemysłowionych (wyposażenie hoteli, produkty spożywcze itp.)
- Rozwój monokultury turystycznej. Nadmierny wzrost znaczenia turystyki może spowodować uzależnienie gospodarki (krajowej lub lokalnej) od turystyki, co przy załamaniu ruchu turystycznego może mieć bardzo negatywne skutki. Egipt (gwałtowny spadek wpływów dewizowych po zamachach na turystów), Małe Antyle (np. Montserrat).
4. Dysfunkcje przyrodnicze (ekologiczne):
- Zakłócenie równowagi lub degradacja środowiska naturalnego. Zanieczyszczenie wód i powietrza, zaśmiecanie, wypłoszenie zwierzyny lub przeciwnie - przyzwyczajenie zwierzyny do karmienia przez turystów, przełowienie łowisk (wędkarstwo), zmiany gatunkowe (synantropizacja siedlisk), np. rejon Tatr i Zakopanego, Wielkie Jeziora Mazurskie, Balaton.
- Obniżenie jakości życia. Zbyt intensywny ruch turystyczny obniża jakość życia przez nadmierny ruch samochodów, motorówek, ciągły ruch i tłok w pewnych miejscach. Przykładem są miejscowości turystyczne w sezonie, np. Zakopane, Jastrzębia Góra, Mikołajki.
- Niszczenie krajobrazu - przypadkowe i nieprzemyślane osadnictwo (np. domki letniskowe) może powodować architektoniczne niszczenie krajobrazu, np. Zakopane, schronisko pod Baranią Górą, Jeż. Żarnowieckie.
Funkcje:
f. wypoczynkowa
zdrowotna
wychowawcza (ekologia, kultura)
edukacji kulturowej
wychowawcza pod względem ekologii
poznawcza
ekonomiczna
miastotwórcza
etniczna
polityczna
Dubaj, rozwój Dubaju
2017 ropa się skończy i Dubaj będzie żył wyłącznie z turystyki
- jest jednym wielkim centrum handlowym
- 85% wykorzystania hoteli (w Polsce 35%)
- umiejętność myślenia perspektywicznego ze strony Arabów
- funkcja miastotwórcza, kulturowa, ekologiczna,
Temat: Prekursorzy Polskiej turystyki, Staszic, Niemcewicz, Wincenty Poll
Turystyka rozwijała się od początku cywilizacji ludzkiej.
W Polsce mamy również na ten temat dowody (studenci UJ np., kupcy, czeladnicy)
1755 – Staszic – ojciec Krajoznastwa (Piła – gród Staszica!)
W okresie młodzieńczym miał kontakt z rodziną Zamojskich (wychowywal dzieci)
Miał dzięki temu kontakty z elitą ówczesnej Polski
Przyjął święcenia kapłańskie
Ukończył studia (geolog, geograf)
-Pasja- przeszedł Polskę w szerz i wzdłuż
-opisywał, robił notatki z podróży
-zaproponował zmianę programową dotyczącą zmiany treści geografii polski
-prowadził badania naukowe (1. prezes towarzystwa siedziby nauk – Pałac Staszica na Krakowskich Przedmieściach w Warszawie)
- „o ziemiorództwie polski“ – wytyczył na specalistycznych mapach regiony przemysłowe – miejsca gdzie miał rozwijać się przemysł.- przykład wykorzystania gospodarczego ziem świętokrzyskich
-powierzono mu role ministra ds. Organizacji staropolskiego okręgu przemysłowego (różnego rodzaju zakłady). - np. kopalnia ropy naftowej na Kielecczyźnie
-twórca Polskiego krajoznastwa ponieważ stworzył pracę o popularyzacji wiedzy na temat polskich dóbr przyrodniczych
-stworzył regionalne muzea z różnego rodzaju eksponatami
Żył w okresie OŚWIECENIA
Niemcewicz – 1758 r. – Litwa
zetknął się z rodziną Potockich
absolwent szkoły rycerskiej
szybko wprowadzony w życie polityczne
był posłem na sejm czteroletni i członkiem Tow. Przyjaciół Nauk
późniejsze związki z turystyka
brał udział w powstaniu kościuszkowskim (1794)
musiał wyemigrować (zesłany), będąc historykiem zaczął opisywać kulturęinnych narodów (powrót posła, podróże historyczne, pamiętniki czasów moich)
obyczaje regionalne innych krajów, religie itd
okres podczas zaborów, większość Polaków nie znała historii swojego kraju,
Zaczęto myśleć na temat turystyki w wymiarze patriotycznym (podróże poznawcze Polski)
Organizacja zajmująca się popularyzacją podróży jednak nie udało im się tego osiągnąć
Wincety Poll, 1807 – geograf, ur. W Krakowie, uczeń Staszica, studia na UJ, kierownik katedry geografii.
Staszicowska wizja rozwoju polskiego krajoznastwa
Przygotowania do programu organizacji turystycznej.
Pracował ze studentami (1 wycieczka prawie skończyła się tragicznie- jeden ze studentów powiedział, że śpiewają patriotyczne pieśni itd, zwolniony z katedry jednak zostaje na uczelni)
Dzieła: Półncny wschód europy pod względem natury, historyczny obraz Polski, rzut oka na północne stoki Karpat, pieśń o ziemi naszej
Odkrył Karkonosze dla turystyki, odkrył sudety,
Zmarł w 1872 roku, 1873- I polska organizacja turystyczna – Towarzystwo Tatrzańskie.
Organizacje w Polsce:
T. Tatrzańskie – 1873
Galicja, Zakopane
Zabór austriacki
Zebranie arystokratów
statut oparty na założeniach Polla, krzewienie wiedzy o Polskich tatrach, nie związany z org. polityczno-społeczną
uważają że ta org. powinna mieć charakter elitarny
1873, grudzień, ponowne spotkanie I zatwierdzenie statutu galicyjskiego towarzystwa tatrzańskiego (data powstania organizacji)
1918 – Uzyskanie niepodległości- do tego czasu zarządzali organizacją hrabiowie
Główne zasługi towarzystwa Tatrzańskiego
popularyzacja wiedzy o polskich górach
tworzenie ikonografii o gorach
przemytnicy tatrzańscy
imprezy kulturalne (wyprawy), o ktorych pisala prasa.
Polskie towarzystwo krajoznawcze.
Warszawskie towarzystko cyklistów/ wioślarskie.
Ludzie zaczęli dostrzegać korzyści z podróżowania a powyższe towarzystwa nie mogły zapewnić rozrywki ze względu na wysokie ceny sprzętu.
Aleksander Janowski „Wuja“
Przygotował statu organizacji dla urzędu guberialnego, który zarejestrował nową organizację turystyczną: PTK – 10. 1906
Podobnie jak towarzystwo tatrzańskie miało popularyzować wiedzę na temat Polski, jednak skupiło się na propagowaniu WSZYSTKICH ziem polskich.
PTK kontynuowało idee Staszica.
rozpoczęcie popularyzowania od dzieci I młodzieży.
Szkolne koła krajoznawcze.
Tworzenie taniej bazy noclegowej w postaci turystycznych schronisk młodzieżowych.
Organizowali zloty młodzieży krajoznawczej
Działacze byli zawascynowani teorią regionalizmu Charlesa Bruna
Strategia małych ojczyzn – najpierw poznajemy najbliższe otoczenie. (teoria organizmu)
Zaczęły poznawać regionalne gazety (Olsztyńska, Poznańska) gdzie poświęcano miejsce na opisywanie walorow turystycznych regionów itp.
Zainicjowali idee tworzenia muzeów regionalnych
Zainicjowali koncepcje uniwersalnego systemu znakowania szlaków turystycznych, zwłaszcza dla turystyki kwalifikowanej.
PTK zaproponowało system uprawnień turystycznych, odznak, stopni.
Szkolenie przewodników, społecznych kadr na potrzeby TiK
Zainicjowali działania w zakresie ochrony środowiska
Janowski: „Chrońmy przyrodę ojczystą“, „Orli lot“ – miesięcznik
Na bazie tego towarzystwa powstała liga ochrony przyrody
PTTK - 12.1950
1909 – towarzystwo wycieczkowe na jeżycach (po poznaniu)
Wykład nr 5 (05.12.2007r.)
Temat: System organizacji turystyki w Polsce. (7)
poziom rządowy
samorządy terytorialne
ogólnopolskie i regionalne samorządy gospodarcze działające w turystyce
przedsiębiorstwa świadczące usługi turystyczne
Poziom rządowy:
Ministerstwo sportu i turystyki jest odpowiedzialne za wszystko w temacie. (P. Drzewiecki – PO)
Polska Organizacja Turystyczna z siedzibą w Warszawie jest organym powołanym do promocji Polski na rynkach międzynarodowych. ( WOT – Poznań )
Polska Agencja Rozwoju Turystki (PART) - 1993 rok, jej celem jest poszukiwanie inwestorów zagranicznych, którzy chcieliby zainwestować w Polską turystykę (kapitał zagraniczny)
Urzędy marszałkowskie
strategie rozwoju turystyki dla województwa
rejestr firm na które potrzebna jest koncesja (biura podróży)
Polska Izba turystyki (PIT) – samorząd gospodarczy.
organizacja która swoim członkom pomaga w rozliczenia i zatwierdza projekty aktów prawnych turystyki, wypowiada swoje opinie i ma swoją moc opiniodawczą w parlamencie.
Zrzeszenie polskich hoteli
Zrzesza zakłady hotelarskie, wydaje specjalistyczne czasopisma, organizuje konkursy, rekomenduje hotele.
Polskie Stowarzyszenie Turystyki (PST)
elitarna organizacji
zorganizowali 1. polski kogres turystyki polskiej 1992
WIELKOPOLSKA IZBA TUYSTYCZNA – zrzesza wlkp. biura podróży, hotele, uczelnie itp.
Organizacje Społeczne (finansowane ze składek członków):
PTTK
PTSchronisk Młodzieżowych
PFCC – polska federacja campingu i caravaningu
PZMot – polski związek motorowy + regionalne automobilkluby
GOPR
WOPR
Zrzeszenie Sportowe Osób niepełnosprawnych
Ludowe Zespoły Sportowe – LZS
Stowarzyszenia Agroturystyczne – między społeczną a samorządem gospodarczym
10000 hoteli na rynku polskim (sieci hotelarskie)
2600 biur podróży
T: Państwo a turystyka.
Polityka turystyczna państwa.
Interwencja państwa w gospodarce:
Funkcja państwa:
alokacja zasobów (niedoskonałści rynku- cechy dóbr publicznych, dobra społecznie korzystne lub szkodliwe, monopolizacja rynku)
stabilizacja (bezrobocie, inflacja, tempa wzrostu produkcji)
podział (niedoskonałego rynku, nieprawidłowego podziału, rzeczywistego podziału spowodowanego przez przepisy prawa)
Również w turystykę państwo musi ingerować.