1. TEMAT:  ANABIOZA FAUNY MCHÓW

Anabioza fauny mchów na skutek odwodnienia

 

Materiał: wysuszony mech, parowniczka porcelanowa, woda wyjałowiona, pipetka,, szkiełka podstawowe i nakrywkowe, mikroskop

Warunki i przebieg: do mchu w parowniczce wlewamy ok. 30 cm³ wody (objętość nie musi być odmierzona dokładnie),aby cały mech był nią zalany. Po 5-10 min i po ok. 90 min. sporządza się preparat mikroskopowy bezpośredni (kropla wody na szkiełko podstawowe + szkiełko nakrywkowe).  Preparaty oglądamy pod mikroskopem 100, 400 lub 600 x poszukując poruszając się organizmów.

Wyniki: Preparaty:

              - po 10 minutach nie zaobserwowano poruszających się organizmów

              - po ok. 90 min zaobserwowano poruszające się orzeski

Wniosek: Czas 10 minut jest niewystarczający do przerwania stanu anabiozy (życia utajonego) u orzęsków. Czas 90 minut jest czasem wystarczającym do przerwania stanu anabiozy przez niektóre organizmy.

2. TEMAT:  Ocena wrażliwości Paramecium sp. Na wyciąg
z grzybni Aspergillus flavus

 

Materiał: wyciąg z grzybni Aspergillus flavus, hodowla sianowa Paramecium sp., woda, pipetki, lupa, próbówki, 2 szkiełka z łezką, mikroskop

Warunki i przebieg: 2 szkiełka z łezką:

1. = próba badana: kropla hodowli z Paramecium sp. (pod lupą obejrzeć poruszające się pantofelki) + 1 kropla wyciągu z grzybni Aspergillus flavus = oglądać pod lupą i ustalić po jakim czasie przestaną się poruszać (obserwacja zaraz po dodaniu kropli, po 3 minutach oraz po 1 godzinie)

2. = próba kontrolna: kropla hodowli z Paramecium sp. (pod lupą obejrzeć poruszające się pierwotniaki) + 1 kropla wody = oglądać pod lupą i sprawdzić, czy się poruszają

Wyniki: 1. = próba badana: pantofelki przestały się poruszać np. po 27 sekundach

                2. = próba kontrolna: pantofelki poruszają się cały czas

Wniosek: Wyciąg był bardzo silnie toksyczny.

3. TEMAT:  OCENA STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA BIOLOGICZNEGO POWIETRZA

Analiza mikrobiologiczna powietrza metodą sedymentacyjną Kocha

 

Materiał: jałowa płytka Petriego z pożywką x2, cieplarka

Warunki i przebieg: otwartą płytkę pozostawiamy na 30 min. w pomieszczeniu zamkniętym lub na terenie otwartym. Następnie płytkę zamykamy i inkubujemy 24 godz. w 37^o C. Po tym czasie liczymy, ile kolonii drobnoustrojów wyrosło i obliczamy biologiczny indeks zanieczyszczeń:  A = 530  a ∕ r²

a – liczba kolonii wyrosłych

r – promień płytki (=5 cm)

 

Wyniki: pomieszczenie zamknięte: a = np. 3 , więc A = (obliczyć)

                 powietrze atmosferyczne: a = np. 27, więc A = (obliczyć)

Wniosek: powietrze w pomieszczeniu zamkniętym jest – najczęściej – mniej zanieczyszczone drobnoustrojami niż powietrze atmosferyczne.

Temat: Ocena klasy czystości wód na podstawie organizmów wskaźnikowych

Ocenę klasy czystości wód określa się na podstawie organizmów wskaźnikowych, charakterystycznych dla poszczególnych klas wody.

Wykaz organizmów wskaźnikowych występujących w poszczególnych próbkach wody:

1. Woda polisaprobowa

• bakterie – Beggiatoa sp. ( bakterie siarkowe )

Sphaerotillus sp. ( bakterie żelaziste )

• grzyby – Mucor sp.

Rhizopus sp.

• pierwotniaki – orzęski ( np. pantofelek )

• skąposzczety – Tubifex sp. ( rurecznik )

• owady – Eristalis sp. ( larwa muchy ściekowej )

Chironomus sp. ( larwa ochotki )

1. Woda mezosaprobowa

• sinice – Cyanophyceae

• glony – okrzemki, zielenice, wiciowce roślinne

• pierwotniaki – orzęski

• pierścienice – pijawki ( Glossiphonia sp., Hirudo medicinalis )

• obleńce – wrotki

• skorupiaki – Asellus sp. ( ośliczka )

• mięczaki – ślimaki ( Lymnea sp. – błotniarka )

małże ( Sphaerium sp. – gałeczka )

1. Woda oligosaprobowa

• glony – okrzemki, zielenice

• gąbki – Spongilla sp.

• skorupiaki – Gammarus sp. ( kiełż )

• owady – Cloeon sp. ( jętki )

Isoperla sp. ( widelnice )

Hydropsyche sp. ( larwy chruścików )

• mięczaki – małże ( Dreissena sp. – racicznica )

• Acanthameba sp.

4. TEMAT:  Ocena parazytologiczna gleby

 

Materiał: próbka gleby próchniczej, nasycony roztwór NaCl, cylinder, parowniczka, bagietka, szczypczyki, szkiełka podstawowe i nakrywkowe, mikroskop,

Warunki i przebieg: Próbkę gleby (około 10 g) umieszczamy w parowniczce porcelanowej, dokładnie rozdrabniamy szklaną bagietką, zalewamy 50 ml nasyconego roztworu NaCl i dokładnie mieszamy. Na powierzchnię zawiesiny kładziemy szkiełka nakrywkowe i całość pozostawiamy na minimum 30 min. Następnie szczypczykami zdejmujemy szkiełko nakrywkowe i przenosimy je na szkiełko podstawowe. Preparat oglądamy pod mikroskopem 100, 400 lub 600 x poszukując jaj pasożytów.

Wyniki: jajo glisty ludzkiej  Ascaris lumbricoides .

Wniosek: gleba jest zanieczyszczona formami rozwojowymi pasożyta, które mogą być inwazyjne dla człowieka.

5. TEMAT:  Próba Mastera

 

Materiał: stopnie wysokości 23 cm., stoper, metronom, tabela zależności: płeć – wiek – masa ciała a tempo wysiłku fizycznego

Warunki i przebieg: z tablic odczytujemy należną ilość przejść (jednym przejściem nazywamy wejście na 2 stopnie i zejście z 2 stopni). Badany chodzi po schodach zgodnie z rytmem metronomu. Na jeden takt metronomu, badany stawia stopę na I stopniu, na drugi dostawia na tym samym stopniu drugą stopę, na trzeci stawia stopę na II stopniu, na 4 dostawia drugą stopę i schodzi w analogiczny sposób. Próba trwa 90 sekund, bezpośrednio po jej zakończeniu mierzymy i notujemy częstość skurczów serca, pomiary powtarza się po 2 i 6 minutach. Należy pamiętać o zbadaniu tętna spoczynkowego (przed wysiłkiem)

 

Wyniki:

              wykres zależności między czasem a wartością tętna:

oś X = czas: 0, 1,5 min., 3,5 min., 7,5 min.

oś Y = wartość tętna

- po 2 minutach odpoczynku tętno powróciło do wartości spoczynkowej, więc układ krążenia jest sprawny,

- po 2 minutach odpoczynku tętno nie powróciło do wartości spoczynkowej, więc

Wniosek:

układ krążenia jest sprawny i przystosowany do wysiłku.

6. TEMAT:  Próba Ruffiera

Materiał: stoper, metronom

Warunki i przebieg: Badany wykonuje 30 przysiadów w ciągu 30 sekund. Z uzyskanych pomiarów częstości skurczów serca w spoczynku (P), bezpośrednio po wysiłku (P1) oraz 1 minutę po próbie (P2), oblicza się tzw. Wskaźnik Ruffiera.

Wyniki:   p =                                          p₁ =                                          p₂ =

             

wskaźnik Ruffiera:              

IR:  do 5 = ocena dobra

          IR:  5-10 =  ocena dostateczna

            IR: 10-15 = ocena słaba

Wniosek:

zależy od wartości IR. Do 5 – organizm jest dobrze przygotowany do wysiłku, 5-10 dostatecznie, ponad 10 słabo.

7. TEMAT:  Właściwości buforowe surowicy krwi

Materiał: surowica końska rozcieńczona 0,9% NaCl w stosunku 1:10, roztwór 0,9%  NaCl, roztwór 0,002m H₂SO_{4 ,} czerwień metylowa (wskaźnik pH = zmiana barwy z żółtej na czerwoną przy pH = 6,2 ), biureta, zlewki, cylindry miarowe, 2 kolby 25 ml.

Warunki i przebieg:

próba badana: 3 cm³ rozcieńczonej surowicy + 2 krople czerwieni metylowej - zmiareczkować mianowanym roztworem H2SO4 do zmiany zabarwienia roztworu z żółtego na czerwone.

próba kontrolna: 3 cm³ 0,9%  NaCl + 2 krople czerwieni metylowej, - ponownie zmiareczkować, do takiej samej zmiany barwy.

Wyniki: próba badana: zużyto np. 4 cm³ roztworu H₂SO₄

                próba kontrolna: zużyto np. 3,2 cm³ roztworu H₂SO₄

Wniosek: Roztwór surowicy krwi w przeciwieństwie do roztworu NaCl posiada właściwości buforowe, ma zdolność do utrzymywania stałego pH w warunkach dodawania określonych ilości kwasu lub zasady.

8. TEMAT:  Komórka Traubego

 

Materiał: 5 % CuSO₄, zlepek kryształków żelazocyjanku potasu, cylinder miarowy

Warunki i przebieg: do cylindra wlać około 50 cm³ (objętość nie musi być odmierzona dokładnie), wrzucić kryształek żelazocyjanku i obserwować zmiany zachodzące w cylindrze.

Wyniki: Po wrzuceniu do roztworu, kryształek o barwie jasnożółtej zmienił barwę na ciemnobrązową. Kryształek zaczął wzrastać. Powstała struktura podobna do morszczynu – jest to wynik reakcji zachodzącej między CuSO₄   a żelazocyjankiem potasu, produkt reakcji ma postać błony półprzepuszczalnej. Po osiągnięciu maksymalnego "wzrostu" struktura rozpadła się. Stała się bezpostaciową masą.

Wniosek: Komórka Traubego jest układem regulacji niestabilnej. ). Jest to przykład dodatniego sprzężenia zwrotnego.

9. TEMAT:  WYKRYWANIE FENYLOKETONURII – PRÓBA MOCZOWA

Analiza moczu w kierunku wykrywania fenyloketonurii

Materiały: mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię (ok. 30 ml), mocz osoby zdrowej (ok. 30 ml), roztwór FeCl₃

Warunki i przebieg: do każdej próbki moczu dodać po 2 lub 3 krople roztworu FeCl₃ i obserwować barwę moczu

Wyniki:  mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię zmiena barwę na ciemnoniebieską

                mocz osoby zdrowej nie zmienia swej barwy

Wnioski: zmiana zabarwienia mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię jest wynikiem reakcji między znajdującymi się w moczu kwasem fenylopirogronowym (nieprawidłowy metabolit fenyloalaniny) a FeCl₃. Obecność tego kwasu w moczu potwierdza, że badany choruje na fenyloketonurię.

Wnioski: Badana próbka moczu pochodzi od osoby chorej.

10. TEMAT:  WYKRYWANIE  „PAŁECZKI DOBOSZA”

Materiały: jednorazowy, jałowy nożyk, spirytus salicylowy, wata, rękawiczki, szkiełka podstawowe, wanienka do barwienia, roztwór May-Grunwalda, woda redestylowana, barwnik Giemsy, lignina, olejek imersyjny, zegar

Warunki i przebieg:

1. Z odtłuszczonego i zdezynfekowanego opuszka palca pobieramy kroplę krwi i sporządzamy rozmaz. Kroplę krwi umieszcza się na początku szkiełka podstawowego, w połowie szerokości, a następnie jednym ruchem za pomocą drugiego szkiełka "rozmazujemy" krew.

2. Utrwalamy preparat roztworem May-Grunwalda przez 3 minuty (na wanience)

3. Spłukujemy wodą redestylowaną.

4. Zalewamy barwnikiem Giemsy na 30 minut.

5. Spłukujemy ponownie wodą i wysuszamy.

6. Preparat należy oglądać pod powiększeniem 1000x, z użyciem olejku imersyjnego i odszukać "pałeczkę dobosza", czyli grudkę chromatyny na nitce odchodzącej od jądra granulocytu obojętnochłonnego.

Wyniki:  znaleziono „pałeczkę dobosza”.

Wnioski: Osoba, od której pobrano próbkę krwi jest kobietą, wskazuje na to wykryta chromatyna płciowa w postaci "pałeczki dobosza" (która występuje u osobników mających przynajmniej 2 chromosomy X).

11. TEMAT:  Aglutynacja erytrocytów LUDZKICH surowicą końską

 

Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka dowolnej grupy w układzie ABO, surowica końska, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna, mikroskop.

Warunki i przebieg: szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów +

              - preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl

              - preparat badany: kropla surowicy końskiej

Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 10-15 min., w temperaturze pokojowej.

Wyniki: W preparacie zawiesiny krwinek człowieka z surowicą krwi zaobserwowano pod mikroskopem aglutynację krwinek. W próbie kontrolnej nie zaobserwowano aglutynacji.

Wnioski: surowica końska zawiera przeciwciała – aglutyniny, które łączą się z antygenami erytrocytów człowieka powodując aglutynację erytrocytów.

12. TEMAT:  FITOAGLUTYNINY – OZNACZANIE GRUPY A₁

Dolichotest

Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A₁ 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A₂, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna, odczynnik ‘dolichotest’, rękawiczki

Warunki i przebieg:

1. szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów grupy krwi A₁ +

              - preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl

              - preparat badany: odczynnika „dolichotest”

2. szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów grupy krwi A₂ +

              - preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl

              - preparat badany: odczynnika „dolichotest”

Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 3 min., w temperaturze pokojowej. Po tym czasie należy sprawdzić okiem nieuzbrojonym i pod lupą na którym szkiełku zaszła aglutynacja erytrocytów.

Wyniki:  silna aglutynacja (trwałe zlepienie erytrocytów) zaszła w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A₁, zaś w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A₂ nie zaszła wcale. Na żadnym szkiełku kontrolnym aglutynacja także nie zaszła.

Wnioski: Fitoaglutyniny z nasion Dolichos biflorus powodują aglutynację krwinek grupy krwi A1, więc wystąpienie aglutynacji świadczy o obecności w krwinkach antygenu A1.

13. TEMAT:  WYKONANIE WŁASNEGO MORFOGRAMU

 

Materiał: centymetr, cyrkiel kabłąkowy duży, przyrząd do pomiaru wzrostu, siatka morfogramu właściwa dla płci osoby wykonującej morfogram, papier milimetrowy

Warunki i przebieg: należy wykonać 5 pomiarów zgodnie z wymogami antropometrii.

              A – wysokość ciała = wzrost, przyrząd do pomiaru wzrost, basis – vertex; basis = podstawa, vertex=najwyższy punkt na szczycie głowy, gdy jest ona ustawiona w pozycji frankfurckiej (linia łącząca górny brzeg otworu słuchowego zewnętrznego z dolnym brzegiem oczodołu musi być równoległa do podłoża).

B – długość kończyny dolnej, centymetr, basis - trochanterion (najwyższy punkt krętarza większego kości udowej).

C – szerokość barków, cyrkiel kabłąkowy od tyłu, acromion - acromion (najbardziej bocznie i ku górze położony punkt na zewnętrznej. krawędzi wyrostka barkowego łopatki)

D – szerokość międzykrętarzowa, cyrkiel kabłąkowy od przodu, trochanterion- trochanterion.

E – obwód klatki piersiowej, na bezdechu, centymetr powinien przebiegać przez punkt xiphion (w linii, pośrodkowej ciała na powierzchni mostka, w miejscu połączenia trzonu mostka z wyrostkiem mieczykowatym).        

Wyniki:  A =      cm                            B =    mmm              C =    mmm              D =    mmm              E =    mmm

najlepiej na papierze milimetrowym (poprosić): na przerysowanej właściwej siatce morfogramu (jest na każdym stole) zaznaczyć wartości swoich pomiarów i połączyć wszystkie uzyskane punkty i napisać: mój morfogram.

Wniosek: morfogram konkretnej osoby wykreślony na siatce właściwej dla jaj płci nigdy nie jest linia prostą. Morfogram danej osoby jest zmienny w czasie.

14. TEMAT:  MODEL ROZKŁADU CECHY WIELOCZYNNIKOWEJ W POPULACJI (APARAT GALTONA) [ROZKŁAD CZĘSTOŚCI ZDARZEŃ PRZYPADKOWYCH – KRZYWA ROZKŁADU KULEK W APARACIE GALTONA]

 

Materiał: aparat Galtona, 205 kulek, szkiełko podstawowe, papier milimetrowy

Warunki i przebieg: Kulki należy umieścić w - zamkniętej przez szkiełko podstawowe - komorze trójkątnej aparatu Galtona. Po usunięcie szkiełka kulki powinny losowo wpaść do 11 komór aparatu Galtona. Należy policzyć kulki w każdej z tych komór..

Wyniki: komora: 1= np. 0 kulek              2 = np.2 kulki                   i tak do     11= np. 1 kulka             

w tym samym układzie współrzędnych 2 wykresy (papier milimetrowy – poprosić):

                            1. krzywa Galtona (doświadczalna):

oś X = nr (1 –11) komory aparatu Galtona

oś Y = liczba kulek w danej komorze

2. krzywa Gaussa (teoretyczna przybliżona)

oś X = nr (1 –11) komory aparatu Galtona

                                          ośY = współczynniki 10 rzędu trójkąta Pascala podzielone przez 5

                                                        (są na tablicy: 0    2    9    24    42    51    42    24    9    2  0)

Badanie rozkładu kulek w aparacie Galtona to model badania rozkładu w populacji natężenia cech wieloczynnikowych ilościowych; gwoździe w aparacie symbolizują wpływ czynników środowiska na wykształcenie się określonego natężenia cechy

. Wniosek: Wykres zbliżony do wykresu krzywej Gaussa - większość osobników jest zgrupowana wokół średniej.

15. TEMAT:  Ocena własnYCH dermatoglifów

 

Materiał: płytka pokryta pasta daktyloskopową, linijka, lupa, kartka papieru, spirytus, wata

Warunki i przebieg: opuszkę wybranego palca zanurzamy w paście tak, aby cała była nią pokryta. Wykonujemy  odbitkę na papierze, czyli daktylogram. Określamy typ wzoru linii papilarnych, wyznaczamy deltę i obliczamy indeks RC.

              delta:  typowa – rozchylenie dwóch listewek biegnących obok siebie

rozwidlona – rozdwojenie listewki pojedynczej

wzory:  łukowy ( bezdeltowy)

pętlicowy (jednodeltowy)

      wirowy (dwudeltowy)

              linia Galtona – linia łącząca środek delty ze środkiem wzoru papilarnego.

indeks RC – liczba linii papilarnych przeciętych przez linię Galtona

 

Wyniki: piękny daktylogram: wyraźnie widoczne wszystkie linie i delta

              opis:  np. palec wskazujący lewy, wzór wirowy, RC₁ =                             RC₂ =

                                kciuk, wzór pętlicowy, RC =

*wzór linii papilarnych dziedziczy się jako cecha jakościowa, a indeks TRC ( = suma indeksów RC) jako cecha ilościowa.

Wniosek: Napisać jaki wzór się otrzymało.

16. TEMAT:  Obliczanie pojemności czaszki metodą Broc’a

 

Materiał: czaszka, kasza, cylinder, lejek, tablica kategorii pojemności czaszek

Warunki i przebieg: do czaszki (zakryte wszystkie otwory naturalne, bez foramen magnum) wsypujemy kaszę aż do jej całkowitego wypełnienia. Wysypujemy kaszę i mierzymy jej objętość.

Wyniki: Objętość wysypanej kaszy jest miarą pojemności czaszki. objętość kaszy wynosi np. 1340 cm³ i taka jest pojemność czaszki

Wniosek: według kategorii pojemności czaszki (jest na każdym stole) badaną czaszkę charakteryzuje małogłowie.

17. TEMAT:  OBLICZANIE POJEMNOŚCI CZASZKI METODĄ LEE PEARSONA

 

Materiał:  czaszka, cyrkiel kabłąkowy

Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:

- szerokość czaszki: eu-eu;

euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej

- długość czaszki: op-gla;

opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi           czaszki na kości potylicznej w linii środkowej

glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej

- wysokość czaszki basion-bregma

basion - punkt leżący na przednim brzegu kości potylicznej w linii środkowej

Brema – przedni brzeg foramen magnum

Wyniki: np. S = 140 mm                             W = 130 mm                             D =170 mm

obliczenie pojemności ze wzorów dla  płci żeńskiej i męskiej – są na tablicy

Wniosek: klasyfikacja czaszki – zależnie od wyniku i płci – jest na każdym stole.

18. TEMAT:  OBLICZANIE WSKAŹNIKA SZEROKOŚCIOWO-DŁUGOŚCIOWEGO WŁASNEJ CZASZKI

 

Materiały: czaszka, cyrkiel kabłąkowy, tabela wskaźników wyskościowo-szerokościowych

Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:

- szerokość czaszki: eu-eu;

euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii pośrodkowej

- długość czaszki: op-gla;

opisthokranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej

glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej

Obliczamy wskaźnik szerokościowo-długościowy> W = S/D x 100

Wyniki: np. S = 14 cm               D = 17 cm              W = 82,35

Wnioski: Określić czy obiekt jest np. krótkogłowy czy też nadkrótkogłowy.

19. TEMAT:  OBLICZANIE POWIERZCHNI WŁASNEGO CIAŁA

 

Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu

Warunki i przebieg:

Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.

Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b – v

b - basis

                        v – vertex: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
                        w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika

Wskaźnik powierzchni ciała:   PC = (P + dH) : 100 + 1

  P – masa ciała  [kg]

dH – różnica wysokości ciała w stosunku do 160 cm

Wyniki: P = np. 61 kg

dH = 176 -160 = 16 cm

PC = 1,77

Wnioski: Moja powierzchnia ciała – klasyfikacja zależna od płci - bardzo duża.

20. TEMAT:  OBLICZANIE WSKAŹNIKA ROHRERA

 

Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu

Warunki i przebieg:

Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.

Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b – v 

b - basis

                        v – verte: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
                         w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika

Wskaźnik Rohrera:   masa: (b – v)³ x 100

           masa ciała [g]                B – v = wysokość [cm]

Wyniki: masa ciała: np. 61000 g

wzrost  b-v = np. 176 cm

(obliczenie wskaźnika ze wzoru: masa/(b-v)³x100)

61000/ (176)³x100= 1.112

Wyniki: Według wskaźnika Rohrera można określić moje ciało jako: smukłe

21. TEMAT:  Analiza dryfu genetycznego

Materiały – urna: 32 kulki białe, 8 kulek czerwonych, pusta urna, zapas kulek białych i czerwonych

Warunki i przebieg – Zbiór 40 kulek – 8 czerwonych i 32 białych – symbolizuje pulę genową populacji (20 osobników), w której częstość allela dominującego wynosi 8/40x 100% = 20%. Dryf genetyczny zachodzi trzykrotnie, każdorazowo zmniejszając liczebność populacji o połowę. Po każdym działaniu dryfu populacja podawaj swoją liczebność, lecz nie zmienia się proporcja alleli dominujących i recesywnych w puli genowej.

Wyniki – Miarą wielkości dryfu jest odchylenie standardowe częstości allela dominującego w populacji, po każdym działaniu dryfu:

p/q – częstość allela dominującego / recesywnego;

N – liczebność populacji

Zbadać częstość genu dominującego w populacji, w której działa dryf w ciągu 5 pokoleń zmniejszając każdorazowo liczebność populacji o 50 %.

Wnioski – W populacjach małych dryf genetyczny może zmniejszyć lub też wyeliminować czynnik dominujący.

 

Wniosek: zależny od wyników;

              - jeżeli częstość allela dominującego rośnie: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zwiększenia częstości  allela dominującego a zmniejszenia częstości allela recesywnego

              - jeżeli częstość allela dominującego maleje: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zmniejszenia częstości  allela dominującego a zwiększenia częstości allela recesywnego

              - jeżeli częstość allela raz rośnie, raz maleje: dryf jest czynnikiem losowym bezkierunkowym

              - zawsze: istotny efekt oddziaływania dryfu widoczny jest w populacjach o małej liczebności

Temat: Doświadczenie Lederbergów

Materiały – płytka ze streptomycyną, hodowla E.Coli (płytka), płytka jałowa, stempel drewniany, jałowy aksamit

Przebieg – Wysiewamy na płytkę na powierzchnię pożywki ok. 10⁷ komórek E.coli. Po trwającej kilka h inkubacji, w czasie której każda komórka wytwarza klon złożony z ok. 1000 bakterii potomnych sporządza się repliki (metoda stemplową) na kilku płytkach z podłożem na streptomycynę. Po inkubacji, gdy na powierzchni pojawią się oporne kolonie, porównuje się ich rozmieszczenie na kilku kolejnych płytkach replikowych. Kolonie zajmujące to samo położenie na każdej z replik uznaje się za pochodzące z tych mikrokolonii na matrycy, w których zaszły mutacje. Z płytki matrycowej pobiera się z podłożem bakterie z miejsc, gdzie przypuszczalnie zaszła mutacja, umieszcza się w pH fizjologicznym i ponownie wysiewa na płytkę agarową, ale tym razem znacznie zmniejszając liczbę komórek, gdyż wśród nich powinny w większości znajdować się mutanty streptomycynooporne. Z nowo powstałej płytki matrycowej replikuje się mikrokolonie E.coli na płytki ze streptomycyną, a po uzyskaniu opornych kolnii odszukuje się miejsca na matrycy, w których na wszystkich replikach wyrosły oporne kolonie. Stąd pobiera się bakterie do następnej matrycy i zabieg ten powtarza się kilkakrotnie wysiewając zawsze coraz to mniejszą liczbe komórek. W rezultacie po kilku cyklach uzyskuje się matrycę z pojedynczymi koloniami E.coli, których rozkład przestrzenny jest identyczny z mutantami na płytkach ze streptomycyną. Ponieważ bakterie z kolejnych matryc nigdy nie stykają się ze streptomycyną – udowodniono, że formy oporne mogą powstawać bez jego bezpośredniego udziału, będąc wynikiem mutacji spontanicznej.

Stempel pokrywamy aksamitem. Następnie odbijamy na aksamicie płytkę z hodowlą E.coli. Przesiewamy (=odbijamy) płytkę ze streptomycyną. Tak przygotowaną płytkę inkubujemy 24-48h. Czynność powtarzamy kilkakrotnie cały czas pobierając szczepy bakterii z płytek, które nie miały kontaktu ze streptomycyną. Następnie porównujemy rozmieszczenie kolonii z płytką hodowlaną i wyznaczamy kolonie oporne – mutanty.

Wyniki – Na płytce ze streptomycyną pojawiają się kolonie E. coli oporne na działanie antybiotyku.

Wnioski – Mutanty oporne na antybityk powastają spontanicznie na płytce wyjściowej. Streptomycyna jest czynnikiem selekcyjnym, dzieli kolonie E.coli na subpopulację mutantów opornych na antybiotyk i subpopulację bakterii, które giną w kontakcie ze streptomycyną.

Temat: Wykrywanie obecności substancji grupowych układu AB0 w ślinie.

Wyniki: W probówce 1. zaszła aglutynacja erytrocytów (widoczna nawet gołym okiem), w probówce 2. nie zaobserwowano aglutynacji.

Wnioski: W badanej próbce śliny były obecne antygeny A, dlatego też nie zaszła aglutynacja erytrocytów. Osoba od której pobrano ślinę jest wydzielaczem.

Schemat:

1. Anty-A + NaCl + krwinki gr. A -> zachodzi aglutynacja

2. Anty-A + ślina grupy A + krwinki grupy A:

a) wydzielacz - nie zachodzi aglutynacja

b) niewydzielacz - zachodzi aglutynacja

Temat: Wykrywanie antygenu D erytrocytów ludzkich.

Wyniki: W jednej z probówek zaszła aglutynacja, a w drugiej nie.

Wniosek: Brak aglutynacji klasyfikuje krwinki jako Rh(-). Aglutynacja zachodzi w przypadku grupy Rh(+), ponieważ w krwinkach (śródbłonowo) występują antygeny D.

Temat: Wpływ temperatury na czynność serca Daphnia sp.

Materiały: rozwielitka, mikroskop lub lupa, szkiełko z łezką, zlewka z wodą, łaźnia wodna.

Warunki i przebieg: Po obejrzeniu rozwielitki (w kropli wody, na szkiełku z łezką) - pod powiększeniem 25x lub 100x określa się liczbę skurczów serca na minutę (temp. 20'C). Następnie kładzie się na szkiełko kawałek lodu (temp. ~0'C) i ponownie oznacza liczbę skurczów serca rozwielitki na minutę. Wreszcie ogrzewa się (5 minut, łaźnia wodna ~30'C) rozwielitkę w zlewce i najszybciej jak to możliwe określa liczbę skurczów serca na minutę.

Wyniki: Wykres i tabela zależności liczby skurczów serca od temperatury.

Temperatura ['C]	Liczba skurczów serca 1	Liczba skurczów serca 2
-4'C	0	0
0'C	120	208
20'C	156	288
30'C	180	301
33,5'C	0	0

Wnioski:

Wraz ze wzrostem temperatury liczba skurczów serca rozwielitki w ciągu minuty zwiększa się, podczas gdy spadek temperatury powoduje zmniejszenie liczby skurczów serca.