5 grudnia 2013, Nahotko
Temat : RDA
RDA - Resource Description & Access :
- Nowy, anglo-amerykaski standard katalogowania, który ma zastąpić dotychczas obowiązujące
drugie wydanie Anglo-American Cataloguing Rules (AACR2)
- Przetłumaczone dotychczas na 25 języków
- Opracowany przez członków Joint Steering Committee (JSC) w którego skład wchodzą
przedstawiciele USA, Kanady i Wielkiej Brytanii:

 American Library Association
 Australian Committee on Cataloguing
 British LIbrary
 Canadian Committe on Cataloguing
 Chartered Institute of Library and Information Professionals (CILIP) (Irlandia, Szkocja, Wallia)
 Library of Congress

Czym jest RDA?
RDA wykracza poza wcześniejsze zasady katalogowania - zawiera wytyczne dotyczące katalogowania
zasobów elektronicznych, położono w nim również większy nacisk na pomoc użytkownikom w
znalezieniu, zidentyfikowaniu, wybraniu i pozyskaniu informacji, których poszukują.
RDA umożliwia także grupowanie rekordów bibliograficznych w celu prezentacji relacji pomiędzy
dziełami i ich twórcami (podobnie jak w FRBR). Ta nowa, ważna cecha pozwalająca skuteczniej
przekazać użytkownikom informacje o różnych wydaniach, tłumaczeniach lub fizycznych postaciach
danego dzieła jest wyrazem postępu w rozwoju zasad katalogowania.
RDA jest:

o zbiorem jednolitych zasad katalogowania obejmującym wszystkie typy dokumentów;
o Standardem katalogowania uwzględniającym potrzeby instytucji spoza sektora

bibliotecznego;

o Standardem katalogowania przystosowanym do funkcjonowania w środowisku sieciowym

Potrzeba zmian - dlaczego RDA?

 dezaktualizacja zasad AACR2 (Anglo-American Cataloguing Rules) , brak spójności i przesadna

rozbudowa;

 Brak zgodności z modelami FRBR o FRAD;
 nowe formy dokumentów;
 rozwój technologii informacyjnych i ich rynków;
 zmiana oczekiwań użytkowników wobec formy i funkcji katalogów bibliotecznych;
 wiele standardów metadanych - RDA jako standard niezależny od formy prezentacji

metadanych

 potrzeba oparcia zasad katalogowania na stabilnych podstawach teoretycznych i modelach

konceptualnych (FRBR, FRAD);

 potrzeba standardu, który będzie "reprezentował podejście oparte na stałych zasadach i

regułach katalogowania, a nie jak ma to miejsce w AACR2, bazował na opisie przypadków,
problemów i sposobów ich rozwiązywania."

Podstawa dla RDA
Deklaracja Międzynarodowych Zasad Katalogowania (International Cataloguing Principles - ICP);
aktualizaująca tzw. zasady paryskie stanowiące podstawę AACR;
Funkcjonalne wymagania dla rekordów bibliograficznych (Functional Requirements for Bibliograhic
Records -- FRBR ) i Funkcjonalne wymagania dla danych wzorcowych (Functional Requirement for
Authority Data - FRAD), z którym do RDA przejęto modele konceptualne (jednostki, relacje, atrybuty)
oraz typy zadań użytkowników.
Międzynarodowy Standard Opisu Bibliograficznego (International Standard for Bibliographic
Description - ISBD), który wyznacza jeden ze sposobów prezentacji danych opracowanych zgodnie z
RDA.

RDA i FRBR:



Struktura RDA zgodna z założeniami konceptualnych modeli FRBR i FRAD;



Przejęcie słownictwa stosowanego w FRBR i FRAD;



Konstruowanie zasad katalogowania wokół funkcji użytkownika;



Core elements - zbiór elementów odpowiadających cechom i relacjom, którym w FRBR i
FRAD przyznano wysoki priorytet.

Budowa RDA
37 rozdziałów w 10 sekcjach:
1. rejestracja atrybutów materializacji i egzemplarza
2. Rejestracja atrybutów dzieła i jego realizacji
3. rejestracja atrybutów dzieła i jego realizacji
itp.
Wszystko to są jednostki FRBR!

Istotne zmiany:



Zniesienie "zasady trzech" (Wiele oznaczeń odpowiedzialności)



"Bierz to, co widzisz" (Przyjmowanie błędnych form)



Rezygnacja ze skrótów



Źródła przejmowania danych



Zastąpienie podpola $h w polu 245 (okreslenie typu dokumentu) polami 336- Content Type,
337 - Media Type, 338 - Carrier Type

Źródła przejmowania danych:

 AACR wyznacza źródła przejmowania danych dla każdego typu dokumentów
 RDA dzieli zasoby na trzy kategorie i wyznacza preferowana i alternatywne źródła

przejmowania danych dla całych grup dokumentów:

- jedna lub więcej stron, arkuszy, kart
- Obrazy ruchome
- Inne zasoby

Krytyka RDA:



Zasady RDA zostały sformułowane w sposób skomplikowany i niejednoznaczny;



zasady RDA nie są łatwe w użyciu, zarówno w pracy jak i jako materiał szkoleniowy.



RDA nie został przystosowany do użytku jako narzędzie online



RDA nie jest w pełni kompatybilny z międzynarodowymi standardami