Pomiar kątów pionowych

Kąt pionowy jest kątem, którego obydwa ramiona leżą na płaszczyźnie pionowej, przy czym jedno z nich jest zawsze stałe: poziome lub pionowe, zaś drugie ramię – zmienne, wyznaczone przez wybrany punkt celu P, do którego w danym momencie jest skierowana oś celowa lunety teodolitu. W odróżnieniu od kąta poziomego kąt pionowy jest wyznaczony tylko przez jeden punkt celu. Drugie, stałe ramię kąta pionowego musi być zrealizowane za pomocą oddzielnej libelli zwanej libelą kolimacyjną. Podczas pomiaru kątów pionowych koło pionowe teodolitu obraca się wraz z połączoną z nam na stałe lunetą względem nieruchomych urządzeń odczytowych, zwanych alidadą KV. Przed dokonaniem odczytu kąta pionowego należy wcześniej spoziomować libelę kolimacyjną. Ustawienie podziału KV i jego urządzeń odczytowych musi być tak dobrane, aby przy poziomej osi celowej i spoziomowanej libelli kolimacyjnej odczyty KV w I i II położeniu lunety odpowiadały założonym wartościom teoretycznym, wynikającym z podziału kątowego kręgu.

Na pomiar kąta pionowego ( zenitalnego ) składają się następujące czynności :

- ustawienie teodolitu na statywie, poziomowanie, centrowanie, ustawienie alidady i lunety w I położeniu

- wycelowanie do wybranego punktu celu

- dokładne spoziomowanie libelli kolimacyjnej za pomocą śruby elewacyjnej

- wykonanie odczytu O₁ i zanotowanie go w dzienniku polowym

- zmiana położenia lunety z pierwszego na drugie i celowanie do punktu

- dokładne spoziomowanie libelli kolimacyjnej

- wykonanie odczytu O₂ i zanotowanie go w dzienniku polowym

- sprawdzenie poprawności obserwacji poprzez obliczenie stałej sumy odczytów ( O₁ + O₂ = 360^o + 2u) i porównanie jej z sumą otrzymaną z poprzednich pomiarów oraz obliczenie kąta pionowego z I i II położenia lunety

- obliczenie kąta zenitalnego i błędu indeksu w dzienniku

- wykonanie obliczeń kontrolnych w celu sprawdzenia ostatecznych wartości.