Bohaterowie literaccy XIX i XX wieku. Porównaj ich system wartości, wskaż podobieństwa i różnice.
"Lalka" to utwór w którym Bolesław prus przedstawił trzech idealistów: Ignacego Rzeckiego, Ochockiego i Stanisława Wokulskiego na tle społecznego rozkładu. Niezaprzeczalnie to jednak Wokulski jest głównym bohaterem utworu i postacią, która na wieki wpisała się w karty literatury polskiej. Pytanie jakie najczęściej stawiaja sobie czytelnicy "Lalki" brzmi: czy Wokulski był romantykiem czy pozytywistą? A odpowiedź nie jest łatwa. Na pewno był idealistą miłości. Swą wybrankę uważał za najpiękniejszą i nie dostrzega w niej żadnych wad. Pod tym względem przypomina Gustawa z IV cz. "Dziadów". Podobnie jak on nieszczęśliwie zakochany próbuje popełnić samobójstwo. Podobieństwa owego należy doszukiwać się w tym, że miłość Wokulskiego kształtuje się pod wpływem poezji Mickiewicza. Uczuciu owemu bohater daje się obezwładnić do tego stopnia, że nie dostrzega właściwych realiów. Nie można też zapomnieć o jego przeszłości. Jedną z jego romantycznych cech jest udział w konspiracji i powstaniu styczniowym, przez co później zesłany został na Syberię.
Z drugiej jednak strony Wokulski sercem i duszą jest pozytywistą. Swego bogactwa nie trzymał tylko dla siebie, prowadził działalność filantropijną, pomagał ludziom skrzywdzonym przez los (Wysockiemu, Magdalence). Foza tym cechował go wielki entuzjazm do zdobywania wiedzy i postępu. Interesował się nauką i sam dokonywał eksperymentów. Kiedy sam przerywa swe badania sponsureje innych: Geista czy Ochockiego.
Wokulski był człowiekiem głęboko nieszczęśliwym, gdyż na kształtowanie się jego osobowości miały wpływ dwa sprzeczne ze sobą światopoglądy: romantyzm oraz pozytywizm, gdyż okres jego życia przypadł na czasy rozkładu społeczeństwa feudalnego i rozkwitu kapitalizmu. Był to okres, który zaczął się poezją, a skończył nauką. Sprzeczność tych ideologii zniszczyła go.
Podobnie: Tomasz Judym "Ludzie bezdomni" oraz Cezary Baryka "Przedwiośnie"
Bogumił Niechcic przedstawia zupełnie inny typ bohatera, reprezentuje on rodzaj człowieka silnie związanego z naturą, z otaczającą go przyrodą, otwartego na ludzi, pełnego entuzjazmu i dobroci. Pomimo szlacheckiego pochodzenia nie bał się pracy fizycznej, nawet więcej, odnajdywał w niej spełnienie, czerpał z niej siłę. Był realistą i wierzył w pracę własnych rąk, mierziły go natomiast krętactwa wielkomiejskich dorobkiewiczów. Był dobry i wyrozumiały dla ludzi, zawsze służył radą i pomocą, był oparciem dla swej żony, którą kochał ponad wszystko i dla której wiele poświęcił. Dbał o dzieci i pragnął aby pojęły jego przywiązanie do pracy i do ziemi, pragnął aby również one nauczyły się czerpać z niej siłę. Cechowała go uczciwość, każdy kawałek ziemi za który odpowiadał dbał jak o własny i pragnął aby przynosił jak największe zyski, chociaż nie trafiały one do jego kieszeni. Bogumił to postać pozytywna, posiadająca minimalną ilość wad, to człowiek dobroduszny i życzliwy, nie brał od świata wiele, ale wiele dawał.
Zenon Ziembiewicz pochodził ze zubożałej szlachty zdegradowanej do służenia bogatemu ziemiaństwu. Jego rodzice byli ludźmi conajmniej dziwnymi, przez co budzili wstręt w synu, którego jedynym marzeniem było stać się innym niż oni. Niestety po jakimś czasie on sam nawiązał romans z córką kucharki. Związek ten nie był dla niego niczym ważnym, nawet przez chwilę nie pomyślał, że mógłby mieć wobec dziewczyny jakieś zobowiązania. Skończył studia, zaczął robić szybko karierę polityczną. Został prazydentem miasta, za wstawiennictwem teścia. Wykazał wiele inicjatywy w trosce o rozbudowę i rozwój miasta. Jego plany jednak spełzły na niczym, gdyż cofnięto mu fundusze zagwarantowane na ten cel. Pomimo, iż było to sprzeczne z jego poglądami musiał się do tego dostosować. sytuacja skomplikowała się jeszcze bardziej, gdy jego kochanka zaszła w ciąże. Zenon daje jej pieniądze na aborcje i odsuwa od siebie by móc być z Elżbietą. Jednak ich małżeństwo zbudowane jest na kłamstwie i krzywdzie innych ludzi. Jako prezydent miasta idzie na coraz dalsze ustępstwa i kompromisy cociaż jest to sprzeczne z jego systemem wartości moralnych. Nie chce przyznać się do klęski wyznawanych przez siebie ideałów wymyślając sobie różne usprawiedliwienia pomimo tego, że ciąży na nim krew robotników oraz własnego dziecka. Klęska w życiu publicznym zbiega się z katastrofą w życiu prywatnym zostaje bowiem okaleczony przez Justynę, która oblewa mu twarz kwasem. Zenon popełnia samobójstwo, zrospaczony stracił resztki złudzeń wobec siebie i swojego życia. Jego samobójstwo było bez wątpienia ucieczką przed konsekwencjami swoich poczynań, które niewątpliwie musiał ponieść.
Bernard Rieux to narrator powieści "Dżuma", autor kronik Oranu, lekarz, który jako jeden z pierwszych uzmysłowił sobie niebezpieczeństwo epidemii, która wybuchła w mieście. Z inicjatywy doktora zwołano w prefekturze komisję sanitarną, która miała podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze. Liczba zarażonych wzrastała z każdym dniem, doktor pracował ponad siły, podjął decyzję walki z dżumą, chociaż w jej obliczu czuł się bezradny. Czynności lekarskie sprowadzały się do postawienia diagnozy lekarskiej i separowania chorych. Doktor wie, czym grozi epidemia, jakie zbiera żniwo, ile na przestrzeni wieków zabrała ludzi. Jednak nie poddaje się, otrząsa się ze złych myśli bo człowiek ma w życiu jedną pewnośc - codzienną pracę. Od pierwszego dnia epidemii pracuje niestrudzenie, choć nie brak mu własnych trosk - jego żona umiera. postawa doktora wynika przede wszystkim z jego ghłębokiego przekonania o doniosłości roli lekarza, poczucia obowiązku, który każe mu zapomnieć o obawaćh i skupić się na leczeniu. Jest przekonany o ogromnej wartości ludzkiego życia, o tym, że za wszelką cenę należy nieść pomoc zarażonym i walczyć ze złem. Mimo ciągłego obcowania ze śmiercią, nie zatracał wrażliwości.