43. Przysadka mózgowa - budowa, wydzielane hormony, ich rola w organizmie.

Budowa i położenie

• Tkanka nabłonkowa - płat przedni i część pośrednia

• Tkanka nerwowa - płat tylny

• Leży u podstaw międzymózgowia

• Łączy się z mózgowiem za pomocą lejka i pozostaje w ścisłym związku z ośrodkiem podwzgórza.

W płacie przednim tworzą się: hormon wzrostowy, tyreotropowy, kortykotropowy, hormony gonadotropowe.

Hormon wzrostowy (somatotropina)

• Pobudza rozwój chrząstek nasadowych (wzrost kości długich) u osobników młodych

• Zwiększa spalanie tłuszczy

• Zmniejsza wykorzystanie glukozy

• Wzmaga syntezę białek we wszystkich komórkach ustroju

Nadmiar h. wzrostowego	Niedobór h. wzrostowego
U młodych (przed okresem skostnienia chrząstek nasadowych) powoduje gigantyzm. U ludzi o zakończonym procesie wzrostu powoduje akromegalię (rozrost kości i tkanek miękkich wszerz)	U dzieci - karłowatość (pierwotna)

Hormony gonadotropowe

- U osobników młodocianych wywołują wystąpienie w krótkim czasie dojrzałości płciowej.
- Niedobór może wywołać niedorozwój wtórnych cech płciowych - eunuchoidyzm.
- Ich ogólne działanie to:

U kobiet regulują:	U mężczyzn
Dojrzewanie pęcherzyków Graafa Pękanie ich i wytworzenie się ciałka żółtego (hormon luteinizujący) Pobudzenie ciałka żółtego do produkowania progesteronu, a gruczołu mlecznego do wytwarzania mleka (prolaktyna) (ogólnie pobudzenie czynności jajników)	Rozwój nabłonka rozrodczego produkującego plemniki i wytwarzanie się w jądrach hormonu płciowego - testosteronu (ogólnie pobudzenie czynności jąder)

Hormony tyreotropowe - wpływają na działanie tarczycy, ich niedobór powoduje niedoczynność tarczycy.

Hormony kortykotropowy - wpływają na działanie kory nadnerczy.
________________________________________________________________

Część pośrednia przysadki wydziela do krwi hormon melanotropowy - regulacja wytwarzania się w skórze melaniny.
_______________________________________________________________

Płat tylny przysadki magazynuje hormony wytwarzane w komórkach nerwowych mózgu (w podwzgórzu). Są to:

• Hormon antydiuretyczny (wazopresyna) - pobudza nabłonek kanalików nerkowych do wchłaniania zwrotnego wody z moczu pierwotnego (zmniejszając ilość wydalanego moczu) regulacja gospodarki wodnej; niedobór powoduje skorcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych czyli podwyższone ciśnienie krwi

• Oksytocyna - wywołuje skurcze mięśni gładkich ciężarnej macicy, co ułatwia porób. Pobudza też elementy kurczliwe gruczołu mlecznego.

---