Ricoeur - Metafora i symbol(1), Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury


P. Ricoeur: Metafora i symbol

Retoryka:

6 tez tradycji metafory:

  1. metafora jest tropem i figurą dyskursu, służącą nazywaniu;

  2. jest rozszerzeniem znaczenia nazwy, odstępstwem od dosłownego znaczenia;

  3. rację dla odstępstwa stanowi podobieństwo;

  4. podobieństwo polega na uzasadnieniu użycia słowa przenośnie zamiast dosłownie;

  5. metafora nie niesie znaczenia nowego (nadwyżki);

  6. metafora nie wnosi nowej informacji o rzeczywistości => jest emotywną funkcją dyskurs.

Współczesna semantyczna analiza metafory (Richards, Max Black):

Metafora ma sens tylko w wyrażeniu => jest przypadkiem orzekania, a nie denominacji:

  1. nie „metaforyczne użycie słowa”, a „wyrażenie metaforyczne”. Metafora to wynik napięcia między 2 terminami w wyrażeniu metaforycznym;

  2. napięcie pojawia się między 2 niezgodnymi interpretacjami wyrażenia metafora rozumiana dosłownie daje absurd. Dopiero wtedy można odnaleźć sens w wyrażeniu metaforycznym, gdy znaczenie słów się przekształci => zniekształcenie metaforyczne;

  3. metafora ma ujawnić pokrewieństwo tam, gdzie się go potocznie nie widzi;

  4. metafora to rozwiązanie zagadki, konstytuuje ją rozwiązanie dysonansu semantycznego;

  5. prawdziwe metafory napięcia nie są przekładalne;

  6. metafora nie jest ozdobą dyskursu, nie ma tylko wartości emotywnej, bo mówi coś nowego o rzeczywistości.

Symbol

  1. należy do wielu rozległych dziedzin badawczych,

  2. łączy językowy i niejęzykowy porządek dyskursu,

SYMBOL Z PUNKTU WIDZENIA TEORII METAFORY:

Etapy:

I - struktura znaczenia aktywna w metaforach do rozpoznania symbolu,

II - wydzielenie niejęzykowego obszaru symboli,

III - rozwój teorii symbolu i metafory.

Nadwyżka znaczenia w symbolu przeciwstawiona znaczeniu dosłownemu ujawnia się tylko na etapie interpretacji. Tylko za pośrednictwem otoczenia dosłownego można dojść do nadwyżki znaczenia (alegoria - procedura dydaktyczna, można ją wyeliminować jeśli nie jest potrzebna. Symbol - gdy bezpośrednie uchwycenie pojęcia nie jest możliwe. Symbol raczej przybliża niż ujmuje podobieństwo.

Semantyczne właściwości symbolu:

Niesemantyczny aspekt symbolu:

Stopnie pośrednie między symbolem i metaforą:

Metafory źródłowe - 1) mają zdolność wiązania metafor cząstkowych; 2) mogą wywołać różne interpretacje na poziomie pojęciowym:

Archetypy - metafory tak radykalne, że obejmują cały dyskurs ludzki.

Systemy symboli ustanawiają zasób znaczenia, którego metaforyczne możliwości nie zostały w pełni wypowiedziane w mowie

Model - ustanawia wymiar referencyjny metafory - referencja to roszczenie do powiedzenia czegoś o rzeczywistości = wartość logiczna.

Wartość referencyjna stanowi część funkcji heurystycznej, tj. pewien aspekt rozpoznania dokonanego w metaforze i w modelu.

Model w nauce = procedura heurystyczna, służąca do przezwyciężenia niewłaściwych interpretacji.

3 typy modeli (Max Black) - modele skali, modele analogiczne (diagram w elektronice), modele teoretyczne.

Metafora zawiera więcej niż symbol, bo wprowadza do języka znaczenia, które w symbolu zawarte są implicite.

Symbol zawiera więcej niż metafora, bo jest zjawiskiem dwuwymiarowym, jest związany w inny sposób niż metafora, ma korzenie. Metafory są tylko językową powierzchnią symboli.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
teolit, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Nomotetyzm Idiografizm, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Teoria litaratury - Ziomek, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
WYKAZ ZAGADNIEN DO EGZAMINU, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Tekst - Wściekłość i wrzask, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
teoria literatury - Tatarkiewicz, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
teolit, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Culler roz 4 Język, Studia - Filologia polska, IV rok, Teoria literatury
Na egzamin[1], filologia polska i do poczytania, teoria literatury
teoria interpretacji - streszczenie, filologia polska, poetyka, teoria literatury
Rynek dobr symbolicznych, filologia polska, teoria literatury
Dystans odbioru, filologia polska, poetyka, teoria literatury
Enumeracyjność – otwartość opisu., filologia polska, poetyka, teoria literatury
struktura tekstu dramatycznego, filologia polska, poetyka, teoria literatury
P. Ricoeur - Mowa i pismo, Filologia Polska, Teoria literatury
Wellek - Pojęcie formy i struktury w krytyce XX wieku, filologia polska, poetyka, teoria literatury
teoria interpretacji - streszczenie, filologia polska, poetyka, teoria literatury

więcej podobnych podstron