SOCJOLOGIA ORGANIZACJI
Wykład 4 - 05.11.2007r
Kryterium ilościowe:
Grupy małe - nie ma wewnętrznej struktury , nie można wyodrębnić podgrup, mają prostą budowę.
Grupy duże - złożona wewnętrzna struktura, pozwala wyodrębnić podgrupy.
Kryterium więzi:
Grupy pierwotne - mechanizm działania opiera się wyłącznie na osobistych stycznościach, mają one charakter emocjonalny (np.: rodzina). Mają pewne cechy wg których możemy je opisać:
Względna trwałość grupy
Mała liczebność
Bezpośrednie kontakty
Względna zażyłość członków grupy
Niewyspecjalizowany charakter
Grupy wtórne - działają w oparciu o oczekiwania członków grup, mają charakter pragmatyczny (np.: grupa studencka). Są o niskim zaangażowaniu emocjonalnym i są nietrwałe.
Grupa własna - zbiorowość, do której jednostka należy, dzieli poczucie bliskości, tożsamości i nazywa ją swoją.
Grupa obca - do niej jednostka nie należy i wobec której nie musi być lojalna. Wrogość służy wzmacnianiu granic między grupami.
Grupy formalne - powoływana do życia w sposób administracyjny.
Grupy nieformalne - obie te grupy wyróżnia się poprzez istnienie lub nieistnienie jakiś instytucji sformalizowanych i poprzez sposób powołania.
Grupy odniesienia - dzięki niej jednostka modeluje własne zachowanie. Grupa ta jest tłem dla jednostki, na podstawie którego ocenia ona swoje zachowanie.
Funkcje grupy odniesienia:
Normatywna - jednostka buduje właściwe formy zachowań
Porównawcza - zapewnia wzór do naśladowania dla jednostki
Audytoryjna - polega na ocenie stosowności zachowań jednostek.
Grupą odniesienia może być grupa do której należymy lub do której chcemy należeć.
ORGANIZACJE SPOŁECZNE
Stosunek społeczny - normatywnie określony schemat oczekiwanych integracji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z tymi pozycjami role.
Cechy stosunku społecznego:
Wielość integracji.
Wielotematyczność i pełne zaangażowanie lub jednotematyczność i niepełne zaangażowanie.
Trwałość stosunku społecznego.
Regulacja normatywna - stosunki społeczne powinny przebiegać wg pewnego wzoru.
Relacja między pozycjami społecznymi i związanymi z nimi rolami.
Typy stosunków społecznych:
W jaki sposób ludzie wchodzą z innymi w stosunki społeczne:
Przypisane - nawiązuje się je bez własnej decyzji i bez możliwości ich wyboru.
Osiągane - nawiązujemy je na mocy własnych działań, decyzji.
Kryterium uniwersalistyczne - daje równe szanse każdemu uczestnikowi stosunków.
Kryterium partykularystyczne - daje z góry większe szanse jednym ludziom na budowę stosunków społecznych z innymi albo eliminuje szanse innych ludzi.
Po co nawiązujemy stosunki społeczne?
Instrumentalne - służą realizacji określonych potrzeb, celów czy życiowych aspiracji.
Autoteliczne - ich sens leży w samym obcowaniu z ludźmi, którzy są dla kogoś wartością samą w sobie.
Ze względu na charakter normatywnej regulacji:
Formalne - działania partnerów są bardzo szczegółowo i precyzyjnie określane i traktowane jako są jako obligatoryjne pod sankcją nieważności tych stosunków.
Nieformalne - działanie i interakcje partnerów mają różny kształt, przebieg.
Dotyczy zakresu działań i interakcji mieszczących się w ramach stosunku społecznego:
Rozproszone - obejmują wiele różnorodnych treściowo interakcji.
Zogniskowane - mają charakter wyspecjalizowany, obejmują jeden rodzaj interakcji społecznej.
Czynnikiem definiowania jest czas:
Z zbudowanym strukturalnie czasem trwania - jest przypisany, normatywnie określony i przestrzegane.
Ciągłe (terminowe).
Dotyczy tego jak partnerzy sytuują się w porównaniu ze sobą na skali nierówności społecznej.
Egalitarne - mają charakter równości lub podobieństwa miejsca partnerów w hierarchii bogactwa, prestiżu.
Nieegalitarne - oparte na nierównościach.
Ze względu na inne społecznie istotne cechy narzucające lub nie narzucające przywileje:
Homogeniczne - podobieństwo partnerów pod względem cech istotnych dla interakcji.
Heterogeniczne - odmienność partnerów pod względem cech istotnych dla przebiegu interakcji.
Ze względu na miejsce motywacji i ekspresji emocjonalnej we wzajemnych relacjach partnerów:
Oficjalne (zimne)
Gorące (intymne).
Środowisko społeczne - jednorodny zbiór takich samych lub przynajmniej podobnych pozycji i ról społecznych.
Rozwija się również więź społeczna mająca charakter tożsamości zbiorowej. Składa się na to kilka elementów:
Zaufanie a priori - darzymy nim innych tylko z tego tytułu, że są podobni do nas swoim statutem społecznym.
Lojalność środowiskowa - opiera się na unikaniu działania wbrew interesom własnego środowiska.
Intensywność kontaktów wewnątrzśrodowiskowych - ludzie działający w jednym środowisku lepiej się rozumieją. Endogamia - zawieranie związków małżeńskich w ramach jednego środowiska.
Mentalność środowiskowa - wspólnota lub podobieństwo koncepcji, ideologii czy też światopoglądów, jakie zajmują ludzie o podobnej pozycji społecznej.
Kręgiem społecznym nazywamy zestaw typowych, innych pozycji, z którymi dana pozycja jest powiązana.
Konglomerat pozycji - każda jednostka zajmuje jednocześnie wiele pozycji społecznych. Pozycje cząstkowe składają się na konglomerat. Jednostki wyznaczają niektórym pozycjom znaczenie naczelne, a tym o mniejszej wadze znaczenie podrzędne.
1