Zróżnicowanie stylistyczne współczesnej polszczyzny
Styl - zespół środków językowych, wybieranych przez autora tekstu ze względu na ich przydatność do realizacji wypowiedzi.
Według Doroszewskiego styl ma kilka znaczeń:
w mowie i piśmiennictwie jest to indywidualny sposób ekspresji, wyrażania swoich uczuć,
w sztuce i malarstwie - zespół cech właściwych danej epoce, twórcy, dziełu,
w sporcie - cechy charakterystyczne dla danej dziedziny (np. styl pływacki),
w mowie potocznej - sposób bycia, zachowania.
Stilus to rylec używany w starożytnym Rzymie do pisania na tabliczkach woskowych.
Możemy zasadniczo podzielić style na indywidualne (np. dzieła literackiego, autora) i funkcjonalne (typowe, właściwe jakiejś epoce, gatunkowi). Do stylów funkcjonalnych zaliczamy:
styl potoczny - zawiera wyrażenia i zwroty z języka mówionego, słownictwo o silnym zabarwieniu emocjonalnym i zasięgu środowiskowym. Posiada składnię uproszczoną z dominacją zdań pojedynczych, lub złożoych współrzędnie bezspójnikowo. Często występują także równoważniki, anakoluty (błędy językowe). Język nie jest poddany literackiej obróbce, co ma na celu ukazanie naturalności utworu, autentyczności wypowiedzi (przykład - "Medaliony" Z. Nałkowskiej). Jest to styl dialogów, listów, pamiętników.
styl naukowy - występuje w pracach naukowych. Zdominowany jest przez terminologię naukową. Brak w nim językowych środków obrazowania i figur poetyckich (metafor, przenośni, porównań itp). Przeważają zdania złożone podrzędnie, wielokrotnie złożone, o skomplikowanej budowie. Styl ten cechują; ścisłość, precyzja, jednoznaczność sformułowań, jasność i zwięzłość wypowiedzi, brak elementów emocjonalnych. Charakterystyczną cechą jest także abstrakcyjność, która wynika z funkcji nauki dążącej do formułowania uogólnień i operującej pojęciami oderwanymi.
styl popularno-naukowy omianą stylu nauowego jest - występuje w podręcznikach, artykułach prasowych poświęconych popularyzacji jakiegoś zagadnienia naukowego. W tym stylu ważna jest dbałość o precyzję, ścisłość sformułowań. Mimo tego autor nie unika środków obrazowania, objaśnia także znaczenie używanych terminów, ponieważ adresatem jest czytelnik bez odpowiedniego przygotowania fachowego. punkty, podpunkty.
styl publicystyczno-dziennikarski - styl prasy, dziennikarstwa. Posiada pewne osobiste cechy, ponieważ to dziennikarz decyduje o charakterze wypowiedzi. Cechą tego stylu jest komunikatywność, sugestywność, ważne znaczenie argumentów, zwięzłe sformułowania, skróty, stosowanie szablonów, frazesów, wyrazów potocznych, obecność pewnych elementów obrazowych. Styl ten jest bardzo zróżnicowany - w zależności od tematu, adresata, wydarzenia (felietony będą różnić się np. od krótkich informacji o wydarzeniach w kraju)
styl artystyczny - styl literatury pięknej. Cechuje sie występowaniem różnych środków językowych właściwych danej epoce (onomatopeje, porównania, metafory, epitety, rym, rytm), bogactwem słownictwa, środków obrazowania, obecnościć elementów innego stylu.