Preromantyzm w Niemczech. Pierwiastki romantyczne w balladzie „Król Olszyn” i „Fauście” Goethego

Romantyzm rozpoczął się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789.

Do głównych tendencji obecnych w literaturze i sztuce należą:

• bunt przeciwko racjonalizmowi, docenienie wartości uczuć i intuicji;

• odrzucenie zasad poetyki klasycystycznej - mieszanie rodzajów literackich, tworzenie nowych gatunków;

• odejście od naśladowania wybitnych twórców minionych epok, w stronę twórczości oryginalnej;

• historyzm - czerpanie motywów z przeszłości, a najbardziej średniowiecza;

• ludowość - zainteresowanie ludem, jego losem, kulturą, wierzeniami, a także tzw. twórczością ludową;

• orientalizm - zainteresowanie kulturą i przyrodą Wschodu;

• łączenie realizmu z fantazją i wyobraźnią;

• docenienie roli przyrody w życiu człowieka;

• bunt przeciwko starym formom życia społecznego, tzn. nierówności, niesprawiedliwości, przesądom społecznym, skostniałym konwenansom towarzyskim i obyczajowym;

• zerwanie z uniwersalizmem na rzecz literatury narodowej

• odświeżenie języka.

Romantyzm ma swe korzenie już w II połowie XVIII wieku, co nazywamy preromantyzmem. Jest to widoczne w literaturze angielskiej, francuskiej, a głównie w niemieckiej. Świadczą o tym utwory Jana Gotfryda Herdera, Jana Wolfganga Goethego, Fryderyka Schillera.

Duży wpływ na epokę romantyzmu wywarła filozofia niemiecka nazywana idealizmem, a reprezentowana przez Fuchtego, Schellinga i Hegla. Zakładali oni, że idee są ważniejsze od rzeczy realnych, a spośród wartości najwyżej cenili sztukę, wolność i czyn. Ponadto duże znaczenie przywiązywali do uczucia.

J.G. Herder (1744-1803) - poeta, filozof, historyk. Jego wielką zasługą było zebranie i wydanie pieśni ludowych różnych narodów.

Fryderyk Schiller (1759-1805) - pisał wiersze i dramaty, do których należą m.in. „Zbójcy”, „Intryga i miłość”, „Don Karlos”.

J.W.Goethe (1749-1832) - jeden z najwybitniejszych poetów niemieckich, autor wierszy lirycznych, ballad, poematów, dramatów i powieści. Do jego utworów należą m.in.: powieść „Cierpienia młodego Wertera”, dramat „Faust”.

---