Samoczynna regulacja pomp i współpraca kilku pomp

a. Samoczynna regulacja pomp

Możliwość zmiany wydajności i kierunku tłoczenia pomp łopatkowych i wielotłoczkowych wykorzystywana jest do sterowania cyklu pracy obrabiarki. Tak np. w większości przeciągarek zatrzymanie ruchu suwa­ka odbywa się przez zmniejszenie wydajności pompy do zera, a zmiana kierunku ruchu przez zmianę kierunku tłoczenia. W niektórych typach

strugarek nawroty w skrajnych położeniach uzyskuje się także przez zmianę kierunku tłoczenia pompy (rozdz. VIII p. 4a).

Samoczynna regulacja wydajności wykorzystywana bywa w napędach posuwów, tem gdzie zależy na utrzymaniu stałej prędkości, a więc stałej efektywnej wydajności pompy przy zmiennym obciążeniu i ciśnieniu. W celu skompensowania przecieków przez nieszczelności powiększa się nieznacznie wydajność pompy ze wzrostem ciśnienia w obiegu (patrz rys.

)

Innym zagadnieniem jest utrzymanie przez pompę w obiegu określo­nego ciśnienia, przy zmiennym zapotrzebowaniu oleju. Tak np. w zacisku lub w uchwycie należy najpierw dosunąć szczęki z dużą prędkością i małą siłą, następnie docisnąć z małą prędkością i dużą siłą, a w końcu wydajność pompy potrzebna jest tylko na pokrycie strat przez nieszczel­ności. Schemat tak działającej regulacji pompy przedstawiono na rys. 111-57.

Rys. HI-57. Zerowa re­gulacja pompy

Wzrost ciśnienia w obiegu powoduje powiększenie siły z jaką tłoczek 1 działa na obudowę 2 pompy mimośrodowej (lub tarczę pompy osiowej) przez co sprężyna 3 zostaje mocniej ugięta i mimośród (kąt pochylenia tarczy) zmniejsza się. Dobierając odpowiednio średnicę tłoczka 1 i cha­rakterystykę sprężyny 3, można uzyskać pożądaną zależność wydajności od ciśnienia. Po osiągnięciu odpowiedniego ciśnienia wydajność pompy może spaść prawie do zera, stąd nazwa — regulacja zerowa pompy.

W porównaniu z pompą o stałej wydajności, która musiałaby pracować stale na maksymalną wydajność i maksymalne ciśnienie, uzyskuje się tutaj znaczną oszczędność energii, a co jest jeszcze ważniejsze bardzo znaczne zmniejszenie nagrzewania się oleju i większą trwałość pompy. W układzie tym niekonieczny staje się zawór przelewowy; może on je­dynie pełnić rolę dodatkowego zabezpieczenia przed przeciążeniem. Dla­tego oznaczono go na rysunku linią przerywaną. Pamiętać jednak na­leży, że praca pompy przez dłuższy czas przy dużym ciśnieniu i bardzo małej wydajności grozi zatarciem i z tego względu przy regulacji zerowej stosuje się nieco większe luzy. Nieznaczne zmniejszenie sprawności obję­tościowej nie ma w" tym przypadku istotnego znaczenia. Wykonując za­miast miękkiej sprężyny 3 zespół sprężyn c sztywnej i załamanej charak­terystyce można uzyskać inną zależność wydajności od ciśnienia, np. da­jącą pracę przy stałej mocy.

---