III Socjologiczne koncepcje człowieka
Osobowość społeczna w ujęciu Znanieckiego
Kryterium - jakie kręgi społeczne wywarły dominujący wpływ na kształtowanie jednostki
• Ludzie dobrze wychowani - mają wychowawcę, który kontroluje, nadzoruje, nagradza i karze, ocenia; kręgi wychowawcze wywarły na nim największy wpływ; szukają zawodów, które zapewnią im bezpieczeństwo, gdzie występuje silna biurokracja i hierarchizacja np. wojsko, zakony, administracja publiczna; dobrze rozwinięta jaźń odzwierciedlona; niechętnie wybierają zawody łamiące konwenanse np. artysta awangardowy; mężczyźni z twarzą walczą o sprawę i potrafią pięknie umierać;
• Ludzie pracy - wcześnie zaczynają pracę zarobkową; kręgi pracy wywarły największy wpływ; dwa typy:
Dorobkiewicz - ambitna, uparta, utalentowana, protegowana, szybko się dorobiła, awansowała materialnie i zawodowo; zwiększa dystans - <>, przeprowadzają się do lepszych dzielnic, lepszy samochód, ϑwypasiony urlop
Beznadziejny proletariat - pozbawiony nadziei na zmianę swojego życia; bez awansu; są pewni że nic się nie zmieni; uważa że człowiek powinien pracować; pracę dzielą na prawdziwą - ficzyczną i niby - umysłowa; czego nie rozumie - deprecjonuje; wg niego problemy ekon i polit można rozwiązać odwołując się do zdrowego rozsądku.
• Ludzie zabawy - nie musieli wcześnie zacząć pracować; czas spędzali ze znajomymi:
Ludzie zabawy towarzyskiej - wstaje o 12, brak prawdziwego życia - zabawa w życie; flirt towarzyski; działania pozorne;
Ludzie gry politycznej - w demokracji parlamentarnej najlepiej się czują mężczyźni; rywalizacja w dzieciństwie - “jedno podwórko przeciw drugiemu” - jedna partia przeciw drugiej; do grupy wchodzą ci którzy się zasłużyli, których ktoś wprowadził, przechodzą przez inicjację, wykazać się muszą lojalnością i solidarnością - grupy rówieśnicze
Ludzie bojowcy - gangi młodzieżowe; demokracja parlamentarna jest dla nich zbyt wolna w działaniu
• Ludzie zboczeńcy
Nadnormalni - Einstein, Piłsudski
Podnormalni - Hitler, Mussolini
Każdy w rewolucji społecznej ma do odegrania pewną rolę, której charakter zależy od typu osobowości społecznej.
Przesocjologizowana koncepcja człowieka
Przesocjalizowana, bo przypisuje nadmierne znaczenie wpływowi społeczeństwa na człowieka i zbyt podkreśla jego społeczną naturę.