SCENARIUSZ LEKCJI MUZYKI

w klasie III na temat:

POWSTANIE, ZNACZENIE I NAUKA HYMNU NARODOWEGO.

1. GŁÓWNE ZAGADNIENIA ZAJĘĆ:

1. Zapoznanie dzieci z historią powstania i melodią hymnu państwowego.

2. Zaprezentowanie kilku utworów: Hymn państwowy (chór i orkiestra), Mazurek D-dur op. 32 nr 1 Fryderyka Chopina.

3. Polska - Ojczyzną Fryderyka Chopina.

4. Ojczyzna - jej symbole (flaga państwowa, godło).

5. Utrwalenie wiadomości o krzyżyku, bemolu, kasowniku, trójdźwięku.

2. CELE OPERACYJNE:
   Po zakończeniu uczeń powinien:

• zaśpiewać hymn państwowy,

• rozumieć znaczenie Mazurka Dąbrowskiego dla każdego Polaka,

• wiedzieć, co to jest mazurek i kim był dla Polski Fryderyk Chopin,

• znać pojęcia: krzyżyk, bemol, kasownik, piano, forte.

• ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

1. Podręcznik do muzyki klasy III

2. odtwarzacz CD, nagranie hymnu państwowego i mazurka D-dur F. Chopina

3. Flety, pianino

4. Przygotowane materiały z encyklopedii multimedialnej na temat powstania hymnu.

2. POJĘCIA:

1. Utwalenie pojęć:

• dynamika,

• znaki chromatyczne.

2. Nowe:

• mazurek,

• tempo (energicznie, żywo).

• UWAGI DOTYCZĄCE REALIZACJI ZAJĘĆ:

1. Na zajęciach edukacyjnych wystąpią następujące formy aktywności muzycznej:

• śpiew,

• gra na instrumencie,

• słuchanie muzyki

• PRZEBIEG LEKCJI:

1. WSTĘP - Historia powstania hymnu Polski
          Melodię i słowa "Mazurka Dąbrowskiego" znamy wszyscy. Od najmłodszych lat przywykliśmy do tego, że pieśń tę śpiewa się zawsze w chwilach ważnych i uroczystych. Napisał ją Józef Wybicki w Roggio Emilia we Włoszech w lipcu 1797 roku z myślą o żołnierzach walczących na ziemi włoskiej pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech" - taki był pierwotny tytuł hymnu Polski - śpiewana była na melodię mazura ludowego z Podlasia. Dzisiaj pieśń ta nazywana jest Mazurkiem Dąbrowskiego - od melodii - lub "Jeszcze Polska nie zginęła" - od pierwszych słów utworu. "Mazurek Dąbrowskiego" stał się inspiracją dla innych narodów słowiańskich. Nie tylko melodie hymnów narodów: chorwackiego, ukraińskiego, serbskiego i słoweńskiego są podobne do polskiego mazura, ale także rozpoczynają się niemal identycznie - "Jeszcze Chorwacja nie przepadła ...", "Jeszcze nie umarła Ukraina ...", "Hej, Słoweńcy, jeszcze nasza słoweńska mowa żyje ...".
          "Mazurek Dąbrowskiego" powstał w najbardziej dramatycznym okresie naszej historii. Upadek powstania kościuszkowskiego, III rozbiór Polski, emigracja wielu tysięcy Polaków - to wszystko przygnębiało i przerażało. Nowa pieśń szybko przedarła się przez graniczne kordony, od razu zyskując w kraju znaczną popularność. Podczas tej wędrówki tekst ulegał drobnym zmianom. Było to wynikiem bądź niedokładnego - ustnego tylko - przekazu, bądź życzeń i nowych nadziei Polaków żyjących pod zaborami.
          Z chwilą wybuchu powstania listopadowego "Mazurek ..." zaczął być powszechnie uważany za hymn narodowy. Później zawsze już towarzyszył Polakom. Wyrywał się z piersi powstańców 1863 roku. W XX wieku z jego melodią szli do boju powstańcy wielkopolscy i śląscy. Brzmiał na wszystkich frontach II wojny światowej - wszędzie tam, gdzie walczyli polscy żołnierze. Zagrzewał do boju, wzbudzał nadzieje.
          Obecny tekst hymnu i jego zapis nutowy został zatwierdzony ustawą sejmową o godle, barwach i hymnie z 31 stycznia 1980 roku.
          Pieśń Józefa Wybickiego już od ponad dwustu lat jednoczy naród polski tak w trudnych, jak i radosnych dla kraju chwilach. Melodia "Mazurka ..." rozbrzmiewa podczas międzynarodowych spotkań, w których uczestniczą przedstawiciele Polski, towarzyszy także polskim sportowcom. Łączy Polaków rozproszonych po całym świecie.

2. Zapoznanie z linia melodyczną Mazurka Dąbrowskiego.

• ćwiczenia emisyjne,

• prezentacja hymnu przez nauczyciela (śpiew z akompaniamentem fortepianu),

• analiza tekstu hymnu,

• nauka pieśni (frazami po dwa lub cztery takty).

• Wysłuchanie hymnu z płyty (dzieci słuchają w postawie na baczność);

• wyjaśnienie tytułu "Mazurek..." i sposobu śpiewania pieśni (energicznie, żywo).

• Przypomnienie wiadomości o F. Chopinie.

• podkreślenie polskości muzyki Chopina,

• wysłuchanie mazurka D - dur op. 32 nr 1.

• Rozmowa na temat symboli narodowych:

• hymn, flaga państwowa, godło;

• jak zachować się, w czasie słuchania hymnu państwowego?


       Każde państwo ma swoje własne symbole, które podkreślają jego suwerenność. W Polsce symbolami państwowymi są: godło - wizerunek Orła Białego, flaga biało-czerwona i hymn - Mazurek Dąbrowskiego. Symbole te rozpoznawalne są wszędzie i przez wszystkich - małych i dużych. Każdy z nich ma długą historię, sięgającą nawet czasów piastowskich. Świadczy to o przywiązaniu Polaków do narodowych tradycji.
       Herbem Rzeczypospolitej Polskiej jest Orzeł Biały w koronie w czerwonym polu tarczy. Orzeł jako symbol był i nadal jest wykorzystywany przez wiele narodów. Już w czasach starożytnych Babilończycy, Per-sowie czy Hindusi z wizerunkiem tego ptaka utożsamiali najwyższą bo-skość. W mitologii greckiej i rzymskiej orzeł stanowił symbol geniuszu, wielkości i majestatu.
       Hymn jest to uroczysta pieśń pochwalna lub świąteczna, pierwotnie sławiąca bóstwo, później także bohaterów i ich czyny oraz wielkie idee. Hymn narodowy/państwowy jest pieśnią patriotyczną o zasięgu ogólnokrajowym, stanowiąca odbicie i uzewnętrznienie poczucia wspólnoty i odrębności narodowej, wyrażająca uczucia zbiorowe wobec symboli, tradycji i instytucji danego narodu.
       Na fladze barwy narodowe obecne są w postaci dwóch pasów równej szerokości, z których górny jest biały, a dolny czerwony. Są to barwy pochodne od herbu państwa. Pas górny oznacza Orła Białego, pas dolny pole tarczy herbowej. W przeszłości kolejność barw była różna, używano zarówno flag biało-czerwonych jak i czerwono-białych.
       Biel i czerwień są od 1831 roku naszymi barwami narodowymi. Mają one jednak dużo starsze korzenie. Sięgają średniowiecza - już w XIII wieku biały orzeł umieszczony został przez książęta piastowskie w czerwonym polu tarczy herbowej. Od tej pory zmieniającemu się stale wizerunkowi orła zawsze towarzyszyły biel i czerwień. Z czasem kolory te uzyskały samodzielne znaczenie w symbolice narodowej. Zaczęły się one pojawiać na tarczach i chorągwiach rycerskich, proporcach husarskich i sztandarach wojskowych. W pierwszej połowie XVIII wieku do umundurowania wojskowego wprowadzone zostały białe kokardy, symbolizujące przynależność państwową wojska. W chwili wybuchu powstania listopadowego zmieniono barwę kokardy wojskowej na biało-czerwoną. Biel oznaczać miała dobro i czystość dążeń narodu polskiego, czerwień - dostojność, majestat i potęgę władców polskich. Odtąd barwy biało-czerwone uznane zostały za barwy narodowe.

6. Przypomnienie pojęć: krzyżyk, bemol, kasownik, trójdźwięk.

5. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

1. Odczucia i refleksje - jakie uczucia towarzyszyły uczniom w czasie słuchania hymnu i mazurka d-dur op. 32 nr 1 F. Chopina.

2. Ewaluacja:

• uczeń potrafi opowiedzieć historię powstania Mazurka Dąbrowskiego,

• uczeń śpiewa poprawnie hymn państwowy,

• uczeń rozumie znaczenie muzyki F. Chopina dla Polaków,

• uczeń zna symbole narodowe,

• uczeń rozumie pojęcia: krzyżyk, bemol, kasownik, trójdźwięk.

---