Wstęp

Podstawy Nauki

Funkcja zarządzania działalnością podstawową

Zasoby przedsiębiorstwa: finanse, technologia, zasoby ludzkie, o Przedsiębiorstwie

kapitał rzeczowy

Zarządzanie – oddziaływanie na zasoby, po to aby realizować

cele

Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw

Funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie,

motywowanie, kontrolowanie

http://kep.wzr.pl/

Organizacja – ciąg działań prowadzonych w celu

Dr Joanna Pioch [e-mail]

uporządkowania czegoś, pewna całość złożona z określonych

części które powinny współ przyczyniać się do realizacji celu tej instytucji.

Przedsiębiorstwo – jako system społeczno – techniczny

otwarty.

Działalność podstawowa

Działalność gospodarcza

w przedsiębiorstwie

Prowadzona w celach zarobkowych i na własny

działalność stanowiąca główny cel utworzenia podmiotu

rachunek jednostek.

gospodarczego, to działalność produkcyjna lub/i usługowa

Zbiór operacji gospodarczych - wytwarzanie,

często utożsamiana z działalnością produkcyjną, gdy np.

sprzedaż z zyskiem określonych dóbr lub sprzedaż

w przedsiębiorstwie handlowym będzie to sprzedaż

dóbr zakupionych od innych podmiotów

towarów

gospodarczych, bądź odpłatne świadczeniem usług.

ten wycinek aktywności przedsiębiorstwa, który jest

Rodzaje działalności gospodarczej:

źródłem jego przychodów umożliwiających pokrycie

kosztów istnienia i funkcjonowania oraz warunkujących

wytwórcza

wygospodarowanie zysku – stanowi rację bytu firmy

budowlana

(Podstawy ekonomiki i zarządzania przedsiębiorstwem pod red. J. Kortan, wyd CH

handlowa

Beck, Warszawa 1997)

usługowa

Działalność podstawowa w

przedsiębiorstwie - zakres ZDP

Działalność operacyjna

DZIAŁALNOŚĆ

Na tle podstawowych funkcji zarządzania funkcja

PRZEDSIĘBIORSTWA

zarządzania działalnością podstawową - ZDP

OPERACYJNA

FINANSOWA

INWESTYCYJNA

jest najtrudniejsza do zdefiniowania

ze względu na dużą różnorodność zadań i procesów

jakie obejmuje.

jedna z trzech podstawowych rodzajów działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo, według ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku (z późn. zm.)

przez działalność operacyjną rozumie się podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, niezaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej. (art. 48b, ust. 3, pkt. 1) 1

Podział przedsiębiorstw ze

względu na przedmiot działania

Funkcje

produkcyjne

Realizacja wszystkich elementów procesu

handlowe

gospodarczego w przedsiębiorstwie wymaga

produkcyjno-handlowe

wykonania licznych i różnorodnych,

zazwyczaj powtarzalnych czynności – funkcji.

Produkcyjne (sensu largo)

produkcja materialna

Wyróżnia się wiele klasyfikacji funkcji

usługi materialne (fryzjer, krawiec itp.)

usługi niematerialne (kultura, edukacja, ochrona

w przedsiębiorstwie

zdrowia)

Przykładowe funkcje w

przedsiębiorstwie przemysłowym

Techniczne przygotowanie produkcji

TPP – techniczne przygotowanie produkcji

PP

ZZL

Inwestycje i gospodarka środkami trwałymi

TPP - TECHNICZNE

ORGANIZACYJNE

PRZYGOTOWANIE

PRZYGOTOWANIE

Produkcja podstawowa

PRODUKCJI

PRODUKCJI

Działalność pomocnicza (transport wewn.,

gospodarka narzędziowa itp.)

PRZYGOTOWANIE

PRZYGOTOWANIE

KONSTRUKCYJNE

TECHNOLOGICZNE

Sprzedaż - zbyt

Gospodarka środkami pieniężnymi (finanse)

Ewidencja i sprawozdawczość (księgowość)

Głównym celem TPP jest opracowanie projektów nowych

wyrobów, metod ich wytwarzania oraz uruchomienie produkcji,

a także stałe doskonalenie wyrobów

Różnice między TPP, B+R a działalnością

Techniczne przygotowanie produkcji

innowacyjną

To zespół działań składających się na:

organizację prac badawczo-eksperymentalnych nowych

produktów,

Badania

Badania

Prace

Prace

Rozruch

Produkcja

Dystrybucja i

projekt nowych i doskonalenie starych wyrobów oraz

podstawowe

stosowane

rozwojowe wdrożeniowe

produkcji

seryjna

sprzedaż

przygotowanie niezbędnej dokumentacji

TPP

wykonanie różnorodnych modeli, prototypów, serii próbnych,

B+R

symulacji

Innowacja

projekt potrzebnych przyrządów i urządzeń specjalnych

udział technologów w opracowaniu i rozruchu nowej produkcji

bieżąca obsługa produkcji

opracowanie normatywów technicznych (norm pracy, zużycia

materiału, kosztów prac długookresowych, cykli prac itd.)

2

Funkcje w przedsiębiorstwie przemysłowym

Funkcje podstawowe przedsiębiorstwa

Najczęściej stosowany podział funkcji

DZIAŁALNOŚĆ

w przedsiębiorstwie wyróżnia

PRODUKCJA

PRZEDPRO-

W poszczególnych

DUKCYJNA

funkcje podstawowe i pomocnicze

funkcjach

podstawowych

wyodrębnia się

bardziej

szczegółowe

funkcje.

SPRZEDAś

Funkcje podstawowe

Funkcje pomocnicze

W ramach produkcji wyodrębnić

Funkcje pomocnicze obejmują zarządzanie

Działalność przedprodukcyjna to np.:

można:

badania i rozwój

produkcję oraz magazynowanie

strategiczne przedsiębiorstwem, w tym:

projektowanie wyrobów

podzespołów i części

zakupy surowców i materiałów

montaż

wizję firmy

transport surowców i materiałów do

transport wewnętrzny

zakładu produkcyjnego

strategie dotyczące rozwoju i konkurencji

pakowanie

pozyskiwanie środków finansowych itp.

magazynowanie gotowych

produktów

oraz strategie wspierające ww. strategie, do

których zaliczamy strategie:

Podfunkcje sprzedaży:

marketingowe,

dystrybucja

technologiczne,

transport do finalnych odbiorców

serwis

finansowe,

podtrzymywanie kontaktów z użytkownikami

oraz politykę personalną.

Analiza łańcucha wartości

Analiza łańcucha wartości

Działalność firmy można podzielić na dwie grupy: działalność

podstawowa i pomocnicza.

Działalność podstawowa ma na celu wytworzenie produktu, jego sprzedaż wraz z dostawą oraz usługi przed i po sprzedażne. Logistyka wewnętrzna zajmuje się działalnością firmy związaną z

przygotowaniem produkcji. Logistyka zewnętrzna obejmuje służby związane z produktami, od ich wytworzenia do momentu dostarczenia klientowi.

Służby pomocnicze obejmują: infrastrukturę firmy czyli zarządzanie, planowanie, finanse, księgowość, (...), zarządzanie ludźmi, rozwój technologii oraz zakupy.

Jest to metoda analizy która pozwala spojrzeć na pracę każdego pracownika pod kontem wartości, którą generuje dla klienta.

to technika redukcji kosztów i kontroli oparta na badaniach wyrobu lub usługi w oparciu o analizę funkcji jakie ten wyrób lub usługa spełnia 3

Analiza łańcucha wartości

Definicje wartości

Model Michael'a Portera, opublikowany w 1985 roku, jest analizą struktury potrzeb klienta z punktu widzenia producenta wyrobów. Warto

Wartość – można sprowadzić do ceny lub do kosztów,

ść wytworzona, w modelu

Portera, jest zdefiniowana jako kwota którą klient chce zapłacić za to co otrzymuje od dostawcy. Firma jest rentowna jeśli generowana przez nią wartość przekracza koszty

wartość wymienna – cena oferowana przez nabywcę

jej wytworzenia.

Zgodnie z łańcuchem wartości Portera analiza pozycji konkurencyjnej firmy nie

wartość użytkowa – cena oferowana przez nabywcę ale

powinna być oparta na kosztach wytwarzania, tylko na ocenie wartości jaką firma za tą część produktu, która wg niego spełnia

oferuje klientowi. Dla firmy istotne jest zachowanie równowagi pomiędzy wartością produktu, postrzeganą przez klienta, a zarządzaniem kosztami i kapitałem.

oczekiwania, cele lub funkcje

Podstawową myślą modelu jest wyodrębnienie tych form działalności firmy, które

wartość moralna – cena oferowana przez nabywcę za

kreują czystą wartość dla klienta. By móc w pełni ocenić wartość wytwarzaną przez firmę, stanowiącą źródło przewagi konkurencyjnej, należy przeanalizować wartość pozostałe części produktu dostarczające nabywcy

wytwarzaną przez poszczególne oddziały w firmie, wyodrębnione w modelu.

dodatkowych wartości i spełniające dodatkowe funkcje

Podstawowym modelem do takiej oceny jest przedstawiony poniżej "łańcuch wartości".

Wartość wymienna to suma wartości użytkowej + moralnej

Definicje wartości

Analiza łańcucha wartości

Biznes jako system ( McKinsey & Co)

Analiza składa się z trzech kroków:

Wartość wg Porter’a to suma przychodów firmy

rozpoznanie funkcji (jaki jest cel danej

będąca funkcją ceny i ilości sprzedanych towarów

czynności)

Wg Porter’a przewaga konkurencyjna jest wynikiem

należy zbadać alternatywne sposoby

sprawności poszczególnych funkcji, a nie firmy jako

uzyskania tych funkcji

całości

wybrać taki sposób wytwarzania który

Analityczne spojrzenie na firmę w łańcuchu wartości

pociąga za sobą najmniejsze koszty

pozwala racjonalnie określić najlepszą dla danej firmy

strategię

Funkcja - w odniesieniu do wyrobów – jest to taka własność

produktu, która pozwala na jego funkcjonowanie lub sprzedaż.

BEP

Produkcja

Kiedy indziej….

W ujęciu statystycznym: ogół wytworzonych

przez przedsiębiorstwo produktów

W ekonomii: wytwarzanie dóbr użytkowych dla

zaspokojenia popytu konsumentów

W aspekcie zarządzania: proces produkcyjny,

powiązane ze sobą i wzajemnie uwarunkowane

procesy pracy

4

System produkcyjny

Sprzężenie zwrotne

to celowo zaprojektowany i zorganizowany układ

materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany

mechanizm bezpośredniego lub pośredniego

przez człowieka i służący produkowaniu określonych

produktów (wyrobów lub usług) w celu zaspokojenia

oddziaływania zmian na wyjściach danego

różnorodnych potrzeb konsumentów.

systemu na stan jego wejść; polega najogólniej na

System ten składa się z 5 podstawowych elementów:

tym, że system otrzymuje informacje dotyczące

1.Wektora wejścia

efektów własnego działania, dostosowuj

2.Wektora wyj

ąc do nich

ścia

3.Proces przetwarzania (produkcyjny)

kolejne reakcje, odpowiedzi, czyny.

4.Proces zarządzania

5.System sprzężeń

wyróżnia się sprzężenie zwrotne

PODSTAWOWE CELE ORGANIZACJI I

dodatnie (powodują wzmocnienie działań)

FUNKCJONOWANIA SYSTEMU PRODUKCYJNEGO TO:

Jakość i nowoczesność produktów

ujemne (powodują osłabienie działań)

Wzrost produktywności

Obniżka kosztów własnych w wytwarzaniu

Produkcja, proces i cykl produkcyjny

Proces biznesowy lub metoda biznesowa

Produkcja to podstawowa część działalności

To seria powiązanych ze sobą kroków, które rozwiązują określony problem lub prowadzą do osiągnięcia określonego efektu.

przedsiębiorstwa oznaczająca przystosowanie przez ludzi

Proces biznesowy można podzielić na mniejsze procesy o własnych zasobów przyrody do swoich potrzeb

cechach, które są jednak kluczowe dla powodzenia meta-procesów.

Proces produkcyjny albo wytwórczy oznacza ciąg

uporządkowanych działań, w ramach którego

Można wyróżnić trzy typy:

wykorzystuje się czynniki produkcji do przekształcania

Proces zarządczy, który kieruje działaniem systemu. Typowym materiałów i półfabrykatów w produkty lub usługi

przykładem może być proces zarządzania przedsiębiorstwem lub

zarządzania strategicznego.

Cykl produkcyjny to czas od rozpoczęcia podstawowego

Proces operacyjny, który stanowi istotę biznesu i jest pierwotnym procesu produkcyjnego (od wejścia surowca do procesu

źródłem wartości dodanej. Przykładowo: zaopatrzenie, produkcja, technologicznego) do momentu jego zakończenia i

marketing, sprzedaż.

przekazania wyrobu gotowego do dyspozycji odbiorcy

Proces pomocniczy, który wspiera procesy główne, takie jak: księgowość, rekrutacja, dział IT.

Kryteria podziału produkcji/procesów

produkcyjnych

Ze względu na cele

Wyróżnia się wiele rodzajów (typów, form, odmian) produkcji:

Ze względu na cele

Statystyczno-ekonomiczne

produkcja podstawowa: realizuje zadania,

Rodzaj stosowanych technologii

dla których przedsiębiorstwo zostało

Złożoność

powołane

Liczebność

produkcja pomocnicza: wspomaga

Skala

realizację produkcji podstawowej

Ciągłość wytwarzania

Rodzaj produktów

Asortyment

Organizacja pracy

5

Statystyczno-ekonomiczne

Rodzaj stosowanych technologii

produkcja towarowa - przeznaczone na sprzedaż produkty

procesy wydobywcze

wytworzone w przedsiębiorstwie

produkcja globalna (w analizowanym okresie) - produkcja

procesy przetwórcze

towarowa plus różnica stanu produkcji niezakończonej (na

koniec okresu, w stosunku do stanu z początku okresu)

procesy obróbkowe

produkcja czysta, produkcja własna - część produkcji globalnej pozostającą po odjęciu kosztów materialnych tej

procesy montażowe i demontażowe

produkcji

procesy naturalne i biotechnologii

produkcja niezakończona - zasoby, które (na podstawie

dokumentacji) zostały wydane do produkcji z magazynów

zaopatrzeniowych ale nie zostały przekazane do magazynów

produktów gotowych lub półfabrykatów

produkcja w toku - produkty pracy znajdujące się w toku procesu technologicznego

półfabrykaty

Złożoność

Liczebność

produkcja prosta - wytworzenie produktów

produkcja jednostkowa - liczba wykonywanych jednorazowo wyrobów nie przekracza kilku sztuk, zwykle na zamówienie (nie gotowych odbywa się w toku jednego

"na skład"); obejmuje duży asortyment o niewielkiej nieprzerwanego procesu technologicznego (np.

powtarzalności

wytwarzanie energii elektrycznej)

produkcja seryjna - wytwarzanie określonej liczby (serii) jednakowych wyrobów według takiej samej technologii; zależnie od liczby wyrobów w serii (przy czym "seryjność" jest pojęciem

produkcja złożona – proces wytwórczy ze

umownym; kilka gwoździków to nie seria, lecz produkcja

względów technicznych podzielony jest na

jednostkowa, kilka statków pełnomorskich to wielka seria)

następujące po sobie fazy (zwykle odpowiadające

wyróżniane są:

rodzajom obróbki); powstałe w ten sposób

produkcja małoseryjna,

produkcja średnioseryjna,

elementy łączone są ze sobą w fazie montażu

produkcja wielkoseryjna

produkcja masowa - wyrób (zwykle w kilku wariantach

konstrukcyjnych) wytwarzany jest w ciągu długiego okresu czasu.

Skala

Ciągłość wytwarzania

produkcja wsadowa, produkcja w partiach

produkcja przemysłowa

- produkcja "przerywana" - wytwarzanie

drobna wytwórczość

produktów w partiach, nieciągły tok produkcji

produkcja rzemieślnicza (na własny rachunek)

produkcja ciągła - produkcja o przepływie

produkcja chałupnicza (praca nakładcza – brak

ciągłym - przepływ materiału w procesie

świadectwa kwalifikacji lub zrzeszenia w cechu)

produkcyjnym jest ciągły (szczególnymi

przykładami produkcji ciągłej są procesy

chemiczne, metalurgiczne, itp.).

Ruch ciągły – polega na tym że zakład realizuje produkcje 24h/dobe 7 dni w tygodniu (elektrownie, huty), jest procesem o dużej

kapitałochłonności i wykorzystywanym na wielką skalę.

6

Rodzaj produktów

Asortyment

produkcja dyskretna, wytwarzanie dyskretne -

produkcja sprzężona - przez zastosowanie dodatkowych

produkcja wyró

komponentów wytwarzanie równocześnie z produktem

żniających się jednostek wyrobów

głównym innego produktu w celu zwiększenia

(np. samochody, artykuły gospodarstwa domowego)

opłacalności procesu

produkcja procesowa – produkcja w której mają

produkcja uboczna – wytwarzanie dodatkowych,

zastosowanie technologie procesów ciągłych

nietypowych dla przedsiębiorstwa produktów w celu

pełniejszego wykorzystania posiadanych mocy i środków.

produkcja wielowariantowa - wytwarzanie szeregu

różnych produktów w ilościach zgodnie z popytem

(możliwościami sprzedaży).

Formy organizacji produkcji

Organizacja pracy

produkcja "gniazdowa" – wytwarzanie odbywa się w

stacjonarne

"gniazdach" – komórkach organizacyjnych

wyspecjalizowanych

niepotokowe

technologicznie, czyli wykonujących pewien rodzaj obróbki, lub

przedmiotowo, czyli wykonujących pewną grupę wyrobów lub ich

potokowe

elementów (detali).

gniazdowe

produkcja potokowa, produkcja przepływowa ("potok produkcyjny") – stanowiska robocze rozmieszczone są

zgodnie z przebiegiem procesu technologicznego;

przetwarzany materiał przemieszcza się w sposób ciągły od

stanowiska do stanowiska.

linia produkcyjna – stanowiska połączone są systemem transporterów i podajników.

Produkcja "gniazdowa"

Formy organizacji produkcji

SPECJALIZACJA TECHNOLOGICZNA - dot. produkcji w gniazdach technologicznych, gdzie procesy produkcyjne są b. zbliżone do siebie pod względem

stacjonarne – odnosi się zwykle do zadań o niskim poziomie technicznym. Proces technologicznym. W takim gnie

wykonywania poszczególnych czynności ma ciągły charakter i równoległy. Jest to ździe są maszyny i urządzenia jednorodne

prosta organizacja, wymaga różnorodnych umiejętności wykonawców, łatwe do technologicznie tzn. wykonują one dany typ operacji na wszystkich wyrobach opanowania różne zadania, niskie wykorzystanie wyposażenia, szybka realizacja zadań i produkowanych w danej firmie, np. gniazdo technologiczne szlifierek. Do takiego szybkie uzyskiwanie wartości dodanej.

gniazda trafiają wszystkie detale z zakładu, które muszą być oszlifowane. Gniazda

niepotokowe – rosnący poziom kwalifikacji i specjalizacji zawodowej, osiąganie technologiczne są typowe dla organizacji produkcji niskiego typu, czyli produkcja wysokiego poziomu maszyn i urządzeń. Formy niepotokowe wiążą się z tzw.

jednostkowa czy małoseryjna. Przechodz

specjalizacją technologiczną która polega na rozmieszczaniu stanowisk pracy wg ąc do produkcji o wyższym typie zasada

jednorodnych maszyn i urządzeń lokalizowanych na tych stanowiskach. Zalety specjalizacji technologicznej jest zastępowana specjalizacją przedmiotową.

specjalizacji technologicznej to elastyczność, wysoki stopień wykorzystania

SPECJALIZACJA PRZEDMIOTOWA - w gniazdach przedmiotowych służących do wyposażenia produkcyjnego, wzrost kwalifikacji.

obróbki części technologicznie podobnych. W takim gnieździe są z reguły wszystkie

potokowe – jednym z podstawowych problemów procesów organizacji produkcji w formie linii potokowej jest zagadnieniem synchronizacji pracy całej linii. W przypadku różnorodne maszyny służące do wykonania danego całego cyklu produkcyjnego danej wystąpienia rezerw pracochłonność na niektórych stanowiskach pracy można temu grupy wyrobów. Gniazda przedmiotowe mogą być

zapobiec po przez zwiększenie ilości produkcji. Z drugiej strony, jeżeli pracochłonność linii potokowej występująca w danym przedziale czasu, w odniesieniu do

otwarte - nie ma w nich wszystkich potrzebnych maszyn. Nie ma tu maszyny poszczególnych stanowisk pracy jest niedopasowana do faktu roboczego to mo rzadko u

żna temu

żywanej, bowiem wystąpiłaby nieuzasadniona pracochłonność; lub zapobiec po przez zwiększenie zasobów produkcyjnych tak aby czas operacji był

operacje niebezpieczne dla zdrowia wykonywane są w osobnym gnieździe.

krótszy od taktu całej linii.

zamknięte - są w nich dokładnie wszystkie maszyny potrzebne do wykonania

gniazdowe – wiąże się z grupowym podejściem do organizacji procesów produkcyjnych.

danego wyrobu.

w praktyce powstają w wyniku tzw. specjalizacji technologicznej oraz specjalizacji przedmiotowej. Gniazdowa forma organizacji produkcji (GFOP) związana jest z tzw.

autonomicznymi grupami roboczymi.

7

Zalety i wady potokowych form

Wybór konkretnej formy zależy od:

organizacji produkcji

Zalety produkcji potokowej

zmniejszenie robocizny bezpośredniej

charakteru i rozmiarów realizowanych zadań

powtarzalność, dokładność, precyzja wykonania wyrobów

możliwość skuteczniejszej kontroli

(charakter produkcji)

brak przerw międzyoperacyjnych

zmniejszony zakres transportu wewnętrznego oraz minimalne koszty związane

lokalizacji poszczególnych zakładów i wydziałów

z przeładunkiem materiałów

możliwość natychmiastowego wychwycenia wad materiałów i niewłaściwych metod pracy

od stopnia rozwoju przedsiębiorstwa

możliwość dokładnego planowania zapotrzebowania materiałowego Wady produkcji potokowej

monotonia, zmęczenie po stronie pracowników wynikające z powtarzalności wykonywanej pracy

wzrost absencji, wypalenie zawodowe, obniżenie jakości i wydajności pracy

równoważenie linii potokowej uzyskuje się po przez minimalizowanie przerw i maksymalizacje wykorzystania zasobów produkcyjnych

Cechy niepotokowych form organizacji

Korzyści gniazdowej formy organizacji

produkcji

produkcji

łatwiejsze planowanie prac i bardziej uproszczone

produkcja złożona organizacyjnie

projektowanie przebiegu całego procesu produkcyjnego

wymaga specjalistycznych kwalifikacji ludzi i względnie

skrócenie czasu przygotowania produkcji

złożonego wyposażenia technicznego

możliwość stworzenia lepszych warunków pracy i lepsze

relacje międzyludzkie

wymaga wysokiego poziomu wykorzystania tego

wyższa efektywność wykorzystania maszyn i urządzeń

wyposażenia

skrócenie cykli produkcyjnych

większa wydajność pracy w skutek normalizacji oraz

wolny przyrost wartości dodanej i wolne tempo realizacji

uproszczeniach przepływu produkcji

zadań

niższe koszty produkcji

szybsze tempo uczenia się przez pracowników

zajmujących dane stanowisko

Trzy wymiary GFOP - gniazdowej formy

organizacji produkcji

Lokalizacja

wymiar techniczny – analiza przepływu produkcji, należy

Z punktu widzenia możliwości pozyskania zasileń

dokonać analizy konstrukcyjnej wyrobów, jest niezbędna

produkcyjnych do najistotniejszych czynników

do ustalenia wymogów technologicznych właściwych dla

wpływających na strategie zaopatrzenia zaliczymy:

danej grupy wyrobów lub zadań

całkowity koszt produkcji

wymiar społeczny - wiąże się z zagadnieniem harmonizacji

lokalizacje zakładów wytwórczych oraz lokalizacje

pracy

jednostek wewnętrznych w zakładach

liczba dostawców, kooperantów i innych jednostek

wymiar kierowniczy – ewidencjonowanie danych,

przetwarzanie informacji, problem wła

zewnętrznych i sposobów ich powiązania z zakładem

ściwego

zaplanowania wszelkich procesów produkcyjnych, nadzór

sposób zaprojektowania zakładów i wydziałów

produkcyjnych

nad pracą ludzi zatrudnionych w gnieździe, kontrolą

całego procesu produkcyjnego

WAśNE: Już na etapie projektowania istotną sprawą jest traktowanie poszczególnych zakładów jako nierozerwalnej

części całego przedsiębiorstwa

8

Strategie lokalizacji

Rodzaje lokalizacji przemysłu

wyróżnia się dwa typy:

swobodna - masa surowców potrzebnych do

produkcji jest mniejsza niż masa produktu

strategie ogólne – wybór terenu,

finalnego (np. przemysł precyzyjny).

regionu w którym zakład powinien być

zlokalizowany

związana - masa surowców potrzebnych do

produkcji jest większa niż masa produktu

strategie szczegółowe – wybór

końcowego (np. cukrownia).

konkretnego miejsca lokalizacji już na

przymusowa - wydobywanie surowców jest

danym terenie

zależne od obszaru ich występowania (np.

przemysł wydobywczy).

Czynniki lokalizacji przemysłu

Czynniki przyrodnicze

przyrodnicze

Baza surowcowa

pozaprzyrodnicze (społeczno-gospodarcze)

Dostęp do wody

specjalne

Klimat

Należy pamiętać że nie ma najważniejszego czynnika

lokalizacji, zmieniają się one w zależności od kraju,

branży, postępu technicznego itd.

Czynniki pozaprzyrodnicze

Czynniki specjalne

Baza energetyczna

Stopień ryzyka i stabilność gospodarki

Zasoby pracy

Przepisy prawne, celne itd.

Rynek zbytu

Ulgi podatkowe

Infrastruktura techniczna

Zaplecze naukowe

Polityka miejscowej administracji

Korzyści aglomeracji zakładów przemysłowych

Wpływ związków zawodowych

9

Czynniki mające wpływ na wybór

miejsca lokalizacji przedsiębiorstwa

Metody oceny miejsca lokalizacji

rynek zbytu – koszty transportu, reakcja na zmianę popytu, terminowość dostaw

Podstawową metodą jest metoda analizy czynników

stopień integracji danego zakładu z innymi jednostkami

organizacyjnymi przedsiębiorstwa

sprzyjających bądź utrudniających wybór miejsca lokalizacji:

dostępność personelu z punktu widzenia wymaganych kwalifikacji

analiza różnych czynników i przypisanie im wag

dostępność udogodnień tzw. infrastruktury socjalnej (transport)

usługi

analiza każdego z potencjalnych miejsc lokalizacji i ich

dostępność dróg transportowych – zaopatrzenie produkcyjne

ocena z punktu widzenia przyjętych czynników

dostępność uzbrojenia terenu – gaz, energia, woda, ścieki, odpady, system łączności

przydzieloną ocenę mnożymy przez daną wagę, jaką

dogodność warunków klimatycznych

przydzielono danemu czynnikowi, a następnie dodaje się

przepisy lokalne dotyczące warunków dzierżawy gruntu

uzyskane przez to wyniki dla wszystkich czynników

potencjalne miejsca na rozbudowę

uzyskano łączną ocenę dla danego miejsca lokalizacji

wymagania bezpieczeństwa

podatki lokalne, dotacje, możliwość uzyskania

niskooprocentowanych pożyczek na rozwój

bariery, udogodnienia

Lokalizacja obiektów i pomieszczeń

Kryteria dobrego

produkcyjnych – czynniki

rozmieszczenia obiektów

wielkość obiektu

1)Max elastyczności - można ją zmodyfikować w zależności od okoliczności.

2)Max współzależności - procesy dostaw i odbiorów powinny zapewniać maksimum

dostęp wewnątrz budynku z punktu widzenia

potrzeb współpracujących wydziałów, rozmieszczenie powinno być dokonane z transportu zaopatrzeniowego, oraz możliwości

globalnego punktu widzenia.

3)Max wykorzystania przestrzeni - zakłady powinny być traktowane jako obiekty przemieszczania się ludzi wewnątrz budynku

trójwymiarowe, okablowanie lub rurociągi - nad głowami pracowników, wykorzystuje się każde miejsce.

uzbrojenie – gaz, woda, p-poż.

4)Max przejrzystości - zapewnienie możliwości ciągłej optycznej kontroli personelu i wszelkich materiałów, nie mogą istnieć „kryjówki".

wymagania specjalne: potrzeby szczegółowej

5)Max dostępności - wszelkie punkty usługowe lub punkty obsługi eksploatowanej kontroli temperatury, specjalne oświetlenie i

powinny być łatwo dostępne.

6)Min odległości - wszelkie przemieszczenia powinny być dokonane, gdy jest to podłoże

konieczne i odbywać się na krótkie odległości, operacje przeładunkowe powodują koszty.

Kryteria dobrego

Zalety dobrego rozmieszczenia

rozmieszczenia obiektów

maszyn i urządzeń

7)Min ładunków lub przemarzania - najlepszy sposób to ten gdzie te

skrócenie całkowitego cyklu produkcji, umożliwia

czynności nie występują, redukuje się ich zakres do niezbędnego min.

obniżenie kosztów produkcji

8)Min niewygody - minimalizuje przeciągi, złe oświetlenia, aby nie miały złego wpływu na człowieka.

uproszczenie nadzoru i kontroli, wzrost jej skuteczności

9)Nieodłączne bezpieczeństwa - nikt nie może być narażony na

większa możliwość wprowadzania zmian produkcyjnych

jakiekolwiek zagrożenia

10)Max zabezpieczeń - zabezpieczenia przeciwpożarowe, przeciw

silniejsza integracja pracowników

zawilgoceniowe itp.

możliwość utrzymania odpowiedniego poziomu jakości

11)Efektywne przebiegi procesów - przepływy strumieni ładunków nie powinny si

produkcji

ę krzyżować, jednokierunkowy przepływ materiałów lub

pomieszczenia pracy.

większe bezpieczeństwo i higiena pracy

12)Identyfikacja z miejscem pracy - każdej grupie powinno się przydzielić własną przestrzeń pracy.

10

System zarządzania

Decyzje związane z procesem

działalnością podstawową

ZDP można podzielić na:

Działalność podstawowa: zaopatrzenie, logistyka,

dystrybucja

decyzje programowalne – decyzje

rutynowe, powtarzające się, można do nich

Pion produkcji w przedsiębiorstwie wytwórczym jest

stosować stałe procedury

to swoisty system w systemie. Posiada cechy

charakterystyczne, które odró

decyzje nie programowalne – zależą od

żniają go od reszty

przedsiębiorstw:

intuicji i doświadczenia decydenta niż od

zatrudnia większość pracowników

stałych procedur

zużywa większość środków rzeczowych

wymaga większości środków finansowych

sam składa się z wielu podsystemów

Obszary podejmowania decyzji w ZDP

zarządzanie problemami

metody i procedury

planowanie czasem pracy

określanie przybliżonych wyników

zarządzanie jakością

utrzymanie ruchu (maszyn i urządzeń)

problemy BHP

polityka płacowa

11