Agnieszka Szypowska
Częstość występowania ?
Zapalenie mięśnia sercowego stanowi ok.
• 1%
• 30%
• 50%
przyczyn hospitalizacji dzieci
Etiologia – najczęstsza ?
• Wirusy ?
• Bakterie ?
• Pierwotniaki ?
• Grzyby ?
• Pasożyty ?
Etiologia - czynniki nie infekcyjne
• Reumatoidalne zapalenie stawów
• Choroby z grupy kolagenoz (toczeń układowy)
• Choroby autoimmunologiczne naczyń
• Powikłanie po naświetlaniu śródpiersia
Etiologia - czynniki nie infekcyjne
• Nadwrażliwość na leki: acetazolamid, amfoterycyna B, indometacyna, sulfonamidy, metylodopa, hydrochlorotiazyd, karbamazepina
• Efekt toksyczny: doksorubicyna, zydowudyna, alkohol, ołów
• Zapalenie Fiedlera o nieznanej etiologi
Warianty przebiegu zms
• subkliniczny
• ostry
• piorunujący
• przewlekły
Objawy kliniczne – dzieci starsze
• Złe samopoczucie,
• Upośledzenie wydolności fizycznej
• Bladość powłok,
• Łatwość męczenia się i potliwość
• Powiększenie sylwetki serca
• Tachykardia,
• Niemiarowa czynność serca
Objawy kliniczne – dzieci starsze
• Ściszenie tonów serca,
• Pojawia się szmer nad sercem
• Ból w okolicy serca :
- typu osierdziowego (ostry, nasilający się przy głębokim oddychaniu),
- ból podobny do wieńcowego
• Objawy niespecyficzne:
- ból brzucha,
- rozdrażnienie,
- epizody zblednięcia
Objawy kliniczne – młodsze dzieci
• Prawidłowa temperatura ciała lub stany podgorączkowe z okresowymi zwyżkami temperatury
• Tachykardia od 120-200 uderzeń na min, rytm cwałowy
• Ściszenie tonów serca
Objawy kliniczne – młodsze dzieci
• Szmer nad koniuszkiem serca i w IV-V lewym międzyżebrzu wzdłuż mostka
• Powiększenie sylwetki serca i wątroby
• Duszność
• Obrzęki i sinica – rzadziej
• Przebieg piorunujący z narastającą niewydolnością krążenia Badania laboratoryjne
- Może być podwyższony poziom:
•
OB,
•
leukocytoza
•
ASO,
•
CPK,
•
CK-MB,
•
LDH,
•
troponina T,
•
mukoproteina
- Zmiany w proteinogramie,
Rozpoznanie
- badanie radiologiczne
- EKG
- ECHO
- Biopsja mięśnia sercowego
- Techniki molekularne
Leczenie
•Unieruchomienie
•W razie podejrzenia etiologi bakteryjnej antybiotyki zgodnie z antybiogramem
•Stosuje się naparstnicę, diuretyki, inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę, katecholaminy, leki antyarytmiczne, antykoagulanty gamma- globuliny
immunosupresja- ?
Rokowanie
• Zawsze bardzo poważne u noworodków i niemowląt
• Umieralność ?
• 10 –20 %
• 50-70%
• 80-90%
Kryteria rozpoznania (Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, 2008r.)
• Typowe objawy niewydolności serca w badaniu podmiotowym (duszność w spoczynku lub podczas wysiłku, męczliwość, znużenie, obrzęk wokół kostek)
• Typowe objawy niewydolności serca w badaniu fizykalnym (tachykardia, tachypnoe, rzężenia nad płucami przesięk w opłucnej, podwyższone ciśnienie w żyłach szyjnych, obrzęki obwodowe, powiększenie wątroby)
• Obiektywne dane wskazujące na istnienie morfologicznych i czynnościowych nieprawidłowości w sercu w spoczynku (powiększenie serca, trzeci ton serca, szmery w sercu, nieprawidłowości w badaniu echokardiograficznym, podwyższone stężenie peptydu natriuretycznego)
Etiologia
- kardiomiopatie
- guzy serca
- wady serca wrodzone lub nabyte- przed i/lub po operacjach kardiochirurgicznych
- zaburzenia rytmu serca (tachy- i brady- arytmie)
- rzadkie przyczyny (tamponada osierdzia, uraz mechaniczny, pierwotne nadciśnienie płucne, pęknięcie tętniaka aorty, zator tętnicy płucnej, zawał) Etiologia
NS w przebiegu innych schorzeń:
- posocznica
- IZW
- zapalenie mięśnia serca
- gorączka reumatyczna
- HIV
- zespłó serca hiperkinetycznego
- choroby metaboliczne
- zaburzenia funkcji tarczycy
- nadczynność nadnerczy
- nadciśnienie tętnicze
- przewlekła niewydolność nerek
Inne: ciężkie niedotlenienie, zatrucie etanolem, zatrucie kokainą, metalami ciężkimi, leki (beta- blokery, blokery kanału Ca, antyarytmiczne, immunosupresyjne, antracykliny)
Objawy
Niespecyficzne:
- niepokój dziecka, trudności w karmieniu
- brak przyrostu masy ciała
- nadmierne pocenie się głowy
- słabo wyczuwalne tętno
- niskie ciśnienie tętnicze
- blada, marmurkowana skóra
- chłodne kończyny
- tachykardia
- głuche tony serca
- duszność, zmęczenie
- odruchowy kaszel
- skąpomocz, białkomocz
- zaburzenia rytmu serca
Ocena stopnia NS
NYHA- u dzieci starszych
Skala Ross- u noworodków i niemowląt
- 0 – 2 pkt- nie rozpoznajemy NS
- 3 – 6 pkt- objawy początkowe NS
- 7 – 9 pkt- miernie nasilona NS
- 10 – 12 pkt- ciężka NS
- Tachykardia
- Bladość
- Zmniejszenie diurezy
- Opóźnienie rozwoju fizycznego
- Nadmierna potliwość
LECZENIE: ACEinhibitory, beta- blokery, digoksyna, zmniejszenie obciążenia następczego, dopamina, dieta
Ostra niewydolność krążenia
- korygowanie parametrów rzutu serca:
obciążenie wstępne
obciążenie następcze
kurczliwość
- leki:
diuretyki
inotropowo + (katecholaminy)
rozszerzające naczynia
tlenoterapia
oddech wspomagany
wyrównywanie zaburzeń jonowych i metabolicznych
Specyfika populacji pediatrycznej
NS w pierwszych trzech miesiącach życia występuje częściej, niż w pozostałych okresach
Im wcześniejsze objawy, tym gorsze rokowanie
Różne przyczyny i leczenie w zależności od wieku dziecka Piśmiennictwo
Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, 2008r.
K. Kubicka. W. Kawalec Kardiologia Dziecięca, PZWL 2003r.
Standardy Medyczne Pediatria