Przedsiębiorstwo:
jest mikroprocesorem gospodarczym
zorganizowanym pod jednym zarządem
wykorzystującym zasoby czynników produkcji do
realizacji działalności:
pojęcie, cechy, majątek
gospodarczej,
produkcyjnej,
handlowej lub
usługowej.
1
2
Przedsiębiorstwo
Odrębność ekonomiczna obejmuje:
Posiada określone cechy nazywane odrębnościami:
samofinansowanie polegające na pokrywaniu
odrębność terytorialna – zajmuje określoną działkę ziemi, która wydatków z własnych przychodów;
może być:
działalność racjonalną opartą na rachunku
jego własnością bądź może być
ekonomicznym zgodną z zasadą racjonalnego
dzierżawiona;
gospodarowania;
odrębność techniczno – produkcyjna: polega na stosowaniu określonych metod wytwarzania dla realizacji określonych
samodzielne dysponowanie majątkiem, czyli
produktów lub usług;
możliwość jego poszerzania jak również zmniejszania
odrębność organizacyjna – wyrazem której jest określona o pewne elementy;
struktura organizacyjna, polegająca na wyodrębnianiu określonych jednostek w przedsiębiorstwie, działań, zakładów , mające
możliwość samodzielnego dysponowania dochodem
przyporządkowane określone zadania do realizacji wraz z po zapłaceniu wszelkich jego obligatoryjnych
odpowiedzialnością;
płatności;
odrębność ekonomiczna – która jest jego podstawową cechą.
Oznacza ona samodzielne podejmowanie decyzji bieżących oraz
posiadanie rachunku w banku, poprzez który przyszłych (strategicznych).
przedsiębiorstwo ma rozliczać się z różnymi
producentami.
3
4
Technologie produkcji
Przedsiębiorstwo w swej działalności łączy różne czynniki w określonych proporcjach.
Podstawą odrębności ekonomicznej jest
osobowość prawna.
W ten sposób określa swoje technologie produkcji.
Osobowość prawna – oznacza, że
Technologie te mogą być mniej lub bardziej pracochłonne przedsi
b
ębiorstwo jest podmiotem prawnym
ądź kapitałochłonne w zależności od rodzaju
działalności w procesie wytwarzania towarów.
zdolnym do prowadzenia umów , zaciągania
kredytów i jest pełnoprawnym partnerem dla
W działalności usługowej z reguły dominuje czynnik ludzki, ale występuje także działalność usługowa z
innych podmiotów, może występować w stosunku
dominującym czynnikiem kapitałowym.
cywilno – prawnym z innymi podatnikami.
5
6
Majątek
Majątek trwały - obejmuje:
ziemię,
Przedsiębiorstwo prowadzi swoją działalność w
budynki,
oparciu o posiadany majątek.
budowle (kanalizacja, drogi),
maszyny,
Majątek dzieli się na:
urządzenia produkcyjne,
majątek trwały i
narzędzia,
obrotowy.
środki transportu,
wartość niematerialna i prawna,
patenty,
długoterminowe papiery wartościowe danego
przedsiębiorstwa.
7
8
Ekonomiczne zużycie majątku
Przedsiębiorstwo wykorzystuje majątek trwały w trwałego
wielu cyklach produkcyjnych.
oznacza również zużycie fizyczne oraz moralne.
Majątek zużywa się stopniowo, nie zmienia swojej
naturalnej postaci.
Zużycie to określa się na tle pojawiających się
nowych, nowoczesnych elementów majątku,
Odzwierciedleniem wartości ekonomicznej
które pojawiły się w danym czasie.
zużycia majątku trwałego jest fundusz
amortyzacji.
Odpisy na ten fundusz odpowiadające określonej
w ustawie części majątku trwałego są podstawą
odtworzenia tego majątku, jak również wpisania na nowy.
9
10
Majątek obrotowy
Do podstawowych elementów
majątku obrotowego zaliczamy:
obejmuje składniki, które zużywają się całkowicie
surowce i materiały,
w jednym cyklu produkcyjnym lub ulegają
paliwa i energię,
przeobrażeniu zmieniając swą naturalną postać.
produkcję w toku (nie zakończoną),
Wartość zużytych elementów majątku
obrotowego zawarta jest w wartości
wyroby gotowe,
wytworzonych towarów i usług.
środki pieniężne w kasie przedsiębiorstwa i na
rachunku w banku,
środki pieniężne w rozrachunku, które
przedsiębiorstwo powinno otrzymać od swoich
kontrahentów.
11
12
Pasywa
Majątek trwały i obrotowy nazywany jest
Źródła finansowania działalności gospodarczej aktywami przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwa określane są mianem pasywów.
Części tych majątków uczestniczą aktywnie w
Pasywa obejmują:
działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.
fundusze własne, stanowiące wewnętrzne źródło finansowania działalności,
Dla sfinansowania elementów majątku, a tym
samym całej działalności gospodarczej
fundusze obce jako zewnętrzne źródło finansowania przedsiębiorstwo wykorzystuje określone źródła
działalności.
finansowania.
13
14
Fundusze własne obejmują;
Zyski
w przedsiębiorstwach prywatnych :
Część zysku może być wypłacona w postaci
wkłady własne właściciela lub właścicieli danego
dywidend,
przedsiębiorstwa. Są to wkłady kapitałowe, które mogą mieć charakter rzeczowy lub pieniężny.
część może być zatrzymana jako zyski nie
podzielone (zatrzymane).
w przedsiębiorstwie państwowym :
fundusze własne tworzone są z funduszem majątku określonego
Zyski nie podzielone stanowią tę część zysków przez budżet państwa.
po opodatkowaniu, która zostaje zainwestowana
Fundusze własne to część zysku netto każdego w przedsiębiorstwie, a nie przeznaczona na
przedsiębiorstwa = część zysku po opodatkowaniu.
wypłatę dla akcjonariuszy.
15
16
Aktywa i pasywa przedsiębiorstwa
kredyty i pożyczki bankowe, przeznaczone na powiększanie majątku trwałego przedsiębiorstwa,
wchodzą do rachunku przedsiębiorstwa.
są jedną z podstaw oceny jego działalności.
zobowiązania danego przedsiębiorstwa wobec dostawców, innych kontrahentów i wobec
stanowią dwie strony bilansu przedsiębiorstwa.
budżetu państwa.
17
18
Bilans przedsiębiorstwa
Rachunek wyników –rachunek
zysków i strat
to zestawienie wszystkich aktywów i pasywów
zawiera dane o zmianach sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa na określony moment.
przedsiębiorstwa, będących wynikiem wszystkich
jego operacji w ciągu roku.
Przy sporządzaniu bilansu obowiązuje zasada
równowagi bilansowej, która oznacza
Celem działalności każdego przedsiębiorstwa jest
zrównoważenie aktywów z pasywami.
uzyskanie przychodów ze sprzedaży towarów.
Przychód całkowity ze sprzedaży towarów
nazywamy utargiem całkowitym (Uc).
19
20
Koszty własne produkcji sprzedanej Cel ekonomiczny
Dążenie do maksymalizacji zysku całkowitego jest podstawowym celem ekonomicznym działalności
nazywamy kosztami całkowitymi (Kc).
przedsiębiorstwa.
Wynik operacyjny przedsiębiorstwa uzyskujemy przez porównanie utargu całkowitego i kosztów całkowitych.
W zysku odzwierciedlona jest strona efektów i
strona nakładów.
Wynik operacyjny = Uc – Kc = zysk całkowity pod
warunkiem, że Uc > Kc
Maksymalizacja zysku wymaga maksymalizacji
Jeżeli Uc < Kc => Zc ( zysk całkowity) < 0, to mówimy o przychodów ze sprzedaży towarów bądź działań
stracie operacyjnej (ekonomicznej).
zmierzających do minimalizacji kosztów własnych
produkcji sprzedanej.
Jeżeli Uc = Kc => Zc = 0
21
22
Zysk nadzwyczajny i straty
Zysk nadzwyczajny:
nadzwyczajne
powstaje w wyniku dokonania wpłaty na konto
bankowe danego przedsiębiorstwa od jego
W rachunku wyników uwzględnia się również tzw. zysk nadzwyczajny i straty nadzwyczajne nie zwi
kontrahentów z tytułu nie wywiązania się przez
ązane
bezpośrednio z daną działalnością gospodarczą.
nich ze swoich zobowiązań.
Straty nadzwyczajne: związane są z wydarzeniami
Związany jest też z powiększaniem majątku
losowymi, karami z tytułu zanieczyszczania środowiska, trwałego, który został zakupiony po niższej cenie.
przeterminowaniami spłaty zobowiązań kredytów, karami z tytułu obniżenia jakości produktów.
Jest to zysk przekraczający dochód, który
właściciel przedsiębiorstwa mógłby otrzymać w
postaci odsetek, wypożyczając swój kapitał według
rynkowej stopy procentowej.
23
24
Zysk brutto i netto
jest prawidłowym wskaźnikiem rzeczywistej
Zysk brutto otrzymujemy w sposób następujący; efektywności wykorzystania środków
ZB = wydatek operacyjny +zyski nadzwyczajne –
finansowych, które zostały zaangażowane przez
straty nadzwyczajne .
ich właścicieli w określoną działalność
gospodarczą
Zysk netto otrzymujemy jako:
ZN =zysk brutto – podatek dochodowy (od osób
prawnych).
25
26
Zysk netto
Zyski nie podzielone
może być przeznaczony na:
Wykorzystanie zysków nie podzielonych wpływa na wzrost wartości kapitału własnego przedsiębiorstwa.
wypłatę akcjonariuszom dywidendy,
Jeżeli zyski zatrzymane uzyskano w formie gotówkowej
premie i nagrody,
lub przeznaczono je na zakup wyposażenia, to zwiększają
udziały w akcjach pracowników danego
one wartość aktywów przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwa,
Jeżeli firma użyje ich na spłacenie pożyczki bankowej, to
inwestycje w przedsiębiorstwie (zyski nie podzielone, zmniejsza się wartość zobowiązań.
zatrzymane).
Suma zysków nie podzielonych wpływa na bilans
przedsiębiorstwa.
27
28