Lista łacińskich zwrotów prawniczych
1
Lista łacińskich zwrotów prawniczych
Indeks:
: Do góry - 0–9 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
A
accidentalia negotii – podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej
actio negatoria – roszczenie negatoryjne
ad acta, aa – do akt
ad eventum – forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc – "do tego", dla tej konkretnej sytuacji ad interim– tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem – forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem – forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności
ad usum proprium – do własnego użytku
amicus curiae – przyjaciel sądu analogia iuris
animus manendi – zamiar stałego pobytu
B
bona fides – dobra wiara C
casus belli – powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
causa – przyczyna
conditio iuris – warunek prawny
conditio sine qua non – warunek konieczny
confessio in iure – sądowe uznanie powództwa
contra legem – niezgodnie z prawem
corpus delicti – dowód rzeczowy culpa – wina
culpa in contrahendo – wina w kontraktowaniu
culpa in custodiendo – wina w nadzorze
culpa in eligendo – wina w wyborze
Lista łacińskich zwrotów prawniczych
2
D
damnum emergens – rzeczywista szkoda
debellatio – zawojowanie
de facto – stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure – zgodnie z prawem
de lege artis – zgodnie z regułami sztuki de lege ferenda (też lex ferenda) – według postulowanego prawa (zob. de lege lata) de lege lata (też lex lata) – według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo – odwyknienie diligentia – staranność
do ut des – "daję abyś dawał"
dolus directus – zamiar bezpośredni
E
episcopalis audientia – sądownictwo biskupie
erga omnes – wobec wszystkich, prawo bezwzględne/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich (przeciwieństwo inter partes)
essentialia negotii – przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej
ex aequo et bono – z względów słuszności i dobra
ex ante – uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo ex post) exceptio – zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus – zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae – zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej ex delicto – z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia – z dobrej woli, np. płatność ex gratia – płatność bez uznawania odpowiedzialności prawnej lub obowiązku
ex lege – z mocy prawa
ex nunc – od tej pory (przeciwieństwo ex tunc)
ex post – później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo ex ante)
ex tunc – od początku (przeciwieństwo ex nunc)
Lista łacińskich zwrotów prawniczych
3
F
falsus procurator – rzekomy pełnomocnik
I
in absentia – podczas nieobecności
in statu nascendi – w trakcie powstawania inter partes – między stronami (przeciwieństwo erga omnes)
inter vivos – między żyjącymi (przeciwieństwo mortis causa)
invitatio ad offerendum – zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum – solidarność niewłaściwa
ipso facto – z racji samego faktu
ipso iure – z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum – prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii – prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens – norma prawna bezwzględnie wiążąca
ius dispositivum – norma prawna względnie wiążąca
ius gentium – prawo narodów
ius in bello – prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis – prawo legacji
ius sanguinis – prawo krwi (przy nabywaniu obywatelstwa)
ius soli – prawo ziemi (przy nabywaniu obywatelstwa)
ius tractatuum – prawo do zawierania umów międzynarodowych
L
lege artis – zgodnie z regułami sztuki lex ferenda – zob. de lege ferenda
lex generalis – prawo/norma ogólna (przeciwieństwo lex specialis)
lex imperfecta – prawo niedoskonałe lex lata – zob. de lege lata
lex minus quam perfecta – prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta – prawo doskonałe
lex plus quam perfecta – prawo więcej niż doskonałe lex posterior – prawo/norma późniejsza (przeciwieństwo lex priori)
lex priori – prawo/norma wcześniejsza (przeciwieństwo lex posterior)
lex retro non agit – prawo nie działa wstecz
lex specialis – prawo/norma szczególna (przeciwieństwo lex generalis)
lucrum cessans – spodziewane korzyści
Lista łacińskich zwrotów prawniczych
4
M
modus operandi – sposób działania mortis causa – na wypadek śmierci (przeciwieństwo inter vivos), czynność prawna na wypadek śmierci –
mutatis mutandis – z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum – prawo przodków N
nasciturus – dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone
naturalia negotii – przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej
negligentia – niedbalstwo
non liquet – brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej numerus clausus – liczba zamknięta
O
onus probandi – ciężar dowodowy opinio iuris (sive necessitatis) – subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
P
pactum in favorem tertii – umowa na rzecz osoby trzeciej pactum in detrimentum tertii
persona non grata – osoba niemile widziana, niepożądana
poena constituitur in emendationem hominum - kara jest ustanowiona dla poprawy ludzi
possessio – posiadanie
preasumptio iuris tantum – domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure – domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono – dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura – przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
Lista łacińskich zwrotów prawniczych
5
R
ratio decidendi – powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis – ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus – zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować wygaśnięcie umowy
reformatio in peius – zmiana na gorsze
rei vindicatio – roszczenie petytoryjne (windykacyjne)
res iudicata – rzecz osądzona res nullius – rzecz niczyja
restitutio in integrum – przywrócenie stanu poprzedniego S
sui generis – oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
sine qua non - warunek bez którego nie,
T
terra nullius – ziemia niczyja
U
ultima ratio – ostatni, ostateczny sposób
ultra vires – poza kompetencją, bez upoważnienia V
vacatio legis – okres spoczynku ustawy, okres przed wejściem w życie ustawy, który ma umożliwić zapoznanie się nią przed rozpoczęciem jej stosowania
veto – weto
vindicatio – windykacja
vis maior – siła wyższa
vis legis – siła prawa Zobacz też
6
Źródła i autorzy artykułu
Lista łacińskich zwrotów prawniczych Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=24929755 Autorzy: Bluszczokrzew, Bogusław Pab, Delimata, Eteru, Framhein, Kaffeebohne, Karol Dąbrowski, Makawity, Morg, Oktan, Patrol110, Patryk du Perel, PawełMM, Petrażyk, Rozek19, Sagi2007, Tar Lócesilion, Tommmek, Triskaidekafil, 22 anonimowych edycji Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/