LEKI I ZABIEGI

FIZJOTERAPEUTYC

ZNE STOSOWANE

W CHOROBACH

UKŁADU KRĄŻENIA

CHOROBY UKŁADU

KRĄŻENIA M.IN.:



NIEDOKRWIENNA SERCA,



NADCIŚNIENIE TĘTNICZE,



NIEWYDOLNOŚĆ SERCA,



ZABURZENIA RYTMU

SERCA



ZABURZENIA LIPIDOWE

PODSTAWY LECZENIA

CHORÓB SERCA



Wytyczne postępowania w chorobach
serca opracowywane są przez
międzynarodowe grupy ekspertów
(zalecenia Europejskiego Towarzystwa
Kardiologicznego) i oparte są na
wynikach badań naukowych (ang.
evidence-based medicine, EBM).



Stosuje się metody zachowawcze
(postępowanie niefarmakologiczne i
leczenie farmakologiczne) oraz
leczenie zabiegowe.



Do głównych interwencji w
ramach postępowania
niefarmakologicznego

należą

działania dotyczące zmiany stylu
życia, tj. poradnictwo
antynikotynowe, ścisła kontrola
ciśnienia tętniczego, poradnictwo w
kwestiach sposobu odżywiania się i
kontroli masy ciała oraz zachęcanie
do aktywności fizycznej.

CHOROBA

NIEDOKRWIENNA SERCA

 



(ChNS) jest zespołem objawów
pojawiającym

się,

gdy

zapotrzebowanie serca na tlen i
substancje energetyczne jest za
duże w stosunku do możliwości
ich pokrycia.



Najczęstszą

przyczyną

tej

choroby jest miażdżyca naczyń
wieńcowych. Stąd inna nazwa
ChNS - choroba wieńcowa.



Zmienione naczynia w sposób
niewystarczający

odżywiają

serce.



Najczęstszym objawem choroby
niedokrwiennej serca jest ból w
klatce piersiowej.



Biorąc pod uwagę charakter
bólu schorzenie to możemy
określać jako dławicę piersiową.

LEKI



Lekami często wykorzystywanymi w
chorobie

wieńcowej

są

azotany

(nitraty).



Można stosować je doraźnie w celu
przerwania bólu, lub przewlekle w
celu zapobiegania pojawienia się
dolegliwości.



Głównym celem leczenia choroby
niedokrwiennej serca jest spowolnienie
postępu choroby oraz minimalizowanie
czynników sprzyjających jej rozwojowi.

ISTOTNA ROLA

Istotną rolę odgrywają więc leki
o

działaniu

przeciwmiażdżycowym jak np.:



inhibitory enzymu
konwertującego,



antagonisty receptora dla
angiotensyny,



leki hipolipemizujące
- statyny, fibraty,



leki przeciwcukrzycowe.



Ważne, aby w zmienionych
miażdżycowo naczyniach nie
dochodziło do powstawania
skrzeplin.



Może to doprowadzić do
zamknięcia się światła
naczynia i w rezultacie do
zawału mięśnia sercowego lub
innego narządu.

WYKORZYSTUJE SIĘ LEKI

hamujące agregację płytek

(zlepianie):



kwas
acetylosalicylowy (aspiryn
a),



clopidogrel,



tiklopidyna,



abciksimab.

PODOBNE DZIAŁANIE

mają leki zaliczane
do niesteroidowych leków
przeciwzapalnych:



fenylbutazon (Butapira
zol),



ketoprofen.

LEKI CYTOPROTEKCYJNE

które zmniejszają częstość
występowania bólów
wieńcowych:



trimetazydyna,

oraz inne



betaadrenolityki,



antagonisty kanału
wapniowego.

ZAWAŁ SERCA

Gdy mięsień

sercowy obumiera,

czyli gdy dochodzi

do zawału serca,

pacjent otrzymuje

ściśle określone leki.

1.

Nitroglicerynę

, aby rozkurczyć

naczynia

wieńcowe

i

ułatwić

przepływ krwi.

2.

Kwas acetylosalicylowy

, który

hamuje

agregację

płytek

i

tworzenie

skrzepliny

uniemożliwiającej przepływ krwi
przez naczynie.

3.

Morfinę

, która chroni pacjenta

przed bólem zawałowym.

4.

Dodatkowo można stosować leki
rozpuszczające

skrzeplinę,

tzw.

trombolityki

.

ZAWAŁ JEST

NAJCZĘŚCIEJ

POWIKŁANIEM

CHOROBY

WIEŃCOWEJ

NADCIŚNIENIE

TĘTNICZE 



(NT) jest szeroko rozpowszechnioną
chorobą, na którą cierpi znaczna
część osób starszych.



Problem ten coraz częściej odnosi
się również osób w młodszym wieku.



Celem

stosowanego

leczenia

farmakologicznego jest zapobieganie
powikłaniom NT i tym samym
wydłużanie życia pacjentów.

DO KOŃCA ŻYCIA

Podstawą

opanowania objawów

i powikłań choroby

jest regularne

przyjmowanie leków

do końca życia.

KILKA GRUP LEKÓW NA

NT

Beta-

blokery 

I



Pierwszą grupę stanowią
betaadrenolityki nieselektywne,
blokujące zarówno receptory β1 jak i
β2 (adrenergiczne, związane są
z częścią
współczulną autonomicznego układu
nerwowego, zlokalizowanych
na błonach komórkowych), zaliczamy
do nich m. in:

1.

sotalol

2.

propranolol.

II



Druga grupa to betaadrenolityki
selektywne, blokujące tylko
receptory β1, które występują
głównie w sercu, należą do nich:

1.

acebutolol,

2.

atenolol,

3.

betaksolol,

4.

bisoprolol,

5.

nebiwolol,

6.

metoprolol.

III



Trzecią grupę stanowią
betaadrenolityki blokujące
receptory β1 i β2 oraz dodatkowo
receptory α1. Blokowanie
receptorów α1 odpowiada za
rozkurcz naczyń krwionośnych i
korzystny wpływ tej grupy leków
na profil lipidowy. Zaliczamy tu:

1.

karwedilol.

Inhibitory

konwertazy

angiotensyn

y 



Blokują układ hormonalno-enzymatyczny,
w skład którego wchodzą: 
renina, angiotensyna i aldosteron (RASS)



Układ ten kontroluje objętość krążącej w
ustroju krwi i stężenia jonów sodowych i
potasowych w płynach ustrojowych.



Występuje we krwi jako układ działający w
całym organizmie lub lokalnie, między
innymi w mięśniu sercowym, ścianach
naczyń krwionośnych, nerkach.

LEKI HIPOTENSYJNE

leki obniżające ciśnienie
tętnicze krwi, działają na dwa
sposoby:



hamują skurcz mięśni naczyń
krwionośnych

albo



zmniejszają objętość płynów
ustrojowych, w tym krwi.

NALEŻĄ:



chinapryl,



enalapril, 



perindopryl,



ramipril,



inhibitor reniny - aliskiren i i
antagonisty receptora
angiotensyny również blokują
układ RAAS.



losartan,



irbesartan.

Antagonisty

kanałów

wapniowych

dzielimy na dwie podgrupy:

leki, które wpływają zarówno na

mięśniówkę naczyń jak i
mięsień sercowy np.:

1.

werapamil,

2.

diltiazem ,

leki wpływające tylko na mięśnie

naczyń krwionośnych, np.
amodypina.

Moczopędne

to trzy grupy:



diuretyki pętlowe:

1.

furosemid,

2.

torasemid,



diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne:

1.

hydrochlorotiazyd,

2.

indapamid,



diuretyki oszczędzające potas:

1.

spironolakton.

DZIAŁANIE LEKÓW

MOCZOPĘDNYCH:



zwiększają wydalanie
głównie wody- diuretyki



Zwiększają wydalanie soli
mineralnych (sodu i
chlorków) - saluretyki

Rzadziej wykorzystywane
w terapii nadciśnienia
tętniczego są klonidyna i
antagonisty receptora α1:

1.

doksazosyna, 

2.

terazosyna.

LECZENIE

HIPOTENSYJNE



polega najczęściej na
przyjmowaniu co najmniej
dwóch leków, każdy z
innej grupy. Jest to tzw.
terapia skojarzona.
Stosowanie określonych
grup leków zależy od
wielu czynników.

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

Z chwilą, gdy serce

przestaje prawidłowo

pracować krew

dociera do narządów

w niedostatecznej

ilości.

Przyczyn niewydolności serca
jest wiele:



zmiany związane z wieloletnim
nadciśnieniem tętniczym,



choroba niedokrwienna i zawał
mięśnia sercowego,



wady zastawkowe,



zapalenie mięśnia sercowego,



zaburzenia rytmu serca.

Farmakologiczne

leczenie niewydolności

serca polega przede

wszystkim na

wspomaganiu pracy

mięśnia sercowego i

leczeniu objawów

towarzyszących, np.

obrzęków.



Terapia przewlekłej i ostrej
niewydolności serca nieco się
różni.



Podstawową różnicą jest fakt, że
chory z ostrą niewydolnością
serca, np. w przebiegu zawału czy
wstrząsu, najczęściej zostaje
przyjęty na OIOM i tam znajduje
się pod intensywną opieką
lekarzy.

LEKI

Lekami, które jako pierwsze
stosuje się w terapii
przewlekłej niewydolności
serca są:



inhibitory konwertazy
angiotensyny,



betaadrenolityki,



leki moczopędne,



glikozydy nasercowe
- digoksyna.

Pacjent przyjmuje w

zależności od stopnia

zaawansowania

choroby jeden lek lub

kilka leków

jednocześnie.

DODATKOWO

w razie konieczności
przyjmuje leki drugiego
rzutu:



antagonisty
aldosteronu,



sartany,



nitraty,



hydralazyna.



W czasie hospitalizacji i często przez
pewien czas po wyjściu ze szpitala
chory wymaga profilaktyki żylnej
choroby zakrzepowo–zatorowej.



W celu zmniejszenia ryzyka
powstawania skrzeplin stosuje się
heparyny:

1.

nadroparyna,

2.

enoksyparyna.

INNE LEKI



diuretyki (głównie
pętlowe),



leki zwiększające
kurczliwość mięśnia
sercowego - inotropowo
dodatnie, np. milrynon,



leki rozszerzające
naczynia (azotany)

.

ARYTMIA

Jeżeli przyczyną niewydolności serca
jest arytmia, należy zastosować:



amiodaron,



iwabradyna,



propafenon,



werapamil,



diltiazem,



lub betaadrenolityki.

ZABURZENIA

ELEKTROLITOWE

np. niedoborami potasu,
można uzupełnić podając:



sole potasu,



preparaty zawierające 
potas i magnez.



Niektóre arytmie zwiększają
prawdopodobieństwo
powstawania skrzeplin w
jamach serca, dlatego
zachodzi potrzeba
stosowania leków
przeciwkrzepliwych,
np acenocumarolu.

Jeżeli farmakoterapia

niewydolności serca

jest nieskuteczna

można zastosować

mechaniczne

wspomaganie krążenia.

Ostatecznym

rozwiązaniem jest

przeszczep serca.

Skuteczna terapia

nie tylko eliminuje

dokuczliwe objawy

choroby, ale

również spowalnia

jej postęp.

ZABURZENIA LIPIDOWE



W obniżaniu poziomu lipidów
pomocne są leki z kilku grup.



Przede wszystkim statyny, których
mechanizm opiera się na hamowaniu
aktywności enzymu koniecznego do
biosyntezy cholesterolu.



Wiele badań klinicznych
potwierdziło, że statyny powodują
obniżenie stężenia LDL,
triglicerydów i innych.

Statyny zmniejszają

śmiertelność z powodu

chorób serca u pacjentów

z hiperlipidemią oraz

u chorych bez zaburzeń

lipidowych.

DZIAŁANIE STATYN



zmniejszenie blaszek
miażdżycowych,



zwiększenie kolagenu,



zwiększenie liczby komórek mięśni
gładkich,



osłabiają reakcje zapalna poprzez
hamowanie aktywności makrofagów i
limfocytów T,



wpływają na układ homeostazy przez
m.in. zmniejszenie lepkości krwi
całkowitej

NIEPORZĄDANE

DZIAŁANIE STATYN



zaburzenia żołądkowe,



wysypka skórna,



bóle głowy,



bezsenność

STATYNY-PRZYKŁADY



Atorwastatyna



Fluwastatyna



Pitawastatyna



Rosuwastatyna



simwastatyna

To preparaty proste

STATYNY-PRZYKŁADY



amlodypina



niacyna



kwas acetylosalicylowy



fenofibrat



Ezetimib

To preparaty złożone



Inną grupą leków są fibraty.



Wskazaniem do ich stosowania
jest hipertriglicerydemia,
hiperlipidemia (nardmiar
trójglicerydów i lipidów)
mieszana, która jest oporna na
leczenie dietetyczne, oraz
hipercholesterolemia przy
nietolerancji statyn.

Fibraty są stosowane

szczególnie w leczeniu

zaburzeń lipidowych,

którym towarzyszą

zaburzenia gospodarki

węglowodanowej.

FIBRATY-PRZYKŁADY



ciprofibrat



bezafibrat



gemfibrozyl



fenofibrat

KATEGORYZACJA LEKÓW ANTYARYTMICZNYCH

WEDŁUG BEZPIECZEŃSTWA STOSOWANIA U

KOBIET

W CIĄŻY

Kategoria

Wskazanie

Lek

Grupa leku,

do której

należy

Bezpieczny

Komorowe

zaburzenia

rytmu

Lignokaina

IB

Bezpieczny

Nadkomorow

e i komorowe

achyarytmie

b-adrenolityki II

Bezpieczny

Nadkomorow

e

tachyarytmie,

migotanie

przedsionków

Werapamil

IV

Bezpieczny

Migotanie

przedsionkó

w

Digoksyna

Poza

klasyfikacją,

blokuje

pompę

sodowo-
potasową

Bezpieczny

Przerywanie

częstoskurczu

nadkomorowe

go

Adenozyna

Poza

klasyfikacją

Względnie

bezpieczne

Arytmie

nadkomorowe

i komorowe

Chinidyna,

dizopiramid

,

prokainami

IA

Prawdopodobn

ie bezpieczne

Arytmie

nadkomorowe

, częstoskurcz

nadkomorowy

Flekainid,

enkainid

IC

Niebezpiecz

ne

Arytmie

komorowe i

nadkomoro

we

Fenytoina

IB

Niebezpieczn

e

Arytmie

komorowe i

nadkomorow

e

Amiodaron

III

KLASYCZNY PODZIAŁ LEKÓW

ANTYARYTMICZNYCH

według Vaughana Williama wyróżnia
cztery podstawowe grupy leków:



grupa I — leki blokujące kanał sodowy

(dzieli się na podgrupy IA, IB i IC);



grupa II — b-adrenolityki;



grupa III — leki blokujące kanał
potasowy

odpowiedzialny za repolaryzację;



grupa IV — antagoniści kanału
wapniowego

typu L.

Wszystkie znane leki z

wymienionej klasyfikacji

nie są zalecane w I

trymestrze ciąży

z powodu dość znacznego

przechodzenia

przez łożysko i potencjalnego

działania teratogennego.

ZAPAMIĘTAJ !!!



Nigdy nie odstawiaj przepisanego leku
bez porozumienia z lekarzem



Nie modyfikuj dawek leków
samodzielnie



Poproś lekarza o receptę, zanim
zużyjesz wszystkie leki



Nie nadużywaj leków wydawanych bez
recepty, każdy lek ma swoje działania
uboczne



Porozmawiaj ze swoim lekarzem, jeśli
masz wątpliwości.

WAŻNA ZASADA !!!



dokładne przestrzeganie zaleceń
lekarskich



samodzielna zmiana dawkowania leków
lub ich odstawianie bez porozumienia z
lekarzem powoduje, że leczenie jest
nieskuteczne (np. niestabilne wartości
ciśnienia tętniczego), a w niektórych
przypadkach może prowadzić do
zawału serca lub zgonu (np.
odstawienie aspiryny u pacjenta po
zawale serca).

BIBLIOGRAFIA



Kocić I. Farmakoterapia chorób układu
krążenia u kobiet w ciąży: primum non
nocere. Wybrane problemy kliniczne.
Katedra i Zakład Farmakologii
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom
4, nr 2, 81–90



Pharmindex Kompendium Leków 2007



https://jestemchory.pl/



http://www.nazdrowie.pl/artykul/zaburz
enia-lipidowe

ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE

STOSOWANE W CHOROBACH UKŁADU

KRĄŻENIA

Kinezyterapia

,

zabiegi

fizykalne oraz terapia uciskowa
korzystnie wpływają na poprawę
fizjologicznego krążenia żylnego
oraz mechanizmów składających
się na optymalny powrót krwi
żylnej.



Główną formą fizjoterapii serca
jest kinezyterapia, a w jej
ramach trening. Określenie
„trening” kojarzy się ze
sportem.



Kardiologia włączyła dla
potrzeb terapii układu krążenia
doświadczenia i osiągnięcia
medycyny sportowej.

Fizjoterapia chorób

serca wymaga

szczególnego

przygotowania i

staranności wobec

możliwości

groźnych dla życia

powikłań.



Głównym zadaniem treningu serca

jest uzyskanie pożądanych reakcji
układu nerwowego autonomicznego,
poprawa krążenia wieńcowego ze
stymulacją wytwarzania krążenia
obocznego, korzystny remodeling
mięśnia sercowego oraz poprawa jego
wydolności.



Istotnym zadaniem jest też wytworzenie
pożądanej reakcji ciśnienia tętniczego
na wysiłek fizyczny oraz stres.

PRZECIWWSKAZANIA DO

WYKONYWANIA ĆWICZEŃ

TRENINGOWYCH:



Dane z wywiadu,



Dławica piersiowa niestabilna (bóle
dławicowe spoczynkowe lub po niewielkim
wysiłku),



Znaczne zaburzenia rytmu lub cechy
znacznego niedokrwienia serca w 24-
godzinnej analizie czynności serca metodą
Holtera,



Dodatnia próba wysiłkowa EKG,



Zakrzepica układu żylnego kończyn
dolnych, embolia płuc przed pełnym
wyleczeniem.

Działania

fizjoterapeutyczne

skoncentrowane na

regularną aktywizację

pacjentów z przewlekłą

niewydolnością żylną są

ważnym elementem

postępowania leczniczego

i nie powinny być w żaden

sposób bagatelizowane,

czy też pomijane.

Zabiegi z zakresu

medycyny

fizykalnej i uzdrowiskowej

oraz różnych form masażu

stanowią wskazanie do

wspomagania kompleksowej

terapii pacjentów z PNŻ

(przewlekła niewydolność

żylna).

Zalecane są

zabiegi

zimnolecznicze

oraz

oziębiające (zimne kompresy

żelowe, lokalne oziębianie,

chłodne kąpiele i prysznice),

które działają przeciwzapalnie,

przeciwobrzękowo i
przeciwbólowo oraz

obkurczająco na naczynia żylne

z późniejszym efektem

przekrwienia i poprawy trofiki.

Zabiegi w saunie nie są

bezwzględnie

przeciwwskazane w

przewlekłej

niewydolności żylnej

pod warunkiem

przestrzegania ważnych

zaleceń metodycznych



U pacjentów z PNŻ kąpiel w saunie
poprzedzić należy zimnym
prysznicem kończyn dolnych; w
saunie pacjent powinien przebywać
w pozycji leżącej, nie dłużej niż 5
minut; po opuszczeniu kabiny ma
miejsce zimny prysznic lub
zanurzenie nóg w naczyniu z zimną
wodą; sesja zabiegowa zakończona
jest kinezyterapią stymulującą
odpływ żylny.

Sauna fińska.



Stanowi dla serca i układu krążenia
olbrzymie wyzwanie.



Podczas zabiegu dochodzi do
znacznych wahań ciśnienia krwi,
częstości pracy serca oraz bardzo
silnego pocenia się.



Ma to charakter dużego wstrząsu
termicznego.



Z sauny fińskiej mogą korzystać z
zasady osoby ze zdrowym sercem.

Sauny parowe.



Sauna rzymska, łaźnia turecka
(hamman) oraz bania parowa są
zabiegami znacznie mniej
obciążającymi układ krążenia.



Nie powinni jednak z niej korzystać
pacjenci z niewydolnością krążenia
powyżej III stopnia NYHA, z
nieustabilizowaną chorobą wieńcową
i nadciśnieniową, istotnymi klinicznie
zaburzeniami rytmu pracy serca oraz
zakrzepicą żylną.

Zabiegi parafinowe.



Jest to termoterapia lokalna,
niewpływająca w istotny sposób na
funkcję serca.



Niemniej jednak jest przeciwwskazana
w znacznej destabilizacji układu
krążenia.



Nie wolno też stosować tych zabiegów
na miejsca, np. kończyny, z obecną lub
zagrażającą zakrzepicą żylną.

Fizjoterapia zimnem całego ciała – kriokomora.



Istotą zabiegu jest poddanie całego ciała
kilkuminutowemu działaniu ekstremalnego zimna,
do minus 160o C.



Szok termiczny silnie mobilizuje wiele układów, co
jest korzystne w wielu chorobach, także w
chorobach układu krążenia.



W przypadku serca sprzyja stabilizacji układu
nerwowego autonomicznego oraz w dłuższym czasie
zmniejsza reaktywność serca na bodźce zewnętrzne.



Jednak choroba niedokrwienna serca oraz
niewydolność krążenia od II stopnia wg NYHA
stanowią przeciwwskazanie do stosowania tych
zabiegów.

Hydroterapia.



W wielu ośrodkach kardiologicznych i
uzdrowiskach na świecie wciąż kultywuje się
tradycję hydroterapii Sebastiana Kneippa.



Zabiegi mają charakter kąpieli, natrysków,
polewań, nacierań, zawijań, okładów lub płukań.



Wiele z nich pozwala znacząco wpływać na
krążenie miejscowe oraz odżywienie
określonych narządów i tkanek.



Zabiegi stosowane na całe ciało mogą dzia- łać
w istotny sposób na określone funkcje układu
nerwowego współczulnego, a przez to i na
serce.

Terapia uzdrowiskowa.



Uzdrowiska stanowią często miejsce
fizjoterapii układu krążenia.



Od kilkudziesięciu lat w wielu uzdrowiskach
działają ośrodki rehabilitacji kardiologicznej,
szczególnie pozawałowej.



rowadzi się w nich fizjoterapię według zasad
podobnych jak w szpitalach i miejscach
zamieszkania pacjentów.



Wykorzystuje się jednak do tej formy
fizjoterapii dodatkowo specyficzne czynniki
uzdrowiskowe, takie jak klimat, wody
zdrojowe czy walory lecznicze brzegu morza.

KOMPRESJOTERAPIA



Jest to metoda fizykalna
polegająca na zastosowaniu w
obrębie chorej kończyny
właściwej siły zewnętrznej w
postaci stopniowanego ucisku,
uzyskanego przy użyciu
odpowiednich materiałów
uciskowych oraz różnych
technik ich aplikacji.



Kompresjoterapia

powinna być

nieodzownym i codziennym elementem
usprawniania pacjentów z przewlekłą
chorobą żylną, co skutkować będzie
utrzymaniem uzyskanego efektu
leczniczego i zminimalizuje ryzyko
rozwoju owrzodzeń goleni-
przyspieszenie gojenia owrzodzeń
żylnych oraz fibrynolizy (fizjologiczny
proces rozkładu zakrzepu, będący
częścią hemostazy) skrzeplin w żyłach.

NORDIC WALKING



stanowi atrakcyjne uzupełnienie
wysiłku fizycznego o
charakterze aerobowym.



zalety tej aktywności ruchowej
(prostota, ekonomiczność,
bezpieczeństwo) bezpośrednio
przekładają się na zwiększenie
wydolności fizycznej i
sprawności pacjentów.



To także skuteczny środek
promocji zdrowia oraz
prewencji wtórnej schorzeń
sercowo-naczyniowych, które
w krajach wysoko rozwiniętych
są najważniejszą przyczyną
śmiertelności całkowitej
(ponad 50% spośród
wszystkich przyczyn zgonów).



Aktywność

Nordic Walking

adaptowana do rehabilitacji
kardiologicznej powinna być
zgodna ze standardami
przeprowadzania treningu,
określonymi przez Polskie
Towarzystwo Kardiologiczne.



Trening właściwy – marsz,
każdorazowo powinna
poprzedzać rozgrzewka i
kończyć faza wyciszenia
organizmu.



Marsz z kijami powinien być
wykonywany od 3 do 6 razy w
tygodniu, przez co najmniej 30
minut w czasie jednej sesji.



Z uwagi na poprawę
tolerancji wysiłkowej i
sprawności fizycznej Nordic
Walking okazał się
efektywną formą aktywności
fizycznej w fazie
ambulatoryjnej wczesnej
rehabilitacji kardiologicznej.

INNE FORMY FIZJOTERAPII

WPŁYWAJĄCE NA SERCE

Elektroterapia prądem stałym:

Jonoforeza



Istotą zabiegu jest wprowadzanie w
głąb tkanek związków chemicznych,
najczęściej leków, jako jonów. W wielu
zabiegach, mających wpływać na
krążenie obwodowe, stosuje się
tolazolinę, histaminę, adrenalinę i
efedrynę oraz działającą na serce
przeciwstawnie − acetylocholinę,
neuroprzekaźnik w układzie nerwowym
przywspółczulnym.

Kąpiele elektryczno-wodne.



W zabiegach tych wykorzystuje się
jednoczesne działanie
przepływającego przez wodny
roztwór soli prądu stałego, ciśnienie
hydrostatyczne wody oraz jej
temperaturę. W wodzie są zanurzone
dwie (ką- piel dwukomorowa) lub
cztery (kąpiel czterokomorowa)
kończyny,



głównie w fizykoterapii chorób
narządu ruchu oraz zaburzeń
naczyniowych.

ELEKTROTERAPIA PRĄDAMI MAŁEJ,

ŚREDNIEJ I WIELKIEJ

CZĘSTOTLIWOŚCI

Zmienne pole
elektromagnetyczne wielkiej
częstotliwości – diatermia
krótkofalowa i mikrofalowa.



Diatermia krótkofalowa i
mikrofalowa znajdują zastosowanie
między innymi w chorobach krążenia
obwodowego, poprawiając ukrwienie
tkanek przez wytworzenie ciepła
endogennego. Zabiegi te nie mają
istotnego wpływu na funkcję serca,
są natomiast przeciwwskazane w
przypadku wszczepionego
rozrusznika serca.

Magnetoterapia, czyli
leczenie polem
magnetycznym o małej
częstotliwości i dużej
indukcji.



Zabiegi magnetoterapii silnie
pobudzają krążenie obwodowe,
przyczyniając się do poprawy
ukrwienia i odżywienia tkanek.



Wpływają też harmonizująco na
autonomiczny układ nerwowy,
co jest korzystne dla pracy
serca.

Fototerapia nadfioletem oraz
helioterapia.



W chorobach serca nie znajdują
zastosowania.



Są przeciwwskazane w
nieustabilizowanej chorobie
wieńcowej i nadciśnieniu oraz w
stanach niewydolności krążenia.

Ultradźwięki.



Nie znajdują zastosowania w fizjoterapii
serca.



Są przeciwwskazane w destabilizacji
układu krążenia oraz w przypadkach
wszczepionego rozrusznika serca.

ETAPY I MODELE REHABILITACJI

KARDIOLOGICZNEJ.



I etap rehabilitacji kardiologicznej to
wczesna rehabilitacja wewnątrzszpitalna,
prowadzona bezpośrednio pozabiegach na
oddziałach intensywnej opieki medycznej
(OIOM).
Trwa 7–14 dni.



Polega na stosowaniu wg wskazań lekarskich
indywidualnych ćwiczeń oddechowych i
bierno-czynnych ćwiczeń małych grup
mięśniowych przy łóżku chorego.



Podstawowym celem w tym okresie jest
zapobieganie hipowentylacji i procesom
zakrzepowo-zatorowym.



II etap rehabilitacji kardiologicznej
to wczesna rehabilitacja poszpitalna,
może być realizowany w szpitalu na
oddziałach rehabilitacji kardiologicznej,
w sanatoriach lub w warunkach
ambulatoryjnych i trwa 3–4 tygodnie.



Kwalifikacja do tego etapu rehabilitacji
poprzedzona jest oceną lekarską stanu
klinicznego chorego.



Polega ona na dokładnym zebraniu
wywiadu i badaniu przedmiotowym z
uwzględnieniem stanu psychicznego.

Stan zdrowia i sprawności

organizmu chorego po

przebytym incydencie

wieńcowym lub zabiegu

operacyjnym na sercu może

się dynamicznie zmieniać,

obowiązkiem fizjoterapeuty

jest ocena stanu klinicznego

każdorazowo przed

podjęciem ćwiczeń.



Celem powyższego jest stałe
monitorowanie aktualnego stanu
psychofizycznego chorego, jego
zdolności do podejmowania
aktywności fizycznej i krytycznej
samooceny objawów chorobowych, a
także wczesne rozpoznanie objawów
stanowiących przeciwwskazanie do
rehabilitacji i powodujących
konieczność modyfikacji leczenia
farmakologicznego.

PRÓBY WYSIŁKOWE



test na bieżni ruchomej
lub cykloergometrze,



próba
ergospirometryczna,



test marszu 6-
minutowego.

MODELE



W zależności od wyniku
próby wysiłkowej chorych w
II etapie kwalifikuje się do
jednego z 4 modeli
rehabilitacji kardiologicznej.



Zajęcia we wszystkich
modelach prowadzi
fizjoterapeuta.

MODEL A



trening wytrzymałościowy na
ergometrze rowerowym 3–5 razy w
tygodniu.



trening wytrzymałościowy uzupełniany
jest treningiem oporowym
wykonywanym 2–3 razy w tygodniu,
który obejmuje do 3 zestawów ćwiczeń
z użyciem przyrządów.



wykonuje się po 8–10 powtórzeń
ćwiczeń dla różnych grup
mięśniowych.

Należy pamiętać, że

ćwiczenia mięśni

obręczy barkowej i

kończyn górnych są

bardziej obciążające dla

serca niż ćwiczenia

innych grup

mięśniowych.

MODEL B



w modelu tym również dominuje trening
wytrzymałościowy na ergometrze
rowerowym, ale z obciążeniem na
poziomie 50–60% rezerwy tętna
odpowiedniego dla wieku.



uzupełniany jest

treningiem

oporowym o proporcjonalnie
mniejszym obciążeniu i ćwiczeniami
ogólnousprawniającymi i
oddechowymi.

MODEL C



Obciążenie

treningiem

wytrzymałościowym na
ergometrze

odbywa się na

poziomie
40–50% rezerwy tętna z
proporcjonalnie mniejszym
obciążeniem treningiem
oporowym oraz zestawem
ćwiczeń ogólnousprawniających i
oddechowych.

MODEL D



Chorzy pod kontrolą
fizjoterapeuty wykonują

ćwiczenia indywidualne

na

poziomie obciążenia poniżej
20% rezerwy tętna
stosownej do wieku.



III etap rehabilitacji kardiologicznej
Prowadzony jest w warunkach
ambulatoryjnych.



Obejmują treningi wytrzymałościowe na
ergometrze rowerowym lub

bieżni,

ćwiczenia indywidualne w postaci
marszów, marszobiegów, jazdy na
rowerze, pływania, treningi oporowe
w formie stacyjnej, a także gry
zespołowe.



Czas trwania tego etapu jest
nieograniczony.

We wszystkich okresach

zorganizowanej

rehabilitacji (etapy I, II i

III) obowiązuje ścisła

współpraca lekarza

kardiologa, fizjoterapeuty,

psychoterapeuty, socjologa

i dietetyka oraz personelu

pielęgniarskiego.

TRENING W WODZIE



ćwiczenia w wodzie

stanowią

bezpieczną, dobrze tolerowaną i
atrakcyjną dla pacjentów postać zajęć.



mogą także stanowić alternatywną
formę treningu w rehabilitacji
kardiologicznej u chorych z chorobą
wieńcową (z niskim ryzykiem), po
zawale serca i po operacyjnym
leczeniu choroby wieńcowej, osób z
niewydolnością serca i u osób
starszych.



Systematyczny wysiłek fizyczny
pozytywnie wpływa na wartości
ciśnienia skurczowego i
rozkurczowego u pacjentów z
chorobą niedokrwienną serca.



Ambulatoryjna rehabilitacja
kardiologiczna

powoduje obniżenie

spoczynkowego skurczowego
ciśnienia tętniczego, zarówno u
pacjentów z nadciśnieniem tętniczym,
jak i bez nadciśnienia.



Rehabilitacja chorych po zawale
mięśnia sercowego po zakończeniu
okresu szpitalnego, powinna być
stale kontynuowana, praktycznie do
końca życia.



Daje to możliwości uzyskania dalszej
poprawy stanu funkcjonalnego lub
utrzymania go na jak najlepszym
poziomie, zabezpieczając chorego
przed kolejnym incydentem
sercowym.

UDAR MÓZGU



Rehabilitacja:



ćwiczenia z działu kinezyterapii
(typu bierne, czynno bierne,
wspomagane, samowspomagne,
czynne itd. – dopasowane do
aktualnej sprawności pacjenta)



zabiegi fizykalne ( w zależności
od zaburzonej funkcji)



Celem:



przywrócenia utraconych
funkcji,



należy podjąć najszybciej
jak to jest możliwe, po
ustabilizowaniu stanu
pacjenta.



Rehabilitacja jest

długotrwała i nie zawsze
prowadzi do pełnego
przywrócenia utraconych
funkcji.



Powinna być

również

kontynuowana w warunkach
domowych lub zakładu
opiekuńczo-leczniczego.



Optymalną sytuacją jest

prowadzenie jej w
specjalistycznych ośrodkach
rehabilitacyjnych,

jednak w

polskich warunkach czas
oczekiwania na przyjęcie do
takiego ośrodka (kilka miesięcy)
niweczy często wysiłki pacjenta i
rehabilitantów.

Rolą

fizjoterapeuty

jest by

przekonać

pacjenta do

zmiany stylu

życia.

BIBLIOGRAFIA



Dymarek R, Ptaszkowski K, Słupska L,
Rajfur J, Pasternok M, Taradaj J, Halski T.
Możliwości fizjoterapii w usprawnianiu
funkcji pompy mięśniowej goleni w
przewlekłej niewydolności żylnej.
Wiadomości Lekarskie 2014, tom LXVII, nr
1.



Gloc D, Mikołajczyk R. Zastosowanie Nordic
Walking w kompleksowej rehabilitacji
kardiologicznej – przegląd aktualnych
doniesień. Akademia Wychowania
Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w
Katowicach.



Olszewski J. Fizjoterapia w wybranych
dziedzinach medycyny. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL 2013



Anna Borgosz-Guźda, Monika Bartczyszyn-
Guzik, Krystyna Rożek. Trening w wodzie u
pacjentów z chorobami sercowo-
naczyniowymi. Fizjoterapia 2011, 19, 2, 16-20



Renata Kielnar, Edyta Selwa, Elżbieta Domka-
Jopek, Sławomir Snela. Wpływ
systematycznego ambulatoryjnego treningu
fizycznego na wartości ciśnienia tętniczego u
osób z chorobą niedokrwienną serca.
Fizjoterapia 2009, 17, 3, 7-16



Aleksander Barinow-Wojewódzki,
Wojciech Kasprzak. Fizjoterapia w
wybranych chorobach internistycznych.
Wyd Lekarskie PZWL. 2013



Barbara Więckowska. Proces leczenia w
Polsce – analizy i modele. Tom II:
Kardiologia. Efektywne działanie przez
mapowanie kardiologia i
onkologia.Warszawa 2015 r.