Tonięcie…

• W Europie przypadki tonięcia są jedną z częstszych

przyczyn zgonów do których doszło w wyniku
wypadków.

• Każdego roku z powodu epizodu tonięcia umiera na

całym świecie 450 000 osób.

• Dodatkowo 1,3 miliona korygowanych

niesprawnością lat życia jest tracone każdego roku z
powodu przedwczesnej śmierci lub trwałego
kalectwa wynikającego z tonięcia

• Utonięcia są jedna z częstszych przyczyn śmierci

ludzi młodych

• Spożycie alkoholu znacząco zwiększa ryzyko

utonięcia - w 70% przypadków utonięć stwierdza się
jego spożycie

• Najważniejszą i wpływającą na rokowanie

konsekwencją tonięcia jest niedotlenienie

• Czas trwania niedotlenienia jest głównym

czynnikiem wpływającym na rokowanie

• Dlatego natlenienie, wentylacja i perfuzja

powinny być przywrócone tak szybko,

• jak to tylko możliwe. Natychmiastowe

rozpoczęcie RKO na miejscu zdarzenia
jest konieczne.

Tonięcie (epizod tonięcia)

To proces w wyniku którego pierwotnie dochodzi
do zaburzeń oddechowych spowodowanych
podtopieniem lub zanurzeniem w cieczy.
Z definicji wynika, że ciecz znajdująca się w
drogach oddechowych uniemożliwia oddychanie.
Poszkodowany może przeżyć ten proces lub
może on zakończyć się zgonem, lecz niezależnie
od wyniku końcowego określa się go jako
toniecie.

Zanurzenie

Oznacza, że poszkodowany jest
otoczony przez wodę lub inną ciecz.
Aby w takiej sytuacji mówić o tonięciu
przynajmniej twarz, a więc i początek
dróg oddechowych, powinna być
zanurzona w wodzie.

Podtopienie

oznacza, że całe ciało wraz z
drogami oddechowymi jest
zanurzone w wodzie lub innej
cieczy.

Immersion and

Submersion

Głowa powyżej poziomu wody
– hipotermia
– niestabilność układu krążenia
Głowa zanurzona w wodzie
– uduszenie
– hipoksja – wtórne zatrzymanie

krążenia

Utonięcie – zgony w przeciągu 24

godzin od zdarzenia

Utopienie - mechanizm

tonięcia

• a.Wstrzymanie oddechu
• b.Rozpoczęcie oddychania
• c.Połykanie wody
• d.Woda zaczyna przedostawać

się do dróg oddechowych

• e.Zalewanie wodą płuc

Skutki tonięcia

Tonięcie w wodzie

słodkiej

Tonięcie w wodzie słonej

Utonięcie - postępowanie

• Jeśli nie można wykluczyć skoku na

głowę na płytką wodę postępowanie
rozpoczyna się od stabilizacji kręgosłupa
szyjnego

• Sprawdzenie przytomności

poszkodowanego

• Wezwanie pomocy
• Udrożnienie dróg oddechowych u

nieprzytomnego

Utonięcie - postępowanie

c.d.

• Sprawdzenie oddechu
• Przy braku oddechu bardzo ważne

jest jak najszybsze rozpoczęcie
sztucznego oddychania

• Jeśli istnieje podejrzenie aspiracji

ciała obcego do dróg oddechowych
można wykonać rękoczyn
Heimlicha.

Utonięcie - postępowanie

c.d.

• Ostatnie standardy ILCOR zalecają

raczej zamiast rękoczynu
Heimlicha rozważenie wykonania
ucisków klatki piersiowej

• Sprawdzenie tętna
• Przy braku tętna rozpoczęcie

masażu serca

Utonięcie - nie wykonuje

się!

• Nie wylewa się wody z płuc
• Nie odstępuje się od razu od

ratowania poszkodowanego
mimo, że ten sprawia wrażenie
jakoby nie żył: oprócz objawów
śmierci klinicznej stwierdza się
obniżoną ciepłotę ciała.

Hipotermia

•Definicja – hipotermia to

znacznego stopnia
oziębienie ciała,
stwierdzane poprzez
zbadanie ciepłoty
głębokiej ciała (w odbycie,
błonie bębenkowej).

Hipotermia

•

Wyróżnia się:

- lekką hipotermię – temperatura

głęboka 34 – 36

- średnią hipotermię –

temperatura głęboka 30 – 34

- ciężką hipotermię – temperatura

głęboka – poniżej 30

Hipotermia

•

Hipotermia może być:

- pierwotna – jeśli np. dochodzi do

zanurzenia w lodowatej wodzie hipotermia
rozwija się nagle i wykazuje działanie
ochronne na organizm chroniąc go przed
niedotlenieniem;

- wtórna – jeśli np. powstaje jako wynik

zanurzenia w wodzie topiącego się oraz
powikłanie podczas czynności ratowniczych
u topielca (związanych z utratą ciepła);

Hipotermia - czynniki

predysponujące

czynniki zewnętrzne – niska temperatura
otoczenia (powietrza, wody przy topieniu);

– wiatr, duża wilgotność powietrza;

stan poszkodowanego – brak ruchu w niskiej
temperaturze powietrza;

– upojenie alkoholowe
– zażywanie narkotyków
– zażywanie leków uspokajających, nasennych

itp.

– choroby psychiczne;

wiek poszkodowanego – predysponowane
dzieci i osoby starsze;

Hipotermia - skutki

• Obniżająca się ciepłota ciała powoduje

uruchomienie się mechanizmów
obronnych przed dalszą utratą ciepła i
dochodzi do centralizacji krążenia. Ma
miejsce odruchowy kurcz naczyń.

• Krew preferencyjnie krąży we

“wnętrzu ciała” - w narządach
wewnętrznych.

Hipotermia - skutki

• Ciężkiego stopnia hipotermia

(temperatura głęboka poniżej 30

C) związana jest ze

zmniejszeniem przepływu krwi w
mózgu i zapotrzebowaniem na
tlen. Powoduje także zmniejszenie
rzutu serca i obniżenie ciśnienia
tętniczego krwi.

Hipotermia - skutki

• Jeśli nagle dochodzi do obniżenia

temperatury ciała np. poprzez
zanurzenie w lodowatej wodzie to
hipotermia wykazuje działanie
ochronne na mózg i inne narządy
(zatrzymanie krążenia). Hipotermia
prowadzi do zwolnienia metabolizmu.
Jest to równoznaczne ze zmniejszonym
zapotrzebowaniem na tlen.

Hipotermia - objawy

kliniczne

• utrata przytomności;
• oddech płytki, zwolniony, lub brak;
• tętno zwolnione, bardzo słabo

wyczuwalne (obniżone ciśnienie
tętnicze krwi), lub
niewyczuwalne;

• skóra chłodna;

Hipotermia

• Nigdy nie wolno odstępować od

ratowania poszkodowanego gdy
znajduje się on w stanie
hipotermii!

• Należy go ogrzać oraz jeśli to

konieczne prowadzić sztuczne
oddychanie i masaż serca.

Hipotermia -

postępowanie

•Postępowanie początkowe polega na

zdjęciu mokrej odzieży, zabezpieczeniu
przed dalszą utratą ciepła.

•Ułożeniu poszkodowanego w pozycji

na plecach i unikaniu wszelkich
ruchów ciała (może to spowodować
przemieszczenie wychłodzonej krwi z
części dystalnych ciała do wnętrza
organizmu).

Hipotermia -

postępowanie c.d.

• Badaniu głębokiej temperatury ciała

poszkodowanego.

• .Jeśli ma miejsce lekka hipotermia to:
- bierne ogrzewanie poprzez okrycie

kocami i przeniesienie do ciepłego
pomieszczenia;

- czynne ogrzewanie zewnętrzne poprzez

zastosowanie ciepłego powietrza, ciepłej
kąpieli;

Hipotermia -

postępowanie c.d.

• Jeśli ma miejsce średnia hipotermia to:
- bierne ogrzewanie;
- czynne ogrzewanie zewnętrzne, ale tylko

tułowia;

• Jeśli ma miejsce ciężka hipotermia to:
- aktywne ogrzewanie wewnętrzne – możliwe

tylko do prowadzenia metodami
przyrządowymi (np. wentylowanie
poszkodowanego ciepłym nawilżonym
tlenem);

Hipotermia -

postępowanie c.d.

•Aktywne ogrzewanie

wewnętrzne prowadzi się do
momentu kiedy:

- temperatura głęboka jest

wyższa niż 30

- wraca samoistny oddech;
- zawodzą wysiłki

resuscytacyjne;

Hipotermia -

postępowanie c.d.

•Jeśli brak oddechu i tętna –

prowadzenie wentylacji i masażu
serca.

Porażenie prądem

•Do porażenia prądem

elektrycznym dochodzi
na skutek przepływu
prądu przez ciało
człowieka.

Porażenie prądem - skutki

•

Jeśli na drodze przepływu

prądu znajdzie się ciało człowieka,
to będzie ono stanowiło pewien
opór (przeszkodę). Poszczególne
części ciała, tkanki mają różny
opór. Oporność ciała jest zatem
sumą oporności skóry i oporności
wewnętrznej ciała.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

• Oporność skóry zależy od:

- napięcia dotyku;
- natężenia i częstotliwości prądu;
- czasu trwania rażenia (przepływu

prądu);

- temperatury i wilgotności skóry
- wielkości powierzchni

kontaktowych;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Napięcie dotyku to napięcia,

które powoduje porażenie.

Przy napięciach dotyku powyżej

100 V następuje “przebicie”
skóry na drodze elektrycznej i
wtedy oporność ciała
ogranicza się praktycznie do
oporności wewnętrznej.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Na oporność wewnętrzną ciała

składają się głównie opory kończyn.

Oporność wewnętrzna zmniejsza się w

stanie zdenerwowania, podniecenia i
po spożyciu alkoholu.

Oporność tułowia stanowi kilka

procent i może być pominięta.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Oporność wewnętrzna - Największa

oporność będzie w przypadku drogi
przepływu prądu “ręka – ręka” lub
“ręka – stopa” (1000 );

mniejsza oporność w przypadku “dwie

ręce – stopa” lub “ręka – dwie stopy”
(750 );

a najmniejsza w przypadku “dwie ręce –

plecy” lub “dwie stopy – plecy” (250 );

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Pamiętać należy, że im

mniejsza oporność ciała,
tym większe natężenie
prądu czyli cięższe
porażenie!!!

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Natężenie prądu jest wprost

proporcjonalne do napięcia i
odwrotnie proporcjonalne do
oporności

- Im większe napięcie, tym większy prąd;
- Im większa oporność, tym mniejszy prąd;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Porażenie prądem przemiennym

o częstotliwości 15 – 100 Hz

Prąd o częstotliwości (50 – 60 Hz) jest
najczęściej stosowany przez
użytkowników (mamy taki w
mieszkaniach) i jednocześnie
najgroźniejszy dla życia jeśli dojdzie
do porażenia!

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd przemienny (15 - 100 Hz)
Poniżej wartości 0,5 mA człowiek

nie odczuwa przepływu prądu, ale
jeśli natężenie rośnie odczuwane
jest to jako:

- łaskotanie;
- mrowienie;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd przemienny (15 - 100 Hz)
• W miarę dalszego wzrostu

natężenia prądu odczuwane jest:

- drętwienie;
- ból;
- dochodzi do skurczu mięśni;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd przemienny (15 - 100 Hz)

Skurcz mięśni może być tak znaczny, że nie
jest możliwe otwarcie zaciśniętej dłoni, aby
przerwać działanie prądu. Wprowadzono
pojęcie – prąd samouwolnienia – jest to
wartość progowa natężenia przy której
jeszcze jest możliwe otwarcie dłoni i
uwolnienie się od kontaktu z prądem. Prąd
samouwolnienia dla omawianej
częstotliwości prądu wynosi 10 mA.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd przemienny (15- 100 Hz)
Dalszy wzrost natężenia powoduje

powstanie:

- skurczów tężcowych mięśni poprzecznie

prążkowanych;

- skurczu mięśni oddechowych;
- zaburzeń rytmu serca prowadzących do

migotania komór i zatrzymania krążenia.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Porażenie prądem stałym

Prąd stały wykorzystywany jest np.
w kopalniach i nie jest tak
niebezpieczny dla człowieka jak
prąd przemienny. To dlatego, że
prąd samouwolnienia ma znacznie
wyższą wartość natężenia – 30 mA.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd stały

Działanie na organizm w miarę
wzrostu natężenia powoduje:

- odczuwanie łaskotania, mrowienia;
- skurcze mięśni;
- zaburzenia rytmu serca;
- oparzenia;
- utratę świadomości;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Porażenie prądem przemiennym

o wielkiej częstotliwości

Prąd taki wykorzystywany jest w

urządzeniach lotniczych,
radiostacjach, urządzeniach
stosowanych w terapii medycznej,
zdalnie sterowanych urządzeniach
elektrycznych itp.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Prąd przemienny o wielkiej

częstotliwości
Nie jest tak bardzo niebezpieczny
dla życia człowieka. Pierwszym
objawem przepływu prądu jest
uczucie ogrzania w miejscu kontaktu
z przewodnikiem. Wzrost natężenia
prowadzi do oparzeń skóry.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

• Podsumowanie - skutki porażenia:

- utrata przytomności;
- zatrzymanie krążenia;
- zatrzymanie oddechu;
- skurcz mięśni (czasami prowadzący do

złamań);

- oparzenia, zwęglenia;
- na skutek upadku z wysokości - urazy głowy i

kręgosłupa;

- natychmiastowa śmierci;

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Na skutek przepływu prądu może

dojść do następujących obrażeń:

 oparzeń

Przepływający prąd powoduje
powstawanie w miejscu kontaktu -
okrągłych, lub owalnych zmian
martwiczych skóry zwanych oparzeniem
Joule’a. Podobne zmiany występują w
miejscu ‘wyjścia’ prądu.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Przy przepływie prądu przez tkanki
dochodzi także do zmian martwiczych –
mięśni, naczyń krwionośnych, nerwów -
nazywanych oparzeniem elektrycznym.
Powstanie oparzeń termicznych ma
miejsce najczęściej na skutek działania
łuku elektrycznego - bardzo wysoka
temperatura powoduje denaturację
białek i zwęglenie ciała.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

zaburzeń rytmu serca

Jeśli prąd elektryczny przepływa przez
organizm zaburza fizjologiczny rytm
serca, a także może doprowadzić do
zatrzymania krążenia.

Porażenie prądem - skutki

c.d.

mnogich uszkodzeń ciała

Przepływ prądu powoduje skurcz mięśni
(czasem tak silny, że może spowodować
zwichnięcia i złamania kości). Skurcz mięśni
jest niejednokrotnie przyczyną
przedłużającego się kontaktu
poszkodowanego z “prądem” ponieważ
dochodzi do zaciśnięcia dłoni na
przewodniku prądu (kabel itp.).

Porażenie prądem - skutki

c.d.

Należy pamiętać, że jeśli dochodzi
do porażenia prądem na słupach
wysokiego napięcia – może dojść
do upadku z wysokości
poszkodowanego i zawsze w tych
przypadkach obok innych obrażeń
należy podejrzewać uraz głowy i
kręgosłupa szyjnego.

Porażenie prądem -

postępowanie

• Usunięcie przyczyny, która

spowodowała porażenie prądem.

Ratownik musi dbać o własne bezpieczeństwo i
uważać, aby sam nie został porażony prądem!
Dlatego jako pierwsze powinien wyłączyć
źródło prądu.
Jeśli poszkodowany jest cały czas w kontakcie
z przewodnikiem prądu, ratownik może użyć
materiałów nie przewodzących np. suchego
drewna, drążka izolacyjnego, aby przerwać
dalszą ekspozycję.

Porażenie prądem -

postępowanie

•Ocena objawów życiowych i

jeśli konieczne rozpoczęcie
sztucznej wentylacji i masażu
serca. Przy podejrzeniu urazu
kręgosłupa szyjnego należy
pamiętać o stabilizacji głowy.

Porażenie prądem -

postępowanie

•Wezwanie karetki pogotowia.
•Ocena obrażeń ciała.

przy złamaniach i zwichnięciach -
unieruchomienie;
przy oparzeniach - chłodzenie i
zabezpieczenie rany przed zakażeniem;

Porażenie prądem -

postępowanie

•W zależności od stanu

przytomności poszkodowanego:

- jeśli jest przytomny i nie wymaga pilnej

interwencji na miejscu zdarzenia bezwzględnie
powinien być przetransportowany do szpitala
na obserwację - chodzi o późniejsze
następstwa (odwodnienia tkanek, zaburzenia
elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca,
uszkodzenia nerek na skutek zaczopowania
mioglobiną - białkiem mięśniowym - uwolnioną
z uszkodzonych mięśni);

Porażenie prądem -

postępowanie

- jeśli jest nieprzytomny, ale ma
zachowany oddech i krążenie i nie
stwierdza się objawów wstrząsu
hipowolemicznego oraz można wykluczyć
uraz - poszkodowanego układa się w
pozycji bocznej ustalonej;

- jeśli stwierdza się objawy wstrząsu
hipowolemicznego - odpowiednie
postępowanie i ułożenie.

Dzieci - infekcje górnych

dróg oddechowych

• Infekcje górnych dróg

oddechowych u niemowląt i
dzieci mogą niejednokrotnie
stać się przyczyną zagrożenia
życia.

zapalenie nagłośni
zapalenie krtani (pseudokrup).

Dzieci - infekcje c.d.

Zapalenie krtani Ostre zapalenie

nagłośni

przyczyna
Wirusy Bakterie

wiek chorujących dzieci

6 miesięcy – 5 lat 1 – 6 lat

(najczęściej w 2 roku życia)

Dzieci - infekcje c.d.

Zapalenie krtani Ostre zapalenie

nagłośni

rozpoznanie:
początek choroby
- kilka dni nagły w ciągu godzin !!!
- poprzedzony nieżytem
śluzówek
- objawy często
zaczynają się, lub nasilają w nocy.