Rozliczenie straty podatkowej

Wielu przedsiębiorców, którzy prowa-
dzą działalność gospodarczą, głównie
usługową, w skromnych rozmiarach,
wciąż nie może pogodzić się z obo-
wiązkiem posiadania konta firmowego.
Często służy ono bowiem jedynie do
przelewania podatków i składek, a po-
za tym jest martwe. Tymczasem, jak to
często w biznesie bywa, przy odrobinie
wysiłku można przykry obowiązek
przekształcić w cnotę.

Ogromna konkurencja na rynku banko-

wym doprowadziła do tego, że oferta kont
bankowych, zwłaszcza dla podmiotów ma-
łych i z coraz częściej wyodrębnianej kate-

gorii mikro, jest zarówno bardzo obfita, jak
i coraz tańsza. Jeśli na dodatek uwzględni
się możliwości, jakie daje konto w wersji in-
ternetowej, może się okazać, że poza ko-
niecznością płacenia co miesiąc haraczu za
posiadanie obligatoryjnego konta bizneso-
wego, ten stan rzeczy ma także swoje dobre
strony. Zwłaszcza jeśli odpowiednio skore-
luje się rachunek firmowy z rachunkiem
oszczędnościowo-rozliczeniowym. Albo
wybierze się konto firmowe w wersji pakie-
towej, z czym wiąże się nieodpłatny lub ni-
sko płatny dostęp do wielu usług finanso-
wych, od tanich kredytów po ubezpiecze-
nia czy łatwy dostęp do leasingu.

Więcej na str. 6–7

NR 68 (1177)

WTOREK

6 KWIETNIA 2004

TY G O D N I K D L A W Ł A Ś C I C I E L I I P R Z E D S I Ę B I O R C Ó W

Doradca Firmy

PODATKI W FIRMIE

Rozliczenie straty podatkowej

Co to jest strata podatkowa

. . . . . . . . . . .

str. 3

Jak odliczyć stratę od ryczałtu

. . . . . . .

str. 3, 5

Odliczanie straty z działalności
opodatkowanej liniowym PIT

. . . . . . . . . .

str. 4

Orzecznitwo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 4

Straty w środkach trwałych i obrotowych

str. 5

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG

Używane samochody z zagranicy

Warunki uznania samochodu
za towar używany.

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 6

Kiedy sprzedaż używanego samochodu
nie jest opodatkowana VAT

. . . . . . . . . . . .

str. 6

Akcyza na samochody z UE po 1 maja br.

. . .

str. 6

Import samochodów spoza Unii
po 1 maja br.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 6

Ekspert wyjaśnia: jaki będzie VAT
od gruntu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 6

Taksówkarze mogą płacić 3 proc.

Wybór formy opodatkowania osób
świadczących usługi przewozu osób

. . . . .

str. 7

Kiedy opodatkowanie na zasadach ogólnych,
a kiedy ryczałt

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 7

Usługi taxi jako działalność dodatkowa

Czy należy się odliczenie za zakup kasy

. .

str. 7

FINANSE W FIRMIE

Mała firma i jej konto bankowe

Korzyści wynikające z posiadania
gospodarczego rachunku

. . . . . . . . . . . . .

str. 8

Co zrobić, by nie płacić odsetek

. . . . . . . .

str. 8

Na co zwracać uwagę, wybierając
rachunek bankowy

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 8

Czy warto wybrać konto internetowe

. . . . .

str. 9

Jakie konto dla kogo

. . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 9

Firma pyta, „GP” odpowiada

. . . . . . . . . . .

str. 9

Badanie rentowności majątku firmy

Jak poprawić majątkową rentowność . . . .

str. 10

Wskaźniki analizy rentowności majątku . .

str. 10

FIRMA I EKOLOGIA

Wymagania higieniczno-sanitarne
w firmie

Wymagania wobec stoisk i innych
obiektów ruchomych . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 12

Reguły rządzące pobieraniem
próbek towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 12

Zasady transportu żywności . . . . . . . . . .

str. 12

Co można przewozić w otwartych
środkach transportu . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 12

„GP” radzi: bezpieczeństwo
zdrowotne żywności . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 12

Jaki będzie VAT od gruntu

– Nowa ustawa o podatku od towarów
i usług, która ma wejść w życie 1 maja
2004 r., w związku z przystąpieniem Polski do
Unii Europejskiej rozszerza definicję towarów,
włączając do niej także grunty. Według usta-
wy, opodatkowaniu podatkiem od towarów
i usług podlega odpłatna dostawa towarów.
Dostawa jest zdefiniowana jako przeniesienie
prawa do rozporządzania towarami jak właści-
ciel. Ustawa nie traktuje nieruchomości grunto-
wych w żaden szczególny sposób, dlatego do
obrotu nimi będzie stosowana stawka podsta-
wowa 22 proc. . . . . . . . . . . . . . . . .str. 6

Kredyt bez zdolności

Nie ma przeszkód do udzielenia przez bank
kredytu gospodarczego przedsiębiorcy, który
nie ma zdolności kredytowej. Prawo bankowe
zezwala na udzielenie kredytu lub pożyczki
klientowi banku, który przejściowo nie posiada
zdolności kredytowej. Jednak musi to być stan
przejściowy, a ponadto w takiej sytuacji bank
powinien zażądać – przynajmniej na ten okres
przejściowy – dodatkowego zabezpieczenia
(np. poręczenia innego przedsiębiorcy lub fun-
duszu poręczeniowego). . . . . . . . . . .str. 9

TEMAT TYGODNIA

W NUMERZE

PORADY

przypadku działalno-
ści gospodarczej do-
chodem jest nad-

wyżka sumy przychodów nad
kosztami ich uzyskania osią-
gnięta w roku podatkowym. Je-
żeli koszty uzyskania przekra-
czają sumę przychodów, różni-
ca jest stratą ze źródła przycho-
dów. Obowiązujące obecnie
przepisy ustawy o podatkach
dochodowych od osób fizycz-
nych oraz prawnych umożliwia-
ją rozliczanie strat w najbliż-

szych, kolejno po sobie nastę-
pujących pięciu latach podat-
kowych. Należy jednak pamię-
tać, że wysokość obniżenia do-
chodu w którymkolwiek z tych
lat nie może przekroczyć 50
proc. kwoty tej straty. Dotyczy
to także tych podatników, któ-
rzy wybrali w tym roku możli-
wość opłacania podatku do-
chodowego od osób fizycz-
nych według liniowej 19-proc.
stawki PIT. Również podatnicy
ryczałtu od przychodów ewi-

dencjonowanych mogą odli-
czyć poniesioną w poprzed-
nich latach stratę z działalności
gospodarczej. Zgodnie z art.
11 ust. 1 ustawy o podatkach
zryczałtowanych, podatnik uzy-
skujący przychody opodatko-
wane w formie ryczałtu od przy-
chodów ewidencjonowanych
może odliczyć od przychodów
stratę, o której mowa w art.
9 ust. 3 i 3a ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycz-
nych.

Więcej na str. 3–6

Rozliczanie

straty podatkowej

■

Czym jest strata

■

Jak odliczyć stratę

■

Strata z działalności opodatkowanej liniowym PIT

■

Jak odliczyć stratę od ryczałtu

■

Orzecznictwo

Mała firma
i jej konto bankowe

W następnym numerze tygodnika

Doradca Firmy

m.in.:

Przedsiębiorca przed sądem

Urlopy macierzyƒskie

- komentarz
do kodeksu pracy

JUTRO

Gazecie Prawnej

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Wskaźniki i stawki

CENY METALI STRATEGICZNYCH NA LME*
W LONDYNIE W USD/t

Metal

Transakcja

2.04.2004

miedź

t. nat.**

3105,75

gatunek A

3 mies.

3028,50

aluminium

t. nat.

1739,50

99,7 proc.

3 mies.

1758,25

stopy aluminium

t. nat.

1600,00

ze złomu

3 mies.

1630,00

cyna

t. nat.

9112,50

3 mies.

8905,00

cynk – specjalna

t. nat.

1124,50

jakość min. 98 proc.

3 mies.

1141,25

nikiel

t. nat.

14 587,50

3 mies.

14 537,50

ołów

t. nat.

838,50

3 mies.

834,50

* LME – Londyńska Giełda Metali
** t. nat. – transakcje natychmiastowe (spot); 3 mies. – transakcja
terminowa z dostawą za trzy miesiące.

TABELA KURSÓW W ZŁOTYCH
JEDNOSTEK ROZLICZENIOWYCH

(2.04.2004)

Kraj Symbol Waluta

Kurs

waluty kupna sprzedaży średni

Kraje

101 1 rubel transf. 0,2090 0,2110 0,2100

b. RWPG
Albania

315 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100

Kambodża 317 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100
KRL-D

319 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100

Pozostałe

1 USD clear. 3,8385 3,8771 3,8578

*) – obowiązuje w rozliczeniach clearingowych z Irakiem (545), Syrią
(563), Tunezją (564), z wyjątkiem rozliczeń clearingowych z Turcją
(528) – rozliczenia prowadzi Bank Handlowy.
Tabela nr 66/2004/BGK obowiązująca od 2.04.2004.

BGK

–

– –

BGŻ

–

8,89

–

9,49

BOŚ

–

8,49–9,64

BPH PBK

–

BZ WBK

–

11,14

–

11,14

Citibank
Handlowy

–

ING Bank
Śląski S.A.

–

Kredyt Bank

–

Bank Mil-
lennium S.A.

–

PKO BP

–

6,09–12,89

–

6,09–12,89

Pekao S.A.

18,75

6,99–19,75 18,75 6,99–19,75

KREDYTY

Kredyt obrotowy Kredyt inwestycyjny

Bank*

oprocentowanie

stałe

zmienne

stałe zmienne

*Oprocentowanie kredytów obrotowych i inwestycyjnych w wybra-

nych bankach polskich

Pytania do ekspertów
prosimy kierować
pod adresem:

tb@infor.pl

OPŁATY ZA OGŁOSZENIE W MONITORZE
SĄDOWYM I GOSPODARCZYM

Wyszczególnienie

Wysokość opłaty

Za ogłoszenie wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego
– za ogłoszenie pierwszego wpisu

500 zł

– za ogłoszenie kolejnych wpisów

250 zł

Za ogłoszenie dotyczące pomocy
publicznej dla przedsiębiorców
– dla jednego przedsiębiorcy

60 zł

Inne ogłoszenia i obwieszczenia

za jeden
znak 0,70 zł
nie mniej niż 60 zł
za ogłoszenie

– za podkreślenia, wytłuszczenia

opłatę zwiększa
się o 30%

Nazwa

Zmiana

funduszu

1.04.2004

31.03.2004

w proc.

AIG 17,16

17,20

-0,23

Allianz 17,73

17,78

-0,28

Bankowy 18,51

18,56

-0,27

Commercial
Union 18,39

18,44

-0,27

DOM 18,78

18,82

-0,21

Ergo Hestia

18,25

18,30

-0,27

Kredyt Bank

15,79

15,86

-0,44

ING Nationale-
-Nederlanden 19,50

19,55

-0,26

Pekao 16,94

16,99

-0,29

Pocztylion 17,03

17,03

0,00

Polsat 19,87

19,93

-0,30

PZU
(Złota Jesień)

18,45

18,51

-0,32

SAMPO

19,11

19,17

-0,31

Skarbiec-
-Emerytura 17,11

17,15

-0,23

Credit Suisse

17,86

17,90

-0,22

Generali 18,53

18,58

-0,27

FUNDUSZE

Wartości jednostek rozrachunkowych funduszy
emerytalnych

Nominał Cena

(PLN)

20 franków francuskich, szwajcarskich

292,59

20 koron austro-węgierskich

306,69

4 dukaty austro-węgierskie 1915 r. (nowe bicie)

693,46

1 dukat austro-węgierski 1915 r. (nowe bicie)

173,24

1 krugerrand (1 oz)

1566,20

Cena podstawowa (w PLN) 1 g złota

monetarnego w próbie 1000

53,01

Cena (w PLN) 1 g złomu złota monetarnego

w próbie 1000

50,36

CENY SKUPU ZŁOTA W NBP (2.04.2004)

Najczęściej występujące w skupie NBP monety i sztabki

Nominał

Cena (PLN)*

20 dolarów USA

1513,82

1914,02

10 dolarów USA

757,41

1195,98

10 rubli

389,79

410,30

5 rubli

194,89

205,15

20 marek niemieckich

360,58

455,45

1 funt angielski

368,64

388,03

50 dolarów kanadyjskich (1 oz)

1566,20

1648,61

2000 szylingów austriackich (1 oz) 1566,20

1648,61

sztabka 100 g/próba 999,9

5035,50

5300,47

* ceny skupu niektórych monet i sztabek zależą od ich stanu jako-

ściowego

RENTOWNOŚĆ RZĄDOWYCH
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Rządowe Średnia

Data

papiery wartościowe

rentowność

ost. aukcji

Krótkoterminowe:
bony skarbowe z 10-tygodn.
terminem wykupu

5,207 02.10.2003

bony skarbowe z 13-tygodn.
terminem wykupu

5,237 29.03.2004

bony skarbowe z 26-tygodn.
terminem wykupu

5,544 26.01.2004

bony skarbowe z 52-tygodn.
terminem wykupu

5,908 29.03.2004

Długoterminowe:
obligacje o terminie wykupu
w dniu 12.04.2006 (zerokuponowe)

6,601 03.03.2004

obligacje o terminie wykupu
w dniu 24.05.2009 (kupon 6 proc.)

6,628 17.03.2004

obligacje o terminie wykupu
w dniu 24.06.2008 (kupon 5,75 proc.) 5,805 15.10.2003
obligacje o terminie wykupu
w dniu 23.09.2022 (kupon 5,75 proc.) 6,219 11.09.2002

SKALA PODATKU DOCHODOWEGO
OD OSÓB FIZYCZNYCH W 2003 I 2004 R.

Podstawa obliczenia podatku w złotych

ponad

Podatek wynosi

37 024

19 proc. podstawy obliczenia minus
530 zł 08 gr

37 024 74 048 6504 zł 48 gr plus 30 proc. nadwyżki

ponad 37 024 zł

74 048

17 611 zł 68 gr plus 40 proc. nadwyżki
ponad 74 048 zł

(Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz. 1691; Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956)

TERMINARZ PODATNIKA I PŁATNIKA

◗

upływa termin odprowadze-

nia składki na ubezpieczenia
społeczne i

ubezpieczenie

zdrowotne przez osoby fizycz-
ne, które opłacają składkę wy-

łącznie za siebie.

◗

upływa termin odprowadzenia

składki na ubezpieczenia społecz-
ne i ubezpieczenie zdrowotne
przez płatników składek, którzy
zatrudniają pracowników, a nie są

jednostkami budżetowymi oraz składek na
Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych.

KWIETNIA

2004

KWIETNIA

2004

Dotacje na doradztwo

Jestem wspólnikiem w spółce z ogra-
niczoną odpowiedzialnością. Chciał-
bym uzyskać dotację na szkolenie
pracowników, organizowane przez in-
ną firmę. Słyszałem, że firma taka
musi spełniać pewne wymagania
i nie można jej wybrać dowolnie. Czy
to prawda? – Marek F. ze Szczecina

Uzyskując dotację na doradztwo lub

szkolenie, trzeba korzystać z usług akredy-
towanych wykonawców.

Firma, której chcemy zlecić doradztwo

lub szkolenie i zrefundować sobie z dota-
cji część tych kosztów, musi być na liście
firm, które Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości uznała za godne zaufa-
nia i polecenia. Jest już ponad 1500 takich
usługodawców. Ich lista jest dostępna na
stronach PARP.

Studium wykonalności

Przygotowując się do wszczęcia pro-
cedury pomocowej, natknęliśmy się
na potrzebę opracowania studium
wykonalności. Na czym ono polega?
– Norbert G. z Gdyni

Studium to analiza przygotowywana

w fazie formułowania projektu, aby
sprawdzić, czy ma on dobre podstawy
do realizacji i czy odpowiada potrzebom

przewidywanych beneficjentów. Studium
powinno być jednocześnie planem pro-
jektu.

W studium muszą zostać określone

i przeanalizowane wszystkie szczegóły
operacyjne wdrażania projektu, takie jak
uwarunkowania handlowe, techniczne, fi-
nansowe, ekonomiczne, instytucjonalne,
społeczno-kulturowe oraz związane ze śro-
dowiskiem naturalnym. Studium wykonal-
ności pozwala określić rentowność finan-
sową i ekonomiczną planowanego przed-
sięwzięcia oraz jasno uzasadnić jego cel.
Powinna się też tam znaleźć ocena od-
działywania na środowisko.

dr Małgorzata Bonikowska

Autorka jest dyrektorem Centrum Edukacji

Europejskiej Wyższej Szkoły Zarządzania

i Marketingu w Warszawie

Więcej w cyklu „Firma
w UE” w „Poradniku
Gazety Prawnej”
nr 13/2004 – „Fundu-
sze unijne dla przedsię-
biorców”. W sprzedaży
od 6 kwietnia 2004 r.

Fundusze unijne

dla przedsiębiorców

■

Programy PHARE

■

Procedury uzyskiwania dotacji

■

Rodzaje funduszy strukturalnych

■

Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw

■

Programy ramowe

■

Kredyty z banków europejskich

NR 13 (347) ISSN 1234-5695 INDEKS 331783 UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 6–12 KWIETNIA 2004 R. CENA 10.90 ZŁ (W TYM 7% VAT)

PRAWO CYWILNE I HANDLOWE

Cykl tematyczny: FIRMA W UE (cz. II)

Zgłoś swój problem

pgp@infor.pl

Radosnych Świąt

Wielkanocnych
życzy redakcja

FIRMA PYTA – „PGP” ODPOWIADA

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU W 2004 R.

koszty uzyskania przychodu miesięcznie:

102,25 zł

– jeden zakład

rocznie:

1227,00 zł

koszty uzyskania

nie może prze-

1840,77 zł

przychodów kroczyć

rocznie

– kilka zakładów
koszty uzyskania przychodu miesięcznie:

127,82 zł

`dla dojeżdżających

rocznie:

1533,84 zł

koszty uzyskania przychodu nie może

2300,94 zł

dla dojeżdżających

przekroczyć

– kilka zakładów

rocznie

(Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956)

Polscy przedsiębiorcy przywożący to-
wary z Unii lub wywożący je do państw
unijnych, po 1 maja nie będą musieli
już wypełniać zgłoszeń celnych. Jeśli
ich obroty z państwami Wspólnoty
przekroczą określoną wartość, będą
zobowiązani do rejestrowania ich w ra-
mach systemu Intrastat.

Od 1993 roku niektórzy przedsiębiorcy

z krajów Unii Europejskiej przekazują w de-
klaracjach Intrastat informacje o dokonanych
przywozach albo wywozach towarów do in-
nych krajów należących do Wspólnoty, a upo-
ważnione organy państwowe gromadzą te da-
ne, przetwarzają je i kontrolują. Zebrane w ten
sposób informacje są także porównywane
z informacjami zadeklarowanymi przez te sa-
me osoby w deklaracjach podatkowych VAT.

Do tej pory w Polsce monitorującą rolę

systemu Intrastat spełniał system statystyki
handlu zagranicznego, oparty na danych uzy-
skiwanych ze zgłoszeń celnych. Przystąpienie
Polski do Unii Europejskiej powoduje ko-
nieczność dokonania w tym względzie pew-
nych zmian – wdrożenia systemu Intrastat
i przeorientowania statystyki handlu zagra-
nicznego na starych zasadach jedynie na ob-
roty z krajami nienależącymi do Wspólnoty.

Obowiązek przekazywania informacji

w ramach systemu obejmie tych przedsię-

biorców, którzy osiągną pewne ustalone
i ogłoszone przez prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego wartości w ramach tych ob-
rotów.

Wartości te to tzw. progi statystyczne. Bę-

dą one ustalane odrębnie dla przywozu i dla
wywozu towarów.

Pierwszym, najniższym z nich, jest tzw.

próg asymilacji. Właściciel firmy, której ob-
roty towarowe w ramach Wspólnoty prze-
kroczą wartość ustaloną dla tego progu, bę-
dzie zobowiązany do przekazywania infor-
macji o tych obrotach.

Jeżeli w danym roku kalendarzowym war-

tość takich obrotów przekroczy wartość
ustaloną dla tego progu, osoba taka będzie
zobowiązana do przekazywania takiej infor-
macji również w kolejnym roku sprawoz-
dawczym, niezależnie od tego, czy poziom
jej obrotów w tym roku osiągnie czy nie war-
tość ustaloną dla progu asymilacji.

Joanna NIewiadomska

Więcej w Twoim
Biznesie nr 14/2004,
w sprzedaży
od 5 kwietnia 2004 r.

ZAMIAST CŁA – INTRASTAT

Poznaj system statystyki
obrotów towarowych w Unii

M A G A Z Y N D L A M A Ł Y C H I Ś R E D N I C H F I R M

Nr 14 rok VIII
5–11.04 2004 r.
Nakład 14 775
CENA 7,40 ZŁ (w tym 0% VAT)

TEMAT TYGODNIA

Jeżeli znalazłeś się w trudnej sytuacji,

a twoja firma nie może konkurować

na rynku, możesz wystąpić

o państwową pomoc

PRACA W FIRMIE

Więcej
dokumentów
w aktach

str. 10

Wymogi sanitarne
u fryzjera,
kosmetyczki
i w solarium

str. 12

EKSPORT-IMPORT

Biznesplan (cz. 3)

str. 31-32

PODATKI W FIRMIE

Odpisy amortyzacyjne
są kosztem uzyskania
przychodu

str. 17-19

Jak rozliczyć kradzież
ubezpieczonego
samochodu

str. 28

DZIAŁALNOŚĆ FIRMY

Od 1 maja zamiast zgłoszenia
celnego wypełniasz formularz
ewidencji obrotów

str. 34-35

NA TYM MOŻNA ZAROBIĆ

Otwórz skład
z drewnem
kominkowym

str. 42-43

POMYSŁ NA BIZNES

Nauka
pływania
dla maluchów

str. 41

Jak skorzystać
z państwowej
pomocy

str. 7–9

ISSN 1427-5112 INDEK

S 336823

Jakie licencje są potrzebne do sprzedaży alkoholu (cz. 1)

str. 38-39

Regulacje dotyczące rozliczania strat zawar-

te są w art. 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podat-
ku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.
z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Z prze-
pisów wspomnianego art. 9 ust. 3 wynika, że
o wysokość straty ze źródła przychodów, po-
niesionej w roku podatkowym, można obni-
żyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliż-
szych kolejno po sobie następujących pięciu
latach podatkowych, z tym że wysokość obni-
żenia w którymkolwiek z tych lat nie może
przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

■

PRZYKŁAD

Podatnik poniósł

w 2002 r. 50 000 zł straty. Dla uprosz-
czenia przyjmijmy, że rok podatkowy
podatnika pokrywa się z rokiem kalen-
darzowym. W kolejnym roku również
poniósł stratę. Dochody uzyskał nato-
miast w 2004 r. W tym też roku odliczył
połowę straty, czyli 25 000 zł. W 2005 r.
dochód podatnika wyniósł tylko 5000
zł. Tyle też straty odliczył podatnik od
dochodu. W kolejnym roku podatnik
znów nie uzyskał dochodu, a w 2006 r.
uzyskał dochód w wysokości 59 000
zł. To umożliwiło mu odliczenie w 2006
r. pozostałej części straty za 2002 r.,
czyli 20 000 zł.

W jakich sytuacjach przepisu się
nie stosuje

Przepis ten nie ma zastosowania do strat

z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątko-
wych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt

8 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych. Chodzi o odpłatne zbycie nie-
ruchomości lub ich części oraz udziału
w nieruchomości, spółdzielczego własno-
ściowego prawa do lokalu mieszkalnego
lub użytkowego oraz prawa do domu jed-
norodzinnego w spółdzielni mieszkanio-
wej, prawa wieczystego użytkowania grun-
tów oraz innych rzeczy – jeżeli odpłatne
zbycie nie następuje w wykonaniu działal-
ności gospodarczej i zostało dokonane
w przypadku odpłatnego zbycia nierucho-
mości i praw majątkowych przed upływem
pięciu lat, licząc od końca roku kalenda-
rzowego, w którym nastąpiło nabycie lub
wybudowanie, a innych rzeczy – przed
upływem pół roku, licząc od końca miesią-
ca, w którym nastąpiło nabycie.

Oprócz tego przepis art. 9 ust. 3 ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych nie ma również zastosowania do strat
ze źródeł przychodów, z których dochody
są wolne od podatku dochodowego.

Przypomnijmy jeszcze, że u podatni-

ków, którzy zgodnie z obowiązującymi ich
zasadami rachunkowości sporządzają
sprawozdanie finansowe, za dochód
z działalności gospodarczej uważa się do-
chód wykazany na podstawie prawidłowo
prowadzonych ksiąg, zmniejszony o do-
chody wolne od podatku i zwiększony
o wydatki nie stanowiące kosztów uzyska-
nia przychodów, zaliczone uprzednio
w ciężar kosztów uzyskania przychodów.
Z kolei u podatników osiągających docho-
dy z działalności gospodarczej i prowa-

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Podatki w firmie

Rozliczenie straty podatkowej

Obowiązujące obecnie przepisy ustawy o podatkach dochodowych
od osób fizycznych oraz prawnych umożliwiają rozliczanie strat w naj-
bliższych, kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.
Należy jednak pamiętać, że wysokość obniżenia dochodu w którym-
kolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

dzących księgi przychodów i rozchodów
dochodem z działalności jest różnica po-
między przychodem w rozumieniu art. 14
ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych a kosztami uzyskania powięk-
szona o różnicę pomiędzy wartością rema-
nentu końcowego i początkowego towarów
handlowych, materiałów (surowców) pod-
stawowych i pomocniczych, półwyrobów,
wyrobów gotowych, braków i odpadków,
jeżeli wartość remanentu końcowego jest
wyższa niż wartość remanentu początko-
wego, lub pomniejszona o różnicę pomię-
dzy wartością remanentu początkowego
i końcowego, jeżeli wartość remanentu po-
czątkowego jest wyższa.

Kiedy regulacja

może być zastosowana

Przepisy dotyczące rozliczania strat, za-

warte we wspomnianym art. 9 ust. 3 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, mają zastosowanie do straty z dzia-
łów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli do-
chód z działów specjalnych produkcji rol-
nej przez okres następnych pięciu kolej-
nych lat podatkowych ustalany jest na pod-
stawie ksiąg.

Przy okazji warto zwrócić uwagę na regu-

lację, która weszła w życie z początkiem br.
Wynika z niej, że przepis ust. 3 ma zastoso-
wanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów
w spółkach mających osobowość prawną,
papierów wartościowych, w tym z odpłatne-
go zbycia pożyczonych papierów wartościo-
wych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia
pochodnych instrumentów finansowych
oraz z realizacji praw z nich wynikających,
oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spół-
kach mających osobowość prawną albo
wkładów w spółdzielniach w zamian za
wkład niepieniężny w postaci innej niż
przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana
część.

Warto również pamiętać, że przepisy art.

9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych, regulujące rozliczanie
strat, stosuje się odpowiednio, gdy w okre-
sie, o którym mowa w tym przepisie, podat-
nik jest opodatkowany na zasadach okre-
ślonych w rozdziale 2 ustawy o zryczałto-
wanym podatku dochodowym. W tym
przypadku obniża się przychód, o którym
mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowa-
nym podatku dochodowym.

Jakie regulacje CIT

Kwestie dotyczące rozliczania strat ure-

gulowane są również w ustawie z dnia 15 lu-
tego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54,
poz. 654 z późn. zm.). Zgodnie z jej art.
7 ust. 1, przedmiotem opodatkowania po-
datkiem dochodowym jest dochód bez
względu na rodzaj źródeł przychodów, z ja-
kich dochód ten został osiągnięty. W okre-
ślonych przypadkach (o których mowa
w art. 21 i 22) przedmiotem opodatkowania
jest przychód.

Zgodnie z art. 7 ust. 2, dochodem jest (z

określonymi zastrzeżeniami wynikającymi
z art. 10 i 11) nadwyżka sumy przychodów
nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta
w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyska-
nia przychodów przekraczają sumę przy-
chodów, różnica jest stratą. Natomiast ko-
lejny przepis zawarty w art. 7 ust. 3 stano-
wi, że przy ustalaniu dochodu stanowiącego
podstawę opodatkowania nie uwzględnia
się m.in. strat przedsiębiorców przekształ-
canych, łączonych, przejmowanych lub
dzielonych – w razie przekształcenia formy
prawnej, łączenia lub podziału przedsiębior-
ców, z wyjątkiem przekształcenia spółki ka-
pitałowej w inną spółkę kapitałową.

Przypomnijmy, że z początkiem br. zmo-

dyfikowano jeden z przepisów, z którego
wynika, że przy ustalaniu wspomnianego

przypadku ryczałtowców warunki
odliczenia straty są identyczne jak

dla podatników opłacających PIT według
skali podatkowej lub według liniowej
stawki 19 proc. W specyficzny sposób na-
stępuje natomiast samo odliczenie straty
od przychodu opodatkowanego ryczał-
tem. Otóż jeżeli podatnik korzysta z odli-
czeń od przychodów (uwaga: nie dotyczy
to odliczeń od podatku) i jednocześnie
jest opodatkowany różnymi stawkami
zryczałtowanego podatku dochodowe-
go, odliczeń tych dokonuje od każdego
rodzaju przychodu w takim stosunku,
w jakim poszczególne rodzaje przycho-
dów opodatkowane różnymi stawkami
pozostają w roku podatkowym w ogólnej
kwocie przychodów. Dotyczy to niestety
także odliczania straty. W zeznaniu PIT-28
za 2003 r. obliczenia tego dokonywało
się w części ,,E” (poz. 71-78). Warto po-
zycje tej części zeznania prześledzić, bo-
wiem w rozliczeniu za 2004 r. nie będą
one zasadniczo różniły się od tego, co już
znamy z rozliczeń tegorocznych. I tak
z konstrukcji zeznania PIT-28 wynika, że:

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 3 proc. (poz. 72 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
50 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 3 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 72 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 36
(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa
niż wykazana w poz. 36, należy wpisać
w poz. 72 kwotę równą kwocie wykaza-
nej w poz. 36),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 5,5 proc. (poz. 73 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
51 (tj. udział przychodów opodatkowa-
nych stawką 5,5 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 73 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 37
(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa
niż wykazana w poz. 37, należy wpisać
w poz. 73 kwotę równą kwocie wykaza-
nej w poz. 37),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 8,5 proc. (poz. 74 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
52 (tj. udział przychodów opodatkowa-
nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 74 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 38

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa
niż wykazana w poz. 38, należy wpisać
w poz. 74 kwotę równą kwocie wykaza-
nej w poz. 38),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 10 proc. (poz. 75 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
53 (tj. udział przychodów opodatkowa-
nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 75 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 39
(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa
niż wykazana w poz. 39, należy wpisać
w poz. 75 kwotę równą kwocie wykaza-
nej w poz. 39),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 17 proc. (poz. 76 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
54 (tj. udział przychodów opodatkowa-
nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 76 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 40
(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa
niż wykazana w poz. 40, należy wpisać
w poz. 76 kwotę równą kwocie wykaza-
nej w poz. 40),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
stawką 20 proc. (poz. 77 zeznania) to
kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)
pomnożona przez udział ustalony w poz.
55 (tj. udział przychodów opodatkowa-
nych stawką 20 proc. w ogólnej kwocie
przychodów); wyliczone w poz. 77 ze-
znania odliczenie nie może przekroczyć
kwoty przychodu wykazanego w poz. 41
(jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota
wyższa niż wykazana w poz. 41, należy
wpisać w poz. 77 kwotę równą kwocie
wykazanej w poz. 41),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych
karnymi stawkami ryczałtu: w celu obli-
czenia kwoty wydatków podlegającej od-
liczeniu od przychodów określonych
przez organ podatkowy na podstawie
art.17 ustawy o podatkach zryczałtowa-
nych i opodatkowanych różnymi stawka-
mi, należy w pierwszej kolejności kwotę
z poz.71 pomnożyć przez właściwe dla
poszczególnych przychodów udziały
z poz. od 56 do 61, a następnie obliczo-
ne w ten sposób wielkości zsumować.
Kwoty wydatków podlegające odliczeniu
od przychodów opodatkowanych we-
dług poszczególnych stawek nie mogą
przekroczyć kwot przychodów z odpo-
wiednich poz. od 43 do 48.

RADZI

Od ryczałtu odliczamy dzieląc na stawki

dochodu nie uwzględnia się również strat
przedsiębiorstw państwowych przejmowa-
nych lub nabywanych na podstawie przepi-
sów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Czego nie można uwzględnić

Przy ustalaniu straty nie uwzględnia się

przychodów i kosztów uzyskania przycho-
dów, o których mowa w art. 7 ust. 3,
a w razie przekształcenia formy prawnej,
łączenia lub podziału przedsiębiorców,
także straty przedsiębiorców przekształca-
nych, łączonych, przejmowanych lub dzie-
lonych, z wyjątkiem przekształconych
spółek kapitałowych w inne spółki kapita-
łowe.

Z początkiem br. zmodyfikowano też

przepis, z którego wynika, że przy ustala-
niu straty nie uwzględnia się również strat
przedsiębiorstw państwowych przejmowa-
nych lub nabywanych na podstawie przepi-
sów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Z przepisów zawartych w art. 7 ust.

5 ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych wynika, że o wysokość straty,
o której mowa w ust. 2, poniesionej w ro-
ku podatkowym, można obniżyć dochód
w najbliższych kolejno po sobie następują-
cych pięciu latach podatkowych, z tym że
wysokość obniżenia w którymkolwiek
z tych lat nie może przekroczyć 50 proc.
kwoty tej straty.

użyciem. W istocie bowiem, w odróżnieniu
od podatków zryczałtowanych, jego ustale-
nie jest dość skomplikowanym procesem
i od tego, w jaki sposób ustalany jest poda-
tek opłacany według skali podatkowej, róż-
ni się w istocie tylko zastosowaną stawką
podatku dochodowego.

Podatek płacony według stawki liniowej

PIT jest obliczany jako 19 proc. dochodu
podatnika. Regulujący kwestie opodatko-
wania według liniowej stawki PIT art. 30c
ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych przewiduje, że podatek dochodo-
wy od dochodów z pozarolniczej działalno-
ści gospodarczej uzyskanych przez podat-
ników, którzy wybrali opodatkowanie we-
dług stawki liniowej, wynosi 19 proc. pod-
stawy obliczenia podatku. Dalej art. 30c
ust. 2 przewiduje, że podstawą obliczenia
podatku jest dochód ustalony zgodnie
z art. 9 ust. 1, 2, 3, 3a i 5, art. 24 ust.
1 i 2 lub art. 24b ust. 1 i 2 lub art. 25 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych.

Stąd dość istotnego znaczenia nabiera

kwestia właściwego określenia wysokości
tego dochodu, z zastosowaniem przepisów,
do których odsyła nas art. 30c ust. 2 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, w przy-
padku działalności gospodarczej docho-
dem jest osiągnięta w roku podatkowym

nadwyżka sumy przychodów z pozarolni-
czej działalności gospodarczej nad koszta-
mi ich uzyskania. Taka jest przynajmniej
zasada ogólna. Jednak już z niej widać, że
w przypadku opłacenia podatku według
stawki liniowej podatnik może także po-
nieść stratę. Jeśli bowiem koszty przekro-
czą przychody, o żadnym dochodzie mowy
być nie może.

Z zastrzeżenia, że w przypadku wyboru

opodatkowania liniową stawką PIT podat-
nik traci prawo do wspólnego opodatkowa-
nia z małżonkiem oraz do odliczania ulg,
część podatników wyciągnęła mylny wnio-
sek, że dotyczy to także prawa do odlicza-
nia straty podatkowej. Tymczasem nic bar-
dziej mylnego. W przypadku działalności
gospodarczej dochodem jest nadwyżka su-
my przychodów nad kosztami ich uzyska-
nia osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli
koszty uzyskania przekraczają sumę przy-
chodów, różnica jest stratą ze źródła przy-
chodów. Ustawa o podatku dochodowym
uprawnia podatników do odliczenia takiej
straty od dochodów z tego samego źródła
w kolejnych latach. To, na jakich zasadach
odbywa się takie odliczenie, regulują wspo-
mniane wcześniej ust. 3 i 3a art. 9 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych. Przewidują one, że o wysokość straty
ze źródła przychodów, poniesionej w roku
podatkowym, można obniżyć dochód uzy-
skany z tego źródła w najbliższych kolejno
po sobie następujących pięciu latach po-

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Podatki w firmie

Liniowy PIT też ze stratą

Z zastrzeżenia, że w przypadku wyboru opodatkowania liniową stawką PIT po-
datnik traci prawo do wspólnego opodatkowania z małżonkiem oraz do odli-
czania ulg, część podatników wyciągnęła mylny wniosek, że dotyczy to także
prawa do odliczania straty podatkowej. Tymczasem nic bardziej mylnego.
W przypadku działalności gospodarczej dochodem jest nadwyżka sumy przy-
chodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli
koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła
przychodów. Dotyczy to także tych podatników, którzy opłacają podatek we-
dług stawki liniowej.

W przypadku podatników opodatkowa-

nych podatkiem dochodowym od osób fi-
zycznych możliwe są w zasadzie trzy formy
opodatkowania: tzw. zasady ogólne, ryczałt
od przychodów ewidencjonowanych oraz
karta podatkowa. W przypadku pierwszej
z tych form mamy obecnie możliwość wy-
bierania pomiędzy opodatkowaniem we-

dług skali podatkowej oraz według liniowej
19-proc. stawki PIT.

Od 1 stycznia 2004 r. ustawa z dnia 26

lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14,
poz. 176 z późn. zm.) przewiduje, że podat-
nicy prowadzący pozarolniczą działalność
gospodarczą mogą wybrać nową formę pła-
cenia podatku, która określona jest szcze-
gółowo w art. 30c tej ustawy. Z pewnym
uproszczeniem można przyjąć, że forma ta
polega na tym, że od dochodu wyliczonego
w dość konwencjonalny dla działalności go-
spodarczej sposób i za cenę rezygnacji
z możliwości dokonywania odliczeń (z
pewnymi nielicznymi wyjątkami, o których
dalej) i korzystania ze wspólnego opodat-
kowania z małżonkiem, podatnik opłaca
podatek według stałej stawki podatku, któ-
ra wynosi 19 proc.

Mimo że o podatku płaconym według li-

nowej 19-proc. stawki PIT mówi się często
jako o podatku zryczałtowanym, faktycznie
wcale nie ma on takiego charakteru. Okre-
ślanie go w ten sposób jest też sporym nad-

RADZI

Ze względu na to, że przepisy art.
9 ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych nie zastrzegają, że
przypadająca do odliczenia w danym
roku część straty powinna być rozli-
czana przez cały rok podatkowy
(choć w niektórych urzędach skarbo-
wych sugerowane jest takie rozwią-
zanie), całą kwotę straty w części
przypadającej do odliczenia w danym
roku podatkowym wolno nam odli-
czyć już w pierwszej składanej w roku
podatkowym deklaracji PIT-5L.

Działalność gospodarcza

Warto pamiętać o tym, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych za-
wiera własną definicję działalności gospodarczej. Zawiera ją art. 5a pkt 6, który sta-
nowi, że pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową wy-
konywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na
własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych
przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. Oznacza to, że
do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się przychodów ze stosunku
służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa
w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją
rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty, działalności wykonywanej osobiście,
działów specjalnych produkcji rolnej, nieruchomości lub ich części, najmu, podnaj-
mu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze. Jeżeli
chodzi o wymienione w ostatniej części umowy o innym charakterze, to ustawodaw-
ca ma na myśli również umowy dzierżawy, poddzierżawy działów specjalnych pro-
dukcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze al-
bo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników
majątku związanych z działalnością gospodarczą, z kapitałów pieniężnych i praw
majątkowych, z odpłatnego zbycia oraz z innych źródeł.

Nie każdą stratę odliczysz

Przepis art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych stanowi zdanie wielokrotnie złożone, gdzie zdanie składowe zawierające
w sobie zasadę rozliczania strat zostało przedzielone wypowiedzią wtrąconą, która
stanowi o przypadkach odstępstw od tej reguły. Tak też co do zasady: stratę ze źródła
przychodów poniesioną w roku podatkowym pokrywa się w równych częściach z do-
chodu uzyskanego z tego źródła w kolejnych trzech latach podatkowych. Wyjątkiem
od zasady, czyli stratami, które nie podlegają takiemu rozliczeniu, są straty ze sprze-
daży i praw majątkowych, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, oraz straty ze źródeł
przychodów, z których dochody były wolne od podatku dochodowego. Tylko tak od-
czytana norma prawna jest zgodna z gramatycznym kształtem tego przepisu. – wyrok
SN z 3 kwietnia 2003 r., III RN 56/02; niepublikowany

Zawiniłeś – nie odliczysz

Podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów straty wywołanej tylko
i wyłącznie z winy podatnika, a wynikającej z tego rodzaju zaniedbań, których racjo-
nalnie działający podmiot gospodarczy nie powinien popełniać. – wyrok NSA
z 8 sierpnia 2002 r., I SA/Gd 1891/99, POP nr 2 z 2003 r., poz. 48

Lata liczymy po kolei

Przez najbliższe lata podatkowe, w których podatnik może pokryć poniesioną stratę,
należy rozumieć (...) kolejno po sobie następujące lata, poczynając od roku następne-
go po tym roku, w którym strata miała miejsce. – wyrok NSA z 2 kwietnia 1998 r.,
I SA/Po 1622/97, niepublikowany

Straty małżonka nie odliczysz

Nie jest możliwe przy łącznym opodatkowaniu małżonków odejmowanie straty jed-
nego z małżonków od dochodu drugiego. (...) Artykuł 9 ust. 2 omawianej ustawy

zawierał normatywne określenie pojęcia „dochodu” jak i „straty”, natomiast art.
6 ust. 2 i 3 ustawy mówił wyłącznie o dochodach; zatem nie było możliwe przy
łącznym opodatkowaniu małżonków odejmowanie straty jednego z małżonków od
dochodu drugiego. – wyrok NSA z 12 czerwca 1997 r., SA/Sz 1118/96, niepubli-
kowany

Straty w środkach obrotowych

Przepis art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku ak-
cyzowym (Dz.U. z 1993 r. nr 11, poz. 50) nie ma zastosowania, gdy straty w środkach
obrotowych i trwałych podatnika nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przycho-
dów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku do-
chodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. nr 106, poz. 482 ze zm.). W razie otrzy-
mania odszkodowania z ubezpieczenia na pokrycie strat w środkach trwałych i obro-
towych podatnik nie traci prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczo-
ny przy nabyciu składników majątkowych będących takimi środkami, a także przy za-
kupie towarów i usług służących do naprawiania szkody powstałej w tych składnikach.
– wyrok NSA z 21 czerwca 2000 r., I SA/Łd 2367/98, niepublikowany

Likwidacja nie w pełni umorzonych środków trwałych

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych (Dz.U. nr 28, poz. 86) zawiera określenie przypadku, w którym stra-
ty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są uwa-
żane za koszty uzyskania przychodów. Przepis ten dotyczy likwidacji środków trwałych
bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą osoby prawnej
i stanowi on pewien wyjątek od ogólnej zasady, iż likwidacja nie w pełni umorzonych
tego rodzaju środków trwałych stanowi koszt uzyskania w wysokości niezamortyzo-
wanej wartości tych środków. – wyrok NSA z 30 marca 1995 r., SA/Ł 1688/94, Prze-
gląd Orzecznictwa Podatkowego z 1998 r. nr 5

Z ORZECZNICTWA

W przypadku ryczałtu nie jest oczywi-

ście możliwe to, by koszty przewyższyły
przychody i tym samym powstała strata
podatkowa. Jest to niemożliwe, bo cechą
charakterystyczną ryczałtu od przycho-
dów ewidencjonowanych jest to, że kosz-
tów uzyskania przychodów nie ustala się
wcale. Podatek zaś płaci się jako określoną
w procentach część uzyskanego przez po-
datnika przychodu. Upraszcza to rozlicze-
nia, zwłaszcza że w przypadku ryczałtu
nie ma obowiązku składania deklaracji
miesięcznych. Wystarczy obliczyć i wpła-
cić w terminie przypadający na ten mie-
siąc ryczałt (zawsze w terminie do 20 dnia
miesiąca za miesiąc poprzedni, z wyjąt-
kiem grudnia, który rozliczany jest w mo-
mencie składania zeznania rocznego PIT-
28, a więc najpóźniej do 31 stycznia roku,
który następuje po roku, którego zeznanie
takie dotyczy).

W takiej sytuacji wydawać by się mogło,

że skoro strata powstać nie może, to i o żad-
nym odliczaniu takiej straty mowy być nie
może. Nic bardziej błędnego. Odliczenie ta-
kie jest oczywiście możliwe, choć ze zrozu-
miałych i wskazanych już wcześniej wzglę-
dów dotyczy ewentualnych strat, które po-
datnik mógł ponieść w latach poprzednich,
gdy opodatkowany był za tzw. zasadach
ogólnych, a więc wtedy, gdy podatek płacił
według skali podatkowej. Jeśli przed zmia-
ną formy opodatkowania nie udało mu się
odliczyć straty od podatku płaconego we-
dług skali podatkowej, może takiego odli-
czenia dokonać od ryczałtu.

Obecnie ryczałt od przychodów ewiden-

cjonowanych regulowany jest przepisami
ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zry-
czałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930
z późn. zm.; dalej „ustawa o podatkach
zryczałtowanych”).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podat-

kach zryczałtowanych, podatnik uzyskują-
cy przychody opodatkowane w formie ry-
czałtu od przychodów ewidencjonowa-
nych może odliczyć od przychodów stratę,
o której mowa w art. 9 ust. 3 i 3a ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, oraz wydatki, określone w art. 26
ust. 1 i art. 26b ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych. Artykuł 11
ust. 2 ustawy o podatkach zryczałtowa-
nych nakazuje odpowiednie stosowanie
w przypadku rozliczania straty zasad wy-
nikających z przepisów ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, doty-
czących warunków oraz wysokości odli-
czeń dokonywanych od przychodu. Odpo-
wiednie zastosowanie znajdą zatem w tym
przypadku omawiane już wcześniej przepi-
sy art. 9 ust. 3 i 3a ustawy o podatku do-
chodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z przytoczonego w tym miej-

scu art. 11 ust. 1 ustawy o podatkach zry-

czałtowanych, podatnicy opłacający poda-
tek dochodowy w formie ryczałtu od przy-
chodów ewidencjonowanych od przycho-
dów z pozarolniczej działalności gospo-
darczej oraz najmu, podnajmu, dzierżawy,
poddzierżawy lub innych umów o podob-
nym charakterze, mogą zatem odliczyć od
przychodów stratę z lat ubiegłych. Robi się
to dokładnie tak samo jako w przypadku
odliczania straty od dochodu opodatkowa-
nego według skali podatkowej. Oznacza
to, że o wysokość straty ze źródła przycho-
dów, poniesionej w roku podatkowym,
można obniżyć przychód uzyskany z tego
źródła w najbliższych kolejno po sobie na-
stępujących pięciu latach podatkowych,
z tym że wysokość obniżenia w którymkol-
wiek z tych lat nie może przekroczyć 50
proc. kwoty tej straty.

■

PRZYKŁAD

Podatnik był opodat-

kowany w 2003 r. na tzw. zasadach
ogólnych (miał płacić podatek według
skali podatkowej). Zamiast dochodu
poniósł jednak 10 000 zł straty. Od
1 stycznia 2004 r. zmienił formę opo-
datkowania na ryczałt ewidencjono-
wany. Mimo to istnieje możliwość odli-
czenia straty poniesionej w 2003 r.
od przychodów opodatkowanych ry-
czałtem. W pierwszym roku może
maksymalnie odliczyć 5000 zł (poło-
wę poniesionej w 2003 r. straty). Na
jej rozliczenia ma zaś czas najpóźniej
do 2008 r. (pięć kolejnych lat).

Podobnie jak ma to miejsce wtedy, gdy

podatek płacony jest według skali podatko-
wej również ryczałtowcy nie odliczą od
przychodu wszystkich poniesionych strat.
Możliwość dokonania takiego odliczenia
nie dotyczy strat z odpłatnego zbycia rzeczy
i praw majątkowych, o których mowa w art.
10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych, a więc ze zbycia:
nieruchomości lub ich części oraz udziału
w nieruchomości, spółdzielczego własno-
ściowego prawa do lokalu mieszkalnego lub
użytkowego oraz wynikającego z przydziału
spółdzielni mieszkaniowych: prawa do do-
mu jednorodzinnego lub prawa do lokalu
w małym domu mieszkalnym, prawa wie-
czystego użytkowania gruntów, innych rze-
czy; nie dotyczy to także straty ze źródeł
przychodów, z których dochody są wolne
od podatku dochodowego.

Marek Kutarba, Krzysztof Tomaszewski

datkowych, z tym że wysokość obniżenia
w którymkolwiek z tych lat nie może prze-
kroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

Stratę podatnicy opodatkowani stawką li-

niową PIT odliczają już w deklaracji PIT-
5L. Służy do tego cześć D. deklaracji. W tej
części uwzględniamy dwa elementy. Pierw-
szy to straty z lat ubiegłych. Drugi – skład-
ki na ubezpieczenia społeczne.

Do wykazania straty służy pozycja 23 de-

klaracji. Wykazuje się w niej straty z lat
ubiegłych dwojakiego rodzaju. Przede
wszystkim są to straty, których zasady roz-
liczania uregulowane zostały w art. 9 ust.
3 i 3a ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych. Ale nie tylko. W pozycji
tej uwzględnia się bowiem także te straty,
które odliczane są na „specjalnych” zasa-
dach na podstawie art. 3 ustawy z dnia 11
sierpnia 2001 r. o szczególnych rozwiąza-
niach prawnych związanych z usuwaniem
skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r.

oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr
84, poz. 907 z późn. zm.).

Jeżeli chodzi o drugi wspomniany ro-

dzaj strat, to wspomniany już wcześniej
art. 3 ustawy o szczególnych rozwiąza-
niach prawnych związanych z usuwaniem
skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r.
przewiduje, że podatnicy podatku docho-
dowego, którzy ponieśli rzeczywiste szko-
dy materialne w związku z powodzią, mo-
gą obniżyć dochód o wysokość straty, po-
niesionej w roku podatkowym obejmują-
cym lipiec i sierpień 2001 r., w okresie naj-
bliższych kolejnych pięciu latach podatko-
wych, z tym że w tym przypadku o wyso-
kości, w jakiej następuje obniżenie docho-
du w danym roku podatkowym, decyduje
sam podatnik. Podatnik, który ma prawo
do korzystania z tych rozwiązań, może za-
tem zdecydować się na odliczenie w jed-
nym ze wspomnianych pięciu lat nawet ca-
łej straty.

Strata odliczana od ryczałtu

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatkach zryczałtowanych, podatnik uzysku-
jący przychody opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjono-
wanych może odliczyć od przychodów stratę, o której mowa w art. 9 ust. 3 i 3a
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Straty w środkach obrotowych

Pismo z 26 kwietnia 2001 r., PB/3-MD-289-8214-35/2001
Odpowiadając na pismo (...) w sprawie uznawania dla celów podatku dochodowego
od osób prawnych strat w środkach obrotowych za koszty uzyskania przychodów –
Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (...), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu
osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W ka-
talogu negatywnym (art. 16 ust. 1 ustawy) są wymienione straty, które nie są uzna-
wane za koszty uzyskania przychodów, ale wśród tych kategorii kosztów, w świetle
obowiązującego w 2001 r. stanu prawnego, nie ma strat w środkach obrotowych.
Z obowiązujących przepisów ww. ustawy nie wynika, aby straty w środkach obroto-
wych należało a priori wykluczyć z kosztów uzyskania przychodów, a zatem co do za-
sady straty te mogą być uznane za koszty podatkowe, jednakże każdy przypadek
i każde tego rodzaju zdarzenie gospodarcze należy rozpatrywać i oceniać indywidu-
alnie jako konkretny przypadek z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej
sprawy.
Powstałych strat w ramach działalności gospodarczej, jako efektu ubocznego, nie
można pomijać w rachunku podatkowym. Straty w środkach obrotowych należy oce-
niać pod kątem całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności.
Co do zasady poniesienie wydatków na nabycie środków obrotowych, np. towarów
handlowych, materiałów, opakowań, ma na celu osiągnięcie przychodów. Wobec te-
go straty w tych środkach obrotowych, powstające w trakcie normalnego i racjonal-
nego działania podatnika (np. właściwie udokumentowane ubytki naturalne), oraz
straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych (np. kradzieży) przy uznaniu ich za kosz-
ty uzyskania przychodów powinny być uwzględniane w rachunku podatkowym,
w aspekcie powołanych norm prawa.
W każdym jednak przypadku obciążenie kosztów podatkowych i forma udokumento-
wania strat będzie uzależniona od indywidualnej sytuacji. Zważywszy na różnorod-
ność rodzajów prowadzonej działalności i zdarzeń powodujących straty, nie jest moż-
liwe przyjęcie jednej – obowiązującej w każdej sytuacji – wykładni. Ocena może na-
stąpić jedynie po zbadaniu konkretnego przypadku – na podstawie materiałów źró-
dłowych – przez właściwy organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej.

Z PISM MINISTERSTWA FINANSÓW

RADZI

Straty w środkach trwałych i obrotowych

Jeśli podatnik – w wyniku zaistnienia jakiegoś zdarzenia – poniesie straty w środ-
kach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, to kosztem uzyskania
przychodów będzie dla niego jedynie kwota wynikająca z różnicy wartości począt-
kowej i sumy dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Kosztem nie będą zatem do-
konane już przez podatnika odpisy amortyzacyjne. Nie w każdej sytuacji straty
w środkach obrotowych powinny być jednak uznane za koszt uzyskania przycho-
dów. Straty muszą być zawsze rzeczywiste i prawidłowo udokumentowane. Takie
stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę podatnika doty-
czącą niedoborów inwentaryzacyjnych. Nie zostały one udokumentowane, a co za
tym idzie organy podatkowe nie zaliczyły ich do kosztów uzyskania przychodów
(wyrok NSA z 17 grudnia 2002 r., III SA 1152/01, niepublikowany). Sąd przyznał im
rację. W uzasadnieniu przypomniał, że zgodnie zaś z art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy nie
uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych i obrotowych,
w części pokrytej odpisami amortyzacyjnymi oraz odszkodowaniem z tytułu ubez-
pieczeń. W ocenie sądu, kosztami uzyskania przychodów są zatem straty w środ-
kach obrotowych (do nich nie odnoszą się odpisy amortyzacyjne) w części niepo-
krytej odszkodowaniem z tytułu ubezpieczeń. W tym określeniu zaistnienie zdarze-
nia (straty) jest niezależne od woli podatnika i w takim rozumieniu przepis ten po-
winien być stosowany. W orzecznictwie sądowym dominuje stanowisko, że nie mo-
że być uznana za koszt uzyskania przychodu strata w środkach obrotowych będą-
ca następstwem niewłaściwego działania podatnika.

Pytania do ekspertów
prosimy kierować
pod adresem:

tb@infor.pl

Jak odwo∏aç si´
od kary
porzàdkowej

JUTRO

Gazecie Prawnej

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Podatki w firmie

Jednym z dobrodziejstw nowej ustawy

o VAT będzie uwolnienie od tego podatku nie-
których przypadków zakupu używanych sa-
mochodów w innych krajach Unii Europej-
skiej. Przypomnijmy, że dziś chcąc sprowadzić
z zagranicy samochód i zarejestrować go
w Polsce, musimy go najpierw odprawić

w urzędzie celnym. Choć od kilku lat nie ma
już cła na samochody pochodzące z Unii, to
wciąż należy od takiego importu zapłacić
22-proc. VAT, nawet jeśli importer nie jest za-
rejestrowanym podatnikiem tego podatku. Do
tego dochodzi jeszcze akcyza, której wysokość
zależy od wieku auta i pojemności jego silnika.

bywcą będzie osoba o podobnym statusie
zamieszkała w Polsce. Podobnie stanie się
w przypadku, gdy sprzedającym będzie po-
datnik VAT, który nie odliczył sobie tego po-
datku od nabycia towarów.

Gdy sprzedający z innego kraju UE zawo-

dowo trudni się sprzedażą używanych pojaz-
dów, to najczęściej w takim przypadku wy-
korzystuje specjalny schemat opodatkowa-
nia, według którego VAT oblicza się tylko
od marży. Polski nabywca nie będzie musiał
płacić polskiego VAT, a zagraniczny poda-
tek bez marży bywa na ogół włączany w ce-
nę bez wyszczególniania go na fakturze.

Jeśli sprzedawca jest podatnikiem VAT,

który odliczył sobie podatek od zakupu po-
jazdu, to stosuje się zwykłe reguły VAT.
Oznacza to, że do ceny sprzedaży zostanie
doliczony podatek według stawki kraju
sprzedawcy (chyba że zarejestruje się on
w kraju nabywcy – wtedy stosuje się stawkę
kraju nabycia).

W przypadku gdy nabywca jest podatni-

kiem VAT prowadzącym działalność gospo-
darczą, będzie się stosowało wszystkie stan-
dardowe reguły VAT, związane z opodatko-
waniem tzw. wewnątrzwspólnotowego naby-
cia towarów.

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Podatek od towarów i usług

EKSPERT WYJAŚNIA

■

Jak będzie opodatkowany obrót grunta-

mi po wejściu Polski do Unii Europejskiej?

– Nowa ustawa o podatku od towarów

i usług, która ma wejść w życie 1 maja
2004 r., w związku z przystąpieniem Polski
do Unii Europejskiej rozszerza definicję to-
warów, włączając do niej także grunty. We-
dług ustawy, opodatkowaniu podatkiem od
towarów i usług podlega odpłatna dostawa
towarów. Dostawa jest zdefiniowana jako
przeniesienie prawa do rozporządzania to-
warami jak właściciel. Ustawa nie traktuje
nieruchomości gruntowych w żaden szcze-
gólny sposób, dlatego do obrotu nimi będzie
stosowana stawka podstawowa 22 proc.

Nie w każdym przypadku dostawa grun-

tów będzie obciążona podatkiem – według
art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy zwolniona od po-
datku jest dostawa terenów niezabudowa-
nych innych niż tereny budowlane oraz
przeznaczone pod zabudowę. Tak więc cię-
żar podatkowy będzie się wiązał z dostawą
terenów zabudowanych, niezabudowanych
o charakterze budowlanym oraz przezna-
czonych pod zabudowę.

■

A co z odliczeniem podatku naliczo-

nego?

– W pierwotnej wersji projektu nowej

ustawy o VAT, skierowanej do Sejmu, nie
przewidziano możliwości odliczenia podat-
ku naliczonego związanego z zakupem grun-
tu. Wydawać by się mogło, że prawo do odli-
czenia podatku naliczonego oraz ewentual-
nego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego
nad należnym powinno być identyczne jak
w przypadku nabycia środków trwałych.
Ustawodawca nie uwzględnił jednak faktu,
że grunty, choć mogą być zaliczone przez
podatników do środków trwałych, nie podle-
gają amortyzacji. A pierwotny przepis
art. 87 ust. 3 projektu tej ustawy umożliwiał
tylko zwrot różnicy podatku z urzędu skar-
bowego w kwocie nie wyższej od kwoty po-
datku naliczonego przy nabyciu towarów
i usług, które na podstawie odrębnych prze-
pisów są zaliczane przez podatnika do środ-
ków trwałych oraz wartości niematerialnych
i prawnych podlegających amortyzacji.

Projekt skierowany do Senatu w znaczący

sposób modyfikował tę zasadę, dopuszcza-

jąc możliwość zwrotu różnicy podatku nali-
czonego związanego z nabyciem towarów
lub usług, które na podstawie odrębnych
przepisów zaliczane są przez podatnika do
środków trwałych i wartości niematerialnych
i prawnych. A więc zakup niepodlegającego
amortyzacji gruntu stwarzał możliwość uzy-
skania zwrotu podatku naliczonego zawarte-
go w jego cenie. Senatorowie dokonali jed-
nak kolejnych poprawek i przywrócili pier-
wotne brzmienie przepisu, uniemożliwiające
podatnikowi otrzymanie zwrotu podatku na-
liczonego związanego z zakupem gruntu.

Niezmieniony przez Senat pozostał prze-

pis projektu nowej ustawy o VAT, potwier-
dzający możliwość odliczenia podatku nali-
czonego związanego z zakupem gruntu
(obecnie w art. 88 ust. 3). Przewiduje on
ograniczenie zakazu obniżenia kwoty lub
zwrotu różnicy podatku należnego w stosun-
ku do towarów i usług, których nabycie nie
stanowi kosztu uzyskania przychodów w ro-
zumieniu przepisów o podatku dochodo-
wym (art. 88 ust. 1 pkt 2). Wymieniony
ust. 3 tego artykułu precyzuje, że zakaz ten

nie dotyczy wydatków związanych z naby-
ciem środków trwałych oraz z nabyciem
gruntów i praw wieczystego użytkowania
gruntów. Wnioskować więc należy, że odli-
czenia podatku związanego z zakupem grun-
tu są możliwe.

■

Jak będzie wyglądało dokonywanie ko-

rekt w przypadku nieruchomości?

– Nowością jest przepis art. 91 ust. 2 no-

wej ustawy o VAT, przewidujący, że w sytu-
acji gdy podatek naliczony rozliczany jest
strukturą, wystąpi konieczność dokonywa-
nia corocznych korekt kwoty podatku odli-
czonego, uwzględniających udział czynno-
ści podlegających opodatkowaniu w obrocie
ogółem, określony dla danego roku podat-
kowego. W

przypadku nieruchomości

– a więc także i gruntów – konieczność do-
konywania korekty rozciąga się na okres 10
lat, począwszy od roku, w którym nierucho-
mości zostały oddane do użytkowania, przy
czym roczna korekta dotyczy jednej dziesią-
tej kwoty podatku naliczonego przy ich na-
byciu lub wytworzeniu.

Rozmawiała Ewa Matyszewska

VAT.

UŻYWANE SAMOCHODY Z ZAGRANICY

Lepiej zaczekać do maja

Kto nie zajmuje się biznesem, po 1 maja będzie mógł sprowadzić
sobie używany samochód z Unii bez VAT. Na samochody spoza UE
cła będą niższe niż dziś. Akcyza ma się na razie nie zmienić.

Jaki będzie VAT od gruntu

Rozmowa z Agnieszką Staniszewską,
ekspertem z firmy HLB Frąckowiak i Wspólnicy Sp. z o.o. w Poznaniu

Pojazd używany, ale nowy

Żeby dobrze zrozumieć kwestię opodatko-

wania samochodów z innych krajów Unii po
1 maja br., trzeba najpierw wiedzieć, że poję-
cia „nowy” i „używany” w przepisach o VAT
nabierają nieco innych znaczeń niż potoczne.
Otóż nasza ustawa wprowadza w art. 2
pkt 10, wzorem rozwiązań europejskich, poję-
cie „nowego środka transportu” (NŚT).
W przypadku samochodów chodzi tu o po-
jazdy, które nie przejechały więcej niż 6 tys.
km lub od dnia ich pierwszej rejestracji minę-
ło nie więcej niż 6 miesięcy. Sprzedaż takich
pojazdów zawsze podlega VAT, a miejscem
opodatkowania jest kraj siedziby nabywcy.

Jeżeli zatem zdecydujemy się na zakup

nowego pojazdu np. z niemieckiego auto-sa-
lonu, to będziemy musieli zapłacić od takiej
transakcji VAT według stawki polskiej, tj.

22 proc., a nie niemieckiej (16 proc.). Stanie
się tak w każdym przypadku, także gdy na-
bywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca
działalności gospodarczej. Będzie to też do-
tyczyło przypadków nabycia pojazdów „lek-
ko używanych”, ale wciąż kwalifikowanych
jako NŚT. Jeśli zatem właściciel takiego sa-
mochodu z państwa Unii sprzeda nam ten
pojazd, trzeba będzie go opodatkować
w Polsce. Sprzedający będzie mógł odzyskać
VAT, który zapłacił przy nabyciu takiego po-
jazdu (choć zarówno w Unii, jak i w Polsce
są ograniczenia tych zwrotów). Podobnie
będzie, gdy NŚT nabyty w Polsce zostanie
następnie sprzedany – wciąż jako NŚT – do
innego kraju Unii. W każdym przypadku na-
bywca będzie musiał obliczyć należny poda-
tek i zapłacić w swoim urzędzie celnym.

Używany bez VAT sprzedam…

Jeżeli samochód nie spełni żadnego z wa-

runków uznania go za NŚT (tj. jeśli przeje-
chał więcej niż 6 tys. km i jest starszy niż pół
roku), to stanie się towarem używanym. Usta-
wa o VAT zwalnia z podatku sprzedaż takich
towarów, chyba że sprzedającemu przysługi-

wało prawo odliczenia VAT naliczonego przy
zakupie. Wystąpią tu zatem trzy sytuacje.

Jeśli sprzedający jest osobą fizyczną nie-

prowadzącą działalności gospodarczej, to
nabycie takiego pojazdu z innego kraju Unii
w ogóle nie będzie podlegało VAT, jeśli na-

Akcyza bez zmian?

Według zapowiedzi Ministerstwa Finan-

sów, po 1 maja 2004 r. nie zmienią się zasa-
dy nakładania akcyzy na samochody z UE.
Oznacza to, że trzeba będzie samodzielnie
obliczyć ten podatek i wpłacić go do urzędu
celnego. Trwają prace nad ministerialnym
rozporządzeniem ustanawiającym szczegó-
łową procedurę w tych sprawach.

Stawki mają być identyczne jak dziś. Za

auta w wieku do dwóch lat zapłacimy
3,1 proc. ich wartości, chyba że pojemność
silnika przekracza 2000 ccm – wtedy stawka
wynosi 13,6 proc. Starsze samochody będą

podlegały akcyzie wyliczanej według specjal-
nego wzoru, według którego stawka wzrasta
wraz z wiekiem – nawet do 65 proc. Zapła-
cenie tego podatku (podobnie jak VAT, o ile
się należy) będzie warunkiem zarejestrowa-
nia samochodu w Polsce.

Utrzymanie takiej akcyzy na samochody

z UE zostało ostatnio uznane przez władze
unijne za dyskryminujące samochody z in-
nych państw członkowskich. Może to się
skończyć np. wprowadzeniem podatków re-
jestracyjnych zamiast akcyzy. Jednak na ra-
zie zostanie „po staremu”.

Import z niższym cłem

Nieco korzystniejsze może być po 1 maja

sprowadzanie samochodów spoza Unii (np.
japońskich, amerykańskich czy rosyjskich).
Dziś podstawowa stawka cła na te pojazdy
wynosi 35 proc. (z zastrzeżeniem pewnych
minimalnych kwot cła do zapłacenia) Po
przyjęciu unijnej taryfy celnej 1 maja br. cło
wyniesie tylko 10 proc.

Wszystkie pozostałe reguły importu po-

zostaną niezmienione. Samochód trzeba

będzie odprawić w urzędzie celnym, zaś
dokument SAD pokazujący opłacenie cła,
akcyzy i VAT będzie – jak dziś – doku-
mentem warunkującym zarejestrowanie
samochodu w Polsce.

Paweł Rochowicz

O VAT po wejściu do Unii Europejskiej
czytaj też na www.gazetaprawna.pl/vat2004

wy podatnika w terminie 25 dni od dnia zło-
żenia wniosku.

A może jednak ryczałt

Taksówkarze będą mieli wybór. Zatem jeże-

li podatnik nie wybierze opodatkowania na za-
sadach ogólnych (stawka 7 proc. VAT), będzie
mógł rozliczać się ryczałtem. Z wyborem ry-
czałtu wiążą się określone konsekwencje po-
datkowe.

I tak, podatnik świadczący usługi taksówek

osobowych (PKWiU 60.22.11-00.00) będzie
mógł wybrać opodatkowanie w formie ryczał-
tu według stawki 3-proc. Warunkiem jest jed-
nak wcześniejsze pisemne zawiadomienie na-
czelnika urzędu skarbowego o wyborze tej for-
my opodatkowania. Podatnik powinien zawia-
domić urząd skarbowy w terminie do końca
miesiąca poprzedzającego okres, w którym bę-
dzie stosował ryczałt.

Jeżeli jednak podatnik zdecyduje, że ko-

rzystniej dla niego będzie, jeśli wybierze ry-
czałt, wówczas powinien pamiętać, że doty-
czyć go będzie obowiązek składania skróconej
deklaracji podatkowej. Deklaracje te trzeba bę-
dzie składać miesięcznie w terminie do 25
dnia miesiąca następującego po każdym kolej-
nym miesiącu.

Wybór ryczałtu nie oznacza, że podatnik

nie może zrezygnować z tej formy opodat-
kowania. Może się bowiem okazać w prak-
tyce, że nie jest ona aż tak korzystna, jak się
podatnikowi na początku wydawało. Usta-
wodawca wprowadził więc rozwiązanie, po-
dobne jak w przypadku korzystania z meto-
dy kasowej czy zwolnienia z VAT. Podatnik,
który wybrał opodatkowanie w formie ry-
czałtu, będzie mógł zrezygnować z tej for-
my, ale nie wcześniej niż po upływie 12 mie-
sięcy od miesiąca, w którym zaczął stoso-
wać tę metodę opodatkowania. Podatnik
powinien zgłosić rezygnację w tej samej for-
mie, w jakiej zgłasza chęć rozliczania się
w formie ryczałtu. Należy więc zawiadomić
o rezygnacji na piśmie naczelnika urzędu
skarbowego w terminie do końca miesiąca
poprzedzającego miesiąc, od którego po-
datnik nie będzie się rozliczał w formie ry-
czałtu.

Trzeba pamiętać, że zryczałtowana staw-

ka podatku może dotyczyć tylko przycho-
dów ewidencjonowanych. Chodzi, bowiem
o to, że stosowanie tej metody nie może
prowadzić do sytuacji, która spowoduje
zmniejszenie wpływów podatkowych.

Możliwość wyboru ryczałtu w przypadku

taksówkarzy wynikać będzie z zastosowa-
nia w nowej ustawie o VAT regulacji zawar-
tej w VI Dyrektywie. Zgodnie bowiem
z art. 24 ust. 1 wspomnianej dyrektywy,
państwa członkowskie mogą wprowadzić
uproszczone metody opodatkowania ma-
łych przedsiębiorców ze względu na ich
działalność lub strukturę. Taką uproszczo-
ną formą jest właśnie ryczałtowe obliczanie
i pobór podatku.

Agnieszka Witkiewicz

Będą oni mogli wybrać opodatkowanie

w formie ryczałtu według stawki 3 proc. Z wy-
borem zryczałtowanej formy opodatkowania
wiążą się jednak pewne „wyrzeczenia”. Prze-
wozy taksówkowe są obecnie zwolnione
z VAT. Podatek ten zostanie wprowadzony po
akcesji Polski do Unii Europejskiej. Prawo
unijne pozwala natomiast na obniżenie stawki
VAT dla tych usług pod warunkiem prawidło-
wej ewidencji obrotów.

Na zasadach ogólnych

Zgodnie z art. 41 ust. 2 nowej ustawy

o VAT, dla towarów i usług, wymienionych
w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku
wynosi 7 proc. W załączniku tym wymienione
zostały również usługi taksówkowe oraz wy-
najmowanie samochodów osobowych z kie-
rowcą. W konsekwencji od 1 maja br. taksów-
karze staną się podatnikami VAT i będą pła-
cić, co do zasady, 7 proc. VAT od świadczo-
nych usług. Do taksówkarzy będzie miała za-
stosowanie stawka 7 proc., a nie 22 proc. VAT,
gdyż zezwala na to art. 12.3 VI Dyrektywy.
Zgodnie z tym przepisem państwa członkow-
skie mogą stosować jedną lub dwie stawki ob-
niżone. Stawki te ustala się jako procent pod-
stawy opodatkowania, nie niższy niż 5 proc.,
i stosuje się wyłącznie do dostaw towarów
i świadczenia usług należących do kategorii
wymienionych w Załączniku H. Załącznik ten
wymienia właśnie m.in. przewóz pasażerów

oraz ich bagażu, a więc dotyczy również usług
świadczonych przez taksówkarzy.

Taksówkarze rozliczając się na zasadach

ogólnych będą mieli prawo do odliczania
i zwrotu podatku. Zgodnie bowiem z art. 86
nowej ustawy o VAT podatnikowi przysługuje
prawo do obniżenia kwoty podatku należnego
o kwotę podatku naliczonego, oczywiście
w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzy-
stywane do wykonywania czynności opodat-
kowanych.

Z prawidłową ewidencją obrotu wiąże się

obowiązek zainstalowania w taksówkach kas
fiskalnych. Mimo że usługi świadczone przez
taksówkarzy opodatkowane będą VAT-em do-
piero od 1 maja br., kasy fiskalne powinny być
zamontowane w taksówkach już od początku
tego roku.

Podatnicy, w tym taksówkarze, zobowiąza-

ni są do prowadzenia ewidencji przez cały rok
podatkowy, a więc od 1 stycznia br. Kryteria
i warunki, jakim muszą odpowiadać kasy reje-
strujące, określa rozporządzenie ministra fi-
nansów z dnia 4 lipca 2002 r. (Dz.U. nr 108,
poz. 948 z późn. zm.).

Jedynie ci podatnicy, którzy rozpoczęli

ewidencjonowanie obrotów w wymaganym
terminie (w przypadku taksówkarzy 1 stycz-
nia br.), mają prawo do zwrotu części kwoty
wydanej na zakup kasy fiskalnej. Zwrot do-
konywany jest za pośrednictwem urzędów
skarbowych, przelewem na rachunek banko-

VAT

. USŁUGI PRZEWOZU OSÓB

Taksówkarze mogą płacić 3 proc.

Od 1 maja br. taksówkarze dołączą do grupy podatników VAT. Oznacza
to, że świadczone przez nich usługi taksówek osobowych będą opodat-
kowane 7-proc. stawką VAT. Nowa ustawa o VAT przewiduje jednak dla
taksówkarzy jeszcze jedną opcję opodatkowania świadczonych usług.

RADZI

Podatnik – taksówkarz, wybierając opo-
datkowanie w formie ryczałtu według
3-proc. stawki, straci prawo do obniże-
nia kwoty podatku należnego o kwotę
podatku naliczonego. Warto więc za-
stanowić się przed wyborem formy
opodatkowania, co się lepiej opłaca.

Przepisy wprowadzające od 1 stycznia
2004 r. obowiązek ewidencjonowania
usług taksówkowych przy zastosowaniu
kas rejestrujących okazały się kłopotliwe
w stosowaniu. Z nieoczekiwanymi prze-
szkodami muszą się liczyć zwłaszcza tak-
sówkarze prowadzący równocześnie inną
jeszcze działalność gospodarczą.

Może się okazać, że pomimo dopełnienia

przez nich wszelkich wymaganych formalności
urząd skarbowy i tak odmówi im prawa do od-
liczenia (zwrotu) części kwoty wydatkowanej
na zakup kasy do taksówki. Taka odmowa
w przypadku podatnika, który rozpoczął świad-
czenie usług przewozu osób taksówką jeszcze
przed 2004 r., nie będzie jednak uzasadniona.

■

PRZYKŁAD.

Podatnik, prowadząc

działalność w zakresie handlu detaliczne-
go art. spożywczymi, od 1 października
2000 r. ewidencjonuje obrót i kwoty po-
datku należnego przy zastosowaniu kas
rejestrujących. Od 1 maja 2002 r. podat-
nik poszerzył działalność o świadczenie
usług przewozu osób taksówką. Usługi te
do końca 2003 r. zwolnione były z obo-
wiązku ewidencjonowania przy zastoso-
waniu kas. Kasa do taksówki została za-
kupiona i sfiskalizowana przed 1 stycznia
2004 r. Czy w świetle przepisu art. 29
ust. 2b ustawy o VAT podatnikowi przysłu-
guje zwrot (odliczenie) kwoty wydatkowa-
nej na jej zakup?

Przywołany przepis stanowi, iż „podatni-

cy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie
obrotu i kwot podatku należnego w obowią-
zujących terminach, mogą odliczyć od tego
podatku kwotę wydatkowaną na zakup każ-
dej z kas rejestrujących zgłoszonych na
dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku)
ewidencjonowania w wysokości 50 proc. jej
ceny zakupu…” Nasuwa się jednak pytanie,
ile razy jeden podatnik może rozpoczynać
ewidencjonowanie?

Kluczowym dla sprawy odliczeń jest za-

warte w cytowanym przepisie doprecyzowa-
nie, wiążące rozpoczęcie ewidencjonowania
przy zastosowaniu kas rejestrujących
z dniem powstania obowiązku założenia ta-
kiej ewidencji. Dzień ten następuje po upły-
wie okresu zwolnienia od obowiązku ewi-
dencjonowania. Rzecz w tym, iż u podatni-
ków prowadzących zróżnicowaną działal-
ność gospodarczą może dojść do zbiegu kil-
ku zwolnień jednocześnie. Ustanowione na
podstawie delegacji ustawowej zwolnienia
od obowiązku ewidencjonowania mają cha-
rakter albo ogólny – podmiotowy (podatnik
nie musi ewidencjonować żadnej z wykony-
wanych czynności), albo szczególny
– przedmiotowy (podatnik może nie ewi-
dencjonować niektórych czynności, ale tyl-
ko tych, które wymienione są w rozporzą-
dzeniu). Utrata (wygaśnięcie) któregoś ze
zwolnień pozostaje, z nielicznymi wyjątka-
mi, bez wpływu na zachowanie prawa do
pozostałych zwolnień. W tej sytuacji za

słuszny należy uznać pogląd, w myśl które-
go rozpoczęcie ewidencjonowania może na-
stępować wielokrotnie: raz, gdy dotyczy to
podatnika w ogóle, a następnie za każdym
razem, ilekroć związane jest to z wyłącze-
niem określonych czynności z grupy czyn-
ności zwolnionych z obowiązku ewidencjo-
nowania. W konsekwencji podatnikowi każ-
dorazowo przysługuje prawo do odliczenia
kwot wydatkowanych na zakup tych kas,
dzięki którym obejmuje tą formą ewidencji
działalność, która dotychczas takiej ewiden-
cji nie wymagała. Taka sytuacja ma miejsce
w przytoczonym na wstępie przykładzie.

Powyższe rozumowanie zgodne jest też

z intencją wprowadzenia odliczeń z tytułu
nabycia kas rejestrujących. Wobec niema-
łych kosztów zakupu kas, odliczenia są me-
todą nagradzania podatników terminowo
poddających się ustawowemu obowiązko-
wi, co wraz z sankcją określoną w art. 29
ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o po-
datku od towarów i usług oraz o podatku
akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn.
zm.) ma osłabiać opór kolejnych grup po-
datników przed objęciem ich systemem kas
rejestrujących.

Od 26 marca 2002 r. podatnikom, którzy

rozpoczęli już ewidencjonowanie, nie przy-
sługują natomiast odliczenia od kas zaku-
pionych w celu realizacji powstałego wcze-
śniej obowiązku prowadzenia takiej ewi-
dencji. Podatnik stosujący już kasy,
w związku z poszerzeniem w 2004 r. pro-

wadzonej działalności o świadczenie usług
przewozu osób taksówką, nie nabywa pra-
wa do odliczenia kwoty wydatkowanej na
zakup kasy do taksówki. Usługi te obecnie
nie korzystają ze zwolnienia i tym sytuacja
ta różni się od przypadku przedstawionego
w przykładzie. Pod względem prawa do od-
liczenia rozpoczęcie po dniu 31 grudnia
2003 r. świadczenia usług taksówkowych,
jako dodatkowej działalności, niczym nie
różni się od otwarcia przez podatnika kolej-
nego punktu sprzedaży. Nie dochodzi tu do
zapoczątkowania, lecz do wprowadzenia
kolejnych kas do ewidencjonowania.

Andrzej Koper

VAT.

CZY NALEŻY SIĘ ODLICZENIE NA ZAKUP KASY?

Usługi taxi jako działalność dodatkowa

REKLAMA

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Podatek od towarów i usług

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Finanse w firmie

Obowiązek posiadania specjalnego ra-

chunku bankowego związanego z prowadzo-
ną działalnością gospodarczą (i różnego od
osobistego rachunku oszczędnościowo-rozli-
czeniowego), obecnie nawet na najdrobniej-
szych przedsiębiorców, nakładają różne
przepisy rangi ustawowej. Nie tylko prawo
o działalności gospodarczej, które każe prze-
prowadzać za pośrednictwem takiego ra-
chunku operacje o szczegółowo ustalonych

w tej ustawie parametrach. Nie tylko ustawa
o podatku od towarów i usług, nakazująca
rozliczać ten podatek wyłącznie za pośred-
nictwem banku, oraz Ordynacja podatkowa.
Od niedawna także ustawa o obowiązko-
wych ubezpieczeniach społecznych zmusza
praktycznie wszystkich przedsiębiorców
działających jako osoby fizyczne do założe-
nia i posługiwania się takim rachunkiem
bankowym w rozliczeniach z ZUS.

Mała firma
i jej konto bankowe

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, zwłaszcza
w niewielkim zakresie, konieczność zakładania i utrzymywania
specjalnego rachunku bankowego zazwyczaj traktują jako dokucz-
liwą dolegliwość. I gdyby miały wybór, takiego konta z pewnością
by nie zakładały. Tymczasem, po dokładniejszej analizie, można
dojść do wniosku, że z posiadaniem takiego rachunku wiązać się
mogą duże korzyści – pod warunkiem że przedsiębiorca wybierze
właściwy dla siebie produkt bankowy oraz zdecyduje się aktywnie
zarządzać swoimi finansami.

Minus na plus

A skoro nie ma już od gospodarczego ra-

chunku w banku odwrotu, racjonalnie postę-
pujący przedsiębiorca nie traci energii na
bunt przeciwko takim regulacjom (które
mogą wydawać się bezsensowne, gdy np.
przedsiębiorca jako przychód przyjmuje tyl-
ko wpływ z jednej faktury wystawianej raz
w miesiącu za swoją usługę), lecz zastana-
wia się, jak z tego przymusu wyciągnąć dla
siebie korzyści. Gdy bowiem dokładniej
przeanalizować całą sprawę, może okazać
się, że korzyści takie osiągnąć się da. I to już
teraz, a jeszcze większe – być może – po
wprowadzeniu opodatkowania odsetek od
prywatnych oszczędności.

Oczywiście podstawowe znaczenie dla

minimalizowania kosztów bankowych oraz
optymalizowania przychodów kapitało-
wych ma wybór właściwego produktu ban-
kowego. Ponieważ jednak w konkretnych
sytuacjach rozwiązanie dobre dla osoby
prowadzącej działalność o dużych obro-
tach wcale nie musi być równie korzystne
dla firmy przeprowadzającej w miesiącu
kilka operacji, nim skorzystamy z oferty

banków, powinniśmy dokładnie przeanali-
zować aspekty podatkowe dotyczące stanu
środków finansowych na rachunku banko-
wym związanym z prowadzoną działalno-
ścią gospodarczą.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 5 ustawy

z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych przychodem z działalno-
ści gospodarczej są również odsetki od środ-
ków na rachunkach bankowych utrzymywa-
nych w związku z wykonywaną działalno-
ścią. Oznacza to, że odsetki z takich rachun-
ków powinny być na bieżąco doliczane do
dochodu, a płacony przez przedsiębiorcę
z tego tytułu podatek może faktycznie wyno-
sić nawet 40 proc.

W tej sytuacji każdy racjonalnie działają-

cy przedsiębiorca powinien zadbać o to, by
takie odsetki w ogóle nie powstawały. Co
oczywiście nie oznacza, że powinien w ogó-
le wyeliminować możliwość osiągania tego
rodzaju dochodów, skoro już wystąpią oko-
liczności, w których przedsiębiorca będzie
miał do dyspozycji przez określony czas wol-
ne środki finansowe.

By nie płacić podatku od odsetek

Uniknąć płacenia odsetek można na kilka

sposobów. Już na etapie wyboru – najpierw
banku, a następnie konkretnego w nim pro-
duktu – warto wykonać pewne istotne kalku-
lacje. Banki zazwyczaj oferują osobom fi-
zycznym prowadzącym działalność gospo-
darczą dwa rozwiązania: rachunek bieżący
służący do bieżącego rozliczania wpływów
i wypłat lub rachunek oszczędnościowo-ro-
zliczeniowy dla podmiotów gospodarczych
– zbliżony do klasycznego osobistego ROR,
oferowanego osobom prywatnym. W pierw-
szym przypadku klient ma do wyboru dwie
opcje: oprocentowany rachunek bieżący lub
nieoprocentowany rachunek a

` vista.

Banki bowiem zdają sobie sprawę z tego,

że doliczanie odsetek dla przedsiębiorcy
kończy się ich opodatkowaniem. By tego
uniknąć, oferują więc rachunek nie oprocen-

towany, gdzie rekompensatą dla klienta są
niższe koszty związane z jego prowadze-
niem. Przede wszystkim w postaci niższej
stałej opłaty za prowadzenie rachunku (mie-
sięcznej, kwartalnej lub rocznej – w zależno-
ści od banku i od konkretnego produktu) al-
bo opłat (tzw. porto) od poszczególnych
operacji. Możliwe jest, że przy wyborze
opcji rachunku nie oprocentowanego i stała

opłata, i prowizje od poszczególnych opera-
cji są niższe niż w przypadku oprocentowa-
nego rachunku a

` vista.

Jeśli natomiast chodzi o oferowane teraz

coraz częściej przez banki małym podmio-
tom gospodarczym specjalne rachunki
oszczędnościowo-rozliczeniowe, to de facto
są one produktem bankowym mającym cha-
rakter całej wiązki: łączą w sobie funkcje kla-

sycznego rachunku a

` vista z lokatami termi-

nowymi, kredytem, kartami płatniczymi,
a ostatnio nawet ubezpieczeniami. W przy-
padku gdy zdecydujemy się na podpisanie
z bankiem umowy o prowadzenie takiego ra-
chunku, musimy jednak liczyć się z tym, że
od zgromadzonych na rachunku pieniędzy
zawsze naliczane będą odsetki, jeśli tylko
saldo będzie dodatnie.

Pakiet na plus

RADZI

Jeśli masz dostęp do internetu, niezależ-
nie od miejsca, w którym masz swoją fir-
mę, możesz praktycznie wybrać dowol-
ny działający w Polsce bank oferujący
konta dla firm. W takim przypadku po-
winieneś kierować się jedynie kosztami
związanymi z prowadzeniem rachunku.

Plusem kont dla małych firm jest możli-

wość uzyskania dość istotnej kwoty do-
puszczalnego debetu lub kredytu odna-
wialnego wedle procedur zbliżonych do
osobistych ROR-ów, a więc przede wszyst-
kim bez zbędnej biurokracji związanej ze
standardowymi metodami ustalania przez
bank zdolności kredytowej klienta, za to
z korzystniejszym niż w przypadku nor-
malnego kredytu oprocentowaniem zadłu-
żenia. W tym przypadku dla odmiany
wszelkie koszty obsługi takiego debetu lub
kredytu odnawialnego niejako z góry moż-
na uznawać za koszt uzyskania przychodu.
Bez konieczności każdorazowej analizy,
czy dany wydatek ma faktyczny związek
przyczynowo-skutkowy z

prowadzoną

działalnością – jak to ma miejsce w przy-
padku normalnego kredytu osoby fizycz-
nej. W tym drugim przypadku fiskus za-
wsze ma wątpliwości, czy osoba fizyczna
zaciągnęła kredyt na potrzeby działalności
czy też dla sfinansowania wydatków na
osobiste potrzeby.

Jeśli więc rachunek, za pośrednictwem

którego rozliczamy obroty z działalności go-
spodarczej, jest oprocentowany i możliwe są
sytuacje, że przez dłuższy czas jego saldo bę-
dzie dodatnie, dla uniknięcia konieczności
płacenia podatku od odsetek powinniśmy
rozważyć wariant bieżącego transferu nad-
wyżek na prywatny rachunek oszczędno-
ściowo-rozliczeniowy lub przeanalizować
wariant dokonania lokaty terminowej wol-
nych środków.

Ponieważ odsetki z nadwyżek na rachun-
ku firmowym opodatkowane są podat-
kiem dochodowym wyliczanym jak dla
działalności gospodarczej, a więc nawet
40-procentowym, warto rozważyć pod-
pisanie umowy z bankiem o prowadze-
nie rachunku, bez naliczania odsetek. Re-
kompensatą za to powinny być niższe
opłaty pobierane przez bank za prowa-
dzenie rachunki i prowizje od operacji.

ZAPAMIĘTAJ

Kłopot dużego wyboru

Oferowany dziś przez niemal wszystkie

banki drobnym przedsiębiorcom rachunek
firmowy to w istocie pakiet produktów.
Poza głównym rachunkiem, z którym
związanych jest kilka lub kilkanaście do-
datkowych kont, w ramach jednej głównej
umowy daje on możliwość korzystania
z wielu opcji, które w przeszłości oferowa-
ne były przez bank jako odrębne produkty,
aby z nich skorzystać, przedsiębiorca mu-
siał zawierać dodatkowe umowy, co anga-
żowało zarówno czas, jak i pociągało do-
datkowe koszty.

Opcje te dotyczą zresztą wszystkich moż-

liwych kategorii produktowych: karty, loka-
ty, kredyty, alternatywne formy finansowa-
nia wydatków przedsiębiorstwa za pośred-
nictwem banku lub grupy finansowej, w ra-
mach której on działa (w tym zwłaszcza le-

asing i faktoring), a ostatnio coraz częściej
produkty ubezpieczeniowe. Należy przy tym
zwrócić uwagę na pewną prawidłowość.
Tym bogatszy zakres pakietu, im bardziej
nowoczesna forma prowadzenia rachunku.
Oznacza to, że najpełniejsze wersje pakie-
tów oferowane są klientom korzystającym
z internetowych kontaktów z bankiem.

W przypadku produktów o charakterze

lokacyjnym większość pakietów charaktery-
zuje się dużą różnorodnością oferty. Klient
może korzystać zarówno z klasycznych lo-
kat terminowych, jak i tzw. overnightów. Po-
dobnie jak to jest w przypadku kont osobi-
stych, przedsiębiorcy, na których firmowe
rachunki trafiają znaczne kwoty, mogą co-
raz częściej korzystać też w ramach pakietu
z bezpłatnej usługi doradcy bankowego z za-
kresu zarządzania wolnymi środkami.

Przede wszystkim szybki kredyt

W ramach pakietu dla małych i średnich

przedsiębiorstw banki oferują też coraz bo-
gatszą ofertę opcji kredytowych. Standar-
dem stał się limit debetowy, nierzadko do-
stępny już w dniu podpisania umowy lub
opcja kredytu odnawialnego, lub kredytu
udzielanego w transzach. Zazwyczaj umowa
pakietowa ułatwia także zaciąganie innych
kredytów: obrotowych, na zakup samocho-
dów lub nieruchomości i wieloletnich kredy-
tów inwestycyjnych. Klient posiadacz pakie-

tu, choć w takim przypadku musi zawrzeć
odrębną umowę kredytową, może liczyć na
uproszczone procedury, obniżone prowizje,
mniej uciążliwe sposoby zabezpieczeń itp.
Nowością jest oferowanie przez banki przed-
siębiorstwom kredytów hipotecznych o cha-
rakterze gospodarczym; ma je w ofercie już
kilka banków.

Gospodarcze kredyty hipoteczne w ofer-

cie dla małych i średnich przedsiębiorstw to
dowód na to, że banki zaczęły szukać sposo-

bów na rozwiązanie podstawowego dylema-
tu hamującego akcję kredytową: satysfakcjo-
nującego zabezpieczenia. Wzorem umów
kredytowych udzielanych klientom detalicz-
nym, podstawą zabezpieczenia roszczeń
banku w przypadku takiego kredytu jest hi-
poteka nieruchomości. W zależności od
konkretnego produktu może to być zarówno
lokal użytkowy czy inna nieruchomość zwią-
zana z prowadzoną działalnością, jak i sta-

nowiąca składnik majątku prywatnego
przedsiębiorcy.

Pionierami w tym zakresie były banki:

BZ WBK i GE Bank Mieszkaniowy, ale
aktualnie najdalej poszedł Multibank, któ-
ry wzorem swojego sztandarowego pro-
duktu – planu finansowego – oferuje
przedsiębiorcom taki produkt oparty na
hipotece składnika majątku prywatnego
i firmowego.

Jakie konto dla kogo

Dla przedsiębiorcy na ryczałcie i bez VAT – jeśli musi on mieć konto, by płacić z nie-
go składki ZUS, dobrym rozwiązaniem jest specjalny rachunek oferowany w okienkach
pocztowych.

Dla przedsiębiorcy przeprowadzającego tylko kilka operacji gospodarczych w mie-
siącu – najlepszym rozwiązaniem jest nieoprocentowane konto z niską stałą opłatą za pro-
wadzenie rachunku.

Dla przedsiębiorcy potrzebującego środków obrotowych – preferowane są konta
z opcją dopuszczalnego debetu lub taniego kredytu obrotowego. Wskazana opcja in-
ternetowa.

Dla przedsiębiorcy posiadającego bardzo wielu kontrahentów – najlepszym rozwią-
zaniem jest rachunek o charakterze pakietowym, gwarantujący dostęp do produktów
kredytowych i lokacyjnych oraz inne instrumenty finansowe, w zależności od potrzeb,
np. polecenie przelewu, łatwy dostęp do produktów leasingowych itp. Wskazana opcja
internetowa.

FIRMA PYTA – „GP” ODPOWIADA

Jedna firma, dwa konta

Prowadzę działalność gospodar-
czą jako osoba fizyczna. Od począt-

ku korzystam z rachunku firmowego.
Obecnie jednak postanowiłem założyć
nowe konto w innym banku. Czy musze
o tym poinformować urząd skarbowy?

Tak. Musi pan złożyć w urzędzie skarbo-

wym (w ciągu miesiąca) NIP aktualizacyjny.
Przedtem musi pan jednak zdecydować, któ-
ry z rachunków będzie pana głównym kon-
tem. Informację na ten temat trzeba podać
w NIP, a ponadto poinformować o tym wybo-
rze zainteresowane banki.

Konto internetowe i koszty

Mam stałe łącze internetowe, z któ-
rego korzystam prywatnie. Obecnie

założyłem własną firmę, a w związku z tym
biznesowe konto w banku. Czy jeśli będzie
to konto internetowe, to opłatę za korzysta-
nie z internetu będę mógł wliczyć w koszty?

Tak. Z tym że jeśli łącze wykorzystywane

jest i dla potrzeb firmowych, i prywatnych,
powinna to być zaliczenie w koszty tylko czę-
ści związanych z tym wydatków. Z praktycz-

nego punktu widzenia najlepiej byłoby za-
wrzeć nową umowę z dostawcą usługi inter-
netowej, której stroną byłby pan nie prywat-
nie, ale jako firma. Rzecz jasna w tym drugim
wariancie także można korzystać z internetu
prywatnie, ale całą opłatę można uznać za
koszt uzyskania przychodu. Ponadto jeśli do-
stawca usługi wystawia faktury i nalicza VAT,
to jeśli sam pan jest płatnikiem tego podatku,
o naliczony VAT można pomniejszyć VAT
należny urzędowi skarbowemu.

Karta kredytowa w koszty

Mam kartę obciążeniową do konta
firmowego, którą reguluję np. za-

kup paliwa. Karta ta jest oprocentowana.
Czy odsetki mogę zaliczać do kosztów?

Tak, jeśli jest to karta „firmowa”, to zarówno

odsetki naliczane w związku z operacjami reali-
zowanymi z użyciem karty, jak i wszelkie opłaty
za wydanie, wznowienie i posługiwanie się kar-
tą należy uznać za koszt uzyskania przychodów.

Kredyt bez zdolności

Czy bank może udzielić kredytu go-
spodarczego przedsiębiorcy, który

nie ma zdolności kredytowej?

Z formalnego punktu widzenia nie ma

ku temu przeszkód. Prawo bankowe zezwa-
la na udzielenie kredytu lub pożyczki
klientowi banku, który przejściowo nie po-
siada zdolności kredytowej. Jednak musi
to być stan przejściowy, a ponadto w takiej
sytuacji bank powinien zażądać – przynaj-
mniej na ten okres przejściowy – dodatko-
wego zabezpieczenia (np. poręczenia inne-
go przedsiębiorcy lub funduszu poręcze-
niowego).

Polecenie zapłaty

Czy w ramach konta pakietowego
dla małych firm może być stoso-

wane polecenie zapłaty? Jakich formal-
ności trzeba dopełnić, by z niego sko-
rzystać?

Instytucja polecenia zapłaty uregulowana

jest w prawie bankowym. Stanowi ono
udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela
obciążenia określoną kwotą rachunku ban-
kowego dłużnika i uznania tą kwotą rachun-
ku wierzyciela. Dyspozycja wierzyciela
oznacza równocześnie jego zgodę na cofnię-
cie przez bank dłużnika obciążenia rachun-
ku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku

wierzyciela w przypadku dokonanego przez
dłużnika odwołania polecenia zapłaty.

Przeprowadzenie rozliczeń poleceniem

zapłaty jest dopuszczalne pod warunkiem
posiadania przez wierzyciela i dłużnika ra-
chunków w bankach, które zawarły poro-
zumienie w sprawie stosowania polecenia
zapłaty, określające w szczególności: za-
kres odpowiedzialności banków wykonują-
cych polecenie zapłaty, przyczyny odmo-
wy wykonania polecenia zapłaty przez
bank dłużnika, procedury dochodzenia
wzajemnych roszczeń banków, wynikają-
cych ze skutków odwołania polecenia za-
płaty przez dłużnika. Ponadto niezbędne
jest udzielenie przez dłużnika wierzycielo-
wi zgody do obciążania rachunku dłużnika
w drodze polecenia zapłaty w umownych
terminach zapłaty z tytułu określonych zo-
bowiązań.

No i, rzecz jasna musi dojść do zawarcia

pomiędzy wierzycielem a bankiem prowa-
dzącym jego rachunek umowy w sprawie
stosowania polecenia zapłaty. Nie ma prze-
szkód, by była to umowa zawarta w ramach
ogólnej umowy o prowadzenie rachunku
bankowego.

Korzyści z internetu

Cechą charakterystyczną pakietów fir-

mowych w ramach kolejnego rozdania,
które wiąże się z upowszechnianiem ban-
kowości internetowej jest dalsze modyfiko-
wanie pakietów, z ukierunkowaniem ich na
węższe grupy odbiorców. I tak wiele ban-
ków ma specjalne pakiety w wersji mikro,
które adresowane są do przedsiębiorców
prowadzących jednoosobowo działalność
gospodarczą albo wykonujących wolne za-
wody. Inne banki z kolei zdecydowały się
na wyodrębnienie z pakietów w wersji stan-
dardowej specjalnych, opcjonalnych ra-
chunków dla prawników, lekarzy, apteka-
rzy, agentów itd.

Trzeba pamiętać, że dzięki internetowi

praktycznie nawet w najmniejszej miejsco-
wości przedsiębiorcy mogą korzystać z peł-
nej oferty banków w zakresie pakietów dla
małych i średnich przedsiębiorstw. Zarówno
wniosek o założenie rachunku, jak i więk-
szość dodatkowych umów można zawierać
za pośrednictwem internetu, bez konieczno-
ści udawania się do oddziału banku. A ko-
munikacja w drugą stronę – z banku do
przedsiębiorcy (karty płatnicze, token do
szyfrowania operacji itp.) odbywa się z wy-
korzystaniem poczty lub gońców.

Dzięki temu (konkurencja) w ostatnich la-

tach spadły zarówno marże, jak i opłaty za pro-
wadzenie rachunku (choć nie we wszystkich
bankach), a same pakiety pęcznieją niemal
w oczach. Na przestrzeni ostatnich miesięcy
np. poza wspomnianą już modą na opcję
leasingową, pakiety te – podobnie jak w przy-
padku kont osobistych – coraz częściej uzbra-
jane są w dodatkowe opcje z zakresu ubezpie-
czeń. I to nie tylko klasycznych tzw. bankassu-
rance, ale z zakresu ubezpieczeń na życie i ko-
mercyjnych ubezpieczeń zdrowotnych.

Niezależnie jednak od tego, jak jest spako-

wany pakiet w wersji internetowej, jako pro-
dukt bankowy charakteryzuje się on zryczał-
towanym kosztem. W ramach jednej opłaty,
zazwyczaj niewiele wyższej od kosztów pro-
wadzenia zwykłego rachunku bieżącego,
przedsiębiorca zyskuje dostęp do dodatko-
wych usług, z których najważniejsze to, rzecz
jasna, tanie przelewy. W wielu przypadkach
opłata za nie jest kilkakrotnie niższa od opłat
sztandarowych. A bywa, że niektóre z nich
(np. na konta urzędów skarbowych czy
ZUS) w ramach pakietu są z takich opłat
zwolnione. Zwłaszcza, gdy operacje te są wy-
konywane bezpośrednio przez klienta w ra-
mach opcji bankowości internetowej.

Dużo tanich przelewów

Dla małych firm cierpiących wciąż na

kłopoty z dostępem do środków na finan-
sowanie działalności – i to zarówno w za-
kresie obrotów bieżących, jak i kapitałów
na inwestycje – drugą w kolejności zaletą
takich pakietów jest bogactwo opcji debe-
towo-kredytowych. W wielu produktach
– podobnie jak to jest w przypadku ROR
– już po pierwszym wpływie środków na

nowo otwarty rachunek przedsiębiorca
może uruchomić limit debetowy. Zazwy-
czaj nie jest on wyższy niż 1 tys. zł, ale
w warunkach krótkoterminowej opłaty
płynności może on być zbawiennym roz-
wiązaniem, w sytuacji gdy pilnie trzeba
uregulować obowiązkowe składki ZUS, za-
płacić ryczałt czy podatek dochodowy za
dany miesiąc lub VAT.

Z kolei po 3–6 miesiącach przedsiębiorca

może uzyskać kredyt odnawialny. Zazwy-
czaj na rok, z opcją przedłużenia umowy na
kolejny taki okres, w wysokości odpowiada-
jącej pięcio-, a nawet dziesięciokrotności
miesięcznych wpływów na rachunek. Przy
czym o ile w przypadku ROR-u trudno li-
czyć na kredyt odnawialny wyższy niż 50
tys. zł, o tyle w przypadku kont firmowych
taki kredyt może wynieść – w zależności od
banku – 100 tys., a nawet wielokrotność tej
kwoty.

Posiadacze firmowych pakietów mogą też

liczyć na łatwiejszą procedurę przy negocja-
cjach z bankiem w sprawie normalnego kre-
dytu obrotowego czy inwestycyjnego. A od
ubiegłego roku niektóre banki (np. grupa
BRE, Fortis, Raiffeisen) w pakiecie tym
udostępniają dostęp do produktów leasingo-
wych oferowanych przez spółki wchodzące
w skład danej grupy kapitałowej. Jak mi wia-
domo, w br. do pakietów dla małych i śred-
nich firm będą dołączane też opcje usług
faktoringowych.

Elastyczne nadwyżki

Poza tymi najistotniejszymi z perspekty-

wy każdej małej firmy kwestiami: tanie prze-
lewy, łatwy dostęp do produktów kredyto-
wych, które stanowią fundament praktycz-
nie każdego internetowego rachunku pakie-
towego dla małych i średnich przedsię-
biorstw, zaletą bogactwa oferty na rynku jest
to, że każdy może wybrać produkt dostoso-
wany do swoich potrzeb. I tak firmy, które
w dłuższych okresach dysponują wolnymi
środkami, znajdą pakiety, w których akcent
stawiany jest na bogactwo w tym zakresie
– łącznie z zakładaniem lokat przez intenet
– w tym typu overnight, a nawet spersonali-
zowane doradztwo finansowe.

Firmy dysponujące majątkiem w formie

nieruchomości z wolną hipoteką mogą sko-
rzystać z pakietów mających w opcji atrak-
cyjnie oprocentowane biznesowe pożyczki

hipoteczne, a nawet specjalnych tzw. planów
finansowych, łączących elastycznie zalety
biznesowego kredytu odnawialnego z bizne-
sową pożyczką czy kredytem hipotecznym.
Firmy zatrudniające pracowników znajdą
pakiety, które stawiają mocny akcent na kar-
ty płatnicze i kredytowe – w tym także fir-
mowe dla pracowników, ułatwiające rozli-
czanie kosztów podróży czy wydatków na re-
prezentację. Dla firm handlowych są np.
specjalne pakiety przewidujące atrakcyjne
opłaty za usługi odbioru gotówki (w tym
tzw. wrzuty).

Takich opcji jest zresztą bardzo wiele.

Często dostępne są one w ramach oferty jed-
nego banku, a czasami są one specjalnością
wybranych banków, które postawiły na daną
grupę klientów.

Zbigniew Biskupski

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Finanse w firmie

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Finanse w firmie

Wskaźniki rentowności majątku są procen-

towym stosunkiem wyniku finansowego wy-
pracowanego przez przedsiębiorstwo np.
przez rok podatkowy do posiadanego już ma-
jątku, dzięki któremu przedsiębiorstwo osią-
gnęło zysk.

Dobrze, gdy wskaźniki te wzrosły w porów-

naniu z poprzednim rokiem. Oznacza to, że
majątek trwały i obrotowy jest efektywnie za-
rządzany. Zmniejszają się koszty własne,
zwiększają obroty, a zainwestowany kapitał
przynosi zysk.

Źle się dzieje w przedsiębiorstwie, gdy

wskaźniki rentowności maleją z roku na rok
lub z kwartału na kwartał. Oznacza to, że coś
niedobrego dzieje się ze składnikami majątku
trwałego i obrotowego. Może oznaczać, że jest
za dużo zapasów, a część np. maszyn lub urzą-
dzeń jest nieefektywnie wykorzystana. Został
zamrożony kapitał (a niepotrzebną maszynę
trudno zbyć w krótkim czasie, nie tracąc na jej
wartości). Zwiększają się więc koszty w pro-
porcji do zysków.

Przede wszystkim zapasy

W firmie najtrudniej jest uzyskać odpo-

wiedni poziom zapasów. Zapasy wpływają
w dużym stopniu na rentowność majątku fir-
mowego. Niestety przeważnie wpływają nega-
tywnie. Jest to najgłówniejszy czynnik kształ-
towania wskaźników w każdym przedsiębior-
stwie. Z jednej strony mimo bogatej oferty su-
rowców i towarów jesteśmy zmuszeni do
utrzymywania pewnego poziomu zapasów.
Z drugiej strony, ten poziom nie może być
zbyt wysoki, bo to jest zamrożenie kapitału.
Należy opracować system trzymania zapasów.

■

PRZYKŁAD.

Zapasy powinny wystar-

czyć na tygodniowy cykl produkcyjny. Za-
kupu surowców dokonujemy co tydzień,
w odpowiedniej wielości do wysokości
produkcji.

W przedsiębiorstwach niejednokrotnie prze-

trzymuje się pewien poziom zapasów. Szcze-
gólnie dotyczy to przedsiębiorstw przetwór-
czych. Firmy są niekiedy narażone na wahania
sezonowe, np. produktów rolnych do produkcji
m.in. soków lub wyrobów mięsnych itd.

Inny powód to utrzymywanie płynności cy-

klu produkcyjnego bez zakłóceń. Dotyczy to
także utrzymywania na odpowiednim pozio-
mie towarów w sklepie.

Które wskaźniki?

Do analizy rentowności majątku w zasadzie

potrzebne są dwa rodzaje wskaźników. W pierw-
szym i w drugim przypadku jest ich po trzy.

GRUPA I

1. Wskaźnik uwzględniający zysk netto. Je-

żeli wynosi on w granicach 8 do 10 punktów,
to jest dobrze. Poniżej tego to już sygnał
ostrzegawczy. Wylicza się go następująco:

2. Wskaźnik uwzględniający zysk brutto.

W zasadzie dobry wskaźnik oscyluje w grani-
cach 18.

3. Wskaźnik uwzględniający zysk brutto po-

większony o płacone odsetki od kapitału obce-
go. Jeżeli otrzymamy liczbę w granicach 20,
to raczej jest dobrze.

We wszystkich trzech przypadkach w mia-

nowniku ujęta jest średnia wielkość aktywów.
Ustala się ją dodając wartość majątku całkowi-
tego z początku roku podatkowego do warto-
ści z końca roku. Tę sumę dzieli się przez dwa.
W liczniku zaś podajemy zysk netto albo brut-
to. W przypadku spłaty kredytu lub odsetek
można we wskaźniku uwzględnić odsetki od
płaconego kredytu. W ostatnim przypadku
wskaźnik informuje o wpływie spłacanego kre-
dytu na rentowność majątku. W momencie,
gdy rentowność majątku jest wyższa od stopy
płaconych odsetek, oznacza to, że pożyczony
kapitał jest dobrze zainwestowany.

We wszystkich przypadkach należy zwrócić

uwagę przy analizie tych wskaźników i porów-
naniu np. roku 2002 do 2003, czy znacznie się
zmniejszają czy nie. Jeżeli zmniejszają się nie-
znacznie, np. kilka procent to nic wielkiego się
nie stało. Pojawił się jednak jakiś sygnał ostrze-
gawczy. Jeżeli natomiast spadek nastąpił o kil-
kadziesiąt procent, to jest to sygnał o postępu-
jącym kryzysie w firmie. I koniecznie coś trze-
ba zmienić.

GRUPA II

1. Wskaźnik rentowności majątku trwałe-

go. Prawidłowym wskaźnikiem jest liczba wy-
nosząca najwyżej 20 punktów.

2. Wskaźnik rentowności majątku obroto-

wego. Powinien on być większy niż 5 punk-
tów.

3. Wskaźnik uwzględniający majątek ogó-

łem pomniejszany o zobowiązania bieżące. Do-
brze gdy ten wskaźnik wynosi powyżej
10 punktów.

W tej grupie wskaźników licznik (górna

część działania) pozostaje bez zmian. Stanowi
zysk netto. Zmianom ulega mianownik. Zysk
netto jest porównywalny do aktywów trwa-
łych, obrotowych oraz zobowiązań krótkoter-
minowych. Mierniki te określają, czy efektyw-
nie jest zarządzana poszczególna grupa mająt-
ku przedsiębiorstwa. Wskaźnik trzeci obrazu-
je rentowność kapitałów własnych i krótkoter-
minowych obcych źródeł finansowania. Jeżeli
te wszystkie trzy wskaźniki gwałtownie spada-
ją w ciągu np. dwu lat, to oznacza, że w firmie
coś źle się dzieje. Trzeba głęboko się zastano-
wić nad stworzeniem systemu naprawczego
przedsiębiorstwa, restrukturyzacją firmy. Jeże-
li natomiast tylko nieznacznie spada wartość
wskaźników i są one nadal pozytywne, to też
coś nie najlepszego się dzieje, ale jeszcze nie
ma powodu do strachu.

Andrzej Okrasiński

Zysk netto 100

rednia wielko

aktywów

−

ść

zobowi zania krótkote

erminowe

Zysk netto 100

rednia wielko

aktywów

ść

obrotowych

Zysk netto 100

rednia wielko

aktywów trwa ych

ść

(zysk brutto+odsetki) 100

rednia wielko

aktywów

ść

Zysk brutto 100

rednia wielko

aktywów

ść

Zysk netto 100

rednia wielko

aktywów

ść

Badanie rentowności
majątku firmy

Obliczanie rentowności majątku firmy służy do oceny efektywności działania zarządu firmy. Wskaźniki
służą do oceny, czy majątek przynosi zysk czy stratę. Rentowność powinna być oczkiem w głowie
przedsiębiorcy. Ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania firmy.

Jak poprawić majątkową rentowność?

Są cztery najważniejsze sposoby poprawy rentowności majątku przedsiębiorstwa.
1. Brać pod uwagę prognozy rozwoju branży
Należy przede wszystkim dostosować cały potencjał produkcyjny do potrzeb rynku. Przed-
siębiorca musi brać pod uwagę prognozy rozwoju branży. Opracowania takie są dostęp-
ne we wszelkiego rodzaju instytucjach badań rynkowych i instytutach branżowych oraz
skupiających przedsiębiorców. Trzeba odnowić park maszynowy poprzez zakup nawet za
kredyt bardziej oszczędnych i wydajnych maszyn oraz urządzeń. W tym celu można liczyć
na wsparcie finansowe w formie bezzwrotnych dotacji do 60 proc. wartości inwestycji
z programów pomocowych PHARE. Zarządzane są one przez Polską Agencję Rozwoju
Przedsiębiorczości. Więcej informacji na ten temat można uzyskać: www.parp.gov.pl/do-
tacje. Można także otrzymać dotacje z programu unijnego SAPARD. Więcej informacji
o tym programie na stronach internetowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rol-
nictwa: www.arimr.gov.pl
2. Biznesplan przedsięwzięcia
Jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji należy stworzyć plan przedsięwzięcia i porównać
koszty z planowanymi przyszłymi wpływami do kasy, a otrzymywanymi z tej właśnie in-
westycji. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że majątek firmy musi tworzyć zysk i musi się
powiększać.
3. Unikać nadmiernego poziomu zapasów
W przypadku aktywów obrotowych unikać trzeba nadmiernego poziomu zapasów. Udzie-
lać można kredytu kupieckiego na okres nie dłuższy niż 60 dni, w niektórych przypadkach
30 dni. Im ten okres jest krótszy, tym lepiej. Ale trzeba wziąć pod uwagę, że zbyt krótki
termin powoduje spadek stopnia konkurencyjności, natomiast zbyt długi może grozić
utratą płynności finansowej.
4. Stała kontrola „niepracującej” gotówki
Należy zwracać uwagę na wielkość gotówki w firmowej kasie. Gotówka ta z reguły to nie-
pracujące aktywa. Nie przynosząca dochodu ani zysku. W miarę możliwości należy ją lo-
kować np.: w jednostkach uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub na krótkotermino-
wych lokatach bankowych i overnightach (tzw. lokaty weekendowe, dobowe lub nocne).

Nasz adres tb@infor.pl
czekamy na twoje pytania

■

Jak skorzystać

z państwowej pomocy

Ogólne warunki przyznawania państwo-

wej pomocy określa ustawa o dopuszczal-
ności i nadzorowaniu pomocy publicznej
dla przedsiębiorców. Bezpośrednie podsta-
wy prawne udzielania tej pomocy mieszczą
się w innych ponad 40 ustawach i 20 rozpo-
rządzeniach. Jedną z form pomocy publicz-
nej jest pomoc regionalna. Jej celem jest
rozwój firm w regionach, szczególnie tych
o wysokim wskaźniku bezrobocia i niskim
dochodzie PKB.

■

Więcej dokumentów w aktach

Od 1 stycznia 2004 r. w aktach osobo-

wych pracowników musisz gromadzić wię-
cej dokumentów. Zanim dopuścisz pracow-
nika do pracy, musisz uzyskać od niego na
piśmie, że zapoznał się z przepisami i zasa-
dami związanymi z bezpieczeństwem i hi-
gieną pracy, regulaminem pracy, zakresem
informacji, które stanowią tajemnicę
w związku z wykonywanym przez pracow-
nika rodzajem pracy. Musi podpisać, że
przedstawiono mu informacje o: urlopie
wychowawczym, wymiarze wypowiedzenia
umowy o pracę, terminach wypłat wynagro-
dzenia za pracę, wymiarze dobowej i tygo-
dniowej normy czasu pracy.

■

Wydatki na ogrodzenie

Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia

26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14,
poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przy-
chodów z poszczególnego źródła są wszel-
kie koszty poniesione w celu osiągnięcia
przychodów, z wyjątkiem kosztów wymie-
nionych w art. 23. Wydatki na ogrodzenie
działki wykorzystywanej w działalności go-
spodarczej, jako związane z funkcjonowa-
niem firmy, są oczywiście poniesione w ce-
lu uzyskania przychodu.

■

Kiedy rozdawanie gazety
lokalnej jest wolne od VAT

Podatnik jest zwolniony od VAT, jeżeli

przewidywana przez niego wartość sprze-
daży towarów nie przekroczy, w proporcji
do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty
45 700 zł. Jeżeli faktyczna wartość sprzeda-
ży towarów, w proporcji do okresu prowa-
dzonej sprzedaży, przekroczy w ciągu roku
podatkowego tę kwotę, to zwolnienie traci
moc z dniem przekroczenia tej kwoty.

■

Poznaj system statystyki

obrotów towarowych w Unii

Polscy przedsiębiorcy przywożący towa-

ry z Unii lub wywożący je do państw unij-
nych, po 1 maja nie będą musieli już wy-
pełniać zgłoszeń celnych. Jeśli ich obroty
z państwami Wspólnoty przekroczą okre-
śloną wartość, będą zobowiązani do reje-
strowania ich w ramach sytemu Intrastat.
Obowiązek przekazywania informacji za-
leży od wartości obrotów, określonych
przez prezesa Głównego Urzędu Staty-
stycznego. Są to tzw. progi statystyczne,
ustalane odrębnie dla przywozu i dla wy-
wozu towarów.

D O B R A I N F O R M A C J A D L A F I R M

Odpowiada
na potrzeby ma∏ych
i Êrednich firm

Zamów na prób´ bezp∏atny
egzemplarz albo prenumerat´
na II kwarta∏ 2004
i skorzystaj ze specjalnych przywilejów

Informacje: 0801 626 666, www.twojbiznes.infor.pl

REKLAMA

www.gazetaprawna.pl

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

Firma i ekologia

UE.

BRANŻA ŻYWNOŚCIOWA

Wymagania

higieniczno-sanitarne w firmie

Wymogi te określa ustawa z dnia 11 ma-

ja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żyw-
ności i żywienia (Dz.U. nr 63, poz. 634,
z późn. zm.). oraz akty wykonawcze, które
harmonizują polskie prawo ze standardami
unijnymi. Tydzień temu opisaliśmy standar-
dy techniczno-sanitarne, które muszą speł-
niać budynki i pomieszczenia zakładów
produkcyjnych, dziś – dalszy ciąg nowych
wymogów.

Stoiska i inne obiekty ruchome

Obiekty ruchome i tymczasowe, takie jak

namioty, stoiska handlowe, pojazdy do
sprzedaży obwoźnej, obiekty używane oka-
zjonalnie w celach kateringowych oraz auto-
maty do sprzedaży, muszą być tak usytuowa-
ne, zaprojektowane, wykonane i utrzymane
w czystości oraz sprawności, aby uniknąć ry-
zyka zanieczyszczania artykułów oraz unie-
możliwić dostęp szkodnikom.

WARTO PAMIĘTAĆ

W zakładzie muszą być zapewnione
właściwe warunki do usuwania i maga-
zynowania odpadów artykułów, nieja-
dalnych produktów ubocznych oraz in-
nych odpadów. Magazyny odpadów
powinny być zaprojektowane w taki
sposób, aby umożliwić utrzymanie ich
w czystości oraz chronić przed dostę-
pem szkodników.

Usługi gastronomiczne
w zakładach żywienia zbiorowego

Przedsiębiorcy prowadzący stołówki lub

organizujący żywienie, np. w szkołach czy
szpitalach, muszą spełnić dodatkowe wyma-
gania, które mają zapewnić bezpieczeństwo
żywności. Są one określone w rozporządze-
niu ministra zdrowia z 19 grudnia 2002 r.
w sprawie pobierania i przechowywania pró-
bek żywności przez zakłady żywienia zbioro-
wego (Dz.U. z 2003 r. nr 27, poz. 238). Roz-

porządzenie określa tryb, sposób, miejsce,
czas i warunki pobierania i przechowywania
próbek.

Obowiązkiem osoby kierującej zakładem

żywienia zbiorowego jest wyznaczenie oso-
by odpowiedzialnej za pobieranie i przecho-
wywanie próbek wszystkich potraw wcho-
dzących w skład każdego posiłku.

Próbki wyrobów

Zakład żywienia zbiorowego wprowadza-

jący do obrotu wyroby garmażeryjne produ-
kowane lub wprowadzane do obrotu przez
inne zakłady jest obowiązany pobierać prób-
ki poszczególnych wyrobów bezpośrednio
przy przyjęciu danej partii wyrobów. Próbki
muszą być pobierane bezpośrednio przed
wydaniem posiłków do spożycia z reprezen-
tatywnej części potrawy tak, aby próbka za-
wierała możliwie wszystkie jej składniki,
w ilościach niezbędnych do przeprowadze-
nia badań laboratoryjnych.

Zgodnie z przepisami próbkę środka spo-

żywczego pobiera się czystymi, uprzednio
wyparzonymi lub wygotowanymi narzędzia-
mi metalowymi i przechowuje w czystych,
wyparzonych lub wygotowanych naczyniach
szklanych, porcelanowych lub emaliowa-
nych zakręcanych, zamykanych lub szczel-
nie przykrywanych. Na naczyniu przezna-
czonym do przechowywania próbki umiesz-
cza się w sposób trwały napis określający za-
wartość, datę i godzinę przygotowania po-
trawy oraz imię, nazwisko i stanowisko służ-
bowe osoby, która pobrała próbkę.

Jeżeli do przygotowania potrawy użyty był

środek spożywczy z konserwy, napis na na-
czyniu musi zawierać datę i godzinę otwarcia
konserwy oraz dane umieszczone na jej opa-
kowaniu dotyczące producenta, daty produk-
cji lub terminu przydatności do spożycia.

Próbki środków spożywczych przechowu-

je się przez 48 godzin, licząc od chwili ich
pobrania, w miejscu wydzielonym wyłącznie
do tego celu oraz w warunkach zapewniają-

cych utrzymanie temperatury stałej nie niż-
szej niż 0°C i nie wyższej niż +4°C, z wyłą-
czeniem próbek lodów przechowywanych
w temperaturze poniżej 0°C.

Miejsce przechowywania próbek musi

być tak zabezpieczone, aby dostęp do niego
posiadał tylko kierownik zakładu lub osoba
przez niego upoważniona.

WARTO PAMIĘTAĆ

Próbki środków spożywczych należy
pobierać w następujących ilościach:

◗

zupy – po 50 g;

◗

mięso, potrawy mięsne i rybne
– po 50 g;

◗

wędliny i

wyroby wędliniarskie

– po 50 g w jednym kawałku;

◗

jarzyny gotowane, sosy, potrawy
mączne oraz mleczne, leguminy
– po 50 g;

◗

wyroby garmażeryjne – po 50 g;

◗

lody – po 50 g.

Wymagania przewozowe

Zasady transportu żywności reguluje roz-

porządzenie ministra zdrowia z 19 grudnia
2002 r. w sprawie wymagań sanitarnych do-
tyczących środków transportu żywności,
substancji pomagających w przetwarzaniu,
dozwolonych substancji dodatkowych i in-
nych składników żywności (Dz.U. z 2003 r.
nr 21, poz. 179).

Firmy zajmujące się przewozem żywno-

ści muszą posiadać samochody w dobrym
stanie technicznym, zabezpieczone przed
zanieczyszczeniami i umożliwiające zacho-
wanie właściwej jakości zdrowotnej artyku-
łów, posiadać powierzchnię ładunkową do-
stosowaną do rodzaju przewożonych arty-
kułów i konstrukcję umożliwiającą łatwe
utrzymanie czystości i porządku, a także
dezynfekcję – w przypadkach, gdy jest to
niezbędne.

Urządzenia środków transportu przezna-

czone do przewozu artykułów w dużych ilo-
ściach luzem oraz zbiorniki, cysterny lub
pojemniki przeznaczone do przewozu arty-
kułów w postaci płynnej, granulatu lub
proszku mogą być używane wyłącznie do te-
go celu i wykonane z materiałów przezna-
czonych do kontaktu z żywnością określo-
nych w ustawie z dnia 6 września 2001 r.

o materiałach i wyrobach przeznaczonych
do kontaktu z żywnością (Dz.U. nr 128,
poz. 1408).

Artykuły bez opakowań jednostkowych

oraz takie, których opakowania bezpośrednie
nie zapewniają właściwego zabezpieczenia
przed zanieczyszczeniem lub pogorszeniem
jakości zdrowotnej, mogą być przewożone
w szczelnych opakowaniach zbiorczych lub
odpowiednich pojemnikach transportowych.

Co przewozimy w otwartych
środkach transportu

W otwartych środkach transportu mogą

być przewożone wyłącznie artykuły w opa-
kowaniach hermetycznych lub wodoszczel-
nych oraz takie, które nie wymagają w cza-
sie przechowywania i transportu zachowa-
nia szczególnych warunków w zakresie tem-
peratury, pod warunkiem właściwego zabez-
pieczenia tych artykułów przed zanieczysz-
czeniami i oddziaływaniem czynników at-
mosferycznych.

WARTO PAMIĘTAĆ

W przypadku przewozu tym samym
środkiem transportu równocześnie ar-
tykułów i innych towarów albo różnych
rodzajów żywności towary te i artykuły
muszą być oddzielone w taki sposób,
aby nie było możliwe ich wzajemne za-
nieczyszczenie i oddziaływanie.

Przygotowanie artykułów do przewozu,

ich załadunek, transport i wyładunek odby-
wają się w takich warunkach i w takim cza-
sie, aby nie nastąpiło pogorszenie jakości
zdrowotnej tych artykułów, a w szczególno-
ści ich zanieczyszczenie. Środki spożywcze
łatwo psujące się, które dla zachowania wła-
ściwej jakości zdrowotnej należy przecho-
wywać w odpowiedniej temperaturze, są
przewożone wyłącznie środkami transportu
odpowiednio przystosowanymi, zapewniają-
cymi zachowanie tej temperatury. Tempera-
turę właściwą do przechowywania i przewo-
zu danego rodzaju artykułu określa jego
producent. Podczas przewozu artykułów
wymagających obniżonej temperatury pro-
wadzi się stały monitoring temperatury.

Tomasz Pietryga

Dzisiaj część dr

uga

Po 1 maja br. producenci żywności, a także firmy świadczące usłu-
gi gastronomiczne i wprowadzający ją do obrotu, które nadal chcą
działać na rynku, muszą spełnić podwyższone wymagania higie-
niczno-sanitarne, dotyczące stanu technicznego i wyposażenia za-
kładu, obróbki i magazynowania żywności.

RADZI

Bezpieczeństwo zdrowotne żywności

Zgodnie z ustawą o warunkach zdro-
wotnych żywności i żywienia, od
1 maja 2004 r. wejdą w życie przepi-
sy dotyczące systemu HACCP i będą
obowiązywały wszystkich polskich
przedsiębiorców zajmujących się
produkcją i obrotem żywnością, bez
względu na wielkość prowadzonego
przedsiębiorstwa.

System HACCP, opracowany dla danego

zakładu, może być poddany certyfikacji,
ale nie jest to obligatoryjne. W praktyce
może zdarzyć się, że kontrahent unijny bę-

dzie oczekiwał certyfikatu, zatem warto
rozważyć również etap certyfikacji.

Ustawa ustanawia też podstawy prawne

do opracowywania poradników GMP (do-
brej praktyki produkcyjnej) i GHP (dobrej
praktyki higienicznej) oraz wdrażania i sto-
sowania zasad systemu HACCP. Poradniki
mają być opracowywane przez przedsię-
biorców, przy udziale organizacji konsu-
menckich.

HACCP jest systemem zarządzania bez-

pieczeństwem zdrowotnym żywności. Jest
skierowany nie tylko do firm produkują-
cych żywność, ale także zajmujących się

dystrybucją, handlem, cateringiem, pro-
wadzeniem stołówek i restauracji itd. Wy-
jątek stanowią producenci na etapie pro-
dukcji pierwotnej (tzn. produkcji, chowu
lub uprawy produktów pierwotnych,
włącznie ze zbieraniem plonów, łowiec-
twem, łowieniem ryb, udojem mleka,
a także zbiorem roślin rosnących w wa-
runkach naturalnych).

System HACCP polega na identyfikacji

wszystkich potencjalnych zagrożeń, które
mogą być niebezpieczne dla zdrowia kon-
sumenta, i które mogą wystąpić w trakcie
produkcji czy w obrocie żywnością. Ma on

również za zadanie wyeliminować i kontro-
lować te zagrożenia (biologiczne, chemicz-
ne, fizyczne), które są newralgiczne
z punktu widzenia zapewnienia bezpie-
czeństwa żywności. Są to tzw. krytyczne
punkty kontroli. Zagrożeniem może być
np. to, że dany produkt przechowywany
jest w nieodpowiedniej temperaturze i mo-
że stać się przyczyną zatrucia pokarmowe-
go z powodu nadmiernego namnożenia się
drobnoustrojów chorobotwórczych. Taki
krytyczny punkt powinien być stale moni-
torowany, np. przez pomiar temperatury
i czasu jej działania.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozliczanie straty podatkowej przez podatników CIT
Rozliczanie straty podatkowej przez podatników CIT
ROZLICZENIA Z TYTUŁU PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG
Spóźnione L4 komplikuje rozliczenia, Gazeta Podatkowa
384 Strata na sprzedaży wierzytelności rozliczenie bilansowe i podatkowe
Rozliczenie rachunkowe i podatkowe wydatkow z przelomu roku e
rozliczenie podatku VAT, Trochę o rachunkowości
Ewidencje prowadzone na potrzeby rozliczenia podatku VAT
Metody rozliczania podatku odroczonego materiały do wykładu
Rozliczenie połączenia spółek z, Gazeta Podatkowa
Karta kierowcy w rozliczeniu podatkowym i rachunkowym, Samochód w leasingu finansowym - w księgach r
formy ewidencji i rozliczen podatkowych
Roczne rozliczenie wody w, Gazeta Podatkowa
Rozliczenie przychodów w walucie obcej przez podatników PIT, Gazeta Podatkowa
Rozliczenie różnic kursowych naliczonych na dzień bilansowy, Gazeta Podatkowa
Rozliczenie niespłaconej należności, Gazeta Podatkowa
Umowa o prowadzenie przychodów i rozliczeń z podatku VAT
rozliczenie podatku hodowego, Trochę o rachunkowości

więcej podobnych podstron