BOSKA KOMEDIA

Boska komedia jest autorstwa Dantego Alighieri. To jego

najwi ksze dzie o, pisa je przez ca e ycie. Poemat przedstawia wizj
jego w drówki przez za wiaty – Piek o, Czy ciec i Niebo. Pomys

drówki w za wiaty zaczerpn Dante od swoich poprzedników –

ten motyw pojawia si zarówno w mitologii, jak i literaturze
europejskiej okresu redniowiecza. Dante rozwin go w obszerny
poemat, czyni c samego siebie g ównym bohaterem. Czytaj c poemat
mamy do czynienia z dwoma wcieleniami Dantego – po pierwsze
bohatera, który w druje po za wiatach, po drugie narratora, który z
perspektywy czasu opowiada histori swojej w drówki

Poemat podzielony jest na trzy cz ci – Piek o, Czy ciec i

Raj. Ka da cz

sk ada si z trzydziestu trzech lub trzydziestu

czterech ponumerowanych pie ni. Pie ni pisane s tercyn . Tercyna
jest to trójwersowa strofa z rymem okalaj cym, w której rodkowy
wers strofy pierwszej rymuje si z pierwszym i trzecim strofy
nast pnej (aba bcb cdc ded…).

Dante napisa Bosk komedi przede wszystkim po to, aby

odda ho d swojej zmar ej ukochanej, Beatrycze, aby pokaza

wiatu

ogromn mi

, jak

ywi do niej. Kolejn motywacj by o

pragnienie wskazania ludzko ci drogi do odrzucenia wyst pnego

ycia. Dante poprzez w asne do wiadczenia yciowe przekona si , e

ludzko zb dzi a. Chcia odstraszy ludzi od grzechów wizjami
okropnych kar, jakie czekaj ich po mierci w Piekle i zach ci do
cnotliwego ycia przez ukazanie wizji Raju jako miejsca wiecznego
szcz cia.

BOSKA KOMEDIA- STRESZCZENIE

Streszczenie i interpretacja wybranych fragmentów utworu

Cz

I - Piek o

Pie

I

Podró Dantego rozpoczyna si w nocy z Wielkiego

Czwartku na Wielki Pi tek roku 1300. Dante mia wówczas 35 lat.

rednia d ugo

ycia ludzkiego w tamtym okresie wynosi a 70 lat,

dlatego poeta mówi, e jest "na po owie czasu". Poeta zgubi drog i
znalaz si w ciemnym, g stym lesie, szukaj c z niego wyj cia. Las
jest alegori

wiata pogr

onego w grzechach, a zgubienie drogi

oznacza odej cie od prawego ycia (notabene ma to potwierdzenie w
biografii Dantego, który po mierci Beatrycze prowadzi rozwi

e

ycie i szuka pocieszenia u innych, przygodnie poznanych kobiet).

Dante odczuwa trwog , l k (w . paura - to uczucie b dzie
wielokrotnie pojawia si podczas jego podró y przez Piek o). Gdy
jednak podnosi wzrok, dostrzega w oddali wzgórze, a nad nim
gwiazd - S

ce, b

ce alegori Boga. .

Ta ostatnia jest szczególnie agresywna. Dante cofa si do

przepa ci, gdzie nie wieci S

ce (czyli oddala si od opieki Boskiej).

W ostatniej chwili, gdy ju ma spa w przepa , na ratunek
przybywa mu Wergiliusz (staro ytny rzymski poeta, autor Eneidy,
dla Dantego mistrz poetyckiego pióra). Wergiliusz informuje
Dantego, e droga prowadz ca do góry tak d ugo b dzie zamkni ta,

nie nadejdzie Chart (w . Veltro) i przep dzi Wilczyc do Piek a,

gdzie jest jej miejsce. Ów Chart mo e oznacza Chrystusa, który
przyjdzie podczas S du Ostatecznego, lub jak posta historyczn .

Jedyne wyj cie z lasu to droga przez Piek o, Czy ciec i Raj.
Wergiliusz podejmuje si poprowadzi Dantego przez Piek o i
Czy ciec, w Raju ma czeka na niego osoba godniejszy przewodnik.
Podró poetów rozpoczyna si .

Pie

II

Wergiliusz informuje Dantego, e zosta wys any jako jego

przewodnik na pro

Beatrycze, która z Nieba zesz a do

Przedpiekla, miejsca przebywania staro ytnego poety. Wol Boga
jest, aby Dante odby w drówk po za wiatach, Bóg b dzie opiekowa
si nim podczas ca ej w drówki. Obaj poeci kieruj si w stron
Piek a.

Pie

III

Dante i Wergiliusz docieraj do bramy Piek a, na której

widnieje napis:

"Przeze mnie droga w miasto utrapienia,
Przeze mnie droga w wiekuiste m ki,
Przeze mnie droga w naród zatracenia.
Jam dzie o wielkiej, sprawiedliwej r ki.
Wznios a mi z gruntu Pot ga wszechw odna,

dro najwy sza, Mi

pierworodna;

Starsze ode mnie twory nie istniej ,
Chyba wieczyste - a jam niepo yta!
Ty, który wchodzisz, egnaj si z nadziej " Ciekawostka:

pierwsze sze wersów t umaczy Adam Mickiewicz

Ten napis oddaje dobrze charakter Piek a.
Jest to miejsce, gdzie dusze ludzkie doznaj utrapienia, które

ma trwa wiecznie,

Jest to miejsce b

ce wyrazem sprawiedliwo ci Bo ej,

Zosta o stworzone przez Trzy Osoby Boskie - Boga Ojca

("Pot

wszechw odn "), Syna Bo ego ("M dro najwy sz ") i

Ducha wi tego ("Mi

pierworodn ").

Budowa Piek a
Piek o powsta o, gdy Lucyfer, najwi kszy z anio ów (jego

imi oznacza "nios cy wiat o", od ac. lux - wiat o), po zdradzie
Boga zosta str cony z nieba. Zrobi przy tym ogromn dziur w
ziemi i tak powsta o Piek o.

Piek o sk ada si z dziewi ciu kr gów, zw aj cych si w

b ziemi. Pierwszy z nich to tzw. Przedpiekle (Limbo), nast pne

cztery zajmuj ludzie pope niaj cy grzechy wynikaj ce ze s abej
woli:

Kr g II - zmys owi,
Kr g III - ar ocy i opilcy,
Kr g IV - sk pcy i rozrzutnicy,
Kr g V - gniewliwi.
Ka dy z kr gów strze ony jest przez jak mitologiczn

posta :

I - Charona,
II - Minosa,

III - Cerbera,
IV - Plutona,
V - Flegiasza.
Druga cz

Piek a (tzw. Dolne Piek o) oddzielona jest od

pierwszej murem. Za murem znajduj si bardziej zatwardziali
grzesznicy:

Kr g VI – heretycy

Ka da z grup grzeszników cierpi m ki wynikaj ce z

pope nionych grzechów. Bogactwo pomys ów Dantego jest pod tym
wzgl dem ogromne.

Pie

IV

Dante i Wergiliusz zostaj przewiezieni odzi przez

Charona przez rzek Acheront i docieraj do I kr gu Piek a,
Przedpiekla (Limbo). Znajduj si tam dusze szlachetne, które przez
to, e przysz y na wiat przed Chrystusem, nie mog y zosta
zbawione. Punktem centralnym przedpiekla jest szlachetny zamek
(Nobile castello), rezydencja wielkich poetów i my licieli wiata
poga skiego (m.in. Homera, Horacego, Owidiusza, Cezara,
Euklidesa, Ptolemeusza, Talesa) oraz postaci mitologicznych
(Hektora, Elektry, Eneasza i innych). Nie cierpi oni fizycznie, ale
psychicznie, poniewa wiedz , e nigdy nie b

ogl da oblicza

Boga, tylko dlatego, e urodzili si przed narodzinami Zbawiciela.
St d atmosfera smutku, która dominuje w tym kr gu Piek a....

Kr g VII - gwa townicy (wobec bli nich, wobec siebie

samych, wobec Boga i natury)

Kr g VIII, tzw. Z e Do y, podzielony na 10 cz ci:

1. uwodziciele
2. pochlebcy
3. wi tokupcy
4. wró bici
5. oszu ci
6. ob udnicy
7. z oczy cy
8. fa szywi doradcy
9. szerzyciele wa ni

10. fa szerze.
W kr gu IX znajduj si ci, którzy zgrzeszyli zdrad - sam

Lucyfer, zdrajca Boga, a w jego trzech paszczach trzej najwi ksi
zdrajcy ludzko ci - Judasz, zdrajca Jezusa oraz Brutus i Kasjusz -
zdrajcy Cezara.

Pie

V

Pie

V przenosi nas do II kr gu, miejsca przebywania tych,

którzy zgrzeszyli zmys owo ci . U wej cia Minos, stra nik tego
kr gu, wyznacza miejsce wiecznego pobytu duszom pot pionym,
owijaj c swój ogon dooko a cia a. G ównymi bohaterami tej pie ni s
Francesca de Rimini i Paolo Malatesta, autentyczne postaci, które

y za czasów Dantego w Rawennie. Francesca zakocha a si w

Paolo, który by bratem jej m a. Ich uczucie ujawni o si podczas
wspólnej lektury legend arturia skich. Gdy doszli do sceny, w której
Lancelot ca uje Ginewr , ich usta same si zesz y. Gdy m

Franceski

odkry zdrad , zamordowa oboje kochanków. Poza tym w II kr gu
Dante spotyka i inne postaci, grzesz ce zmys owo ci : Helen
troja sk , Achillesa, Kleopatr , Parysa, Tristana. Wszystkie te dusze
dr czy huraganowy wiatr.

Pie

VI

W III kr gu spotykamy dusze grzesz ce akomstwem, które

smagane s deszczem i grz zn w b ocie, dodatkowo k sane przez
Cerbera, stra nika tego kr gu. Dante spotyka tam Florentczyka
Ciacco, który przepowiada rozwój wypadków we Florencji po roku
1300.

Pie

VII-IX

Kr g IV przeznaczony jest dla sk pców i rozrzutników. Obie

te grupy robi y z y u ytek z dóbr materialnych, pierwsi gromadz c je
bez potrzeby, a drudzy wydaj c lekkomy lnie. W kr gu V znajduj
si gwa townicy oraz apatyczni i leniwi. Dusze znajduj ce si w tych
obu kr gach grz zn w Styksie, bij c si ze sob .

Dante i Wergiliusz maj problemy z przedostaniem si do

kolejnych kr gów Piek a, oddzielonych murem. Na pomoc
przychodzi im wys annik niebios, który ka e otworzy im bram .

W kr gu VI w rz dach grobów znajduj si heretycy. Ich

groby p on , a nat enie ognia jest zale ne od stopnia odst pstwa od
wiary herezji, które owi ludzie za ycia g osili.

Pie

XI

Wergili t umaczy Dantemu struktur dalszych cz ci Piek a.

W kr gu VII, podzielonym na trzy rejony, przebywaj gwa townicy.
W ka dym rejonie znajduj si gwa townicy innego rodzaju:
przeciwko innym ludziom, przeciwko samemu sobie i przeciwko
Bogu. W kr gu VIII przebywaj fa szerze, oszu ci i inni ludzie
podst pni. Ostatni kr g, IX, przeznaczony jest dla zdrajców oraz
tych, którzy nadu ywali zaufania innych.

Pie

XXXIV

Poeci wpuszczaj si do IX i ostatniego kr gu Piek a,

dziel cego si na cztery podkr gi. W pierwszym, zwanym Kaina,
umieszczeni s zdrajcy osób bliskich, w drugim – Antenora, znajduj
si zdrajcy swego kraju lub stronnictwa. W trzecim podkr gu,
zwanym Tolomea, cierpi ci, którzy nadu yli zaufania innych.
Czwarty kr g, nazywaj cy si Giudecca, to dno Piek a i miejsce
przebywania Lucyfera. Jest to najwi kszy zdrajca – zdrajca samego

Boga i ca ego wiata. Lucyfer to potwór o trzech paszczach,
pogr

ony w lodzie. W ka dej z paszczy potwora znajduje si jeden

zdrajca ludzko ci. S to po kolei: Judasz, Brutus i Kasjusz. Ostatni
kr g Piek a stanowi centrum Ziemi. Wergiliusz i Dante opuszczaj
go i udaj si do tunelu, którym przechodz na drug pó kul ziemi –
do Góry Czy cowej.

Cz

II - Czy ciec

Czy ciec znajduje si na drugiej pó kuli ziemskiej. Jest to

góra powsta a z materia u, który wypchn Lucyfer spadaj c z nieba,
ma kszta t zw

aj cej si ku górze piramidy. Dzieli si na dziewi

cz ci: wst p do Czy ca, siedem rejonów w kszta cie tarasów, w
których przebywaj grzesznicy, czyni cy pokut (po kolei: pyszni,
zazdro ni, gniewliwi, leniwi, chciwi i rozrzutni, nieumiarkowani w
jedzeniu i piciu, zmys owi) i szczyt, czyli Raj Ziemski. O ile w Piekle
dominowa tragizm i cierpienie po czone z brakiem nadziei, o tyle w
Czy cu cierpienia dusz po czone s ze spokojem, rado ci i
nadziej na zbawienie. Grzesznicy wiedz bowiem, e ich cierpienie
kiedy si sko czy i przypadnie im w udziale wieczne szcz cie.

Po przej ciu przez Czy ciec, w Raju Ziemskim Dante

spotyka swoj ukochan , Beatrycze. Wergiliusz uznaje, e jego rola
jest ju sko czona i odchodzi. Beatrycze obejmuje przewodnictwo i
prowadzi b dzie Dantego do Raju Niebieskiego, ostatniego etapu
podró y.

Cz

III - Raj

Droga Dantego w Raju prowadzi b dzie przez dziewi

niebios systemu Ptolemeusza do Empireum, siedziby Boga. Obrazy
przedstawione w tej cz ci Komedii s - odwrotnie, ni to mia o

miejsce w przypadku poprzednich cz ci - ca kowicie
zdematerializowane. Wszystko staje si gr d wi ków i kolorów.

ch i dotyk, które odgrywa y du

rol w Piekle i Czy cu, tu staj

si nieistotne. Poszczególne sfery niebieskie, w których przebywa
Dante, to:

Ksi yc,
Merkury,
Wenus,

ce,

Mars,
Jowisz,
Saturn
Niebo dziewi te
Niebo krystaliczne (Empireum).

W Empireum Beatrycze opuszcza Dantego, przewodnictwo

obejmuje w. Bernard z Clairvaux. Poeta dociera do ostatecznego
celu w drówki i w ekstazie ogl da oblicze Boga. Poemat ko czy si

owami

"Mi

, co wprawia w ruch s

ce i gwiazdy"

BOSKA KOMEDIA- OPRACOWANIE

BOHATEROWIE:
• Dante
Jest g ównym bohaterem utworu. W drówka po za wiatach

ma by dla niego okazj do odnowy moralnej, sposobem na wyj cie z

lasu grzechu, w którym si znalaz . Dante-bohater bardzo prze ywa

w drówk , podczas drogi towarzyszy mu sporo emocji. Cz sto

odczuwa l k, wspó czuje wielu pot pionym duszom, które mia y
szlachetne zamiary, ale mimo to znalaz y si w Piekle. Cz sto p acze,
kilkakrotnie mdleje z wra enia. Podró po Piekle i Czy cu do Nieba
jest nie tylko w drówk w sensie pokonywania przestrzennym, ale
tak e drog bohatera do poznania praw Boskich rz dz cych wiatem

• Wergiliusz
Posta historyczna, rzymski poeta, autor Eneidy. Na pro

Beatrycze przeprowadza autora Boskiej komedii przez Piek o,
Czy ciec a do granicy Raju Ziemskiego. Zosta on wybrany na
przewodnika dlatego, e reprezentuje m dro i poezj

wiata

staro ytnego. Poza tym w redniowieczu g boko ceniono autora
Eneidy jako m drca i czarodzieja. Do tego do cza si pó niejsze
przekonanie, e Wergiliusz by najwybitniejszym przedstawicielem
kultury staro ytnego wiata, przypisywano mu tak e dar proroczy,
dzi ki któremu przewidzia przyj cie na wiat Chrystusa. Dante
traktuje Wergiliusza jak mistrza. Znajomo Eneidy umo liwi
Dantemu wzniesienie si na wy szy poziom sztuki poetyckiej – b dzie
on wzorowa si na Wergiliuszu.

Wergiliusz spe nia w poemacie ró ne funkcje, pokazuje

Dantemu drog , chroni go od niebezpiecze stw, udziela wskazówek i
wyja nie . Im wy ej wznosz si poeci w Czy cu, tym bardziej
Dante staje si dojrza y i coraz mniej wskazówek potrzebuje.

• Beatrycze

Tak e autentyczna posta . ukochana Dantego. Mieszka a we

Florencji, zmar a przedwcze nie. Oczywi cie historyczna Beatrycze
nie jest postaci identyczn z wyidealizowanym portretem istoty
doskona ej, niebia skiej, wyst puj cej w Boskiej komedii. Beatrycze
po mierci dosta a si do Raju i stamt d roztacza swoj opiek nad
ukochanym, który znalaz si w ciemnym lesie grzechu. To ona
pos

a Wergiliusza, by pomóg Dantemu w w drówce, pó niej sama

dzie jego przewodnikiem.

Beatrycze na pocz tku przedstawiona jest jako osoba realna,

obiekt ziemskiej mi

ci. Pó niej sposób przedstawienia tej postaci

zmienia si , w momencie ko cowym widzimy j ju jako istot
nadziemsk , wi

, która traci cechy materialnego bytu ziemskiego,

ale nie zapomina o nim. To uosobienie mi

ci ziemskiej, która

zmienia si w mi

Bosk – tak , która prowadzi do odnowy

moralnej, która zbli a do samego Boga. To dzi ki Beatrycze Dante
uwolni si z wi zów grzechu, wzniesie si na najwy szy poziom
doskona

ci mo liwy dla cz owieka i b dzie móg ogl da oblicze

Boga w Empireum.

Boska Komedia jako suma redniowiecznego

wiatopogl du

O warto ci poematu Dantego wiadczy fakt, e jest on udan

prób przedstawienia pe nego obrazu redniowiecznego wiata –
takiego, jak widzieli go ludzie tamtego okresu. wiat ten jest wi c
przede wszystkim uporz dkowany przez Bosk sprawiedliwo .
Konkretne grzechy lub cnoty powoduj umieszczenie danej osoby w

hierarchii Piek a, Czy ca lub Nieba. W tym wiecie panuje idealny
porz dek. Poza tym Dante umieszcza w za wiatach praktycznie
wszystkie postaci, które maj znaczenie dla dziedzictwa europejskiej
kultury. Nie ma dla niego znaczenia czy istnia y naprawd (w czasach
wspó czesnych Dantemu b

wcze niej), czy s bohaterami

redniowiecznych tekstów, czy mitologii greckiej.

Wszystkie odgrywaj ogromn rol w kszta towaniu

redniowiecznego wiatopogl du i dlatego zosta y umieszczone obok

siebie. Ca y ten wiat, zarówno poga ski, jak i chrze cija ski, zostaje
podporz dkowany Bo ej sprawiedliwo ci i Bo ej mi

ci. Boska

komedia jest wi c sum

redniowiecznej teologii, redniowiecznego

dziedzictwa literackiego i filozoficznego. Jest dowodem na to, jak
bardzo dla redniowiecza wa na by a literatura staro ytna i jak
wielkim k amstwem jest stwierdzenie, e w redniowieczu
zapomniano o dorobku Antyku.

Z drugiej strony poemat przedstawia histori konkretnego

cz owieka, jego w drówk , prze ycia i przemiany. Po czenie planu
ogólnoludzkiego (filozoficznego, literackiego, moralnego) i
personalnego (przedstawienie historii jednego cz owieka) to kolejny
atut redniowiecznego arcydzie a.

Boska Komedia jako dzie o prze omu wieków

Boska Komedia to bez w tpienia najwi ksze dzie o Dantego

Alighieri – wybitnego pisarza w oskiego. W czasie powstawania
utworu we W oszech rozpoczyna si ju nowy okres w historii
literatury – Odrodzenie. Wnosi on do kultury zapomniane

dotychczas warto ci, a uwag cz owieka kierowa na sprawy dot d
zaniedbane. Nic wi c dziwnego, i utwór wykazuje cechy
charakterystyczne dla redniowiecza, ale te i te, które przypisujemy
Renesansowi. . Ju po pierwszym zetkni ciu z utworem zauwa amy
elementy typowo redniowieczne. Ca y tekst bowiem dotyczy Boga i
spraw ostatecznych. Autor w swej w drówce pokazuje czytelnikowi
cierpienia i zmagania ludzi w piekle i czy cu. Chce w ten sposób
zapobiec pot pieniu po mierci. Jest to zgodne ze redniowiecznym
ukierunkowaniem na Boga i wiar .

Dante tworz c Bosk Komedi inspiracj czerpa z my li

wielkich filozofów redniowiecznych i wi tych – doktorów Ko cio a,
jak równie z naiwnych i apokryficznych prac redniowiecznych,
mówi cych o podró ach w za wiaty.

Cech charakterystyczn utworu jest równie zastosowanie

redniowiecznej symboliki liczb. Najlepiej uwidoczniona jest tu

liczba trzy i jej wielokrotno ci. Utwór sk ada si z trzech cz ci,
ka da cz

z trzydziestu czterech pie ni (trzydzie ci trzy + pie

wst pna). Ka de królestwo obejmuje dziewi sfer (Piek o – dziewi
kr gów, Czy ciec – dziewi pi ter, Raj – dziewi nieb).

Spróbujmy przyjrze si jednak dzie u, szukaj c jego cech

renesansowych. Najbardziej widoczn oznak jest napisanie Boskiej
Komedii w j zyku w oskim - tworzenie literatury w j zykach
narodowych, a nie po acinie jest nowo ci charakterystyczn dla
Odrodzenia.

Jednak e g ównym elementem decyduj cym o

przynale no ci utworu do nowej epoki jest czerpanie ze spu cizny

kultury antycznej. Ju czytaj c „Piek o”, mo emy zapozna si z
wizj za wiatów, która podobna jest do tej znanej z mitologii.
Stawianie przez Dantego na drodze swej w drówki Wergiliusza i
przytoczenie postaci mitologicznych jest równie wyrazem jego
fascynacji m dro ci i sztuk Antyku.

Czym niespotykanym w redniowieczu jest ujawnienie si

autora. Ale Dante nie tylko publikuje pod swoim nazwiskiem, czyni
równie swoj osob g ównym bohaterem. St d spotykamy w
utworze wiele w tków biograficznych. Wrogów swoich autor
umieszcza w Piekle, ludzi godnych szacunku – w Niebie za sw
ukochan , Beatrycze, czyni przewodniczk po Raju.

Autor na równi z zainteresowaniem Bogiem, interesuje si

cz owiekiem. Ukazuj c piekielne cierpienia, chce ustrzec go przed
pot pieniem. Chce, aby godnie przechodzi przez ycie, jak
mieszka cy Raju. Daje ludziom – Wergiliuszowi i Beatrycze – do
wype nienia niezwykle wa ne zadanie przewodnictwa po za wiatach,
w ko cu czyni c siebie g ównym bohaterem, czym przypomina o
antycznej apoteozie twórcy.

Boska Komedia jest dzie em wyj tkowym. Doskonale czy

my li filozoficzne redniowiecza i Odrodzenia. Alegoryczny sens

drówki przez za wiaty ma równie dla wspó czesnego cz owieka

wymiar optymistyczny, gdy ukazuje wznoszenie si cz owieka z
upadku i grzechu przez oczyszczenie do wi to ci.

Kunszt poetycki Boskiej komedii

Boska komedia jest dzie em ycia Dantego tak e przez to, e

ukazuje niezwyk y kunszt artystyczny poety. Przejawia si on w:

• Umiej tnym po czeniu realno ci, wizyjno ci i alegorii.
Realne ycie le y u podstaw utworu. ywy i realny cz owiek

odbywa podró w za wiaty, spotyka postaci rzeczywi cie istniej ce,
opowiada o konkretnych faktach i osobach. Du a cz

poematu staje

si niezrozumia a bez dok adnej znajomo ci t a dziejowego epoki i

ycia poety.

Z drugiej strony Dante pos uguje si wizj , mistyk ,

zw aszcza w Raju. Alegoria za pojawia si , gdy dla przedstawienia
jakiego znaczenia ukrytego autor pos uguje si konkretnym
przedmiotem czy osob (np. do przedstawienia chciwo ci –
Wilczyc ). Alegoria (z gr. „allegoria” oznacza „mówi nie wprost, w
przeno ni”) - jest to motyw lub zbiór motywów (ma a scena,
fragment akcji, obraz poetycki, obrazek narracyjny, obraz malarski)
posiadaj cy g bsze, szersze, bardziej abstrakcyjne znaczenie od
przedstawianego dos ownie. Figura charakterystyczna dla m.in.
przypowie ci, bajki zwierz cej, dzie ach o pod

u filozoficznym.

Alegoria ma charakter konwencjonalny. Przyk ady: ton cy statek –
alegoria zagro onego lub upadaj cego pa stwa; kobieta z opask na
oczach i wag – sprawiedliwo . Granica mi dzy symbolem a
alegori jest bardzo p ynna, poniewa znaczenia wielu symboli utar y
si (np. symbolika ró y) i trudno nie zauwa

, e jest to ju pewna

konwencja odczyta .

• Bogactwie figur stylistycznych.

Cz sto stosowany dialog przyczynia si do o ywienia akcji

poematu. Obrazy maj charakter bardzo dynamiczny, sytuacje
zmieniaj si w toku akcji. Dante bardzo cz sto stosuje peryfrazy
(omówienia). peryfraza: omówienie; zast pienie nazwy jakiego
zjawiska przez bardziej rozbudowane jego opisanie. Jako figura
retoryczna peryfraza by a wa nym sposobem wzbogacania i
rozwijania tematu, osi gania ozdobno ci stylu i niezwyk

ci

wys owienia. Pozwala wyeliminowa wyra enia bardziej pospolite
lub proste, zast puj c je rozwini tymi i wyszukanymi
przedstawieniami obrazowymi. Dawna peryfraza, niezale nie od jej
roli zdobniczej, by a rodzajem poetyckiej zagadki, której odgadni cie
warunkowa o zrozumienie utworu.

Cz sto nadaj one specyficzne zabarwienie wypowiedzi

poetyckiej: satyryczne, uprzejme itp. Bywa, e staj si one
zagadkami trudnymi do rozszyfrowania. Poeta wykorzystuje tak e
metafory i kontrasty, np. dla skontrastowania pi kna Beatrycze i
brzydoty Lucyfera. metafora: przeno nia; w utworze poetyckim
niezwyk e u ycie lub po czenie s ów, które zyskuj przez to nowe
znaczenie. W metaforze wyzyskuje si mo liwo kojarzenia z sob
nawet odleg ych poj , w których dostrzega si jak cech wspóln .