|
ROZDZIAŁ 12. STOSOWANIE TESTÓW PSYCHOLOGICZNYCH W BADANIACH DIAGNOSTYCZNYCH |
|
Źródła nieetyczności użycia testu psychologicznego w celach diagnostycznych tkwią, jak się zdaje w:
(1). Teście, który, po prostu, nie spełnia odpowiednich standardów – nazwijmy je standardami psychometrycznymi; za ich poziom zaś odpowiadają:
Psycholog tworzący test,
Instytucja rozpowszechniająca test,
Instytucja, która test akceptuje.
(2). Psychologu stosującym test, który nie posiadł stosownych kompetencji i w konsekwencji nie spełnia określonych standardów – nazwijmy je standardami użycia testu. Te zaś można odnieść do:
Stosowania testu,
Interpretacji wyniku testowego,
Zastosowania wyniku testowego,
Budowania relacji z osobami badanymi testem w sytuacji badania diagnostycznego.
(3). Osobie badanej, której „zachowanie testowe” nie odpowiada standardom przeprowadzania badania diagnostycznego z użyciem określonego testu psychologicznego, określonym przez twórcę testu oraz psychologa prowadzącego badanie – nazwijmy je standardami badania testem, te zaś można odnieść do:
Spełniania przez osobę badaną warunków określonych przez twórcę testu – można mówić o swoistej „mentalnej dostępności” testu;
Gotowości „psychologicznej” osoby badanej do poddania się badaniu testowemu, ta zaś związana jest z:
- dotychczasowym doświadczeniem testowym,
- uogólnionym lękiem przed badaniem testowym,
- oczekiwaniami odnośnie do konsekwencji uzyskania określonego wyniku badania testowego.
Prawa i obowiązki osób badanych testami – wg Standardów dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice:
Osoby badane mają prawo do oceny za pomocą testów spełniających wymogi profesjonalne.
Uczciwe i jednakowe traktowanie osób badanych obejmuje wcześniejsze poinformowanie wszystkich zainteresowanych o charakterze testu, planowanym wykorzystaniu wyników testowych oraz poufności otrzymywanych wyników.
Im większe są konsekwencje testowania dla osoby badanej, tym ważniejsze jest upewnienie się, że została ona poinformowana o teście i przystąpiła do niego dobrowolnie, z wyjątkiem tych sytuacji, gdy badanie testowe bez zgody osoby badanej jest zgodne z prawem.
Osoba badana ma prawo do zadawania pytań, niepewności i do otrzymania odpowiedzi w rozsądnym czasie.
Trzeba określić zasady powtórnego testowania w sytuacjach, w których osoby badane uważają, że obecny poziom wykonania testu nie odzwierciedla adekwatnie ich potencjalnych możliwości.
Badanemu nie wolno ujawniać informacji o pozycjach testowych bez wyraźnej zgody lub też rozpowszechniać informacji i pozycjach testowych podobnych do pozycji testowych występujących w teście.
Obowiązki osób tworzących i stosujących testy psychologiczne oraz interpretujących wyniki testów psychologicznych:
Nie udostępnianie specyficznych technik diagnozy psychologicznej osobom nieprzygotowanym do ich kompetentnego stosowania;
Przeciwstawianie sie podejmowaniu działalności psychologicznej, a zwłaszcza stosowaniu specyficznych technik diagnostycznych i terapeutycznych przez osoby nieposiadające kwalifikacji pedagogicznych.
Dbanie o to, by materiały testowe były bezpiecznie przechowywane, a dostęp do nich kontrolowany.
Respektowanie praw autorskich i wszelkich ustaleń dotyczących zgody wydawcy w odniesieniu do testu, w tym wszelkie zakazy kopiowania lub przekazywania materiałów w formie elektronicznej lub innej osobom trzecim, niezależnie od tego, czy posiadają kwalifikacje czy nie.
Ochrona integralności materiałów testowych, nie wykorzystywanie w przygotowaniu osób do testowania prawdziwych materiałów testowych lub innych materiałów ćwiczeniowych, które mogłyby stronniczo wpłynąć na wyniki w teście.
Dbałość o to, by techniki testowe nie były przedstawiane publicznie w sposób, który mogłyby osłabiać ich przydatność.
Opracowanie Ilona Janeczek.