Adam Mickiewicz – „Romantyczność”

STRESZCZENIE:

Obłąkana dziewczyna, zwana Karusią, widzi postać swojego zmarłego oblubieńca, zwanego Jasieńkiem. Rzecz dzieje się w biały dzień, na rynku miasteczka. Oprócz ludu prostego wokół obłąkanej zgromadzili się: starzec i poeta . Karusia rozmawia ze swoim zmarłym kochankiem, widziadło jest białe jak chusta i ma zimne dłonie, budzi postrach w oczach dziewczyny. Jednocześnie prosi ona, aby ukochany zabrał ją ze sobą i nie opuszczał jej, ponieważ boji się, że w jej wizje nikt nie uwierzy i że zostanie nie zaakceptowana przez społeczeństwo. Zachowanie Karusi rodzi w prostych wieśniakach przekonanie o obecności duszy zmarłego. W tym czasie rozpoczyna się polemika poety ze starcem na temat słuszności przekonań każdego z nich. Starzec jest typowym przedstawicielem klasyków i nie wierzy w prawdziwość możliwości spirytystycznych Karusi. Każe ufać swojemu szkiełku i oku, które nie widzi ducha Jasieńka. Mówi, że dziewczyna to sobie wymyśliła, a prosty lud jej ślepo wierzy. Poeta, jako typowy romantyk, mówi, że on też widzi i słyszy to co dziewczyna. Tłumaczy starcowi, że czucie i wiara bardziej do niego przemawiają niż mędrca szkiełko i oko, że jego wiedza jest obca prostemu ludowi. Poeta kończy swoją przemowę podkreślając, że trzeba znać prawdy żywe aby zobaczyć cud, mieć serce i patrzeć nim.

BOHATEROWIE:

Karusia

• Była wiejską dziewczyną

• Dwa lata temu straciła ukochanego chłopaka

• Nie umiała pogodzić się z jego śmiercią

• Wyobrażała sobie, ze widzi go, rozmawia z nim

• Pragnęła jego pocałunków i pieszczot

• Chciała umrzeć razem z nim

• Mówiła, ze nie lubi świata

• Czuła się nie zrozumiana przez innych i wyśmiewana

• Nie interesowało jej otoczenie i nie słuchała go

Narrator

• Reprezentował ideały romantyczne

• Rozumiał ludzi

• Wzruszał sie ich cierpieniem, powodowanymi przez nieszczęśliwą miłość

• Był skromny

• Odczuwał sercem, a nie rozumem

• Krytykował postawy racjonalne

• Buntował sie przeciwko braku zrozumienia dla prostego ludu

Starzec

• Reprezentował ideały klasycystyczne

• Nie wierzył w istnienie świata pozamaterialnego

• Wyśmiewał sie z ludzi, którzy żyli wyobraźnią

• Nie umiał współczuć

• Nie odznaczał się delikatnością

• Mówił prawdę, która mogła boleć

• Używał języka potocznego, np.: "Dziewczyna duby smalone bredzi"

Lud w mieście

• Prezentował postawę racjonalistyczna

• Nie wierzył w duchy

• Nie współczuł dziewczynie i uważał ja za chora psychicznie

Lud na wsi

• Wierzył w istnienie świata zmarłych

• Byl przekonany, ze miłość może trwać nawet po śmierci

• Był wrażliwy na cudze krzywdy

• Wierzył w Boga i modlił się

PROBLEMATYKA:

W balladzie tej są głoszone typowo romantyczne poglądy, które wyrażają się nie tylko w głoszeniu bezwzględnej wyższości uczucia nad rozumem, czy też w wprowadzeniu ludowej bohaterki, obłąkanej Karusi, będącej odmianą bohatera werterowskiego. Romantyczne jest także poczucie niezrozumienia i osamotnienia, motyw nieszczęśliwej miłości:

"Nie lubię świata,

Źle mnie, w złych ludzi tłumie".

W utworze pojawiają się dwa tematy: przeżycia dziewczyny i reakcja otoczenia. Tło wiejskie, małomiasteczkowe, akcja w dzień. Dziewczyna rozpacza, widzi ukochanego będąc w transie. Chce odejść, bo ludzie nie rozumieją jej uczuć. Cechy romantyczne to: nieszczęśliwa miłość, życie we własnym świecie, bunt przeciwko zastanej rzeczywistości, znamiona obłędu. Dziewczynę obserwuje podmiot liryczny razem ze starcem i tłumem ludzi. Ludzie zachowują się różnie, można wyróżnić trzy typy zachowań:

• boją się duszy kochanka - wierzą, że ona z nim naprawdę rozmawia - to jest to, w co wierzą prości ludzie

• narrator wierzy i czuje to co się dzieje, stara się zrozumieć, wierzy w istnienie świata duchów

• postawa starca - ufa swojemu "szkiełku i oku", nie wierzy w przesądy ludzi

Klasycyzm kontra romantyzm:

Świat romantyczny jest przedkładany nad klasyczny (patrz hasło: klasycyzm), bo ma większe możliwości poznania. Rozum nie obejmuje wszystkiego, co istnieje na świecie; widzi tylko świat materialny, a przecież jest też i strona niematerialna, irracjonalna. Programowy charakter ballady "Romantyczność" polega na tym, że do tej pory nikt nie wypowiadał się w takiej formie - odwołanie do ludowości, wprowadzenie "prawd żywych".