PROGRAM ZAJĘĆ

„GRY I ZABAWY PRZECIWKO AGRESJI”

 

WSTĘP

 

 

Agresywni i bezwzględni - w taki sposób opisywane są dzieci i młodzież naszych czasów. Jak można temu zaradzić? Często jedyną meto­dą jest karanie; o wiele więcej sukcesów osiągniemy jednak dzięki świadomej pracy nad zło­ścią i agresywnością.

Dzieciom i młodzieży, będącej potencjalnymi agresorami i prowodyrami różnych form przemocy można pomóc w zmianie nastawienia w kontaktach z innymi. Umożliwienie im doświadczenia, że przemoc nie musi być dominującą formą komunikacji między rówieśnikami, może nauczyć rozmaitych technik przezwyciężania w sobie negatywnych uczuć, różnego rodzaju frustracji, niepowodzeń  i przykrości dnia codziennego. Dzięki temu programowi dzieci nauczą się, że życie bez konfliktów nie jest możliwe.

„Gry i zabawy przeciw agresji” nie tylko redukują liczbę konfliktów w grupie,
ale mogą się także przyczynić do świadomego i wolnego od agresji radzenia sobie
z konfliktami oraz do opracowywania no­wych, kreatywnych pomysłów na ich rozwiązanie. 

Program daje wszystkim uczestnikom „gier i zabaw przeciw agresji” poczucie bezpieczeństwa, akceptacji i możliwości wypowiedzenia się - bez obawy, że zostaną za nie ocenione. Korzysta z metod pozwalających na łączenie doświadczeń i wiedzy uczestników,           a także z metod ułatwiających przekaz informacji zwrotnej, sygnalizującej odczucia uczestników.

Zakłada też, że różne formy działania będą łączyły się z przyjemną zabawą, radością          i uśmiechem. Stymuluje wszystkie zmysły i budzi ciekawość w celu przyjemnego spędzenia wolnego czasu, osiągnięcia pełnej radości i pozytywnego ożywienia.                                      W przedstawionym programie zabawa stanowi cenną formę aktywności, zaspakajając wielorakie potrzeby dziecka: fizyczne, psychiczne, duchowe i społeczne. Zabawa to nie tylko odpoczynek i rekreacja czy miły sposób spędzania wolnego czasu. Zabawa to także jeden ze sposobów uczenia się siebie i świata. Stwarza ona szansę nabywania określonych kompetencji fizycznych, intelektualnych i emocjonalnych. Rozwija sprawność myślenia, wzbogaca słownictwo, poszerza granice fantazji. Wyrabia refleks, cierpliwość, wytrwałość. Umożliwia uczenie się określonych ról społecznych oraz relacji międzyludzkich. Ale w głównej mierze wszystkie formy zabaw, przygotowane w ramach przedstawionego programu, posiadają wymiar terapeutyczny.

Proponowany program jest uzupełnieniem realizowanego w szkole Programu Profilaktyki.

Wielu uczniom z trudnością przychodzi nawiązanie i utrzymanie pozytywnych kontaktów z innymi dziećmi, włączenie się do grupy, wykazywanie zrozumienia, wycofanie się oraz konstruktywne radzenie sobie z problemami i konfliktami. Wynika to z braku umiejętności rozpoznawania swoich własnych uczuć, braku poczucia własnej wartości. Aby móc dostrzegać odczucia drugiej osoby w świadomy sposób, muszą się oni najpierw nauczyć uświadamiać sobie swoje własne uczucia, dopuścić do tego, by się pojawiły oraz otwarcie
je wyrazić. Sposób, w jaki ludzie radzą sobie ze swoimi uczuciami i uczuciami innych, jest decydującym kryterium przy ocenianiu tego, jak żyją oni ze sobą i jak potrafią się porozumieć.

            Zabawy, są instrumentem pomocniczym w profilaktyce zachowań agresywnych
w szkole i poza nią. Oparte są w głównej mierze o interakcje oraz stanowią dla dzieci magiczny świat, rządzący się własnymi prawami i normami zachowania, które akceptują.
Nie muszą one kryć swoich emocji podczas gry, mogą komunikować się, z innymi uczestnikami werbalnie i niewerbalnie, odgry­wać różne role, poruszać się, różnicować wzajemne stosunki, pertraktować, podejmować decyzje czy prowadzić dyskusje. Wypróbowują zatem szeroki zakres działań, które przynoszą korzyści całej grupie.

 

Cel główny:

Ograniczenie zachowań agresywnych.

Cele szczegółowe i tematyka zajęć:

1. Poznajemy się nawzajem, zajęcia organizacyjne.

Cel:

-        przekazanie informacji o realizowanym programie oraz stawianych celach  do realizacji podczas zajęć.

-        uczenie dzieci nawiązywania kontaktu między sobą i z całą grupą

-        poznawanie się, dostarczenie sobie nawzajem wsparcia

2. Nasze prawa i obowiązki - budujemy kontrakt grupowy.

Cel:         

-        pogłębienie informacji o realizowanym programie

-        uczenie dzieci nawiązywania kontaktu między sobą i z całą grupą, ustalenie norm grupowych i sankcji za nie przestrzeganie ich.

-        poznawanie się, dostarczenie sobie nawzajem wsparcia.

3. Tworzymy zgrany zespół.

Cel:

-        pogłębienie informacji uczestnikach zajęć, budowanie atmosfery zaufania

-        uczenie dzieci nawiązywania kontaktu między sobą i z całą grupą,

-        kształtowanie umiejętności współpracy w grupie

4. Jak gadać, by się dogadać?

Cel:

-        przekazanie informacji o skutecznym komunikowaniu się.

-        nabycie umiejętności precyzyjnego formułowania komunikatów.

-        radzenie sobie z uczuciami pojawiającymi się podczas przekazywania informacji.

5. Co mówię, gdy milczę?

Cel:

-        przekazanie wiedzy o znaczeniu komunikacji niewerbalnej

-        uczenie adekwatnego, otwartego posługiwania się komunikowaniem pozawerbalnym

-        wyrażanie emocji poprzez gesty, postawę ciała.

6. Stanowczo, czy agresywnie?

Cel:

-        Kształtowanie umiejętności rozróżniania metody stanowczego (asertywnego), od pasywnego i agresywnego sposobu komunikowania się.

7. Mam prawo do złości.

Cel:

-        pomoc dziecku w widzeniu siebie i innych w sposób całościowy

-        pomoc w rozumieniu siebie i innych

8. Jak rozpoznać i opanować agresję?

Cel:

-        kształtowanie umiejętności  rozpoznawania zachowań agresywnych,

-        rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych

-        kształtowanie umiejętności  opanowania agresji

9. Wyrazić siebie słowami... - tworzymy komunikaty „JA”

Cel:

-        przekazanie informacji na temat komunikatu „Ja”,

-        ćwiczenie posługiwania się komunikatem „ja”,  wyrażanie uczuć
w komunikacie „ja”.

10. Zakończenie pracy z grupą.

Cel:

-        podsumowanie zajęć, pokazanie wartości umiejętności współpracy w zespole oraz budowania więzi między uczestnikami

 

Odbiorcy programu:

Program będzie realizowany we wszystkich klasach na poziomie klas IV.

Termin realizacji:

Rok szkolny 2005/2006.

Metody pracy:

• Gry i zabawy interakcyjne

• Zajęcia w kręgu

        Burza mózgów

• Scenki rodzajowe, gry dramatyczne (drama, psychodrama, pantomima)

• Symulacje

        Rozmowy na forum grupy

• Twórczość plastyczna, techniczna i artystyczna dzieci

Formy pracy:

• Indywidualna

• Grupowa

• Praca w zespołach zadaniowych

Program daje możliwość:

        Wykorzystywania potencjału energii drzemiącej w dzieciach, czasami uważanego
za negatywny i szkodliwy w normalnych warunkach szkolnych czy domowych oraz przeszkadzający niektórym nauczycielom w realizacji zaplanowanych czynności dydaktycznych, np.: chęć do poruszania się i rozmowy, którą odczuwają często dzieci podczas lekcji.

        Naukę porozumiewania się werbalnego i niewerbalnego, nawiązywania głębszych kontaktów z innym dziećmi i wyzwalania swojej energii fizycznej (dzieci lepiej rozumieją swoje uczucia, myśli, życzenia, obawy i potrzeby oraz rozwijają większą szczerość dla uczuć i myśli innych w swoim otocze­niu).

        Aktywizowania zmysłu kooperacji u dzieci (w taki sposób uwzględniona zostaje naturalna zdolność dzieci do konstruktywnej współpracy - jednocześnie widzą siebie        i innych bardziej precyzyjnie). Dzieci zaczynają wyraźniej dostrzegać, że ich zachowania są wzajemnie zależne,  zaczynają dostrzegać, że nie mogą rozwijać poczucia odpowiedzialności jedynie za sie­bie samych, lecz także stają się świadome faktu, że ich dalszy rozwój możliwy jest tylko dzięki kontaktom z innymi.

        Przeżywania i wyrażania uczuć. Dzieci dowiadują się, że szczere wyrażanie uczuć jest nie tylko dozwolone, ale może być przez innych nawet nagradzane. (Dzieci potrafią obchodzić się ze swymi odczuciami, uznają i uświadamiają je sobie oraz wyrażają przez słowa. Jednocześnie są w stanie zauważyć, w jaki sposób wyrażają swoje uczucia przez zachowanie).

        Wzrasta samoakceptacja. Dzieci zaczynają same siebie akceptować (rozwijać więcej szacunku dla samego siebie) i być świadomym, że mogą się rozwijać i uczyć. Osiągnięcie poczucia własnej wartości oznacza, że stają się niezależni od oczekiwań rodziców i innych dorosłych. Rozumieją, że uznanie wartości samego siebie leży zatem w granicach przez siebie wyznaczonych i nie powinno być zdeterminowa­ne obcym systemem wartości.

        Wzrasta u dzieci akceptacja innych. Rozumiana jest przez to taka postawa, która wykazuje respekt i tolerancję dla poglądów, uczuć i zachowań innych. Akceptacja
ta oznacza, że dzieci dają wszystkim taką samą możliwość egzystencji we wszelkich aspektach, jak samemu sobie. Zawiera ona jednocześnie gotowość do rozwiązywania kon­fliktów.

Realizatorzy programu:

Anna Dąbrowska - pedagog szkolny

Gabriela Sowa - nauczyciel wychowania fizycznego, absolwentka kursu „Gry i zabawy przeciwko agresji”.

---