Pierre L. van den Berghe Wioletta Wojewodzic
Łączenie paradygmatów: biologia i nauki społeczne.
Paradygmat: to zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki. Teorii i pojęć tworzących paradygmat raczej się nie kwestionuje, przynajmniej do czasu kiedy paradygmat jest twórczy poznawczo - tzn. za jego pomocą można tworzyć teorie szczegółowe zgodne z danymi doświadczalnymi (historycznymi), którymi zajmuje się dana nauka.
Przeszkody utrudniające przedstawicielom nauk społecznych zrozumienie biologicznego myślenia ewolucjonistycznego.
Sprzeciw wobec redukcjonizmu
-redukcjonistyczny z natury charakter: fizyka bada najprostsze układy, które składają się na bardziej złożone układy chemiczne, które są częściami układów biologicznych, które się elementami składowymi jeszcze bardziej złożonych systemów. Zgodnie ze stanowiskiem redukcjonistycznym, chemia jest szczególnym przypadkiem fizyki, biologia chemii itp. Wiedza w tych naukach daje się zredukować do poziomu nauki bardziej podstawowej.
W naukach przyrodniczych redukcjonizm jest jak najbardziej akceptowany a w naukach społecznych nie.
Sui genesis -wg Durkheima: socjologia zajmuje sie badaniem faktów społecznych a te fakty mają znaczenie własnych, nie mogą być rozłożone na części psychologiczne lub biologiczne. Fakty społeczne mają, bowiem własny sens.
Innymi słowy sui genesis to ujednoznacznienie, własny rodzaj lub rodzaju.
Reifikacja grupy
-reifikacja- uprzedmiotowienie np. traktowanie człowieka jak przedmiotu. Reifikacja jest to proces, w wyniku którego jednostka społeczna postrzega zjawiska i procesy społeczne, tak jakby były one pozaspołeczne, niezależne od działań społecznych. Przykładowo normy prawne mogą być postrzegane jakby nie były wytworem społecznym, lecz upatruje się w nich ingerencji sił wyższych, Boga, bogów lub innych sił.
Reifikacja grupy jest przedstawiana przez większość przedstawicieli nauk społecznych oraz antropologów. Określają oniza strukturę społeczną jako siatkę zależności miedzy jednostkami. Biologowie natomiast twierdzą, że podstawową jednostką doboru naturalnego jest jednostkowy organizm a nawet gen a nie grupa. W konsekwencji reifikacja grupy to próba wyjaśnienia ewolucji na najniższym z możliwych poziomów organizacji materii.
Myślenie dualistyczne
Przedstawiciele nauk społecznych myślą dychotomicznie, czyli uważają że umysł ludzki jest zaprogramowany do myślenia dwuczłonowego np. natury -wychowania, dziedziczności -środowiska jako par opozycji. Natomiast biologowie uważają, że większa rolę odgrywa zachowanie się człowieka w środowisku niż spór oto czy dziedziczność czy środowisko odgrywa większą rolę.
Przywiązanie nadmiernej wagi do świadomych motywacji.
Przedstawiciele nauk społecznych uważają, że wszystkie zachowania człowieka należy tłumaczyć ich świadomym celem, ponieważ człowiek posiada samoświadomość i potrafi tłumaczyć swoje postępowanie, czyli ma wolna wolę. Biologowie natomiast zajmując sie organizmami, które nie posiadają samoświadomości nie posługują sie pojęciem woli, jednak czasem ulegają teologicznym frazesom mówiąc o "celu' ewolucji. To, co dla biologa jest niezgrabna metaforą dla przedstawiciela nauk społecznych jest częścią wyposażenia.
Przywiązywanie nadmiernej wagi do zachowań werbalnych.
Ludzie są jedynymi zwierzętami, które spontanicznie, nieuchronnie i powszechnie posługują sie skomplikowanym systemem komunikacji złożonym z symboli o arbitralnie przypisanych znaczeniach.
Zainteresowanie strukturą kosztem zainteresowanie procesem.
Przywiązywanie wagi do struktury i zaniedbywanie zainteresowań procesem nie jest tylko cechą nauk społecznych. Wszystkie dyscypliny, które nie mają dobrej teorii ogólnej, zaczyna się od klasyfikowania na podstawie struktury morfologicznej, ponieważ struktury są łatwiejsze do opisu klasyfikacji niż procesy. Zrozumienie procesu wymaga dobrej teorii.
Socjobiologia stanowi szczególne zagrożenie nie tylko dla przedstawicieli nauk społecznych, ale także niektórych biologów, gdyż rozporządza ogromnymi możliwościami DEMISTYFIKACJI.
Połączenie paradygmatów -mechanizmy, które powstawały w procesie ewolucji a które działają także i dzisiaj wytwarzając najbardziej nawet złożone współczesne społeczeństwo.
1/ dobór krewniaczy -występuje u nas tak samo jak u wszystkich organizmów społecznych i jak wszystkie gatunki, jesteśmy nepotystami.
Nepotysta -osoba wpływowa, popierająca swoich krewnych, przyjaciół.
Czyli, przedkładamy krewnego nad niekrewnego, bliższego krewnego nad dalszego itp. My uświadamiamy sobie nasz nepotyzm, zwierzęta, owady nie, jednak są tak samo nepotystyczne.
Świadomość społeczna nie jest, więc warunkiem koniecznym nepotyzmu.
2/ zasada wzajemności -stanowi podstawę stosunków wówczas, kiedy świadomie oczekuje się że zachowanie się dobroczyńcy zostanie odpłacone. Odwzajemnienie może nastąpić miedzy spokrewnionymi, bądź nie będącymi krewnymi, lecz im bliżej są spokrewnieni tym mniejsze prawdopodobieństwo, że w interakcji wystąpi zasada wzajemności.
3/ przymus -stosowany przez człowieka, (a także agresja) jest przedsięwzięciem grupowym, przyjmowanym świadomie i z premedytacją. Ta sama inteligencja, która pozwoliła ludziom na wykształcenie złożonych systemów odwzajemniania, służących rozszerzaniu życia społecznego poza granice określane przez dobór krewniaczy, umożliwia im także posługiwanie się zasadą wzajemności przy stosowaniu przymusu i w ten sposób doprowadziło do pojawienia się walk i wewnątrz gatunkowego pasożytnictwa.
DO ZAPAMIĘTANIA
Ewolucja człowieka w połączeniu z prezentacją następujących poglądów:
1/ pogląd na kulturę -jako wytwór szczególnej linii ewolucji biologicznej. Kultura jest sposobem na szybkie przystosowanie się naszego gatunku do zmieniających się warunków włącznie z tymi, które sami tworzymy.
2/ pogląd na życie społeczne człowieka - kształtują je trzy podstawowe mechanizmy, których kolejności działania określił proces ewolucji
-dobór krewniaczy czyli ślepy, nieświadomy mechanizm doboru genetycznego działający poprzez różnicowanie szans reprodukcji, który występuję także u tysięcy innych gatunków
- zasada wzajemności czyli mniej lub bardziej świadomy mechanizm, który w ograniczonym zakresie występuje u niektórych bardziej inteligentnych gatunków, lecz u nas jest rozwinięty nieporównywalnie bardziej niż u jakichkolwiek innych istot żyjących
- przymus czyli szczególny rodzaj wzajemności, która umożliwia niewielu zorganizowanym eksploatowanie wielu nie zorganizowanych, jest on wzajemnością świadczeń niewielu kosztem wielu.
3/ poglądu na zjawiska zachodzące w zbiorowościach ludzkich -są ostatecznym rezultatem współzawodnictwa interesów jednostek. Czyli oczekuje się, że każda jednostka w sposób świadomy lub nieświadomy będzie zachowywać się tak, aby maksymalizować swoje zyski i minimalizować straty.
--------------------------------------------------------------------
„Socjobiologia prowokuje zmiany, im lepiej poznamy ten rodzaj jakim jesteśmy, tym większy stopień samoświadomości osiągniemy w naszym zachowaniu się, a im większa nasza samoświadomość, tym skuteczniej będziemy mogli zmieniać się w obranym przez siebie kierunku”.