Joost van den Vondel (1587-1679)
Geboren in Keulen in 1587. Zijn vader en moeder waren protestant, en daarom moest de familie van den Vondel vluchten. Ze gingen naar Amsterdam. (Tachtigjarige Oorlog)
1609-1620: Vondel als een DOOPSGEZINDE DICHTER
werken in verband met het Oude Testament
het Oude Testament is niets anders als `een voorspel van tghene men inden toekomenden Messias te verwachten hadde'
de wereldgeschiedenis en mythologie, het Oude en Nieuwe Testament, de wijsgerige inzichten van heidenen en christen, van wijzen en kunstenaars, de opstand van Lucifer en de gebeurtenissen uit eigen tijd als openbaringen van God aan de mens. De geschiedenis en de menselijke fantasie brachten niets anders dan allegorische afspiegelingen van dat wat wezenlijk was: van God; volledig openbaarde hij zich in Christus.
Voorbeeld: Pascha (1610)
Na 1620: KLASSIEKE ORIËNTATIE
Vondel leerde Latijn en maakte zich de klassieke cultuur en de humanistische wetenschappen eigen
betrokken bij de strijd tussen de remonstranten en contraremonstranten
Senecaans drama
Voorbeeld: Palamedes (1625)
1625-1632: Vondel als een MAATSCHAPPELIJK GEËNGAGEERDE DICHTER
lofdichten op prins Frederik Hendrik en zijn familie
kritiek op de contra-remonstranten in Amsterdam
de voorstander de vrede met Spanje, net als het Amsterdamse bestuur
1637-1641: KLASSIEKE HERORIËNTATIE
Overgang van Senecaans drama naar de Griekse tragedies
Voorbeeld: Gysbrecht van Aemstel (1637)
- de ondergang van het oude, middeleeuwse Amsterdam
- parallellen tussen de steden Amsterdam, Troje en Bethlehem
- Aan de ondergang van Amsterdam geeft Vondel een christelijke moraal. Hij laat de val van de stad zien als een door God gewilde beproeving van Gysbrecht van Aemstel, zijn vrouw Badeloch en de andere Amsterdammers. Deze beproeving heeft echter een reden: na de ondergang van het oude Amsterdam zal het nieuwe Amsterdam
Na 1641: KATHOLIEK WERK
geïsoleerde positie van de dichter
fel verzet tegen hem uit de calvinistische hoek
1648 en verder: LOF VOOR DE GEVESTIGDE ORDE
vreugde over de vrede met Spanje
Voorbeeld: Lucifer (1654)
Lucifer (1654)
`Lucifer'is één van de bekendste werken van Joost van den Vondel. Vondel zelf is ook één van de bekendste schrijvers uit de literatuurgeschiedenis van Nederland.
Toen het boek uitkwam waren er veel mensen op tegen, het toneelstuk werd ook niet vaak gespeeld. Nu in onze tijd, wordt het toneel ook niet meer gespeeld, maar het boek wordt nog wel veel gelezen.
5 bedrijven en de Inhoudt (een soort inleiding op het boek. Er staat nuttige informatie in, zodat je weet waar het ongeveer over gaat )
Het verhaal spelt zich af tussen de schepping en de zondeval. De mens was er al, maar alles op aarde was nog goed. De vrucht van de Boom des Levens was dus nog niet gegeten.
“Het thema is goed en kwaad”
Beschrijving karakter van de hoofdpersoon:
De hoofdpersoon in het boek is Lucifer. Lucifer kan zelf niet goed keuzes maken. Hij laat zich mee slepen met de boze engelen. De goede engelen proberen Lucifer nog over te halen, maar uiteindelijk kiest hij voor het kwade. Hij wordt verworpen en wordt een monster. Lucifer wil graag machtig zijn. Als de kwade groep engelen hem beloven dat hij de macht krijgt, kiest hij dus voor het slechte, waardoor hij verworpen werd uit de hemel.
Lucifer - een tragische figuur
Welke eigenschappen heeft Lucifer?
'staatzucht' contra stoïcisme
de staatzucht brouwt de talloze onheilen, waarvan de geschiedenis van het mensdom vervuld is
Lucifer staat tegenover God, de Waarheid en Goedheid
de reden: de jaloersheid van Lucifer maakt zijn hoogmoed groter en drijft hem tot verzet tegen God en diens raadsbesluiten met betrekking tot de mens
tegenover Lucifer verschijnen ten tonele Gods gezant Gabriël, Gods veldheer Michaël en Gods genadebrenger Rafaël
Lucifer als een barokke tragedie
het kolossale, machtige, overweldigende
Vondel schept persoonlijkheden op de toppunten van hun vermogens en strevingen: hij voert alle verhoudingen tot hun hoogste spanning op
Vondel geeft de grootste tegenstellingen en hevigste conflicten: de schoonste onder de engelen, die als een afzichtelijk monster neerstort in de hel
de oerstrijd tussen het Goed en het Kwaad is in Lucifer de strijd tussen aandrang en plicht en het conflict tussen nederigheid en trots
Personages:
Belzebub: Vliegengod
Belial: Deugniet
Apollion: Verderver
Lucifer: Lichtbrenger, morgenster
Gabriël: Kracht Gods
Michaël: Wie is gelijk aan God?
Rafaël: Geneesmiddel Gods
Uriël: Vuur Gods