Szczegółowe kryteria oceniania w klasie VI

Dział programowy	Temat lekcji	Szczegółowe treści nauczania
				Uczeń pamięta	Uczeń rozumie	Uczeń wie
	I. Wiek XX w świecie naszych dziadków i rodziców	Organizacja pracy na lekcjach historii w klasie VI	pojęcia: historia, źródło historyczne, zakres treści objętych programem nauczania, podstawowe środki niezbędne w procesie nauczania - uczenia się	znaczenie podręcznika i innych środków dydaktycznych, pojęcia historyczne wymienione obok	lokalizować wydarzenia na osi czasu, umiejscowić wydarzenia na mapie, wyjaśnić znaczenie poznanych pojęć, wyjaśnić na podstawie konkretnych przykładów, jak korzystać z podręcznika
		I wojna światowa	pojęcia: wojna światowa, wojna pozycyjna, daty: 1914-1918, wydarzenia i zagadnienia: przyczyny i skutki wojny, wojna pozycyjna. technika w służbie wojny	znaczenie pojęć wymienionych obok, bezpośrednie i pośrednie przyczyny wojny, wpływ osiągnięć techniki na rozmiar zniszczeń i strat, tragiczne następstwa wojny	lokalizować prze- bieg wojny na osi czasu, wyjaśnić znaczenie pojęć wymienionych obok, wymienić bezpośrednie i pośrednie przyczyny wojny, wyjaśnić, jaki wpływ na rozmiar zniszczeń wywarły zdobycze techniki, przedstawić skutki wojny na podstawie danych statystycznych, wskazać na mapie państwa Ententy i Centralne
	W 1919 roku w Wersalu	pojęcia: traktat wersalski, plebiscyt, daty: 1919 r., wydarzenia i zagadnienia: wielka trójka, cele konferencji, decyzje w sprawie Niemiec. nowe państwa, decyzje w sprawie Polski, Dmowski i Paderewski	stosunek zwycięzców do pokonanych Niemiec, stosunek Niemców do postanowień traktatu, skutki postanowień traktatu wersalskie- go dla Europy i Polski • pojęcia wymienione obok
	Przemiany kulturowe i społeczne na świecie po I wojnie światowej	pojęcia emancypacja, zmiany w życiu powojenne go społeczeństwa, osiągnięcia techniki pojęcia: żelbet, wydarzenia i zagadnienia: cechy nowoczesnego malarstwa, cechy powojennej architektury, nowe materiały budowlane, przedstawiciele po- wojennej sztuki i architektury: Picasso. Strawiński. Le Corbusier	pojecie wymienione obok, przyczyny zmiany stylu życia społeczeństwa, genezę ruchu na rzecz emancypacji wpływ osiągnięć techniki na życie człowieka, pojęcia wymienione obok, zmiany w architekturze i sztuce	porównać je z prawami kobiet współczesnych, wymienić najważniejsze osiągnięcia techniki, ocenić ich wpływ na życie człowieka wymienić cechy powojennej sztuki i architektury, wyjaśnić wpływ zmian w życiu powojennego społeczeństwa na rozwój sztuki i architektury, wymienić najwybitniejszych przedstawicieli sztuki i architektury oraz ich najważniejsze osiągnięcia
	“Z trudu naszego i znoju powstaje Polska, by żyć”	pojęcia: dyplomacja, orędzie, internowanie, wydarzenia i zagadnienia: Józef Pilsudski i idea czynu zbrojnego, Roman Dmowski - dyplomacja, polski formacje wojskowe, najważniejsze bitwy	pojęcia wymienione obok dwie drogi do niepodległości, znaczenie wysiłku Polaków dla odzyskania niepodległości	wyjaśnić znaczenie pojęć, lokalizować na linii chronologicznej daty 1918, 1919 - 21, umiejscowić na mapie szlak bojowy Legionów • opisać militarne i dyplomatyczne działania Polaków w dążeniu do niepodległości, ocenić wkład Piłsudskiego oraz Dmowskiego
	Walka Polaków o granice państwa	pojęcia: powstanie daty: 1918, 1919-21, wydarzenia i zagadnienia: odrodzenie państwa, walka o granicę zachodnią (powstania śląskie i wielkopolskie). wojna polsko-bolszewicka, granica z Czechosłowacją (Zaolzie)	pojecie wymienione obok, wewnętrzne i zewnętrzne czynniki kształtujące granice Polski, skutki powstań, przyczyny porażki w plebiscytach, znaczenie zwycięstwa nad bolszewikami w Bitwie Warszawskiej	ułożyć kalendarz wydarzeń, na mapie zaznaczyć granice II Rzeczypospolitej, ocenić ich przebieg z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, lokalizować wydarzenia na linii chronologicznej, omówić czynniki kształtujące granice państwa z podziałem na wewnętrzne i zewnętrzne, wyjaśnić znaczenie zwycięstwa w bitwie warszawskiej
	Trudne początki niepodległej Polski	pojęcie: mniejszości narodowe, wydarzenia i zagadnienia: obszar państwa, granice, różne narodowości zamieszkujące terytorium Polski	problemy związane z odbudową kraju ze zniszczeń wojennych, źródło podstawowych konfliktów wewnętrznych w II Rzeczypospolitej	wyjaśnić znaczenie pojęcia: mniejszości narodowe, przedstawić procentowy udział mniejszości zamieszkujących Polskę na diagramie
	Konstytucja marcowa 1921 r.	pojęcia: demokracja parlamentarna, Rzeczpospolita, sejm, senat, Zgromadzenie Narodowe daty: 1921 r., wydarzenia i zagadnienia: okoliczności uchwalenia konstytucji, charakter konstytucji, prawa i obowiązki obywateli, znaczenie konstytucji	demokratyczny charakter państwa, znaczenie pojęć wymienionych obok, znaczenie konstytucji w życiu społeczeństwa II Rzeczypospolitej	wymienić cechy państwa demokratycznego, wymienić podstawowe prawa i obowiązki obywateli, narysować schemat struktury władzy w państwie demokratycznym, wyjaśnić zasady funkcjonowania państwa demokratycznego, porównywać różne formy funkcjonowania demokracji
	Społeczeństwo II Rzeczypospolitej	pojęcia: drobno mieszczaństwo, burżuazja, inteligencja, wydarzenia i zagadnienia: mieszkańcy wsi, mieszkańcy miast, rola inteligencji	znaczenie pojęć wymienionych obok, zróżnicowanie społeczne ludności II Rzeczypospolitej, wpływ różnic społecznych i narodowych na style życia ludności, znaczenie inteligencji w życiu społecznym i gospodarczym II Rzeczypospolitej	opisać zróżnicowanie społeczne ludności II Rzeczypospolitej, wyjaśnić znaczenie pojęć wymienionych obok, wskazać przyczyny zróżnicowania społecznego ludności II Rzeczypospolitej, wyjaśnić źródło wysokiej pozycji inteligencji w życiu II Rzeczypospolitej
	Odbudowa i rozwój gospodarczy II Rzeczypospolitej	pojęcia: integracja. reforma rolna, inflacja, wielki kryzys, daty: 1924 r.. 1925 r., wydarzenia i zagadnienia: trudności odbudowy, reformy. osiągnięcia gospodarcze, działalność Eugeniusza Kwiatkowskicgo	znaczenie pojęć wymienionych obok wpływ polityki zaborców i zniszczeń wojennych na odbudowę państwa, doniosłość osiągnięć gospodarczych II Rzeczypospolitej,• rolę wybitnych postaci w dziele odbudowy	zlokalizować na mapie najważniejsze inwestycje gospodarcze, wymienić osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, wyjaśnić przyczyny Budowy Gdyn i i COP, ocenić rolę E. Kwiatkowskicgo w rozwoju gospodarczym kraju, zaznaczyć na mapie konturowej najważniejsze inwestycje COP
	Oświata, nauka i kultura w Polsce niepodległej	pojęcia: dekret, analfabetyzm, wydarzenia i zagadnienia: przebudowa oświaty, likwidacja analfabetyzmu, rozwój szkolnictwa wyższego, wybitni przedstawiciele nauki i osiągnięcia naukowe, literatura -twórcy i osiągnięcia, rozwój kina, radia i teatru, sport	pojęcia wymienione obok, związek między rozwojem oświaty, kultury i nauki a istnieniem niepodległego państwa, znaczenie oświaty, nauki i kultury w życiu kraju	wymienić najwybitniejsze osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury i sportu, wyjaśnić rolę niepodległego państwa w rozwoju oświaty, kultury i nauki, ocenić rolę inteligencji twórczej życiu narodu i społeczeństwa
II. „Ludzie ludziom zgotowali ten los”	Wiek zbrodni i okrucieństwa	pojęcia: totalitaryzm. faszyzm, antysemityzm, rasizm, komunizm, rewolucja daty: 1917 r.. 1933 r. postacie historyczne: W. Lenin, J. Stalin. A. Hitler wydarzcnia i zagadnienia: przyczyny i przebieg przewrotu bolszewickiego	pojęcia wymienione obok, znaczenie wydarzeń 1917 r. i 1933 r. dla historii Rosji, Niemiec oraz Europy, mechanizmy przejmowania władzy w Rosji i Niemczech	wyjaśnić i zastosować wybrane pojęcia, wskazać cechy ustroju komunistycznego i faszystowskiego, wskazać podobieństwa i różnice obu totalitarnych ustrojów
	Polski wrzesień 1939	pojęcia: pakt, agresja, Fall Weiss, polski wrzesień, wojna obronna, dywersant. konspi racja, daty: 1.09. 1939 r.,17.09. 1939 r., wydarzenia i zagadnienia: zasady polskiej polityki zagranicznej, wydarzenia bezpośrednio poprzedzające wojnę, pakt Ribbentrop-Mołotow, najważniejsze momenty polskiej wojny obronnej, nazwiska bohaterów, miejsca bitew	pojęcia wymienione obok, zasady polskiej polityki zagranicznej w okresie poprzedzającym wojnę, przyczyny osamotnienia Polski we wrześniu 1939 r., ocenić postawę Anglii i Francji,• wyjaśnić przyczynę klęski Polski,• zinterpretować diagramy sił Polski i Niemiec	wyjaśnić i zastosować poznane pojęcia, wskazać na mapie miejsca walk Polaków, przedstawić najważniejsze momenty wojny obronnej, na podstawie tekstu źródłowego przedstawić najważniejsze postanowienia paktu Ribbentrop- -Mołotow oraz pokazać planowany przebieg granic i stref wpływów układających się mocarstw
	Najeźdźcy rządzą okupowanym krajem	pojęcia: terror, obozy koncentracyjne. deportacje, eksterminacja, łapanki, wydarzenia i zagadnienia: sposób postępowania obu okupantów, metody eksterminacji narodu polskiego, podział ziem polskich dokonany przez okupantów, miejscowości, w których powstały pierwsze obozy koncentracyjne: Stutthof, Oświęcim, losy polskich oficerów w sowieckiej niewoli	pojęcia wymienione obok, cele i podporządkowane im metody stosowane przez okupantów	wyjaśnić i zastosować poznane pojęcia, wymienić cele okupantów, porównać metody stosowane przez obu najeźdźców, na podstawie analizy tekstów źródłowych wymienić cele okupacji niemieckiej oraz opisać postępowanie, uzasadnić, że wydarzenia z września 1939 uznać można za IV rozbiór Polski
	Życie społeczeństwa pod okupacją hitlerowską	pojęcia: bojkot towarzyski, Polskie Państwo Podziemne, Delegatura Rządu na Kraj, Rząd RP na obczyźnie, partyzanci, „Szare Szeregi", „Mały sabotaż", tajne nauczanie, TON; sposoby postępowania Niemców w stosunku do Polaków, formy oporu społeczeństwa polskiego. sposoby walki polskich ugrupowań podziemnych postacie historyczne: gen. Stefan Grot- -Rowecki, M. Karaszewicz- -Tokarzewski	pojęcia wymienione obok, przyczyny oporu społeczeństwa polskiego, konieczność zbrojnego oporu, znaczenie tajnego nauczania i pod- ziemnego życia kulturalnego dla za- chowania godności i tożsamości narodowej, dlaczego okupanci ze szczególną silą uderzyli w polską inteligencję i polską szkołę	wyjaśnić i zastosować poznane pojęcia, ocenić znaczenie różnych form oporu, wymienić różne formy walki, opisać życie codzienne Polaków w czasie hitlerowskiej okupacji, wyjaśnić taktykę Armii Krajowej (walka bieżąca oraz przygotowanie do powstania powszechnego)
	Hitler opanowuje Europę	pojęcia: ekspansywna polityka, operacja „Lew Morski”, bitwa o Anglię, plan „Barbarossa", koalicja antyhitlerowska, daty: 1940 r., 1944 r., postacie historyczne: W. Churchill, wydarzenia i zagadnienia: państwa, które Niemcy pod- porządkowały sobie przed wybuchem wojny, zwłaszcza Austria i Czechosłowacja	pojęcia wymienione obok, co umożliwiło Niemcom prowadzenie polityki ekspansji, przyczyny klęski Francji, zaskoczenie ZSRR w pierwszym momencie hitlerowskiej agresji	wyjaśnić i zastosować poznane pojęcia, przedstawić na mapie kolejne etapy ekspansji Niemiec w Europie, sporządzić kalendarium wydarzeń, na mapie konturowej określić zasięg okupacji niemieckiej
	Okrucieństwo działań wojennych	pojęcia: wojna totalna, wojna błyskawiczna, wydarzenia i zagadnienia: kontynenty, morza i oceany, na których toczyły się działania wojenne, czas trwania wojny oraz straty, jakie przyniosła wojna, postępowanie Niemców wobec ludności podbitych państw, najważniejsze zdobycze techniki wojennej: samoloty, rakiety, bomba atomowa, radar	pojęcia wymienione obok, na czym polegała wojna błyskawiczna oraz co oznacza termin „wojna totalna”, wyjaśnić, na czym polegał totalny charakter wojny, wymienić nowe rodzaje broni zastosowane w czasie II wojny, wskazać na mapie obszary objęte działaniami wojennymi	wyjaśnić i zastosować poznane pojęcia, opisać taktykę wojny błyskawicznej

---