HISTORIA ARCHITEKTURY I SZTUKI 1 WYKLŁAD
EGZAMIN -PISEMY TEST, ZNAJMOSC DZIEL ARCHITEKTRY I SZTUKI
EMAIL: patlaskowski@interia.pl
Ksiazki:
Wilfried Koch - style w architekturze
Sztuka świata 12 lub 13 tomów - wyd. Arkady- ilustracje z tego
Grecja
Przed Grecją kultura kreteńska i mykeńska
Wstep
Sztukę Greków docenili Rzymianie, którzy swoją sztukę ocenili na Etruskach.
Podróże w średniowieczu aby poznać dzieła starożytne.
Cyriak z Ankony podróżowal w XV wieku rysował, opisywał dzieła świata starożytnego.
W XVIII wieku odkryto Pompeje, podróżowano do Rzymu, Grecji. W XVIII wieku kopiowano rzeźby i światynie greckie.
Papież Mikołaj V udostępnił badaczom bibliotekę watykańską.
Pałac w Knossos w XVIII(?) wieku odkrył Evans, odkopał i zrekonstruował pałac w Knossos na Krecie.
Watykan- dyrektor biblioteki watykańskiej Wilkelman(?) wydał opracowanie naśladowania sztuki. Wydał ksiązke „Historie sztuki Starożytnej” w 1764 roku.
Z Wilkelmanem wiąże się Stanisław Kostka Potocki( właściciel Wilanowa) w 1815 opublikował ksiązkę (polski wilkelman), stworzył on też kolekcje waz greckich. Współpracował z Christianem(?).
Daty 1764 i 1815 początek badań architektury i archeologi.
Sztuka Kreteńska:
Sztuka kreteńska upadła po najeździe Achajów W 1400 r.p.n.e
Pałace na krecie, budowane za pieniądze z handlu.
Pałac w Knossos ok. 3 hektarów, dużo magazynów w nim.
Pałace na Krecie nie miały fasad. Fasady skierowane były do środka, do strony dziedzińca. Brak reprezentacyjnego wejścia do pałacu. Dochodziło się do labiryntem, korytarzem do sal.
Słynne pomieszczenia w pałacu Knossos:
- Megaron Królowej - kolumny bez baz, kapitel - obręcz gładka, kolumny zwężają się od góry do dołu, dekoracje - wymalowane na ścianach delfiny oraz jednakowe kwiaty.
- Sala Tronowa- siedzisko kamienne otoczone malunkami jeleni.
-Sala Hipostylowa- kolumny polichromowane
-Magazyny- stągwie - przechowywanie towarów
Budowa Megaronu:
Układ przestrzenny,wykorzystywany w greckich świątyniach.
Filar przyścienny-(?)
Ryton- naczynie w kształcie głowy byka lub wołu, naczynie do biesiadowania do picia wina, Pokryty rytami ze złotymi rogami. Ryton z metalu - brązu.
Dekoracje malarskie w Knossos- wizerunki zwierząt, ludzi, roślin, kuropatwy, delfiny.
Malowidła - Paryżanka, Procesja, Damy dworskie.
Achajowie- budowali Cytadele na wzgórzach, domy i groby. Kultura grobowa.
Kultura Mykeńska-ok. 1600 r.p.n.e Cytadela w Mykenach.
Plan Cytadeli w Mykenach - na wzgórzu, otoczony, kamiennym murem z kamiennych ciosów, głównych bram mało, teren chroniony, mur przy wejściach zachodzący na siebie.
Wejście - kamienny przesmyk ( 2 bramy i 1 gospodarcza).W centrum - reprezentacyjny pałac, strefa grobów- zajmowały one duży obszar Cytadeli.
Brama Lwic/ Lwów - wejście a nad nim dekoracje rzeźbiarskie ( lwy czyli elementy zoomorficzne)
Sklepione korytarze - zrobione w sposób prosty logiczny
Mykeny- grób Agamemnona- korytarz tzw. Dromos - który doprowadza do komory grobowej tzw. Kolos - stożek. O grobie Agamemnona pisał Słowacki
Mykeny- złota maska - łaczona z kultem grobowym, maska pośmiertna.
Twierdza
Grecja:
Od VII w do V - powstają polis tzw. Miasta- państwa.
480 - zwycięstwo Grecji nad Persami, koniec okresu archaicznego Grecji.
OD VIII do XI p.n.e- kolonizacja - podbijanie sąsiednich terenów. Kolonie w Turcji, Egipcie,Hiszpani,Francji,korysce, a także w Afryce.
Rozbicie Grecji na Plemiona:Jonowie, Achajowie, Dorowie.
Kolumna składa się z :
-Bazy na stylobacie
-trzonu
-głowicy/kapitelu
Belkowanie- na kolumnie łączy elementy wspierające. Belkowanie składa się z dolnej części zwanej architrawem, a nad architrawem - fryz.
Nad belkowaniem - przyczółek (trójkącik). Powierzchnia wypełniająca przyczółek - tympanon. Akroterion - styl zdobienia
Porządki/style:
1)Dorycki - bez bazy, kolumna na stylobacie zdobiona pionowymi wcięciami.Kolumna kanelowana.
kanelury
Belkowanie - fryz złożony z 2 częsci:
-tryglif-prostokątna płyta stosowana w starożytności w porządku doryckim. Była ona umieszczana między metopami we fryzie oraz na narożnikach budowli
Świątynie w stylu doryckim:
-Olimpia
-Paestum
Porządek joński:
-baza
-kanelowany(?) trzon(łagodny, gładki)
-kapitel -baranie rogi, zwinięte liście
-belkowanie- architraw i fryz - dekoracje rzeźbiarskie
-gzyms wieńczący (geison)
Porządek Koryncki:
-kapitel- liście akantu, motyw na środku - (?)
-belkowanie- architraw i fryz
-gzyms - gzyms kostkowy i antefiksy - palemki na górze.
Malarstwo i rzeźba okresu archaicznego:
-malarstwo na wazach ( wiele rodzajów waz)
* styl geometryczny- pasy poziome, figury geometryczne
*elementy figuralne na wazach- zwierzęta, ludzie
Rzeźba- na Wyspie Delos - rzeźba lew - synteza, bryła a nie dekoracyjność
Rzeźby ludzi:
-Kurosi/Kurosy- rzeźby przedstawiające postać męską nagą, krocząca, jedna noga z tyłu, druga z przodu, charakterystyczne uczesanie- wysokie czoło, długie włosy.
-Dama z Auxerne - rzeźba kobiety, prostota, blokowy styl bez cech indywidualnych.
-Artemida - w ruchu
-Sfinks Delfy
Plany świątyń greckich. Kolumna decyduje o całej kompozycji budowli.
Paestum świątynia Hery, skarbiec Delfy, Paestum - świątynia Posejdona.
Miasto Greckie Delfy-u podnórza góry, nad morzem, i pnie się ku górze, na górze teatr.
Kult Apolinna - świątynia Apolina w centrum, święta droga ku świątyni Apolinna po bokach małe świątynie tzw. Skarbce w których składano dary dla Apollina. (Skarbiec Delfy- walka bogów z gigantami)
Rzeźby
Ateny Akropol- pojawiają się uszczególniona rzeźba, św. ? na wyspach Afai - przyczółki, próby rzeźby w ruchu i próby oddania stanu emocjonalnego.
Kora-to rzeźba postaci żeńskiej ubrana w strój charakterystyczny, z odkrytą piersią
Moschoforos- mężczyzna niosący cielaka
Jeździec - próba pokazania ruchów.
Grupa Harmodios i Aristogejton-
Różne typy waz greckich- na wazach zdobienia- malarstwo czarnofigurowe -tło czerwone, nowa tematyka mitologiczna
Relief nagrobny
Rzeźba figuralna z terakoty się pojawiła.
Stela nagrobna - płaskorzeźba, maratończyk
Stara Smyrna- miasto portowe
Miasto się składa z muru , agory czyli rynek główny plac i świątyni
Grecja okres klasyczny
2) ORES KLASYCZNY GRECJI
Miasto Milet - Hippodamos, układ minezyjski lub hipodazeński, miasto otwarte, nieregularny kształt,brak muru, element porządkowy insulae - o regularnych kształtach, ciąg powtarzanych jednostek. Miasto oparte na funkcjach.
-planowanie przestrzenne
-odbudowa Aten w V w.p.n.e zainicjowana przez Peryklesa (który ugruntował demokracje ateńska) Odbudowa Aten:
na Akropolu
drugie nowe centrum Aten
Odbudowa Aten: wobec zagrożeń perskich powstał związek ateński który miał na celu zacieśnienie więzi oraz wspólną walke przeciw Persom. Ten związek miał wspólny skarbiec stąd były pieniądze na odbudowe.
AKROPOL(zdj)- brama funkcyjna tzw. Propyleje, świątynia Ateny Nike, z tyłu Partenon, najważniejsza świątynia tzw. ERECHTEJON
W Atenach była walka 2 bóstw Ateny i Posejdona
Figura bogini Ateny(ZDJ)- wyrzeźbiona przez Fidiasza, ( najważniejszy rzeźbiarz Grecji, przyjaciel Peryklesa)
Partenon- nazwa od Ateny
ERECHTEJON- najstarsza świątynia dedykowana ?
Propyleje- plan budowy ściśle symetryczny.Zostal zbudowany przy użyciu 2 budowli. Kolumny jońskie. (Prezentowane zdjęcia propyleji współczesnych, w różnych ujęciach Rzut propyleji)
Partenon (zdj)-zastosowano 2 kondygnacje kolumnady, rzut budynku(zdj) część wewnętrzna otoczona pełną kolumnadą, a w środku portyk kolumny, w środku trójkąt portykowy, wiele rzeźb w środku. (Zdjecie Partenonu dziś). Trójkątny przyczółek, fryz pod nim uszkodzony gzyms, kolumny doryckie , za kolumnadą ściana z kolumnadą i fryzem ciągłym Wiele elementów rzeźbiarskich - Na przyczółku historia narodzin Ateny, a na drugim walka Ateny z Posejdonem. Na zewnątrz relief historyczny- walki ateńczyków z Troją . (Ważne budowle były o programie historyczno politycznym). Fryz wewnętrzny dekoracje o tematyce mitologicznej i świata współczesnego np. Procesja z darami do Ateny. Celem Procesji był posąg Ateny ( zdj. Posągu oraz procesji)
POSĄG ATENY- ok. 14 metrów wysoki, wypełniający całe wnętrze świątyni, w środku podwójna kolumnada. Posąg ze złota i kości słoniowej oraz ze wstawkami z kolorowego szkła. Świątynia Grecka to był dom bóstwa, nie zbierano się w niej tak jak w kościele . Tam były np. Posagi do których wierni chodzili z darami. Posąg Ateny wykonał Fidiasz, i pozostawił on na swoim dziele swoją podobiznę, którą ulokował na tarczy Ateny. (zdjecie rekonstrukcji) Został on za to wygnany z Grecji i przestał rzeźbić gdyż nikt nie chciał już mu niczego zlecać.
Styl mokrych szat- zastosowany na rzeźbach które były w przyczółku Partenonu.
Styl ten powtarzany wielokrotnie w Londynie w British Muzeum. ( zdjęcie tej rzezby)
Na przyczółku też rzeźba końskiego łba( zdjecie)
Fryz Partenon-(ZDJ) metopy, rzeźby o tematyce fragmentów sceny walk
Fryz wewnętrzny Partenon- (zdj) Procesji
Partenon- (zdjęcie rzutu) rekonstrukcja (scena rywalizacji Posejdona z Atena). Partenon - stylobat i belkowanie. stylowo wygięte są kolumny. Wydaja się być krzywe.
Erechtejon- (zdjęcie planu nowego i starego Erechtejonu)- nowa świątynia Ateny. Posiadał dwudzielny układ w jednej budowli, ponieważ jedno pomieszczenie dla bóstwa Ateny a drugie dla Posejdona. Plan budowli nieregularny -prostokąt z dodatkami( rysunek przodu Erechtejonu). Porządek joński. Wystrój ganku- kariatydy (zdj)- rzeźba z postacią kobiecą na głowie ma głowice. Inaczej jest to podpora architektoniczna w formie postaci, najczęściej kobiecej, spełniająca funkcję kolumny podtrzymującej gzyms lub balkon czy belkowanie. Zastosowano tu styl mokrych szat.
Ateny
-Agora prostokątna (zdjecie) - rynek.Agora obudowana gigantycznym portykiem kolumnowym tzw. Stoa (ZDJ). Blisko agory świątynia Hefajstosa (zdj) w porządku doryckim.
- budowle wspólne.
-budynek siedziby władz miejskich . Z tyłu na planie prostokąta ratusz - w środku amfiteatralnie zbudowane wnętrze dla widowni.
Stoa - (zdj) - kolumnada 2 kondygnacyjna za nią przestrzeń np. na spacery. W tle z tyłu znajdowały się pomieszczenia - coś jak dzisiejsze sklepy, magazyny, biura. Przestrzeń od frontu zapoczątkowała kontakty miedzy handlowe, gdyż tam się spotykali potencjalni kupujący i sprzedający.
RZEŹBA W GRECJI:
Fidiasz -opisany wcześniej
Myron- Dyskobol ( zdjecie). Myron to mistrz oddawania ruchu w decydującym momencie.
Poliklet- Poliklet z Argos
-rzeźba Diadumenos (zdj) - zastosowanie Kontrapostu - postać ludzka nie stoi sztywno tylko subtelny ruch, cofniecie jednej z nóg do tyłu i oparcie nogi na palcach oraz skręt bioder to jest właśnie - Kontrapost. Pojawienie się przy postaci elementu dodatkowego.
-rzeźba Doryforos (zdj) - postać męska trzymająca włócznie w ręce. Zastosowany też kontrapost.
Kontrapost- przeciwwaga: ciężarów, mas, napięć, kierunków. Jest to swobodne ułożenie ciała i zatrzymanie w czasie. Lekkiemu nachyleniu linii bioder odpowiada nachylenie w przeciwnym kierunku linii ramion. Cały ciężar ciała utrzymuje jedna noga mocno przytwierdzona do podłoża, druga delikatnie odsunięta do tyłu pozostaje w spoczynku.
Poliklet - wyznawał zasadę matematycznych proporcji ciała które miały harmonijnie rozkładać rzeźbe. Swoją teorię proporcji ludzkiego ciała zawarł w niezachowanym traktacie Kanon (gr. miara, reguła, wzorzec), według którego stopa powinna być równa 1/6 ciała, głowa - 1/8, dłoń 1/10, natomiast wszystkie te wielkości powinny być wielokrotnościami modułu, którym była długość palca u ręki. Przykładem tego jest rzeźba Doryforosa.
Klimas (?) mistrz elegancki, posąg Afrodyty (zdj) - zastosowano styl mokrych szat.
Na reliefie też styl mokrych szat. Na reliefie Ateny (zdj) pokazywanie bogów w sytuacjach bardzo ludzkich np. Atena wspiera się na swojej włóczni, czy Atena zamyślona. Pokazywanie też świata przyrody. Zdjęcia narodziny Ateny oraz tron (?)
Panna/Ranna Nobitka/Niobitka (coś takiego) zdj. Strzała którą została ugodzona.
MALARSTWO
Styl malarstwa wazowego - Czerwono figurowy. Styl ten na czarnym tle postacie w kolorze czerwonym (ochry) (zdjęcia tych waz)
Mozaiki (Zdj) - obrazy komponowane z kolorowych kawałków szkła.
Naczynia - malarstwo na wazach . Naczynia z leucytu.
OKRES PÓŹNOKLASYCZNY GRECJI
Uczniowie naśladują Fidiasza.
Rzeźby:
-Praksyteles- rzeźbiarz (zdj) - liryczność, łagodność ukazywały jego rzeźby.
Odpoczywający satyr (zdj) - rozkoszna bezczynność ukazana. Kontrapost rozwinięty.
Apollin (zdj)
Afrodytaa Knidyjska(zdj) - zastosowanie aktu po raz pierwszy. Afrodyta po narodzinach.
Hermes z Dionizosem(zdj) - Na podstawie tej rzeźby była później przedstawiana Madonna z dzieciątkiem.
- Lizyp- zasynał jako twórca nowego ukazania ciała. Jego postacie są o wiele smuklejsze niż u Polikleta, kontrapost jest wyraźniej zaakcentowany, muskulatura przedstawiona zaś w sposób bardziej realistyczny. Stworzył on także własny styl w przedstawianiu twarzy, na których obliczach maluje się zmęczenie oraz refleksja,. Jego rzeźby to:
Apoksjomenos (zdj)
Odpoczywający Hermes (zdj)
-Leochares- znany z wizerunków rzeźb bogów wolnych od trudu. Pracował przy budowie mauzoleum w Halikarnasie - jednego z siedmiu starożytnych cudów świata. Rzeźby to:
Apollo Belwederski (zdj)
Artemida (zdj)
Styl pięknych twarzy- rzeźby portretowe idealizowane (zdj)
Stella brązu
Rzeźba portretowa z brązu
OKRES W DZIEJACH SZTUKI GRECKIEJ HELLENISTYCZNEJ 321 r..ne a II w.n.e
Stopniowy upadek Grecji kończy się demokracja, upadają państwa-miasta. W zamian monarcha absolutna w Macedonii i Syrii i Egipcie
podział społeczeństwa pojawiła się arystokracja.
Najważniejszy element tej zabudowy to ołtarz Zeusa gigantyczna kolumna z monumentalnymi schodami które prowadzą do zewnątrz/wewnątrz. Posiada bardzo bogate wnętrze, zdobienia. Cały ten ołtarz został przeniesiony do Niemiec do jednego berlińskiego muzeum.
Priene (zdj)- miasto oparte na schemacie Hipodamosa, główne miejsce agora obudowane stoa. Świątynie blisko agory, grecki teatr, miasto otwarte bez murów obronnych. Podział miasta na insuale przedzielone ulicami.
Miasto(zdj) Pergamon- wznosił się na wzgórzu, zabudowa tarasowa
Najwyżej -pałace ,magazyny oraz Trajaneum
świątynia Ateny z biblioteką
Ołtarz pergamoński- zeuski
agora otoczona stoą
teatr grecki
Po prawej stronie zabudowa - to budowle palacowe
Milet(zdj)
Rzeźby
Afrodyta z Rodos(zdj)- postać w ruchu, subtelność (Afrodyta czesząca włosy)
Przedstawienia figuralne- grupa Laokoona (Zdj) - przedstawia ekspresje i ruch
Byk Farnezyjski(zdj) odkryto w XVI wieku
Nike z Sanitarki (zdj)- ozdoba dziobu statku
Umierający trębacz(zdj)
przebijający się mieczem(zdj)
Portrety realistyczne -różne zdjęcia
POZA GRECJA
Aleksandria
karykatura aleksandryjska(ZDJ)
Tematyka dziecięca w rzeźbie zdjęcie małych dzieci z krokodylem, z gęsia
Tematyka erotyczna - zdj pary kochanków
Nurt idylliczny pokazywanie pejzażu
Centaur (zdj) Eros na Centaurze
Chłopiec wyjmujący cierń z nogi(zdj)- oddawanie codziennych zajęć
Portret fizjonomiczny - pełna postać z cechami indywidualnymi i atrybuty które miały wskazywać zawód przestawianej osoby.
Portret naturalistyczny- w Aleksandrii
ETRUNIA
Kultura etruska dzisiejsza Toskania w VI wieku rozkwit. Wydobywanie rud żelaza
Miasta:
miasto Carere - grobowce(zdj). Zwłoki spopielano ( w urnach) Grobowce częściowo podziemne z dużych bloków. Wnętrze: sale , pomieszczenia, wsparte na kolumnach(zdj). Porządek toskański(zdj)- masywna, przysadzista, trzon gładki, posiada baze i kapitel ta kolumna(zdj). Kapitel w postaci pierścieni. Urna (zdj) tzw. Kanopa -tak jakby waza z uchwytami, nakryte Chełmem. Od prostych form urn do form w postaci ludzkiej- brzusiec naczynia to korpus a uchwytach dłonie a zamiast chełmu głowy(zdj)
Granulacja-technika złotnicza, przedmiot z kamienia szlachetnego granulowano małymi kuleczkami(zdj)
Architektura- świątyń - rola wzorca dla budowli rzymskich. Kolumny tylko od frontu boki bez kolumn. Trzy osie świątyni od frontu trójosiowy portyk w kilku rzędach kolumny w głębi świątynia podzielona na 3.
Carere - terakota - wypalana gliną np. sarkofagi (zdj)
Sarkofag małżonków z terakoty w skali 1:1 zdj
Apollin z terakoty (zdj)
Głowa Hermesa(zdj) też z terakoty
Figurki z brązu-głowa chłopca z brązu, Brutus, Wilczyca kapitolińska,mówca
Miasto Tarquina(czyt. Tarkwinia)- malowidła ścienne w grobowcach sceny: walk, rodzajowe, zwierząt, pochody, tańce(zdj)
Glina - Bucchero - naczynia z gliny wyglądają jak z metalu(zdj) - stosowano zdobienia rytami, po element wypukły( relief wypukły)
Ryt na całych naczyniach, zdjęcie lustro ryt
Na urnach- niby relief a raki jak rzeźba
Rzemiosło artystyczne:
Gliptyka- gemma zdjęcie- płaskorzeźba wypukła
Wklęsła -?
Malarstwo monumentalne w grobach np. groby w Bługari. Malarstwo w Pompejach
Tematyka sceny z życia ludzi, ekspresja( Wila Misterów, Medea, Pompeje-Afrodtya -zdj). Pejzaż - Rzym, Krajobraz Odyseji.
RZYM
Rzym plan miasta okres IX w. p.ne. pojawia się skromna zabudowa na wzniesieniach, w VI. W.p.ne w Rzymie zaczynają rządzić dynastie Etrusków, zagospodarowują plac Rzymu- forum romanum. Schemat świątyni Etruskiej do Rzymu przechodzi. W Vw.p.n.e kryzys poprzez najazd Gallów( w 390r.pn.e Rzym zrównano z ziemią)
IV. w. p.n.e monumentalne założenia- mury miejskie, domy, świątynie, wodociągi. OD połowy IV w. p.n.e uległ zmianie Rzym. Zdobyte na terenach Grecji w 146 rzymianie zdobyli Koryn - upadek starożytnej Grecji. 133 bezkrwawe zdobycie Pergamonu.
Okres republikański w 68r.ne. koniec
Kultura rzymska- forum romanum - Rynek. Fora cesarskie.
Plan Rzymu(zdj) - termy, w mieście Cyrkus Maksimum. Wodociąg croaca maxima zdj
Świątynia rzymska ( Jowisza Kapitolińskiego -zdj):
-schody do budowli
-fasadowość - główna elewacja budynku
-świątynie w mieście na postumencie wyniesione w góre. Podział na 3 osie w przedsionku i w świątyni.
Świątynia Portunusa- nowy element półkolumna.
Nimes we Francji (zdj)- postument,gladka ściana z półkolumnami,odejście od dekoracji rzeźbiarskich,brak zdobień. Chodziło o wygode i celowość.
Przy forum romanum- bazylika Emiliańska(plan), bazylika w celach publicznych, przy tym święta droga - oś forum romanum - główny trakt komunikacyjny.
Świątynia Westy(zdj)- na planie koła, wokół kolumny na planie koła. ( Tivoli światynia Westy)
Okres republikański wiąże się ze zmianami w Rzymie, ok. 80 roku przejęcie władzy przez jednostkę w 27 r. pryncypat przez Augusta
Budowle:
-grobowce
-mauzolea- mazoleus Augusta, Hadriana.
Wspólna cecha na planie figur idealnych koła i kwadratu(zdj)
Na planie koła:
-Augusta(zdj)
-skoplikowane korytarze doprowadzające do krypty grobowej. W Rzymie łuki półkoliste- element konstrukcyjny, najważniejszy sklepienia półkoliste.
Na planie kwadrata;(zdj)
-Hadriana
- dziś zamek św. Anioła
-na planie kwadratu z narożnikami, centrum forma koła, krypta grobowa w środku.
Mauzoleum Cecylii Metelii(zdj)
Grobowiec- Saint reno
Grobowce Gajusa Juliusa Cesara(zdj)
Grobowiec - Marka Wergiliusza(Zj)
Teatr rzymski- system korytarzy i klatek schodowych, rozbudowanie scenograficznych to co za aktorami .
Rzym ciąg dalszy wyk.3 07.11.2009 architektura i sztuka
Budowle:
-akwedukty i mosty - transport wody. Na zastosowanym łuku półkolistym.
-mosty przęsłowe- oparte na przęsłach oraz na łuku.(zdj)
Gard most (zdj) i akwedukt(zdj) Pourt? De Grand
Mosty i akwedukty - mają naniesione rzeźby małych postaci.
Łuki rzymskie (zdj)-klinowanie kostek tak aby się blokowały, później wymyślono klucz-klin do łączenia. Z cegły i z kamienia budowali te łuki. Cegła rzymska była kwadratowa. Dekoracji mało. Pomiędzy łukami pilaster- czyli element ozdobny.
Łuki były półkoliste i czasami odcinkowe.
Deskowanie przy budowaniu łuków. Orange łuk Tyberiusza (zdj)-łuki triumfalne.
Łuki trójprzelotowe - 3 otwory
Łuki jednoprzelotowy.
Łuki triumfalne pełnił role: Dekoracje rzeźbiarskie i inskrypcje poświęcone jakiemuś zwycięstwa.
Rzeźba rzymska
Z Grecji czerpano wzory. Artemida na styl grecki(zdj) w kontrapoście
Menelaos Orestes i Elektra(Zdj) sceny wielofigurowe
Grupa z San Indelfons (zdj)
Płaskorzeźby
Relief pejzażowy
Płaskorzeźby ołtarzowe
(zdj) Ołtarz pokoju- zmiana ideologiczna. Augusta podkreślał pochodzenia od bogów. Pragnął wmówić boskie pochodzenie m.in. przez sztukę. Sceny mają pokazywać dobrobyt za cesarza. Augusta z rodziną( potomkowie Augusta są potomkami bogów.
Plakieta z ołtarza(zdj) - Matka ziemia ukazał dobrobyt za czasów Augusta.
Ołtarz pokoju - August i rodzina (zdj)
Ołtarz pokoju- wić(Zdj)
Portrety
Statua Barbenini(zdj) - popiersia portretowe ( ukazuje cała sylwetkę). Atrybuty to popiersia przodków. Rola i znaczenie przodków. Kto kim był miało ukazywać.
Zamiast masek pogrzebowych(pośmiertnych) to popiersia pogrzebowe(zd)
Portret werystyczny- nagrobny- Małżonkowie w intymnej scenie(zdj). Nagrobny, cechy szczególne brak idealizacji.
Agrypa(zdj)- zięć Augusta. Porter werystyczny
August(zdj)-rola portretu cesarza - za Augusta tradycja: Jak miasto jest miastem rzymskim musi mieć przedstawionego cesarza Augusta, w sposób idealizowany. Później też tak było za innych cesarzy.
Cesarz Klaudiusz jako Jowisz(zdj)
Popiersia kobiet - cesarzowych- popiersia były nośnikiem mody np. Klyta (zdj)
Agrypina młodsza zdj
Rzemiosło artystyczne
Ceramika ateńska- naczynia z gliny wypalonej a później jeden kolor- ochra.
Dzban Kubek(zdj)- ze srebra: dwie warstwy srebra wewnętrzna kształt i zewnętrzna dekoracyjna
Repusowanie- Technika podbijanie od spodu za pomocą narzędzi. zdobienie wyrobów z blachy poprzez wybijanie na zimno wgłębień, dających po drugiej stronie wypukły wzór.
Naczynia ze szkła- waza Portland (zdj). Biel z czernią
Gliptyka-sztuka rzeźbienia i rytowania reliefów w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych oraz wykonywanie niewielkich rzeźb i bibelotów; obrobione tak kamienie noszą nazwę gemm.
Pompeje (Herkulanum)- 79 roku n.e. zniszczył wybuch wulkanu Wezuwiusz. Popiół wulkaniczny, który zasypał Pompeje, doskonale zakonserwował budowle i przedmioty, co pozwoliło poznać nam dość dokładnie wygląd rzymskiego miasta średniej wielkości i życie jego mieszkańców.
Pompeje (zdj) miasto rzymskie wzorowane na miastach greckich. Plac przypominał agorę obudowaną stoą, świątynie
Dom pompejański (rekonstrukcja zdj)- płaskie ściany bez okien tylko we froncie wejście i małe okna. Wnętrze miało chronić od zgiełku ulic. Dach pogrążony - skierowane części do wewnątrz Na środku dachu otwór. Woda deszczowa odprowadzana jest z jego środka przez system rynien. Ten dach nazywał się compluvium.(Zdj)
Domy pompejańskie można było rozbudowywać: budowali piętra, albo jak za domem była działka wolna, to wtedy dobudowywano z tyłu drugi dom gdzie przeważnie mieścił się ogród w miejscu Atrium.
Dom Wettiuszów- (zdj)- Atrium. Impluvium - dziedziniec ogród ze źródłem wody. Pojawiła się rzeźba sakralna.W budynku znajduje się jeszcze jedno, mniejsze atrium z przylegającą do niego domową kapliczką. Cały dom rozplanowano wzdłuż dwóch boków perystylu. Najciekawsze są zachowane malowidła wykonane w II stylu pompejańskim, podczas odbudowy domu po trzęsieniu ziemi. Ściany zdobią liczne przedstawienia figuralne i architektoniczne.
DOM POMPEJAŃSKI
Malarstwo domowe-ścienne- malarstwo pompejańskie zdj Prima Porta, Willa Liwi. Motyw ogrodu (Zdj) na tylnej ścianie Atrium gdyż nie było miejsca na ogród. Iluzjonizm w malarstwie.
Rzym Złoty Dom Nerona-(Zdj)- Dekoracje pompejańskie. Podział na ramy a w nich sceny dekoracyjne. Obramowania lustra też dekoracyjne w samym lustrze w środku wymalowane odbicie ozdobne z naprzeciwka.
Plakiety(zdj)- Obrazy na ścianie w Grecji. Rzymianie stworzyli iluzje. Pejzaż w malowanej na ścianie ramie.
Stabia flora (Zdj)
Pompeje kopia obrazu rzymskiego(zdj) Moschoforsa.
Pompeje Eros i Psyche rzeźba (zdj) - sceny erotyczne lub rzeźba Trzy Gracje.(zdj)
Herkulanum(zdj)- nowy temat - martwa natura
Pompeje: portretowe malarstwo - portrety psychologiczne( skupił się na atrybutach, które ukazywały kim była ta osoba, kim się zajmowała.
Portrety podwójne np. małżeństwo.
Herkulanum mozaika - basen to impluvium. Pokrywały mozaiki - z kostek szcześciennych pokrytych glazurą, którą wkładano do tynku. Tematyka związana z tematyką wodną. - np. bóstwa wodne,albo motywy wodne np. muszli.
ŚREDNIE CESARTWO RZYMSKIE 69 R.NE. DO 235 R.NE.
Okres panowania 3 największych dysnastii.
Hadrian,Trajan, Marek Aureliusz ważne postacie.
KOLOSEUM- teatr wzniesiony przez dynastie Flawiuszów , odbywały się tam walki gladiatorów, można go było zalać wodą i ukazać bitwę morską. Zastosowanie łuków półkolistych, na zew i wew korytarze obiegały całość, połaczanie klatkami schodowymi łaczące poszczególne kondygnacje.
ŁUKI:
Łuk Tytusa- skromny jednoprzelotowy, przesłanie udekoraniem zdobycia przez Rzymian Jerozolimy, w bramie elementy dekoracyjne od wewnarz płaskorzeźba we wnątrz sceny batalistyczne.
Łuk Trajana
FORUM ROMANUM- budowano tam gmachy publiczne, forum romanum to dzisiejszy rynek
Budowle:
-Bazyliki do zebrań publicznych
-świątynie
-bibliotek
-archiwa państwowe
OŚ komunikacyjna- Via Sacra św Droga pomiędzy budynkami.
Fora Cesarskie:
-place wznoszone z incjatywy cesarzy, jak najbliżej forum romanum, o nie regularnych kształtach
Forum Trajana: Apolodoros z Damaszku wybudowal to forum.
Struktura tego forum:
1)Plac publiczny w kszłtacie prostokąta
2)Bazylkia
3 / 4 biblioteka
5) kolumna Trajana
6) dziedziniec
7) świątynia
Forum Trajana kolumna 10 m, w kolumnie pochówek - urna z prochami. Trzon kolumny dekoracja bardzo drobna, wstąega na ok. 250 m, oplata kolumne. Na szczyscie posąg cesarza Trajana dziś św,. Piotra figura. 404 sceny na kolumnie.
PANTEON-
-świątynia dedykowana wszystkim bóstwom rzymskim
-na rzucie koła
-cecha orginalna - nie ma źródeł światła, okna ślepe, oświetlenie to otwór u samej góry wprowadzajacy smugę swiatła
-kasetony wypełniają czasze kopuły, rodzaj dekoracji powtarzany i dobudowany w głąb np. kwadraty
-oparta na szczególnym wyliczeniu matematycznym
ARCHITEKTURA REZYDENCJONALNA
-Tivoli Willa Hadriana-rezydencja gdzie mieszkano prawie cały rok, letnia rezydencja cesarska, przestrzeń reprezntacyjna.Cesarz Hadrian umiłował starożytną Grecję. Sprowadzał kopie dzieł antycznych np. Kariatydy. W tej Willi teatr morski Hadrian tam mysłał tam o sprawach ważnych.
Willa mogła mieć różne zastosowanie;
-Impresialist - letnia
-rustika - wiesjka z zapleczem gospodarczym
-urbania-podmiejska z dużym ogrodem
-suburbania-na wsi,przyjmowano tam gości
Kolumna Marka Aureliusz-
-głęboki relief
-trzon pokryty się wstęgą oplatająca się w górę
-wieloplanowość rzeźby
-w całości poświecona tematyce walk Marka Aureliusza
RZEŹBA-
-pojawnienie się portetów statuarnych kobiet i meźczyzn, pomnikow konnych, rzeź mitologicznych
-portetry popiersia kobiet (idealistyczne)
-wizerunki cesarzy
-portet konny pojawił się np. Marek Aurueliusz w naturalnej wielkości,
-stelle nagrobne- zdobione figurami lub ornamentami
Relief sarkofagowy- batalistyka- na sarkofagach. Sarkofag to skrzynia w której chowano ciało zmarłego, dzielone na dwa pasy ukazujące udział zmarlego w scenach wojennych.
Malarstwo grobowe-martwa natura,
PROWNICJE RZYMSKIE:
-Arles Amfiteatr
-Italica koło Sewilli
-Alkantara most
-Segowia akwedukt
-Merida akwedukt
-Trewir Porta Nigra
CASTRUM ROMANUM- obóz rzymski, wojskowy. Jak Rzymiania zdobywali tereny to tam budowane były te obobzy. Wszędzie budowane takie same obozy o takim samym rozmieszczeniu.
Łatwo i szybko się je budowano, żołnierze mieli zachowany jeden sposób myślenia jeśli zostali przeniesieni z jednego obozu do innego, to znali schemat funkcjonowania takiego obozu.
Prostokat 180x 225 teren obozu bardzo silnie fortyfikowany, z basztami i bramami.
Na środku PRETORIUM- duża budowal siedziba dowódzctwa , zbrojownia, plac ćwiczen.
Układ osiowy w murach miejskich 4 bramy ustyowane. Przestrzeń między murarmi budynki gdzię mieli kwatry żołnierze. Każdy rodzaj wojska swoją kwaterę: piechota, jeźdzcowie. Na wschód od Renu i Dunaju nie było obozów. Wiele miast Kolonia, Stasburg były koloniami rzymskimi.
GROMA- przedmiot który wzynaczał strony świata, usytowany był na środku obozu.
TIMGARD - największy obóz rzymski w pln. Algeri.
CANABAE- przedmieścia przed brami obozu, zaczeli osiedlać się rodziny, handlarze. Wokół obozu w chaotyczny sposób.
Na bazie obozu powstały miasta: Kolonia, Strasburg, Pawia(WŁOCHY)
Podział ulic w obozie
- Cardo z polnocy na poludnie.
-decumanus- ze wschodu na zachod
Przecinały się pod kątem prostym.
DROGI RZYMSKIE- bite,pozostały na długi czas. Londyn układ drożny na drogach rzymskich.
Tereny wielskie CENTURIACJA - teren wielski dzielono na prostokątne pola, pomiędzy nimi rowy wodne.
OKRES PÓŹNEGO CESARSTWA
Od 284 poczatek rzadu Dioklecjana po 337 śmierć Konstantyna Wielkiego
Kryzys polityczny i gospodarczy.
Decentralizacja - rzym traci role najważniejszego miasta.
Dioklecjian - wprowadził tetrarchie, sposób sprawowania włądzy przez 4 osoby:2 augustów i 2 cesarzy. 4 tetrarchowei mieli rezydencje w każdym z miast: Saloniki, Nikodemia, Wenecja?. Mediolan?
Pałac Dioklecjana w Splicie-na planie prostokąta,połowa to obóz rzymski, a druga połowa to rezydencja cesarza, wzdłuż budynku zbudowana była galeria służąca przechadzkom cesarza, Od strony morza i galeri rezperentacyjny hol i mauzoleum na planie ośmioboku.
WENECJA- Bazylika św. Marka - tetrarchowei. Nie posiadają cech portetowych, Różnice między cezarami a augustami jedni mieli brode drudzy nie,
Bazylika św. Konstantyna- układ trójnawowy, zakończona apsydami półkolistymi absydami.
Łuk Konstantyna w 315 roku. Upamiętnia zwycięstwo Konstantyna nad Maksekiuszem ?. Wypełnione rzeźbą maksymalnie- wszędzie gdzie się da.
Hieratyzm postaci- cesarz większy od pozostałych ludzi.
SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA
Prześladowania chrześcijan w tym czasie.
Dura Europas- Dom Kościoła.Uklad sprzed 276 r.n.e, dom mieszkalny zaadoptowany do kultu chrześcijabskiego.Lokalizacja: na pustyni między Syrią a Mezopotamią.Układ domu oparty o plan pompejański.Na środku dziedziniec, sala zebrań z podium dla biskupa, naprzeciw dziedzinca baptysterium z basenem chrzcielnym, sala katechumenów- osoby które sympatyzowały z kościołem ale były bez chrztu.
KATAKUMBY:pomieszczenia gdzie chowano chrześcijań, drążenie podziemnych korytarzy. Malarstwo katakumbowe- możemy zaobserwować jak rodziła się ikonografia.Oparte na mitologi.
Katakumby;
-Pryscli Uczta- interpertowano jako ostatnią wieczerze
Wprowadzono arkady, w dolnej cześci umieszczano sarkofagi.
W 313 ogłoszenie Edyktu Mediolanskiego- uznanie chrzescijaństwa za legalną relgiję.
BAZYLIKA ŚW. PIOTRA- budowa z inicjatywy Konstantyna Wielkiego. Dziedziniec atrium do roku 390. Powstał typ kościoła który wielokrotnie powtarzany w katolickich kościołach. Plan na bazie krzyża łacińskiego z wąskim prezbiterium- półkolista absyda. Posiada nawę główna i 4 nawy boczne. Boczne nawy niższe. Nawa poprzeczna tzw. TRANSEPT. 2 budowle z boku to - Mauzoleum- chowano tam ludzi świeckich obok świętych; dobudowane to mauzoleum to jednego z boków transeptu. Grób św. Piotra tam się znajduje.
Atrium- dziedziniec z krużgankami. Brama za czasów Konstantyna Wielkiego miała nawiązywać do czasów rzymskich poprzez zastosowanie łuku.
Baptysteria- miejsca gdzie udzielano chrztu. Od Edyktu Mediolańskiego chrześcijaństwo jest uznawane. Układ centralny wielobok w środku jest basen chrzcielny, gdyż wtedy zanurzali ciało w wodzie - taka formę miał chrzest. Motyw obejścia- koło. Wielobok - budowla centralna.
Mauzolea np. W Konstancji w Rzymie 337-351. Budowla centralna, w środku kolumny a z przodu owalny przedsionek. Motyw obejścia. Mozaiki pokrywały sklepienia i obejścia. Próba poszerzenia poprzez wykonanie sekwencji wnęk półkolistych i prostokątnych.
Mozaiki np. motyw winobrania.
Kościoły wczesnochrześcijańskie-miały też wymyślne formy np. sw. Gereona. Forma elipsy a wokół dobudowano półkoliste wnęki, prostokątna (?) i półkoliste absydy.
Kościół św. Wawrzyńca San Lorenzo- plan- oryginalny plan kwadrat krzyża greckiego, naroża- wieże, a na osiach kaplice dla świętych gdzie były relikwie. Motyw obejścia występował. Narteks - kryty przedsionek przy przedniej ścianie kościoła. Powstał z podcienia otaczającego dziedziniec przed kościołem.Przed kościołem atrium czyli dziedziniec otoczony arkadami.
Mozaika- wnętrza kościołów wypełniały mozaiki.:
-W Sana Maria Maggorie tam się zachowały wielofigurowe sceny. Pas środkowy - pokłon trzech króli, niżej rzeź niewiniątek
- Mozaika w Santa Pudenziana- Chrystus w 2 postaciach. W strefie ziemskiej z księgą w otoczeniu apostołów. Druga strefa Chrystus pod postacią krzyża złotego KABOSZON- kamień szlachetny lub półszlachetny o zaokrąglonym szlifie. Te kaboszony wypełniały krzyz
Budowle w Rawennie (Włochy) w V wieku miały ogromne znaczenia. Przeniesienie stolicy z Mediolanu do Rawenny.Budowle Rawenny:Budowle Rawenny
-Kościół Santa Croce Świętego krzyża. Mauzoleum Galli Placydii połączone z kościołem. Mauzoleum Galli czyli żony cesarza.
Surowa dekoracja z zewnątrz z cegły. Elementy zdobiące wnęki. Na planie krzyża greckiego na rzucie kwadratu. Budowla centralna. Dekoracja mozaikowa Ma odniesienie do Chrystusa.- np. Chrystus źródło życia. Święty Wawrzyniec (mozaika) - męczennik. Ruszt- narzędzie męki, tam spalona św. Wawrzyńca. Krzyż jako Chrystus. Sklepienia w narożach 4 symbole Ewangelistów.
(Elementy dekoracyjne - element swastyki)
- Baptysterium Ortodoksów-założona na planie centralnym, oświetlają okna w niszach oddzielonych od siebie arkadami ozdobionymi płaskorzeźbami, na których przedstawiono postacie 16 proroków. Sklepienia nad niszami zdobi stiukowa dekoracja złożona z motywów roślinnych i zoomorficznych. Na kopule znajduje się mozaika, której centralną część zdobi przedstawienie Chrztu Jezusa w Jordanie. Na kopule, wokół środkowego obrazu wykonano wizerunki 12 apostołów. Najniższy krąg to kolumnowy portyk z czterema ołtarzami, na których znajdują się otwarte księgi ewangelii. Jest to jedno z najlepiej zachowanych baptysteriów zbudowanych w V wieku.
- Baptysterium Arian - Od Ostrogotów ta budowla w Rawennie, bo od roku 476 rządy Ostrogotów ( Odoaker Teodoryk) Plan centralny, na planie 8 boka. Mozaika w kopule scena Chrystusa i znowu 12 apostołów.
W Rawennie tez kościoł : Bazylika Sant'Apollinare Nuovo- kościół pałacowy. Ukazane sceny z życia Chrystusa.
SARKOFAGI DWÓCH BRACI
W Rzymie na Sarkofagach- sceny batalistyczne.
Teraz sceny biblijne. Sarkofag dzieli się na 2 poziomy, 2 pasy. Górny i dolny a dzieli je medalion ukazujący te zmarłe osoby. Ten medalion jest po środku. Sekwencja scen na sarkofagach trzeba się domyślić gdzie kończy się jedna scena a zaczyna druga.
Element w sarkofagach kolumienki w IV w., w celu oddzielenia poszczególnych scen.
Sarkofagi pasyjne
Rzeźba figuralna:
Nauczający Chrystus w świątyni z marmuru. Przedstawienie Chrystusa jako antycznego filozofa.
Kość słoniowa-nowy materiał do płaskorzeźb. Do wykonywania Dyptyku - ołtarz z dwóch skrzydeł.Można go złożyć i zabrać ze sobą aby się modlić.
Portrety zbiorowe-
Matka z 2 dzieci, Wykonany ze szkla ,dekorowane złtem.
Relikwiarze- skrzyneczki wieloboczne dekorowane, z prostokątnych płytek z kości słoniowej,dzielone na kawałki. Tematyka odnoszaca się do życia świętego oraz sceny Chrystusa. Symbol naśladownictwa.
Tron-arcybiskupa Maksymiliana w Rawennie - z kości słoniowej wykonany. Tematyka na plakietach - Chrystus błogosławiony,
Dalsze losy Rawenny w 540 roku doszło do zdobycia tego miasta przez Justyniana cesarza rzymskiego. Jego idea zjednoczenie cesarstwa rzymskiego. Kampanie wojenne prowadził. Gdy zdobył Rawenne - odbicie miasta zachodniorzymskiego na rzecz cesarstwa wschodniorzymskiego
Świątynia kościół Sant Vitale ( sw.Witaslisa) ważny kościół bo:
-kościół wpisujący się w grupie kościół jakie wznosił Justynian
-orginalna forma,wzorzec naśladowany w Europie w okresie karolińskim
-zespół mozaik - wizerunek Justyniana
-budowla na planie centralnym,ośmiobok
-w planie zewnetrzym i wewnętrznym kopuła,8 filarów pomiędzy ktróryymi pojawiła się EKSEDRA- forma na rzucie półkola,zwieńczona połową półkuli, przeniesiony ten element ze wschodu.Eksedra było ich (chyba) 7 bo 8 było prezbiterium. Są one ażurowe. Prezbiterium prostokątne po bokach kaplice. Przedsionek to tzw. Narteks. Obejście na dole i pierwszej kondygnacji.
Dekoracja-marmur na podłodze i okładzina na filarach. Powyżej mozaiki.
Podwójny kapitel w kolumnie w tym kościele. Mozaiki w prezbiterium wizerunek Chrystusa na globie, trzyma koronę-symbol męczeństwa przekazują ją św. Witalisowi, Archanioł i Witalis mają zakryte dłonie- wyraz czci. Po drugiej stronie fundator - biskup Ekslezjusz trzyma model kościoła.
Ściany boczne - cesarz Justynian z żoną Teodorą i dwór. Damy niosą ofiarę. Porównanie -parabola-nawiązanie do scen biblijnych(Abel)
BIZANCJUM CESARSTWO WSCHODNIE
-kościół św. Sergiusza i Bakdussa(?) - centralna przestrzeń na planie ośmioboka w narożach eksedry.obejście.W bryle całość wieńczy kopuła. Obejście na 2 kondygnacjach. Na zewnątrz skromne kościoły.
-drugi ważny kościół Konstantynopola: Hagia Sophia autorzy Izydor z Miletu, Antherios z Tales. Plan budowla centralna (koło i prostokąt) do tego dochodzą po bokach półkoliste elementy tam są eksedry. Do tego wielkie prezbiterium z absydą i transept.
SZTUKA KAROLIŃSKA
Wiek V, VI, VII - okres Wędrówki Ludów Barbarzyńskich
Na półwyspie Iberyjskim - Wizygoci
Longobardowie - Włochy
Ostrogoci- na pół Apenińskim
Frankowie- Francja, Belgia
Anglosasi-wyspy brytyjkie
Wandalowie
Burgundowie
Hunowie
Próba unifikacji kultury-oparta na próbach nawiązania do kultury rzymskiej
Ideą Karola Wielkiego-odnowienie Cesarstwa Rzymskiego. Udało mu się skupić teren Francji, północną cześć Włoch,Niemiec tereny za Rawenną i Dunajem oraz kraje Beneluksu. Stolica to Akwizgran(Aachen)-posiadał centalne położenie. . Karol Wielki był władcą który odziedzczył władzę wraz z bratem który zmarł.
AKWIZGRAN-
Kapilca pałacowa- Karola Wielkiego, w 800 roku koronacja na Cesarza Rzymskiego,
-Budowla która miała być kopią San Viatle w Rawennie
-plan ośmioboku, otoczona obejściem, w rzeczywistości cześc zew.. na wyglad 16 boku
-prostokątne skromne prezbiterium
-cześć zachodnia: przedsionek, loża królewska, najwyższa kodngnacja z relikfiami.
-obejście na 2 poziomach.
-prototyp masywu zachodniego- westwerk
- we wnętrzu masywne podpory
-kaplica z kamienienia
-masywne podpory,
-elemnty z pałacu w Rawennie przywiezione.
W Akwizgranie budowla pałacowa przylegała do kaplicy. W centrum portyk cesarza Teodoryka. Przywieziono z Rawenny.
Pałac Karola Wielkiego:
-na planie prostokąta
-połączony zdobionym portykiem z kaplicą pałacową
-elemenyu pałacu z Rawenny
-nie zachował się do dziś
BISKUP ORLEANU TEODULF- ORATORIUM DES PRES UFUNDOWAŁ.
- w miejscowisci Germiny des Pres
-kultura arabska- zaadoptowany łuk podkowiasty- więczoncy poszczególne przęsła tego oratrium.
-plan kwadratu z krzyżem greckim
-elementy surowe, jedyną dekoracją jest mozaika znajdująca się w prezbiterium., przedstawia aniołów.
TRANSEPT NAWA BOCZNA POPRZECZNA
Kosciół w miejscowości Centula:
Tam był masyw zachodni czyli westwerk. Po bokach wysokie wieże połączone murem. Pojawił się transept.
EMPORA- na poziomie 2 kondygnacji znajdował się tron dla miejscowego biskupa lub biskupa.
Kosciół opacki w Corvery- z westwerkiem. Sklepiony halą przyziemną zwaną kryptą.
Kościół dwuchórowy w Fuldzie:kościół Benedyktów.
- 2 chóry, w zachodnej cześci chór sw. Piotra, od wschodu chór Salwatora i Panny Marii. Pod chórem zachodnim krypta z relikwiami, schody z obu stron.
Brama w klasztorze Lorsch:
-brama prowadząca na teren klasztoru, hala bramna,
-brama na schemacie łuku rzysmkiego
-3 arkady połkolumny przyczepione do muru,
-spadowy dach
OPACTWO W SANKT GALLEN:
Plan przedstawiał założenie klasztoru. Był naśladowany w poźniejszej Europie. Klasztor samowystarczalny bazujący na własnej infrastruktruze.
Założenie Klasztorne;
Z lewej z góry:Dom Opata- kuchnia, skład wina, łaźnia,
W narożniku lewym: szpital, apteka, dom dla lekarzy, zielarnia, kaplica szpitalna.
Po prawej w rogu na górze:pomieszczenie gosp, cmenatrz z sadem, ogród warzywny, dom ogrodnika, kurnik, stodoła,piekarnie, zakład bednarski, stajnia, spichlerz, młyn
Niżej: dom dla pielgrzymów.
Po drugiej stronie domu opata; szkoła, dom gości.
Niżej dom dla pielgrzymów, dom dla najuboższych.
SZTUKA KAROLIŃSKA:
- Św. Fides relikwiarz- Zdobienia rzemiosła artystycznego doby karolińskiej : złoto i kamienie szlachetne
-posąg Karola Wielkiego na koniu- Posąg konny, z brązu, nawiązuje do Marka Aureliusza.
-Mediolan , kosciół sw. Ambrożego- Złoty Ołtarz -zdobienie stołu, jest to rodzaj okładziny, obica zdobiącego stół liturgiczny, Obicie w blasze złotej lub srebrnej czyli tzw. Repusowanie czyli wykłuwane od spoadu. Ten ołtarz zachował się w całości.
-Dyptyki-z kości słoniowej- przenośne ołtarze oraz oprawy do ksiąg liturgicznych
MALARSTWO KSIĄZKOWE:
Iluminowane , do ksiąg dodawnao ilustracje na osobnych karktach, NP. Ewangeliarze.
RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE:
-Skarbiec - relikwiarz na ząb Jana Chrzciela, ze złota i kamieni szlachetnych
-Zelazna korona Karola Wielkiego, z blachy- symboliczny gwódz z krzyza Jezusa.
do 4 zadań P.Dr wyświetlał na rzutniku po kilka zdjeć (po ok 5-12) i trzeba było napisać np.1) autora dzieła; 2,3)nazwe obiektu/dzieła +miejsce gdzie się znajduje; itp. w tym 4) było podane ok12 haseł-nazw obiektów i trzeba było przypisać odpowiednie numery 12zdjęc pokazywanych na rzutniku.
bylo jakies zadanie z ok 10zdaniami typu "prawda-fałsz", i odpowiednie dopasowanie pojęć/dzieł sztuki/itp
Jak ktoś się "skutecznie napatrzy" na te zdjecia, będzie kojarzył autorów, lokalizacje i cechy charakterystyczne, no i troszke wiedzy teoretycznej z wykładów opanuje-to myśle,że nie ma rzeczy niemożliwych
Ogólnie -jak widać-nie było tak źle
ziwny byl ten egzamin. osobiscie wolalabym opisowke, bo tutaj mozna wode lac i lac, i lac.
a tak to slajdy trzeba miec obcykane - i tutaj pojawily sie zarowno podstawy, jak np. forum romanum w rzymie, wenecki palac dozow, sankt gallen, kopula bruneleschiego florenckiej katedry czy jakas manierystyczna rzezba michala aniola, jak i te moze rownie wazne, ale nie tak oklepane, np. solniczka celliniego, jakas mozaika z mauzoleum galli placydii czy posag konny marka aureliusza.
poza tym z 10 zdan - trzeba bylo zaznaczyc te prawdziwe. a zdania byly w stylu: "w knossos nie ma freskow ukazujacych ludzkie postaci" albo "(jakas tam) katedra w padwie ma dwie zakrystie i zostala wybudowana w stylu (jakims tam)". generalnie, to zadanie dalo sie zrobic z biegu, bez jakiegos tam wiekszego przygotowania - byly zdania albo bardzo oczywiste, albo podchwytliwe/dziwne(?) - bo przeciez kto sie bedzie uczyl ile zakrystii ma jakis kosciol(?)
co tam jeszcze... przyporzadkowac jakies dzielo do epoki. i tutaj jakies gotyckie i romanskie katedry sie pojawily, plan miasta idealnego, i cos tam jeszcze.
dalej... na tescie bylo wymienionych 12 pojec (np. romanski portal, loggia, portyk, tolos, tympanon, atrium, swiatynia etruska, itd.), no i dr lecial ze slajdami, obok kazdego z pojec trzeba bylo napisac numerek (od 1 do 12) przypadajacy na dane pojecie.
poza tym bylo cos o ambonie katedry w pizie, cos o koronie karola, o horror vacui, cos o bronzinim.
ogolnie rzecz biorac - raczej zdawalny ten egzamin byl.
2