Metody graficznej prezentacji danych statystycznych

Podstawową zasadą w prezentacji danych statystycznych jest wybór takiej metody prezentacji, która zapewni osiągnięcie wszystkich celów badania, jak również czytelność i przejrzystość, które pozwolą na dobrą analizę prezentowanego materiału statystycznego i możliwość jego popularyzacji.

Wzrost informacji we wszystkich dziedzinach, zmusza do poszukiwania metod zmierzających do logicznego ich upraszczania i wyboru formy ich prezentowania, która zapewni szybki proces przyswajania informacji.

Graficzna prezentacja danych statystycznych polega na sporządzaniu różnego rodzaju wykresów, w których opis stanowi kształt, wielkość i barwa.

WYKRESY

Pojęcie wykresu statystycznego jest jednoznaczne z pojęciem diagramu i oznacza graficzną formą prezentacji danych, jest narzędziem analizy uogólnionych informacji statystycznych.

Wykresy w sposób graficzny przedstawiają zmienność zjawiska, procesu, wielkości, czy zależności między dwiema zmiennymi przy założeniu pozostałych wielkości nie zmienionych. Zwykle przedstawiany w dwóch wymiarach ale może być wielowymiarowy.

Wyróżniamy:

• Wykres liniowy

Wykres na osiach współrzędnych prostokątnych, będący połączeniem zaznaczonych na wykresie punktów linią łamaną bądź ciągłą używany do graficznego przedstawiania funkcji. Stosowany jest również do graficznego prezentowania rozwoju zjawisk w czasie czyli dynamiki.

Wykres liniowy można podzielić na:

• złożony

• prosty

• bilansowy

• wskaźnikowy - wykazuje odchylenia od przeciętnej wartości stałej, wykorzystywany podczas analizy dynamiki rozwoju zjawiska

Rysunek 1. Przykład wykresu liniowego

• Wykres powierzchniowy

Wykres charakteryzuje zbiorowość lub zjawisko za pomocą różnych figur płaskich. Kolory i desenie, tak jak w przypadku map topograficznych, reprezentują obszary należące do tego samego zakresu wartości. Z wykresu powierzchniowego korzysta się kiedy kategorie i serie danych są wartościami numerycznymi i gdy konieczne jest znalezienie optymalnych kombinacji między dwoma zestawami danych.

Rysunek 2. Przykład wykresu powierzchniowego

• Wykres obrazkowy

Wykres prezentowane wielkości przedstawia za pomocą prostych obrazków odpowiadających swoim wyglądem rodzajowi zbiorowości, która reprezentują. Wykresy obrazkowe nie odznaczają się rachunkową dokładnością. Ich celem jest przyciągnięcie uwagi i skierowanie jej na prezentowane na wykresie zjawisko, co pośrednio przybliża do statystyki i jest czynnikiem jej popularyzacji. Wiele tego rodzaju wykresów spotyka się na rożnych wystawach.

Rysunek 3. Przykład wykresu obrazkowego

• Wykres rozrzutu (korelacyjny)

Wykres służy do graficznego przedstawienia relacji między dwiema zmiennymi. Pozwala wykrywać pewne zależności między wartościami ciągłymi obserwacji w pewnej mierzonej skali. Dwie zmienne są prezentowane na osiach x i y. Każdy punkt wykresu reprezentuje pojedynczą obserwację.

Wykres rozrzutu używany jest do stwierdzenia istnienia zależności pomiędzy zmiennymi, stwierdzenia kierunku związku i pokazania siły związku.

Wykres rozrzutu występuje także pod innymi nazwami m.in.: Diagram korelacji, wykres korelacji, wykres zmiennych.

Rysunek 4. Przykład wykresów rozrzutu

• Wykres słupkowy

Wykres przedstawia poszczególne wartości pewnej cechy za pomocą "słupków" (prostokątów) o tej samej szerokości podstawy i wysokości proporcjonalnej do liczebności lub wielkości zjawiska, które ilustrują. Stosuje się je do przedstawienia danych z kilku okresów, które nie następują bezpośrednio po sobie. Wykres słupkowy może być również wykorzystywany do prezentacji struktury i dynamiki zjawiska.

Wykres słupkowy można podzielić na:

• prosty,

• prosty wskaźnikowy,

• strukturalny pionowy.

Rysunek 5. Przykład wykresu słupkowego

• Histogram

Wykres przedstawiający rozkład liczebności wybranej zmiennej jest bardzo zbliżony do wykresu słupkowego. Na osi poziomej odłożone są wielkości badanej zmiennej i zaznaczone granice klas, na jakie pogrupowane są zmienne. Nad przedziałami rysowane są kolumny o wysokości równej liczbie obserwacji w tym przedziale. Taki sposób konstrukcji histogramu jest stosowany wówczas, kiedy przedziały szeregu rozdzielczego są równe. Jeżeli szereg ma nierówne przedziały, to wysokość prostokątów jest określona przez wskaźniki natężenia liczebności (częstości) odpowiadające poszczególnym klasom.

Rysunek 6. Przykład histogramu

• Wykres (diagram) kołowy

Wykres, w którym wartości liczbowe są przedstawiane za pomocą wycinków koła, jest bardzo przejrzysty i efektowny. Stosowany do pokazania udziału wartości poszczególnych elementów w porównaniu do sumy tych elementów. Wykres kołowy występuje w rozmaitych wariantach graficznych. Typowy jest wykres płaski, dwuwymiarowy, ale można też utworzyć trójwymiarowy "tort".

Rysunek 7. Przykład wykresu kołowego

KARTOGRAM i KARTODIAGRAM

To mapy geograficzne zawierające terytorialne rozmieszczenie danego zjawiska statystycznego.

Kartogram jest wykresem statystycznym sporządzonym na mapie, na której przedstawia się średnie natężenie zjawiska w obrębie obszaru określonego najczęściej granicami administracyjnymi. Metoda ta polega na przedstawieniu intensywności jakiegoś zjawiska na określonej powierzchni. Powierzchnię pokrywa się odpowiednio dobranym deseniem lub barwą.

Rysunek 8. Przykład kartogramu

Kartodiagram to mapa statystyczna przedstawiająca zmienność wybranych atrybutów obiektów przestrzennych. Prezentuje wielkości zjawiska w miejscu ich występowania za pomocą diagramów lub wykresów. Na kartograficznym podkładzie rozmieszcza się zlokalizowane szczegółowo wykresy lub diagramy przedstawiające wielkość jakiegoś elementu rzeczywistości przyrodniczej na określonym obszarze. Najczęściej stosowanym diagramem jest diagram powierzchniowy, w którym miara wartości zjawiska jest jego powierzchnia. Natomiast miara wielkości zjawiska w diagramach przestrzennych jest objętość.

Rysunek 9. Przykład kartodiagramu

Bibliografia:

1. Wikipedia. Wolna encyklopedia, http://pl.wikipedia.org/

2. Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Ekonomicznych, http://www.wne.uw.edu.pl/

3. Profesor.pl serwis edukacyjny, http://www.profesor.pl/

4. Helionica - sieciowa encyklopedia informatyki, http://encyklopedia.helion.pl/

5. „Statystyka lekka, łatwa i przyjemna - Mini Kurs dla uczniów szkół średnich oraz słuchaczy policealnego studium ekonomicznego” na postawie podręcznika „Statystyka” - Zygmunta Peukera - Wiesław Stojanow

---