Cele i założenia: - Ratowniczy, kompensacyjny, ochronny, promocyjny
Cele pracy socj. W formie zadaniowej sprowadza się do:
-pomagania jednostkom i gr. we wskazywaniu, rozwiązywaniu i minimalizowaniu problemów wynikających z braku równowagi między nimi a ich otoczeniem społ.
-wskazywanie potencjalnych obszarów braku równowagi pomiędzy jednostką a otoczeniem społ. w celu zapobiegania powstawaniu zaburzeń.
-wyszukiwanie, wskazywanie i wzmacnianie potencjału jedn., gr. i społ.
OPIEKA- schorzenie, zaburzenia psychofizyczne, brak sprawności i wykształcenia, samotność, złe nałogi. Za specyficzną cechę opieki uznaje się przejęcie przez opiekuna odpowiedzialności za losy podopiecznego tj. osoby niezdolnej do samodzielnego i odpowiedzialnego funkcjonowania czego skutkiem ubezwłasnowolnienie podopiecznego. (A.Kamiński) opieka jest czynnością świadczoną w tych sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci nieszczęśliwym układem wydarzeń nie umieją, albo nie mają dość sił by samodzielnie przezwyciężyć zaistniałe trudności. Wyróżnia 2 znaczenia opieki: 1)w szerokim znaczeniu utożsamiana jest z profilaktyką , zapobieganiem brakom zdrowotnym i moralnym oraz dezintegracji społ. 2)w wąskim znaczeniu odnosi się do ratownictwa, dotyczy ograniczonej liczby ludzi.
POMOC- (Radlińska)- to forma sprzyjająca rozwojowi jednostki i wzrostowi wszystkiego co jest uznane za dobro. Charakteryzuje je współpraca między pomagającym a korzystającym z pomocy, a także świadome uczestnictwo korzystającego z pomocy i całkowita jego odpowiedzialność za siebie.
KOMPENSACJA- to celowe wyrównywanie braków, stworzenie normalnych warunków życia. Odbywa się po przeprowadzeniu diagnozy i po odniesieniu do pewnego wzorca.
INTERWENCJA- społeczna- działanie procesów socj. Zmierzające do modyfikacji dysfunkcjonalnych aspektów otoczenia klienta pom. Społ. -środowiskowa- działanie w środowisku społ. udzielanie pomocy osobom znajdującym się w obliczu dramatycznych wydarzeń życiowych, odczuwanych jako zagrożenie dla ich podstawowych potrzeb lub celów życiowych. -socjalna- dokonywanie zmian społ.
METODY DOKONYWANIA ZMIAN W PR. SOCJ.:1) metoda indywid. przypadków- pomoc realizowana przez pr. Socjalną , w którym poprzez analizę syt. jedn. Borykającej się z jakimś problemem w kontekście środowiska , prowadzi do opracowania diagnozy przypadku oraz planu. Podjęcie działań profilaktycznych, kompensacyjnych lub terapeutycznych, angażuje jednostkę w cały proces pomocy dla jej dobra. 2)Metoda grupowa- to celowe oddziaływanie na jednostkę poprzez grupę do której ona należy. W metodzie tej wykorzystywane są mechanizmy grupowe tj. kontrola grupy, wspólne cele. 3)Metoda środowiskowa- proces interwencyjny, którego celem jest pomoc jedn., gr. i społ. mającym wspólny problem lub z tych samych terenów geograficznych w rozwiązywaniu problemów społ. w podniesieniu jakości ich życia.
Podst. umiejętność w pracy socjalnej- 1)Porozumiewanie się- komunikacja werbalna i niewerbalna. Polega na przekazywaniu inf. Pomiędzy ludźmi, może być interpersonalna i jednokierunkowa bez informacji zwrotnej. Komunikacja niewerbalna to mimika, gestykulacja, ton głosu, operowanie przestrzenia. Osobowościowe czynniki efektywnego porozumiewania się: obraz samego siebie, umiejętność słuchania, jasne wyrażanie się, radzenie sobie z emocjami, otwartość. Asertywność- przeciwieństwem jest uległość. Komunikacja formalna- porozumiewanie się w strukturze zorganizowanej. 2)Rozwiązywanie problemów- Proces rozwiązywania problemów:- odczucie problemu, definiowanie problemu, poszukiwanie rozwiązania, wybór rozwiązania, realizacja. Ocena końcowa. Klient uczy się; być konkretnym w przedstawieniu problemu, skupić się na teraźniejszych problemach, skupić na jednym probl., nie definiować problemu w kategoriach winny innych, definiować probl. W kategoriach własnych oczekiwań, słuchać uważnie i cierpliwie innych, oferować współprace z innymi. 3)Rozwiązywanie konfliktów- odnosi się do sytuacji które wiążą się z niezgodnością poglądów na dana sprawę , sporem o wartości, sprzecznością interesów czy różnica dotycząca sposobów działania. Rodzaje: -indywidualne, interpersonalne (między osobami powstają w wyniku odmiennego podejścia do pełnionych ról społ. lub zawodowych), międzypokoleniowe, międzyorganizacyjne . Pozytywne funkcje konfliktów: motywacyjna (sprzyja rozwojowi inicjatywy, innowacyjne - rozwój inicjatywy, pomysłowości, identyfikacyjna- wzrost samoświadomości, wiedzy o sobie. Negatywne funkcje- cierpienie, przykrość, dezintegracja zużycie energii . Strategie rozwiązywania konfliktów- wygrać -wygrać, wygrać- przegrać, przegrać- wygrać, przegrać- przegrać.
Czym jest praca z przypadkiem- M. Richmond- procesy , które przez świadome dokonywanie indywidualnych celów dostosowanie się jednostki do otoczenia- rozwijanie osobowości. J. Regensburg - metoda porównania zdolności klienta do stawiania czoła problemom H. Radlińska- budzenie aktywności , mobilizowanie i ukierunkowywanie w systemie działań naprawczych. Wrażliwy i wszechstronny opiekun jest zaangażowany w rozwiązywanie problemów podopiecznego.
Metoda indywidualnych przypadków - 1) studium przypadków (charakterystyka losów jednostkowych - opis zycia przed, diagnoza społeczna) 20 praca z przypadkiem (opracowanie planu pracy wspólnie z jednostka, przeprowadzenie przypadku- realizacja planu). 4 elementy- SUPERWEIZJA- polega na współpracy ze starszym lub bardziej doświadczonym pracownikiem socjal. Kontrola przez obserwatora niezależnego będącego fachowcem. EWALUACJA- przewartościowanie , powinna towarzyszyć pr. Z przypadkiem przez cały czas analiza porównawcza planu, konsultacje z przypadkiem i dalsze działanie. REWALIDACJA- oznacza zimne syt. środowiskowej oraz równolegle zmianę środ., postaw, zachowań jednostki w aspekcie psycho- wych. są długotrwałe i kosztowne , ZAKOŃCZENIE- klient powinien z satysfakcją ocenić to, co zostało osiągnięte. Zakończenie podkreśla możliwość jednostki do radzenia sobie z problemami. . Jak opracować diagnozę - 1)dane osobowe, 2) zdefiniowanie problemu, który dotyczy danej jednostki, 3) określenie techniki i narzędzi, gromadzenie infor., 4) opis przypadku a)w kontekście cech psychospołecznych, fiz., zdrowotnych, także w kontekście ontogenezy. b)w kontekście środowiska (np. szkoła), c) w kontekście środow. rodzinnego. 5) diagnoza przypadku - wnioski wyciągnięte na podstawie zebranych informacji. 6) dotychczas stosowane formy pracy z przypadkiem a)z dzieckiem, b) z rodzicem, 7)plan pracy z przypadkiem. [techniki: kwestionariusz wywiadu, wywiad biograficzny, w. Narracyjny, analiza dokumentów]. Kamiński- praca z przypadkiem jest sztuką opartą na nauce, zdolnością twórczego interpretowania i komponowania wiedzy w odniesieniu do danej jednostki uwarunkowań środowiskowych, jej sytuacji które mają służyć mobilizowaniu sił jednostki i uruchomianiu aktywności społ.