OCENA- Pokazujemy klientowi czy oraz na ile jego problemy są ważne, bądź nieistotne.
-Ma Pani bardzo poważny problem, ponieważ wiąże się to z przykrymi doznaniami dla Pani i dzieci.
INTERPRETACJA – Wypowiedź, gdzie sugerujemy klientowi co powinien myśleć na temat problemu, co ten problem oznacza, co się za nim kryje.
-Jeżeli dochodzi do rękoczynu powinna przede wszystkim zgłosić to Pani na policji.
WSPARCIE –Uśmierzenie emocji, danie klientowi nadzieję.
-Na pewno jest rozwiązanie Pani problemu. Usiądźmy i porozmawiajmy. Wspólnie znajdziemy rozwiązanie jak temu zaradzić.
BADANIE – Próba dowiedzenia się czegoś więcej na temat tego, co mówi klient – Pytania.
-Jaki jest jego ojciec? Czy w domu występuje przemoc?
PARAFRAZA/ROZUMIENIE – Intencją jest uzgodnienie znaczenia tego, co zrozumieliśmy w wypowiedzi klienta.
-Inaczej mówiąc boi się Pani o swoje dzieci.. Chciałaby Pani to zmienić dla dobra dzieci.
I.Istota pracy socjalnej.
1. Podstawą pracy socjalnej jest wzmacnianie klienta.
2.PRACA SOCJALNA – Zawód, który promuje społeczne zmiany, rozwiązywanie problemów we wzajemnych ludzkich relacjach oraz wzmocnienie ludzi w celu osiągnięcia przez nich dobrostanu.
-Interwencje w pracy socjalnej obejmują od skoncentrowanych głównie na sobie procesów psychospołecznych do zaangażowania w politykę społeczną, planowania i rozwoju mieści się w tym poradnictwo, kliniczna praca socjalna, praca grupowa, społeczno-pedagogiczna, pomoc rodzinie i jej terapia, jak również starania zmierzające do tego, aby pomóc ludziom w uzyskiwaniu usług i dostępu do zasobów społeczności lokalnej.
3.IDEA EMPOWERMENT – Budowanie siły i nadziei.
Wzmacniać siły klienta – budowanie i wzmacnianie ich podmiotowości i sprawności.
-TEORIA 3 KWIATÓW:
-Nadzieja – Klienci nie posiadają nadziei, oni żyją perspektywą przeszłościową.
-Współpraca – Wzmacniać klienta możemy wtedy, kiedy klient będzie doświadczał sytuacji, w której jest on podmiotem. Element współpracy, gdzie każda ze stron wnosi coś do relacji.
-Kreatywność – Nasza kreatywność nie może być większa niż klienta. Nasza kreatywność powinna być elastyczna na dopasowanie się do klienta i jego potrzeb.
-2 Wymiary Empowermentu:
1.Indywidualny – Dotyczy jednostek, praca z nimi, zwiększenie kontroli klienta nad własnym życiem.
2.Strukturalny – Dotyczy pewnych struktur społecznych i skupia się na likwidowaniu barier i trudności, które konserwują pewne nierówności społeczne w odniesieniu do całych grup.
-Idea empowermentu – Inasoo Kim Berg – Pewien rodzaj postawy pracownika wobec klienta opartej na humanistycznej wizji człowieka. Wskazania:
1. Z wizji tej wynika, że klient jest osobą kompetentną w określeniu co jest dobre dla niego.
2. Klient posiada wystarczające zdolności – siły, aby rozwiązać swoje problemy.
3.Najważniejsza jest wspólpraca między klientem a pracownikiem socjalnym.
4.Klient uczestniczy w decyzjach dotyczących jego i jego rodziny.
5.Respektowanie autonomii klienta i jego granic.
4.CELE SZCZEGÓŁOWE.
-Pomoc w kształtowaniu samodzielności
-Pomoc w uzyskaniu środków (zasobów)
-Ułatwianie interakcji między jednostkami w ich środowisku
-Uczulenie organizacji na potrzeby jednostek
-Oddziaływanie na interakcje między organizacjami i instytucjami
-Współpraca z innymi specjalistami, organizacjami, instytucjami
5.CECHY OSOBOWOŚCI PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH:
1. Radość życia – Optymizm, ciepło osobiste, akceptacja i dążenie do zmian.
2.Szacunek do samego siebie – Wiara w siebie, samoświadomość, autentyczność.
3.Brak konformizmu – Twórczość, otwartość.
4.Przekonanie o możliwości dokonywania wyborów i kontroli nad własnym życiem – Wolna wola swoja i klienta.
5.Odwaga – W mówieniu pewnych rzeczy i działania, asertywność.
6.Wrażliwość i zdolność empatii.
-Model dystrybucyjny – Pracownik socjalny dystrybuuje środki materialne i rzeczowe na rzecz klienta
6.ROLE PRACOWNIKA SOCJALNEGO – 4 KATEGORIE POWIĄZANE Z FORMAMI AKTYWNOŚCI PS:
1.Wiąże się z rozwojem zasobów/instytucji – Planista, Badacz, Kreator.
2.Związana z zarządzaniem/Utrzymaniem sprawności organizacyjnej – Administrator, Konsultant, Nauczyciel, Trener, Kierownik, Przełożony, Członek zespołu.
3.System wiązania klienta z zasobami – Adwokat, Pośrednik, Negocjator, Moderator
4.Związana z bezpośrednią interwencją, działania w praktyce – Terapeuta, Doradca, Asystent Rodziny
II.Tradycyjna metodyka pracy socjalnej.
6.MODELE PRACY SOCJALNEJ OPIERAJĄ SIĘ NA:
-Wspomaganiu rodziny
-Jest ukierunkowany na rozwój instytucji ,wsparcia i pomocy w środowisku lokalnym.
7.METODYKA PRACY SOCJALNEJ – Określony, przemyślany ciąg działań pracownika, zmierzający do osiągnięcia w pracy z klientem, grupą, środowiskiem zdefiniowanego celu bądź celów.
8. METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW : (MERRY RICHMOND)
1. Zastosowanie w pracy z indywidualnym klientem lub z rodziną
2. Definicja Bowersa – Jest sztuką, w której wiedza życiowa o człowieku i nauka człowieka o jego środowisku , a także umiejętność obcowania z ludźmi są użyte w celu zmobilizowania sił w jednostce i odpowiedniej pomocy w społeczeństwie dla ulepszenia wzajemnego przystosowania się jednostki i jej środowiska.
3.Orientacje teoretyczne: Główne modele:
- Psychodynamiczny – Pracownik socjalny za sprawą oddziaływań terapeutycznych skoncentrowany jest na modyfikacji struktur osobowości klienta.
- Społeczno- behawioralny- Pracownik socjalny wspólnie z klientem identyfikuje zachowania problemowe, objawy nieprzystosowania społecznego i zasoby środowiska.
-Poznawczy – Pracownik socjalny pomaga klientowi rozróżniać racjonalne i irracjonalne skrypty myślowe i rozwija różne umiejętności społeczne pomocowe w osiągnięciu lepszego poziomu funkcjo.
-Egzystencjalno – interakcyjny – Pracownik pomaga klientowi ustanawiać i rozwijać autentyczne relacje zarówno z samym sobą, jak i innymi ludźmi, dla których podstawą jest prawidłowa komunikac.
4.Etapy postępowania metodycznego(4):
-Diagnoza
-Opracowanie planu działania
-Prowadzenie przypadku
-Zakończenie pracy z przypadkiem
9.METODA PRACY GRUPOWEJ
-Celowe działanie z małymi grupami ludzi nastawione na zaspokojenie ich potrzeb
-Praca z grupą jest podejściem świadomie skoncentrowanym na najpełniejszy rozwój jednostki w relacji do grupy i na opanowaniu umiejętności włączania się kiedy trzeba, a także wycofaniu się kiedy jest to potrzebne.
-Rodzaje grup (A. Kamiński):
-Rozwojowo wychowawcza – Służenie pomyślnemu rozwojowi psychicznemu, fizycznemu i kulturalnemu wszystkich tych, którzy tego pragną.
-Rewalidacyjna – Powiązanie zerwanych więzi między jednostką, a najbliższym otoczeniem.
Psychoterapeutyczna – Opiekuńcze i ratownicze.
-Sposób pracy grupy:
-szkoła dla rodziców
-grupa zapobiegania agresji
-Podział Rothmana:
-Model celów społecznych – Celem jest uczenie społeczeństwa odpowiedzialności i wzrost świadomości uczestników.
-Model naprawczy- Dotyczy psychoterapii, pracownik socjalny pełni funkcję agenta zmiany.
-Model wzajemności owy – Klienci pomagają w małych grupach i wzajemnie sobie pomagają, pracownik socjalny pełni mniejszą rolę.
-Specyfika procesów grupowych:
-Tworzenie grupy
-Stabilizacja struktury i norm funkcjonalnych
-Realizacje celów
-Zakończenie pracy grupy i separacja
-Reorganizacja grupy
-Role grupowe:
-Lider, Kozioł ofiarny, Maskotka
10.METODA ORGANIZACJI ŚRODOWISKA:
-Celem jest planowe wywołanie zmiany w środowisku lokalnym
-Rotechan wyróżnia 3 modele:
1.Rozwoju społeczności lokalnej – Jej wyodrębnienie na podstawie kryterium terytorialnego, jego mieszkańcy posiadają zasoby, potencjały, a pracownik socjalny ma je uruchomić, inspirować.
2.Planowania społecznego – Pracownik socjalny jest planistą, analitykiem, który opracowuje pewne zmiany na podstawie analiz, jego klientami są czasami całe społeczności.
3.Działania społecznego – Cel – Zjednoczenie grup klientów i organizacja ich samych na rzecz wymuszenia od władzy wykonawczej określonych zmian.
-Są jeszcze 2 modele:
-Zarządzanie pracą socjalną
-Badania naukowe w pracy socjalnej
III.Zintegrowana metodyka pracy socjalnej
-Wszystkie metody pracy socjalnej osadzone są na wspólnym paradygmacie podstawowym, który zakłada konieczność rozpatrywania problemów i potrzeb klientów w kontekście ich całościowo ujmowanej sytuacji życiowej.
11. FAZY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW (5) – DEWEY:
1.Zauważenie problemu
2.Określenie problemu i jego opis
3.Rozważenie potencjalnych możliwości rozwiązania problemu – Formułowanie hipotez
4.Logiczna weryfikacja hipotez - Ocena potencjalnych skutków zastosowanych rozwiązań
5. Przyjęcie ostatecznych rozwiązań i ich realizacja
12.TRADYCYJNA METODYKA DZIAŁANIA W PS (7) FAZ – CH. DE ROBERTIS:
1.Zapoznanie się z problemem lub ze zgłaszanym życzeniem klienta – Dookreślenie problemu z jakim przyszedł klient, pytania np. w czym mogę pomóc? Słucham? O co chodzi?
2.Analiza sytuacji – Zbudowanie kontekstu dowiedzenia się czegoś więcej na temat problemu.
3. Ocena wstępna i ocena operacyjna – Interpretacja danych i postawienie hipotez, które skupiają się na wyjaśnieniu stanu rzeczy.
4.Opracowanie przez pracownika socjalnego jednego bądź kilku projektów działania i porównanie tego projektu z propozycjami podopiecznego oraz swojej instytucji i zawarcie umowy.
5. Realizacja wspólnego projektu oraz podejście do wybranych działań.
6.Ocena rezultatów – Skuteczne czy nie, w jakim sensie.
7. Zakończenie działania
13.MODEL MEDYCZNY – Pomaganie, „leczenie” to dobra diagnoza problemu.
-I. Yalom – Diagnoza daje iluzje diagnozy, kompetencji nawet w tych miejscach, gdzie nie jest potrzebna. Pomaganie oparte na diagnozie nie zawsze jest pomocne, a czasami staje się niepotrzebne, a nawet będzie przeszkadzało.
14.TRADYCYJNE PODEJŚCIE SKONCENTROWANE NA ROZWIĄZANIU PROBLEMÓW:
1.Występowanie hierarchicznej relacji pomiędzy pracownikiem socjalnym a jego klientami – Im bardziej kompetentny pomagacz tym mniej kompetentny jest klient. Brak miejsca na współpracę, na wspólne szukanie rozwiązań.
2.Używanie słownictwa, które ukrywa i minimalizuje zasoby klienta i jego środowiska – Słownictwo wskazuje na kompetencje klienta, pokazuje go w określonym świetle.
3.Pomniejszanie sukcesów i osiągnięć klienta poprzez przyjmowanie normatywnej perspektywy-Bardziej koncentrujemy się na problemie klienta, jego rodzinie niż na tym co dobre, co pozytywnego przedstawia klient, jego sukcesy, możliwości, wszystko co dobre wpisane jest w system normatywny, gdyż to powinna być normą.
4. Brak stosownych narzędzi pomocnych w pracy na zasobach.
IV.Praca skoncentrowana na rozwiązaniach. (PSR)
15.PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PSR:
1.Zmiana jest nieunikniona.
2.Zmiana może się zacząć z dowolnej z dowolnej strony. Zmiana może wychodzić od nas nie koniecznie zawsze klient musi się zmieniać.
3.Koncentracja na rozwiązaniach – nie na problemach.
4.Każdy klient jest niepowtarzalny- ma różnie zasoby, możliwości, oczekiwania. Każda sytuacja i każdy klient wymaga unikalnego rozwiązania.
5. Ważny jest cel- nie problem.
6.Wszyscy klienci dysponują zasobami. Klient, który ma nadzieję, to znaczy że czegoś chce. Żeby mieć nadzieje trzeba mieć zasoby.
7.Wyjątki – są zawsze!
8. Postawa niewiedzy – Nie wiem, ale zależy mi na tym by dowiedzieć się jak najwięcej.
16.FILOZOFIA CENTRALNA PSR:
1.Nie naprawiajmy tego, co się popsuło.
2.Jeśli coś działa rób tego więcej.
3.Jeśli coś nie działa rób coś innego.
17.DIAGNOZA W PSR:
1.Rozpoznanie stanu rzeczy
2.Żadna pomoc nie będzie skuteczna bez diagnozy – przede wszystkim genetycznej.
3. W PSR diagnoza nie jest potrzebna, ani wskazana.
4.Diagnoza jest obecna, ale odnośnie potrzeb i zasobów.
18.WYDOBYWANIE I WZMACNIANIE ZASOBÓW (Pomocne narzędzia i interwencje, jak wydobywać zasoby) :
1. Pytania o zmiany poprzedzające spotkanie.
-Odkrywanie źródła wpływu na swoją sytuację, Podmiotowość klienta.
2.Pytania o przyszłość.
-Klient może poczuć się kompetentnie, poczuć się osoba, która ma pewne nadzieje, pragnienia,cele.
3.Pytania o skalę.
-Zapytać klienta np. od 0 do 10 na ile jest teraz zadowolony z tej sytuacji.
4.Pytania o wyjątki.
-Gdyby nie było wyjątków to nie mielibyśmy świadomości problemów. Opisanie doświadczenia prez klienta, które jest wyjątkiem.
5.Pytania o radzenie sobie.
-Co Pani robi, że nie jest gorzej? – Jak sobie pani radzi?
19. UMIEJĘTNOŚCI ZWIĄZANE Z PSR:
1.Podążanie za klientem
a)aktywne przeszkadzanie w rozwijaniu wątku
b)fasadowa zgoda na rozwijanie wątku
c)rozproszona zgoda na rozwijanie wątku
d)aktywne wspomaganie wątku +
2. Empatyczne reagowanie
a)nieadekwatność emaptyczna
b)nieużywanie emaptii
c)podstawowe dostrojenie się emocjonalne
d)trafne empatyczne reagowanie
3. Niezaborcza życzliwość
a)normocentryczność
b)maska profesjonalisty
c)bierna akceptacja
d)aktywna akceptacja +
4. Otwartość
a)defensywność
b)bezosobowość
c)towarzyszka konwencjonalność
d)konstruktywna otwartość +
5. Konkretność
a)ucieczka od konkretów
b)bierność
c)zainteresowanie konkretem
d)konstruktywna nieustępliwość w konkrecie +
V.Lektury.
1.Praca socjalna. Aspekty humanistyczne i pedagogiczne - Olubiński Andrzej
Autor książki stara się sprostać oczekiwaniom bardzo szerokiego kręgu czytelników, którym bliskie są problemy pracy socjalnej, jak również kwestie samopomocy w teorii i praktyce psycho- i socjopedagogicznej. (...) Już sama problematyka książki sugeruje, iż planowane przedsięwzięcie wydawnicze, jeśli nie jest szczególnie nowatorskie, to z pewnością oczekiwane oraz bardzo użyteczne - z uwagi na istotę implikacji praktyczno-społecznych posiadających szczególne znaczenie dla wielu reprezentantów różnych grup zawodowych, samorządowych i publicznych, przedstawicieli administracji państwowej i lokalnej różnych szczebli. Analiza treści poszczególnych rozdziałów, uchronić bowiem może - w przyszłości reprezentantów służb administracyjnych, tak na szczeblu lokalnym, jak i centralnym, przed niewybaczalnym brakiem odpowiedzialności czy kompetencji w sytuacjach szczególnie ekstremalnych, pojawiających się w okresie zmiany społecznej. prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki.
Na strukturę najnowszej książki prof. zw. dra hab. Andrzeja Olubińskiego składają się dwie części: teoretyczna i egzemplifikacje teoretyczne. Poszczególne rozdziały noszą m.in. następujące tytuły: "Praca socjalna - istota i sens", "Praca socjalna jako zawód i profesja", "Praca socjalna jako uruchamianie sił społecznych środowiska wychowawczego", "Socjalno-wychowawcze problemy przemocy nad dzieckiem sieroctwa społecznego w rodzinach okresu transformacji", "Formy aktywności zawodowej pracowników socjalnych w typowych środowiskach wychowawczych", "Praca socjalno-wychowawcza pielęgniarek w świetle hospitalizowanych pacjentów". Jak podkreślają recenzenci książki (prof. A. Radziewicz-Winnicki i prof. Krzysztof Piątek) książka prof. Andrzeja Olubińskiego powinna spełnić ważną rolę w kształceniu słuchaczy szkół policealnych pracowników służb społecznych oraz studentów kierunków "praca socjalna".
2.Metodyka działania w pracy socjalnej – Christina de Robertis
Praca zajmująca się codziennym działaniem pracowników służb socjalnych, w których odpowiednia metoda pracy ma kapitalne znaczenie. Autorka rozpoczyna od ogólnych koncepcji metodycznych, zapoznaje czytelnika z rozwojem metody służb pracy we Francji, przedstawia wpływ nauk humanistycznych na pracę socjalną (teorie socjologiczne, psychologiczne oraz ich wykorzystanie). Ukazuje praktyczne przejście od analizy sytuacji poprzez jej ocenę do konkretnego działania.
3. PRACA SOCJALNA W EUROPIE INSPIRACJE TEORETYCZNE I STANDARDY KSZTAŁCENIA
Autor: EWA KANTOWICZ
Praca socjalna w Europie. Inspiracje teoretyczne i standardy kształcenia jest jedynym do tej pory, oryginalnym opracowaniem polskim, opartym na bogatej literaturze i źródłach obcojęzycznych, przybliżającym genezę i rozwój kształcenia do pracy socjalnej w Europie w aspekcie porównawczym. Książka stanowi także kompendium wiedzy o naukowych paradygmatach pracy socjalnej, teoriach pracy socjalnej oraz transwersalności pracy socjalnej w wymiarze europejskim. Znaczące miejsce w prezentowanym opracowaniu zajmują pedagogiczne źródła i koncepcje, które w przekonaniu autorki stanowią ważne metateorie w obszarze praktyki pracy socjalnej, jak i edukacji do pracy socjalnej.
Informacje oraz analizy problemowo-komparatystyczne zawarte w monografii są nieodzownym elementem kształcenia na kierunkach przygotowujących do pracy socjalnej, umożliwiają też nabywanie kompetencji profesjonalnych. Przedstawiane treści i koncepcje, które odwołują się do przyjętych w Europie inspiracji teoretycznych w kształceniu, mogą się stać także podstawą kreowania postaw badawczych i refleksyjnej praktyki współczesnej pracy socjalnej w Polsce.
W obliczu przemian dokonujących się w Europie profesjonaliści społeczni stają się współtwórcami społecznych zmian i nowatorskich rozwiązań na rzecz integracji jednostek i grup wykluczanych, stąd też odpowiednie przygotowanie do działalności zawodowej jest pilną koniecznością. Przedstawiana Czytelnikom monografia jest lekturą, która ma sprzyjać temu procesowi.