RYNEK KSIĄŻKI W POLSCE /2007

W Polsce zarejestrowanych jest ponad 26 700 wydawnictw. Jednocześnie koncentracja na rynku jest bardzo duża. Udział dwustu największych wydawnictw branży wynosi prawie 98 proc. Około 350 firm wydaje więcej niż dziesięć książek w ciągu roku, a ponad 170 wydawnictw osiągnęło w 2007 roku ponad 1 mln zł obrotu.

Udział wydawnictw w rynku w 2007 roku w podziale według wielkości

	Liczba podmiotów w grupie	Przychód ze sprzedaży w grupie	EURO	Procentowy udział w rynku
Duże wydawnictwa	41	1 845	473,1	78,2%
Roczny przychód > 4 mln euro
Średnie wydawnictwa			Ok. 160		480	123,1	20,3%
Roczny przychód 200 tys. euro < > 4 mln euro
Małe wydawnictwa			Ok. 1 500		30	7,7	1,3%
Roczny przychód < 200 tys.euro, przy co najmniej dwóch wydanych tytułach
Wydawnictwa nieaktywne			6 - 8 tys.		5	1,3	0,2%
Wydające książki okazjonalnie

Rynek książki w Polsce 2008

WOLNY RYNEK

Wzrost w przemyśle wydawniczym oraz korzystna zerowa stawka VAT na książki sprzyjają inwestycjom zachodnich firm na polskim rynku książki, cieszącym się stabilnością. Dotychczas inwestycje koncentrowały się na rynku podręczników i publikacji adresowanych do profesjonalistów.

Poziom czytelnictwa jest również stały, porównywalny do średniej w krajach Unii Europejskiej.

Sektor dytrybucji jest mniej stabilny. Wciąż za mało jest inwestycji w działalność księgarską. W rezultacie, poza Empikiem, w Polsce nie ma dużych i silnych sieci księgarskich. Większość księgarni to małe, prywatne, rodzinne firmy. W Polsce jest zdecydowanie za dużo księgarni - ok. 3 tys.

Rabaty dla hurtowni wynoszą średnio około 50 proc. Księgarnie pracują na 28 - 30 proc. upuście w przypadku książki tzw. kolorowej i 22 - 25 proc. dla podręczników. Nawet do 30 proc. dostają księgarze zaopatrujący się bezpośrednio u wydawców.

Produkcja książek

	2003	2004	2005	2006	2007
Wydane tytuły	22 430	20 830	20 410	19 860	21 810
Pierwsze wydania	12 390	11 650	12 040	11 990	13 260
Nakłady (w mln egz)	133,6	138,5	141,5	133,6	146,4
Średni nakład (w egz.)	5 956	6 649	6 933	6 727	6 713

Rynek książki w Polsce 2008

Literatura piękna - średnie w latach

	2003		2004		2005		2006		2007
	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży
Wydane tytuły	3,590	839	3,654	1,319	3,252	1,056	3,679	1,103	3,909	1,425
Egzemplarze	22 351	6 024	25 375	9 607	21 539	7 703	19 537	8 269	17 268	7 854
Średni nakład	6 225	7 179	6 939	7 283	6 623	7 294	5 310	7 500	4 400	5 500

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Literatura piękna - liczba tytułów

	2004		2005		2006		2007
	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży	Dla dorosłych	Dla dzieci i młodzieży
Pierwsze wydania	2,787	739	2,572	676	3,090	914	3,209	1,191
Reedycje	867	239	680	161	589	189	700	234

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Oryginały i tłumaczenia (wszystkie)

	2004		2005		2006		2007
	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia
Wydane tytuły	15,150	5,922	13,370	5,276	16,674	6,154	16,579	6,697

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Oryginały i tłumaczenia (literatura piękna dla dorosłych)

	2004		2005		2006		2007
	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia	Oryginał	Tłumaczenia
Wydane tytuły	1,833	1,807	1,631	1,603	2,089	1,478	2,146	1,659

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Udział w przychodach ze sprzedaży książek wg typów wydawanej literatury

2003 2004 2005 2006 2007

Literatura piękna 17,9% 18,8% 20,5% 20,3% 18,9%

Literatura dziecięca 6,9% 7,9% 7,5% 8,2% 8,2%

Lektury szkolne 2,9% 2,9% 2,9% 2,6% 2,5%

Książka szkolna 31,1% 29.0% 25,2% 28,7% 24,9%

Książka naukowa i fachowa 25,1% 25,3% 25,0% 22,8% 26,7%

Książki ilustrowane 6,9% 6,8% 6,5% 8,7% 7,0%

Książka religijna 4,5% 5,0% 7,1% 3,8% 6,4%

Inne (w tym nuty i kartografia) 4,5% 4,3% 5,3% 4,9% 5,4%

Przychody ze sprzedaży książek w latach 2003-2007
Lata	mln PLN	mln euro	kurs euro	inflacja %
2003	2090	475	4,4	1,9
2004	2210	487	4,5	3,5
2005	2460	618	4,0	2,1
2006	2360	605	3,9	1,0
2007	2570	680	3,8	2,5

2003 2004 2005 2006 2007

Liczba sprzedanych egzemplarzy 119,6 125,3 139,1 129,9 140,4 (w mln)

ŚREDNIA CENA KSIĄŻKI

Ceny książek w ciągu ostatnich kilku lat wrosły nieznacznie, mimo to wielu czytelników ma poczucie, że książki są drogie. Jednocześnie podaż tzw. taniej książki (egzemplarze przecenione przez wydawnictwa bądź hurtownie) jest ogromna. W ostatnich latach rynek tanich publikacji poszerzyły tytuły dołączane do gazet.

	2003	2004	2005	2006	2007
Cena detaliczna (zł)	29,1	29,2	29,3	30,2	30,5
EURO	6,6	6,5	7,3	7,7	8,06
	2003	2004	2005	2006	2007
Przeciętne wynagrodzenie (zł)	2 201	2 289	2 380	2 477	2 691
EURO	501	505	593	632	712

Zmiana w podatkach

W najbliższej przyszłości rynek czeka duża zmiana - z końcem 2010 roku kończy się zerowa stawka podatku VAT na książki. W Polsce stawka podstawowa wynosi 22 proc. Wydawcy liczą jednak na preferencyjną wysokość podatku - najprawdopodobniej 7 proc.

DYSTRYBUCJA

Hurtownie mają duży - 43,6 proc. udział w rynku. Rok 2007 zakończyły 8,8 proc. wzrostem sprzedaży. W Polsce działają cztery sieci sprzedaży o zasięgu ogólnopolskim - Azymut, FK Jacek Olesiejuk, Wkra i Matras. Ogólna liczba podmiotów hurtu księgarskiego zmniejsza się i po wielu spektakularnych bankructwach na rynku działa około 315 firm.

Liczbę placówek księgarskich ocenia się na 2 510 punktów. Sprzedawanych jest w nich blisko 40 proc. książek.

Główne sieci księgarskie

• Empik: największa sieć księgarska w kraju, którą tworzy prawie 100 sklepów w największych miastach Polski (44). Jej oferta liczy około 46 000 tytułów. W 2005 roku firma wznowiła sprzedaż internetową pod adresem empik.com.

• Matras: sieć zajmuje się sprzedażą zarówno hurtową jak i detaliczną. Należy do niej 111 księgarń w 72 miastach na terenie całego kraju. matras.pl

• Dom Książki: Niemal jedyny detaliczny dystrybutor książek w latach 1950-1989. Obecnie posiada 130 księgarni, których łączny obrót porównywalny jest z siecią Matras. domksiazki.pl

• Książnica Polska: działa w północno-wschodniej Polsce prowadząc sprzedaż hurtową i detaliczną. Do firmy należy 20 księgarni. ksiaznica.pl

• HDS: Jej 200 punktów działa pod różnymi markami (InMedio, Relay, Virgin, Akapit), głównie na dworcach kolejowych. Większość salonów ma w ofercie od 200 do 500 tytułów. hds.pl

Podział rynku dystrybucji:

• Księgarnie - 39%

• Kluby i wysyłka - 25%

• Supermarkety - 12%

• Kioski z prasą - 11%

• Internet - 10%

• Akwizycja - 3%

10 NAJWIĘKSZYCH WYDAWCÓW W 2007 ROKU

• Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

• Reader's Digest

• Wolters Kluwer Polska

• Grupa PWN

• Nowa Era

• Świat Książki/Bertelsmann Media

• Wiedza i Praktyka

• Grupa Edukacyjna MAC

• Pearson Education

• Publicat

10 NAJWIĘKSZYCH WYDAWNICTW LITERACKICH

• Świat Książki / Bertelsmann Media (554 tytuły) - właściciel największego klubu wysyłkowego oraz sieci księgarń. Firma wydaje książki najpopularniejszych polskich autorów (Manuela Gretkowska, Janusz Głowacki, Jerzy Pilch), ale całość oferty jest znacznie szersza. swiatksiazki.pl

• Prószyński i S-ka (395 tytułów) - wydawnictwo działa od 1990 roku, od tego czasu udało się mu wypromować wiele nowych nazwisk polskiej literatury popularnej. Wydaje również książki znanych twórców SF i literatury kryminalnej. proszynski.pl

• Muza (275 tytułów) - wydawnictwo założone w czerwcu 1989 roku wydaje wiele serii beletrystyki i eseistyki. Oficyna inwestuje w zakup praw autorskich do światowej literatury pięknej. W skład wydawnictwa Muza S.A - nie jako odrębne podmioty, lecz wydzielone redakcje wchodzą Warszawskie Wydawnictwo Literackie oraz Sport i Turystyka. W 1998 roku firma zadebiutowała na warszawskiej giełdzie. W 2008 roku wydawnictwo Muza S.A przejęło 50 proc. udziałów w wydawnictwie Wilga. www.muza.com.pl

• Znak (258 tytułów) - do 1989 roku w ofercie przeważały książki autorów chrześcijańskich. Obecnie wydaje publikacje wielu znakomitych autorów. Od 2002 roku Znak zajmuje pierwsze miejsca na liście bestsellerów “Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” (ważne pismo branżowe) pod względem liczby tytułów nominowanych. Firma wydała największy bestseller 2005 roku - „Pamięć i Tożsamość” Jana Pawła II, który kupiło ponad mln czytelników! znak.com.pl

• Rebis (244 tytuły) - sukces wydawnictwo osiągnęło przez stałe poszerzanie profilu - beletrystyka to ok. 50 proc. oferty. W ostatnich latach publikuje coraz więcej ksiażek non-fiction, poradników psychologicznych, poradników dla rodziców, literatury popularnonaukowej. Podobnie jak inni wydawcy beletrystyki wydaje większość książek w długich seriach. www.rebis.com.pl

• Amber (228 tytułów) - założony w 1989 roku był jedną z pierwszych prywatnych oficyn w Polsce. Błyskawicznie odniósł sukces, wprowadzając na rynek współczesną klasykę światowej literatury sensacyjnej i SF. Do tej pory jest właścicielem praw wielu amerykańskich autorów. Firma wydaje też publikacje towarzyszące premierom głośnych filmów. wydawnictwoamber.pl

• Albatros (184 tytuły) - wydawnictwo założone w 2000 roku znane jest jako “fabryka bestsellerów”. Publikuje głównie świetnie sprzedających się zagranicznych autorów, takich jak Harlan Coben, Dan Brown (we współpracy z wydawnictwem Sonia Draga), Stephen King, Joseph Heller, Ken Follett, Mario Puzo, Frederick Forsyth, Ian McEwan i wielu innych. albatros.krak.pl

• Wydawnictwo Literackie (172 tytuły) - wydawca wielu ważnych polskich autorów, zajmuje się też promocją nowych zjawisk literatury krajowej i obcej. Oprócz literatury ambitnej wydaje też thrillery, powieści sensacyjne i lektury dla kobiet. wydawnictwoliterackie.pl

• W.A.B. (167 tytułów) - jedna z najszybciej rozwijających się oficyn. Choć w ofercie znajduje się wielu znanych autorów zagranicznych, w czołówce znajdują się polscy autorzy. Wydawnictwo wypromowało większość nowych nazwisk polskiej literatury. Oficyna sprzedaje wiele praw do przekładów, na rynek niemiecki, francuski, rosyjski, brytyjski i środkowoeuropejski. W.A.B. sprzedało też w Polsce prawa do kilkudziesięciu adaptacji filmowych i teatralnych. wab.com.pl

• Zysk i S-ka (149 tytułów) - beletrystyka dla dorosłych daje spółce około 80 proc. przychodów. Wydawnictwo promuje polskich autorów. W obszarze fantastyki oficyna jest jedną z wiodących na rynku. www.zysk.com.pl

TŁUMACZENIA LITERATURY POLSKIEJ

Tradycja przekładów literatury polskiej na inne języki sięga XVI wieku. Tłumaczono wówczas twórczość poetów polskiego renesansu; później popularnością cieszyły się XVII i XVIII-wieczne teksty powieściowe.

Spośród pisarzy współczesnych największym zainteresowaniem cieszą się wciąż utwory Stanisława Lema (651 przekładów całych książek + 40 utworów w antologiach), Witolda Gombrowicza (272 +30), Czesława Miłosza (242 + 100), Ryszarda Kapuścińskiego (240) Sławomira Mrożka ( 160 + 47), Wisławy Szymborskiej ( 146 + 100), Zbigniewa Herberta (95 + 69), Tadeusza Różewicza (84 + 100), Brunona Schulza (76 + 20), Tadeusza Konwickiego (65 + 4), Andrzeja Stasiuka (56 + 21) i Hanny Krall (52). Odrębnym zjawiskiem jest popularność humorystycznych kryminałów Joanny Chmielewskiej (372 + 5) w Rosji, które osiągają tam gigantyczne nakłady.

Z klasyków literatury polskiej najczęściej tłumaczy się dzieła Henryka Sienkiewicza (504 + 40), Adama Mickiewicza (107 + 99), Bolesława Prusa (88 + 28), Józefa Ignacego Kraszewskiego (60 + 27), Witkacego (59 + 20) czy Władysława Stanisława Reymonta (49 + 27).

Jeśli jednak za kryterium popularności pisarza przyjąć liczbę języków, na które przełożono jego utwory, to najczęściej tłumaczonymi pisarzami okazują się Stanisław Lem (37 języków), Wisława Szymborska (36), Czesław Miłosz (35), Tadeusz Różewicz (35), polski papież Karol Wojtyła (35), Ryszard Kapuściński (31), Witold Gombrowicz (27), Sławomir Mrożek (25), Olga Tokarczuk (22), Tadeusz Konwicki (21), Antoni Libera (21) i Andrzej Stasiuk (19).

W ciągu ostatnich 25 lat najwięcej utworów z literatury polskiej przetłumaczono na język niemiecki (1539 pozycji) i rosyjski (1196), a w dalszej kolejności francuski (636), angielski (631), czeski (433), hiszpański (391), węgierski (294), włoski (292), litewski (239), serbski (230), niderlandzki (225), bułgarski (196), słowacki (193), rumuński (160) i szwedzki (134).

BESTSELLERY LITERATURY POLSKIEJ W 2007

	Tytuł	Autor	Gatunek	Wydawnictwo	Ilość sprzedanych egzemplarzy
1	Świadectwo	Kard. Stanisław Dziwisz	Biografia	TBA Komunikacja Marketingowa	850,000
2	Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej	Ks. Tadeusz Sakowicz-Zaleski	Historia	Znak	148,172
3	Władysław Bartoszewski. Kim pan jest? Wywiad rzeka	Michał Komar	Biografia/reportaż	Świat Książki	87,444
4	Kapuściński: nie ogarniam świata	Witold Bereś, Krzysztof Burnetko	Biografia/reportaż	Świat Książki	84,455
5	Talleyrand. Droga Mefistofelesa	Waldemar Łysiak	Fikcja polityczna	Nobilis	70,380
6	Salon 2. Alfabet szulerów. Część A-L	Waldemar Łysiak	Fikcja polityczna	Nobilis	68,380
7	Zapalniczka	Joanna Chmielewska	Fikcja	Kobra Media	63,000
8	Najgorszy	Waldemar Łysiak	Fikcja	Nobilis	56,770
9	Kontaktowi, czyli szklarze bez kitu	Grzegorz Miecugow, Tomasz Sianecki	Fikcja polityczna	Świat Książki	56,582
10	Dom nad rozlewiskiem	Małgorzata Kalicińska	Fikcja	Zysk i S-ka	52,029

Andrzej Rostocki, Rzeczpospolita

LITERATURA ZAGRANICZNA

Zagraniczne publikacje to olbrzymia część rynku. W 2007, z liczby 24 640 wydanych ogółem tytułów, tłumaczenia stanowiły ponad 21 proc (5 197).

Tłumaczenia w 2007 roku

Tytuły W tym literatura piękna dla dorosłych

Angielski 3 423 1 120

Niemiecki 790 108

Francuski 438 108

Włoski 310 35

Hiszpański 151 53

Rosyjski 117 42

Szwedzki 77 37

Łaciński 50 3

BESTSELLERY ZAGRANICZNE 2007

	Autor	Tytuł	Tłumacz	Wydawnictwo	Ilość sprzedanych egzemplarzy
1	René Goscinny & Jean-Jacques Sempe	“Nicholas Again”	Barbara Grzegorzewska	Znak	172,543
2	Benedict XVI	“Jesus of Nazareth”	-	Wydawnictwo M	150,000
	Paulo Coelho	“The Witch of Portobello”	Michał Lipszyc	Drzewo Babel	144,800
3	Patrick Süskind	“Perfume: The Story of a Murder”	Małgorzata Łukasiewicz	Świat Książki	131,810
4	Carlos Ruiz Zafón	“The Shadow of the Wind”	Beata Fabjańska-Potapczuk, Carlos Marrodán Casas	Muza	80,000
5	Ildefonso Falcones	“Cathedral of the Sea”	Magdalena Płachta	Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz	70,000
6	Paulo Coelho	“Life: Selected Quotations”	-	Świat Książki	63,720
	J.R.R. Tolkien	“The Children of Húrin”	Agnieszka Sylwanowicz	Amber	63,280
7	Harlan Coben	“Promise Me”	Z.A. Królicki	Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz	57,400
8	Jeremy Clarkson	“And Another Thing: The World According to Clarkson” v. 2	Maria Brzozowska Tomasz Brzozowski	Insignis	53,542
9	Harlan Coben	“The Final Detail”	Andrzej Grabowski	Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz	51,700
10	Mario Vargas Llosa	“The Bad Girl”	Marzena Chrobak	Znak	49,215

Andrzej Rostocki, “Rzeczpospolita”

.

Czytający Kupujący

2002 56 % 37 %

2004 58 % 40 %

2006 50 % 33 %

Biblioteka Narodowa

JAKIE KSIĄŻKI POLACY KUPUJĄ NAJCHĘTNIEJ ?

Gatunek literatury Odsetek kupujących

Encyklopedie, słowniki i poradniki 29 %

Książki szkolne 15 %

Literatura fachowa 15 %

Książki dla dzieci i młodzieży 14 %

Romanse 14 %

Powieści kryminalne 14 %

Książki religijne 9 %

Non-fiction (listy, wspomnienia, biografie) 8 %

Fantastyka 5 %

Eseistyka 3 %

Literatura ezoteryczna 2 %

Biblioteka Narodowa

JAKĄ LITERATURĘ POLACY CZYTAJĄ NAJCHĘTNIEJ ?

Gatunek literatury Odsetek czytających

Powieści kryminalne 20.0 %

Książki szkolne 20.0 %

Romanse 15 %

Encyklopedie, słowniki i poradniki 14 %

Literatura fachowa 12 %

Non-fiction (listy, wspomnienia, biografie) 11 %

Książki dla dzieci i młodzieży 10 %

Fantastyka 8 %

Książki religijne 8 %

Eseistyka 3%

Literatura ezoteryczna 1 %

Biblioteka Narodowa

---