12.05.2010 Wykład nr 11 , Metody badań pedagogicznych

Metoda eksperymentalna ( Eksperyment )

• wywołujemy jakieś zjawisko albo je zmieniamy poprzez wprowadzenie jakiegoś czynnika i następnie obserwujemy zmiany

• w jakim celu się go stosuje? Głównym powodem jest to, że eksperyment pozwala wykryć zależności przyczynowo – skutkowe.

• Stosujemy: Kiedy chcemy określić skuteczność jakichś działań terapeutycznych.

• Ograniczenia eksperymentu. Pewnych czynników nie możemy wywoływać → ze względów etycznych itp. Nie możemy wprowadzać takich zmian, które mogą wpłynąć na osobę negatywnie np. wywołać zły stan zdrowotny. Nie można wprowadzać ludzi w błąd. Zawsze należy zneutralizować negatywne efekty.

• Należy wprowadzić zmienną niezależną – nową metodę uczenia biologii. Zmienne zależne – polepszenie słuchu, wzrost osiągnięć.

• Dobry eksperyment. Kryteria: 1. trafność wewnętrzna – musimy być pewni, że zmienna niezależna rzeczywiście zadziałała. W przypadku eksperymentu nad nową metodą nauczania angielskiego musimy mieć pewność, że ta metoda miała jakiś wpływ na wyniki. Trafność wewnętrzna jest wtedy, kiedy potrafimy kontrolować zmienne zakłócające efekty. Skuteczne manipulowanie zmienną niezależną. Badając wpływ stresu na zachowanie dzieci możemy wprowadzić czynnik stresu za słabo. Podstawowy problem to dużo zmiennych ubocznych ( których nikt nie kontroluje) 2. trafność zewnętrzna – określa dla jakiej populacji, grupy - wyniki i dane mogą się odnosić. np. Czy jakaś grupa jest reprezentatywna . Inny problem: czy zmienna zależna ma faktycznie taki sam charakter jak w rzeczywistości? Jeżeli zakres jest okrojony → nie jest trafny zewnętrznie.

• Jakie mogą być zakłócenia trafności.

  Trafność wewnętrzna

  – zjawisko uwrażliwienia. Jeśli ktoś zapoznał się z jakąś techniką to posiada już jakąś wiedzę → jego stanowisko może być uwrażliwione.

  - Dobór osób w sposób tendencyjny. Bardzo prawdopodobne, że jakiś wpływ w tej grupie się zaznaczy. Lekiem na to zjawisko jest randomizacja. Czyli eliminacja stronniczości. Losuje się uczestników.

  Trafność zewnętrzna

  - pomiędzy wprowadzeniem zmiennej niezależnej a pomiarem mogą być jakieś zdarzenia, które są nieprzewidywalne, a mają wpływ na wyniki eksperymentu.

  - dojrzewanie : czyli zmiany w ludziach → dzieci rozwijają się dynamicznie, może zmienić się sprawność umysłowa, fizyczna

  - selekcja osób

  - wpływ pomiaru zmiennej niezależnej na zmienną zależną

• plany eksperymentalne – schematy eksperymentów

  Schemat nr 1

  mamy dwie grupy osób – eksperymentalną i kontrolną. W obu przeprowadzamy pomiar zmiennej początkowej. Następnie w grupie eksperymentalnej wprowadzamy zmienną niezależną ( czynnik zmieniający ). Potem sprawdzamy pomiar końcowy.

  Wada: Wpływ pomiaru początkowego na wpływ końcowy.

  Efekt testowania.

  Schemat nr 2

  Wprowadza się czynnik X1 do Schematu nr 1.

  Schemat nr 3

  Są dwie grupy – eksperymentalna i kontrolna. W tym schemacie nie ma pomiaru początkowego. Jest tylko końcowy.

  Wady: nie wiemy jakie było nasilenie jakiejś cechy.

  Schemat nr 4

  Są dwie grupy eksperymentalne i dwie grupy kontrolne.

  Połączenie wcześniejszych schematów.

  Pozwala odpowiedzieć na pytanie czy rzeczywiście wprowadzany element wystąpił.

  Daje możliwość kontrolowania czynników ubocznych.

  Wada: jest bardziej kłopotliwy, kosztowny, czasochłonny.

• Modele quasi eksperymentalne:

  1. Jest tylko jedna grupa. Wprowadzamy czynnik badamy pomiar końcowy.

  2. Jest jedna grupa. Najpierw bada się na początku potem wprowadzamy zmianę, a później pomiar końcowy.

• Eksperymenty naturalne – wprowadzamy dodatkowy czynnik w naturalnych warunkach.

• Eksperymenty laboratoryjne – zmiany wprowadza się w sztucznych warunkach.

• Zalety i wady eksperymentu naturalnego – większa naturalność, możemy obserwować jak coś rzeczywiście wygląda, jednak brak możliwości kontroli.

• Zalety i wady eksperymentu laboratoryjnego – lęk dziecka w laboratorium jest inny niż w środowisku naturalnym, możemy dobrze kontrolować zmienną niezależną i zmienne uboczne.

Monografia pedagogiczna

• polega na tym, że opisujemy jakieś zjawiska, procesy społeczne, instytucje, które odznaczają się jakąś odrębnością, specyfiką → staramy się to analizować.

• Przeważnie dotyczy jakichś instytucji.

• Dane dotyczące budynków, finansowanie, opis ludzi, procesy, które zachodzą, jakie typy zajęć prowadzi, efekty działalności.

• Analizuje się dokumenty, prowadzi obserwację: uczestniczącą, ukrytą, otwartą.

• Celem:
  odpowiedź na pytanie: dlaczego pewne instytucje wychowawcze dobrze służą wychowankom a inne nie.

Studium przypadku

• polega na tym, że koncentrujemy się na poszczególnych osobach

• celem jest diagnoza – lepsze rozpoznanie psychiki

• może pokazywać, sugerować metodę postępowania wobec dziecka

Analiza dokumentów

• gromadzimy informacje na jakiś temat, zbieramy różne dokumenty, potem próbujemy je wykorzystać do sformułowania jakichś wniosków

• często wartość dokumentów bywa wątpliwa

• dokumenty kronikarskie – fakty, działania, założenia pracy oświatowej

• dokumenty opiniodawcze – listy, pamiętniki, wpisy

12.05.2010 Wykład nr 11 , Metody badań pedagogicznych, Natalia Szczepkowska