Badanie fizykalne

Skład badania:



oglądanie



odpowiednie oświetlenie



źródło światła – żółtaczka

(światło dzienne),

rozszerzenia żylne,

powiększenie tarczycy –

oświetlenie boczne



obmacywanie



opukiwanie



osłuchiwanie

Schemat badania:



wygląd ogólny



stan przytomności



zachowanie się chorego



mowa



chód



pozycja ciała



budowa ciała, ciężar, wzrost,

odżywienie



skóra



węzły chłonne



temperatura ciała

Schemat badania:



badanie szczegółowe



głowa



szyja



klatka piersiowa



jama brzuszna



układ płciowy



układ moczowy



układ ruchu



układ nerwowy



badanie psychiatryczne

Wygląd ogólny i
zachowanie się
chorego:



ogólne wrażenie –
zachowanie się chorego



nadmierne podniecenie



psychiczne



nadczynność tarczycy



ostre choroby zakaźne



niektóre choroby OUN



ostre choroby zakaźne



przygnębienie, senność,
osłupienie



zamroczenie – dezorientacja w
czasie, miejscu, otoczeniu

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
stan przytomności



omdlenie (syncope)



krótkotrwała utrata

przytomności (sekundy

lub minuty)



etiologia



chwilowe niedokrwienie

mózgu, wskutek

czynnościowych zaburzeń

regulacji krążenia (emocje,

nagły wysiłek lub ból)



zaburzenia w OUN – m.in.

padaczka

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
stan przytomności



śpiączka (coma)



długotrwała utrata
przytomności (godziny
lub dni)



cechy



utrata świadomości, czucia,
ruchu



nie reaguje nawet na
bardzo silne bodźce

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
stan przytomności



śpiączka (coma)



etiologia



najczęściej – udar mózgu, ale też guzy, ropnie

mózgu, urazy czaszki, mózgu, zapalenie opon

mózgowych, krwotok podpajęczynówkowy



zaburzenia przemiany materii



cukrzycowa (c. diabeticum) – zakwaszenie

ustroju ciałami ketonowymi; bez kwasicy –

hiperosmolarna



skóra sucha, zmniejszone napiecie

gałek ocznych, oddech Kussmaula,

zapach acetonu z ust



hipoglikemiczna (c. hypoglycaemicum) –

niedocukrzenie krwi, najczęściej jako

przedawkowanie insuliny



skóra wilgotna, źrenice szerokie



mocznicowa (c. uraemicum)



skóra sucha, źrenice wąskie, oddech o

zapachu amoniaku, Cheyne’a-Stokesa

lub Kussmaula



wątrobowa (c. hepaticum) – ciężkie

uszkodzenia miąższu wątroby



oddech aromatyczny, niekiedy

żółtaczka

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
stan przytomności



śpiączka (coma)



etiologia



zaburzenia endokrynologiczne



przełom tarczycowy



zatrucia egzogenne – m.in.:



barbituranami



tlenkiem węgla



alkoholem



stan przedśpiączkowy (praecoma) –
utrata przytomności nie jest w pełni
rozwinięta

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
mowa chorego



chrypka



stany zapalne krtani



porażenie nerwu

wstecznego



guz śródpiersia, guz

płuca



tętniak aorty



choroba układu

nerwowego (porażenie

opuszkowe, wiąd rdzenia)



zatrucie talem, błonica

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
mowa chorego



zaburzenia mowy



dyzartria



niezdolność dokładnej artykulacji na skutek

uszkodzenia neuronów unerwiających mięśnie

mowy



mowa niewyraźna, zamazana, przydźwięk

nosowy



przyczyny: porażenie opuszkowe,

rzekomoopuszkowe



anartria – całkowity brak artykulacji



afazja (dysfazja)



niemożność wyrażenia słowami myśli (a.

ruchowa) lub rozumienia mowy (a. czuciowa)



uszkodzenie ośrodków mowy



aleksja – niemożność czytania



agrafia – niemożność pisania



skandowana / wybuchowa



choroby móżdżku, stwardnienie rozsiane



afonia (utrata głosu) – zaburzenia strun

głosowych



jąkanie (balbuties)

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
– chód chorego



połowiczo niedowładny – niedowład

połowiczy wiotki



powłóczenie niedowładnej kończyny

dolnej



koszący – porażenie połowicze

spastyczne



kończyna wyprostowana w stawie

kolanowym zatacza półkole, bez

odrywania się od ziemi



niedowładny wiotki (paraparetyczny)

- choroby rdzenia kręgowego



powolne przesuwanie nogi za nogą



niedowładno-kurczowy – choroby

rdzenia połączone z niedowładem

spastycznym



usztywnione kończyny dolne



móżdżkowy



szeroko rozstawione kończyny dolne

(jak u pijanego)

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
– chód chorego



zespół Parkinsona



przymusowy pęd ku przodowi i do tyłu

lub do boku



tabetyczny



nadmierne zginanie kończyn w

kolanach, najpierw stawiane na ziemi są

pięty, nogi szeroko rozstawione, patrzy

pod nogi



histeryczny



naśladowanie chodu nieprawidłowego



kaczkowaty



kołysanie się w biodrach



osteomalacja, zwichniecie wrodzone

stawu biodrowego



choroby stawów – kuleje



zapalenie nerwu kulszowego – pozycja

– w ukłonie, oszczędzając chorą

kończynę

Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
– układ ciała



po pierwsze – ułożenie dowolne, czy

przymusowe



ułożenia przymusowe



duszność w zastoinowej niewydolności

krążenia



wysokie ułożenie na łóżku lub nawet pozycja

siedząca



silny atak astmy oskrzelowej



w pozycji siedzącej lub stojącej podpiera się

rękami (ortopnoe) – uruchomienie dodatkowych

mięśni oddechowych



tężec, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych



opistothonus – na wznak, głowa odrzucona i

wciśnięta w poduszkę, kręgosłup tworzy łuk



tetralogia Fallota



pozycja kuczna



bóle kolkowe brzucha



niespokojny, ciągle zmienia pozycję



zapalenie otrzewnej



w bezruchu, pozycja skulona

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie



budowa ciała – typy

konstytucjonalne



asteniczny (leptosomiczny)



atletyczny



pykniczny



mięśnie



stopień rozwoju –

dostatecznie, nadmiernie,

zanik



stan napięcia



bolesność



drgania włókienkowe, drżenie



obrona mięśniowa

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie



ciężar ciała – reguła Broca – określenie

przeciętnego ciężaru ciała



przy wzroście 155-165 cm = długość

ciała – 100



przy wzroście 165-175 cm = długość

ciała – 105



przy wzroście 175-185 cm = długość

ciała – 110



wzrost



olbrzymi



konstytucjonalny – proporcjonalnie



akromegalia



karłowaty



konstytucjonalny



choroby nerek, krzywica, choroby serca

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie



odżywienie



nadmierne – nadwaga, otyłość



otyłość



rozpoznanie



wskaźnik masy ciała BMI



masa ciała w kg / wzrost w m 2



< 25 – prawidłowa



25-30 – nadwaga



> 30 – otyłość



iloraz obwodu talii i największego

obwodu okolicy biodrowej WHR



prawidłowy



M < 1,0



K < 0,85



podział



gynoidalna – tkanka tłuszczowa

odkłada się na biodrach, udach,

pośladkach, brzuchu



androidalna – brzuch, boczne

powierzchnie klatki piersiowej, kark,

podbródek – sprzyja nadciśnieniu

tętniczym, CHD

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie



odżywienie



niedożywienie – gdy
aktualna masa ciała jest
mniejsza o więcej niż 10%
wagi należnej



niedostateczny pobór
pokarmów



zaburzenie wchłaniania



utrata

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



oświetlenie dzienne



barwa



zależy od



ilości Hb we krwi



grubości skóry



pigmentacji



blada



zmniejszenie się ilości krwi krążącej



ostra niewydolność krążenia



krwotok



niedokrwistość



chore nerki



obrzęk śluzowaty



choroby układu krążenia



zimno



stres



wymioty



wyniszczenie



konstytucjonalnie



ograniczona do końców palców – miażdżyca tętnic,

chromanie przestankowe, choroba Raynauda

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



zaczerwieniona



stałe przebywanie na otwartym powietrzu



zwiększenie zawartości Hb i erytrocytów

(czerwienica)



zatrucie atropiną, CO



choroby zakaźne (płonica, róża)



alkohol – rozszerzenie naczyń

krwionośnych



gorączka



przegrzanie



emocje



nadciśnienie tętnicze



ciemnobrunatna



choroba Adisona – okolice ciała narażone

na działanie światła oraz te które są

naturalnie silnie ubarwione



późny okres marskości wątroby



hemochromatoza

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



piegi, znamiona – wrodzone



przebarwienia



po półpaścu



w bliznach



odbarwienia



żółte



żółtaczka (nagromadzenie się

bilirubiny w tkankach), także błony

śluzowe



zastoinowa – odcień zielonkawy



miąższowa – pomarańczowy



hemolityczna - słomkowy



xanthosis – tylko dłonie i stopy



hyperkarotenemia



xanthelasma (kępki żółte) – żółte złogi

lipidowe na powiekach



hipercholesterolemia

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



sinica



sinawe zabarwienie skóry, błon śluzowych,

zwłaszcza warg – ciemna barwa krwi

przepływającej przez naczynia włosowate



przyczyny



sinica prawdziwa (cyanosis vera)



zwiększona ilość Hb odtlenowanej we

krwi



zmiana strukturalna Hb – kolor skóry

szaropopielaty lub brunatnoniebieski



methemoglobina



powstaje



leki (sulfonamidy, chlorek

potasu)



zatrucie zawodowe

(pochodne aniliny,

nitrobenzenu)



zamiast Fe

dwuwartościowego w

cząsteczce znajduje się Fe

trójwartościowe –

niezdolne do wiązania

tlenu



odtrutka – dożylne

wstrzykniecie kwasu

askorbinowego lub błękitu

metylenowego

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



sinica rzekoma (cyanosis spuria,

pseudocyanosis)



odkładanie się barwników

endogennych, egzogennych



sole srebra, złota



hemosyderyna w komórkach

tkanki łącznej skóry -

szaroniebieska



prawdziwa



gdy ilość odtlenowanej Hb we krwi

wynosi przynajmniej 5g% (fizjologia

3g%)



rodzaje



centralna – hipoksemia

(niedostateczne wysycenie tlenem

krwi tętniczej)



obwodowa (nadmierne odtlenowanie

krwi żylnej na poziomie tkanek)



centralno-obwodowa



miejsca



wargi, nos, uszy, powieki, paznokcie

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



przyczyny



centralna



zaburzenia wentylacyjne i

dyfuzyjne płuc



przecieki tętniczo-żylne w sercu w

wadach serca



obwodowa



z powodu zwolnienia prądu krwi

(zastój)



zwolnienie odpływu krwi żylnej-

niewydolność krążenia



utrudnienie odpływu krwi żylnej –

zapalenia żył, żylaki



zmniejszenia ukrwienia tkanek –

miażdżyca tętnic



zaburzenia czynnościowe naczyń



zespół Raynauda – napadowa

sinica palców rąk i nóg albo

blednięcie i cierpnięcie połączone

z bólem – skurcz tętniczek



nerwica

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



świąd (pruritus)



cukrzyca



dna



żółtaczka



mocznica



ziarnica złośliwa



białaczka



u starych ludzi



pokrzywka

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



zmiany skórne



pierwotne



plamki, grudki, pęcherzyki, pęcherze, krosty, blaszki,

guzki, guzy, torbiele, bąble, teleangiektazje, zaskórniki,

znamiona



wtórne



łuska, strup, pękniecie, nadżerka, przeczosy,

owrzodzenie, blizna



wysypki skórne



różyczka



drobne, różowe grudki



opryszczka



pęcherzyki z przejrzystą cieczą



półpasiec



czerwone pęcherzyki zlokalizowane wzdłuż przebiegu żeber,

najczęściej po jednej stronie



potówki



wybroczyny skórne



drobne (petechiae), duże



uraz



skaza krwotoczna



choroba zakaźna



zastój żylny

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



zmiany skórne



pokrzywka



różowe lub czerwone bąble



blizny



ospa



oparzenia



rozstępy



urazy



łuszczenie się



łuszczyca



owrzodzenia



żylaki



odleżyny (decubitus)



zaczerwienienia, owrzodzenia



guzy, guzki



nowotworowe



zapalne

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



żylaki (varices)



kończyny dolne



w okolicy odbytnicy – guzki krwawnicze

(varices haemorrhoidales)



ropnie



zgorzel (gangraena)



miażdżyca kończyn dolnych



zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic



odma podskórna



trzeszczy pod palcami



odma piersiowa



zmiany zanikowe



wyniszczenie



krążenie oboczne



rozszerzenie żył lub tętnic skórnych –

przeszkoda w głębiej położonych naczyniach



promieniste wokół pępka (głowa meduzy) –

utrudnienie krążenia w żyle wrotnej

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



wilgotność



nadmierna potliwość



przy ustępowaniu gorączki



nadczynność tarczycy



wstrząs



ludzie młodzi z chwiejnym

układem wegetatywnym



sucha skóra



wysoka gorączka



po silnych wymiotach, biegunce –

odwodnienie organizmu



cukrzyca



choroby nerek



niedoczynność tarczycy

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



ucieplenie



oziębienie



zimno z zewnątrz



po krytycznym spadku gorączki



zapaść



przewlekłe choroby serca i płuc



choroby wyniszczające



cholera, wstrząs – całe ciało



niedoczynność tarczycy



zator tętnicy



nerwica naczyniowa



ocieplenie



miejscowe stany zapalne



gorączka



przyczyny



czynniki fizyczne – udar cieplny



czynniki chemiczne



zakażenie bakteryjne



anafilaksja

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



pomiar



pod pachą, w ustach, w

odbytnicy, w pachwinie



w ustach, w odbytnicy – o kilka

dziesiątych stopnia wyższa niż w

ustach



o 8.00 rano i o 17.00



w nocy niższa



podział



prawidłowa – do 37oC



stan podgorączkowy - 37,2-37,5

oC



gorączka – 38-40 oC



hiperpireksja – 41-42 oC

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



typy



stała (febris continua)



stałe podwyższone wartości,

wahania ranne i wieczorne nie

większe niż 1 stopień



dur brzuszny, zapalenie płuc



spadek przełomowy (per crisin –

zapalenie płuc) lub powolny /

lityczny (per lysin – dur brzuszny)



zwalniająca (f. remittens)



gruźlica, odoskrzelowe zapalenie

płuc, choroby wirusowe



bardzo znaczne wahania dzienne –

ponad 1 oC, trawiąca (f. hectica) –

wahania 2-3 oC (stany septyczne)

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



typy



przerywana (f.

intermittens)



zimnica



kilkugodzinny napad

rozpoczynający się

dreszczami a kończący

potami



powrotna (f. reccurens)



dur powrotny, ziarnica

złośliwa



napad trwa kilka dni



jednodniowa (f.

ephemerea)



przeziębienia

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



napięcie



badamy poprzez obserwacje czasu

wygładzania się fałdu skórnego



prawidłowe napięcie – po ujęciu w

fałd wygładza się szybko



zmniejszone napięcie



powoli



kiedy



w wieku starczym



choroby wyniszczające



odwodnienie



zwiększone napięcie



po kąpieli



zwiększony przepływ krwi przez

skórę

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



obrzęki



przyczyny



zaburzenia w wydzielaniu przez

nerki sodu i wody



choroba nerek



czynniki pozanerkowe



niewydolność krążenia,

wątroby, zaburzenia

hormonalne



ucieczka wody i sodu do

przestrzeni wodnej

pozakomórkowej

pozanaczyniowej na poziomie

naczyń włosowatych



najczęściej są wynikiem obu

tych mechanizmów naraz

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



obrzęki



postacie



uogólnione - pochodzenia



sercowego



niewydolność krążenia – zależność od

położenia ciała



wątrobowego



puchlina brzuszna



nerkowego



nerczycowe – również twarz, blade,

miękkie



hormonalnego



niedoczynność tarczycy – obrzęk

śluzowaty, ucisk palca nie pozostawia

wgłębienia



przedmiesiączkowy – gruczoły sutkowe,

narządy płciowe, twarz, okolica kostek



glikokortykosterydy – zespół Cuishinga



ciężarnych

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



obrzęki



z niedoboru białek



głodzenie



niedobór witaminy B1



choroba beri-beri



alkoholicy



cukrzyca



ciężarne



niedobór potasu



przewlekła biegunka



polekowe



alergiczne



pokrzywka



miejscowe



pochodzenia zapalnego



utrudnienie w odpływie limfy



utrudnienie w odpływie żylnym



alergiczne



Quinckego

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



owłosienie



zmniejszone



wypadanie włosów



cecha konstytucjonalna



choroby tarczycy



zakażenie



zatrucie talem



skąpe lub brak w okolicy

narządów rodnych, pach, twarzy

u mężczyzn – niewydolność jąder



pod pachami



marskość wątroby



niewydolność przysadki mózgowej

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



owłosienie



nadmierne



hirsutyzm



cecha konstytucjonalna



choroba nadnerczy



choroba jajników (hiperplazja,
guzy wirylizujące)



leczenie testosteronem i ACH

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – skóra



paznokcie



kształt szkiełka zegarowego



rozstrzenia oskrzeli, nowotwory płuc



niektóre wrodzone wady serca,

bakteryjne zapalenie wsierdzia



marskość wątroby



miseczkowate (koilonychia),

cienkie, rozszczepione, łamliwe



niedokrwistość



zaburzenia witaminy B



poprzecznie prążkowane



długotrwałe niedożywienie



choroby zakaźne



grzybica paznokci



pogrubienie, żółtawe

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – węzły chłonne



prawidłowe nie są
wyczuwalne



badamy ww. chłonne



za- i przyuszne



za i przed mięśniem
mostkowo-obojczykowo-
sutkowym



podżuchwowe



nadobojczykowe



pachowe



pachwinowe

Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego – węzły chłonne



czy ogólne czy

miejscowe



cechy



wielkość



spoistość



ruchomość



powierzchnia



bolesność



chełbotanie



przetoki

Głowa



czaszka



wielkość i kształt



średnio-, krótko-, długowymiarowa



wieżowata (żółtaczka hemolityczna,

zarośniecie szwu strzałkowego i

wieńcowego)



kwadratowa (krzywica)



duża (wodogłowie, akromegalia)



ubytki, wgłębienia pourazowe, blizny



rozmiękanie w okolicy potylicznej i

ciemieniowej – krzywica u małych dzieci



bolesność



zmiany chorobowe okostnej, kości



punkty bolesne w ujściach nerwów –

zmiany zapalne



bolesność opukowa jam obocznych nosa –

zapalenie zatok

Głowa



twarz



facies hippocratica – zapadnięte, blade

policzki, zaostrzony nos, zapadnięte oczy,

bladosina, pokryta zimnym potem (zapalenie

otrzewnej, cholera)



risus sardonicus -tężec



maskowata - parkinsonizm



księżycowata – zespół Cuishinga



obrzękła – zwłaszcza powieki – choroba nerek



twardzina – nieruchoma, wygładzone fałdy,

scieńczała skóra



porażenie nerwu twarzowego - asymetria



facies acromegalica – masywna, grube rysy

twarzy, wystające łuki brwiowe, duży nos,

żuchwa, mięsisty język



okrągła, skośne oczy, czaszka

krótkowymiarowa – zespół Downa



wytrzeszcz gałek ocznych – choroba Gravesa-

Basedova



tiki – ruchy mimowolne

Głowa



oczy



obustronny wytrzeszcz gałek

ocznych (exophtalmus)



choroba Gravesa-Basedova



objawy



Graefego – palec z góry ku

dołowi



Kochera – z dołu ku górze



Moebiusa – utrudnienie

ruchów zbieżnych



Stelwaga – rzadkie mruganie



Dalrymple’a – zwiększone

napięcie powieki górnej



jednostronny wytrzeszcz



guz oczodołu, tętniak, krwotok

oczodołu, choroba Gravesa-

Basedova

Głowa



oczy



nadmierne wpadnięcie gałki ocznej

do oczodołu (enophtalmus)



zanik tkanki oczodołu



zespół Hornera



dodatkowo zwężenie źrenicy i

opadniecie powiek (porażenie nerwu

współczulnego szyjnego)



miękkie – śpiączka cukrzycowa



twarde - jaskra



opadnięcie górnej powieki (ptosis)



porażenie nerwu okoruchowego



porażenie nerwu twarzowego



obrzęki powiek (choroba nerek)



zmiany powiek – stany zapalne;

spojówki – blade (niedokrwistość),

stan zapalny

Głowa



oczy



zmiany twardówki (żółtaczka)



zmiany rogówki (przebyte stany

zapalne)



oczopląs (wrodzony lub choroby

układu nerwowego, zaburzenia

błędnika)



odruch rogówkowy – dmuchniecie w

oko



powstaje skurcz mięśnia

okrężnego oka



obustronny brak – śpiączka,

znieczulenie ogólne



jednostronny – schorzenia

n.trójdzielnego

Głowa



oczy



ograniczenie pola widzenia –

przerwanie dróg nerwu wzrokowego



źrenice



rozszerzenie (zatrucie atropiną,

jadem kiełbasianym, jaskra, wstrząs,

agonia)



zwężenie (zatrucie morfiną,

nikotyna, wylew krwi do mostu,

zapalenie tęczówki)



nierówność (tętniak aorty – ucisk na

nerw współczulny)



sztywność

– brak odruchu na światło,

przy zachowanym na akomodację – SM,

zapalenie opon mózgowych, guzy mózgu,

zrosty tęczówki

Głowa



nos



kształt (zniekształcenia pourazowe)



barwa – czerwony (alkoholicy),

rhinophyma – czerwony, przerosły,

duży



oddychanie skrzydełkowate –

duszność



drożność (skrzywienie przegrody,

polipy, powiększenie migdałków)



krwawienie z nosa (nadciśnienie

tętnicze, skazy krwotoczne,

przyczyny miejscowe)



uszy



guzki złogów moczanowych



wyciek z przewodu usznego –

zapalenie ucha środkowego, PMR



bolesność wyrostka sutkowatego

Głowa



jama ustna



wargi



język



olbrzymi – stany zapalne, obrzęk

Quinckego, akromegalia



zmniejszony – wiąd, jamistość rdzenia



geograficzny – rodzinnie, choroby

endokrynologiczne



czarny – rozwinięe brodawki, zabarwione

lekarstwami, pożywieniem



mosznowy – niedobór witaminy B1



czerwony – niedokrwistości



malinowy – płonica



hunterowski – wygładzony (choroba

Addisona-Biermera)



suchy – gorączka, odwodnienie, mocznica,

śpiączka cukrzycowa



nalot



pleśniawki



owrzodzenia

Głowa



jama ustna



błona śluzowa



uzębienie



dziąsła



gardło



łuki podniebienne



migdałki

Szyja



tarczyca



węzły chłonne



mięśnie



naczynia



nerwy



kręgi szyjne

Szyja



ruchomość szyi –
ograniczenie



zmiany zapalne w
mięśniach szyi



zmiany zwyrodnieniowe w
odcinku szyjnym
kręgosłupa

Szyja



powiększenie tarczycy



wole miąższowe rozlane



powiększenie równomierne i
symetryczne



gładka



niebolesna



wole guzkowe



1 lub kilka guzków



nierówna spoistość

Szyja



powiększenie tarczycy



choroba Gravesa-
Basedowa



tarczyca przeważnie
równomiernie powiększona



gładka



silnie unaczyniona



inne przyczyny



zapalenie tarczycy



nowotwory



niedoczynność (może być) –
wyraz kompensacji
wywołanej zwiększonym
wydzielaniem TSH

Szyja



badanie palpacyjne
tarczycy



oburęcznie



z przodu lub z tyłu chorego



przy połykaniu
powiększona tarczyca
unosi się ku górze wraz z
krtanią

Szyja



węzły chłonne –
powiększenie



ogniska zapalne (zapalenie
gardła, schorzenia zębów)



różyczka – za małżowinami
usznymi



wyraz przebytych stanów
zapalnych – za mięśniem
mostkowo-obojczykowo-
sutkowym

Szyja



żyły szyjne



rozszerzone, silnie
wypełnione



zastój żylny



niewydolność krążenia



mechaniczny ucisk przez
nowotwór zwłaszcza w obrębie
żyły głównej dolnej



tętnice szyjne



rozszerzenia tętniakowate

Układ kostno-stawowy



badanie okolic
stawowych



zmiany skórne nad stawem



zaczerwienienie, obrzęk,
podwyższona temperatura –
stan zapalny



zmiany kształtu stawu



wysięk w stawie



obrzęk okołostawowy



należy badać porównawczo

Układ kostno-stawowy



badanie okolic
stawowych



nieprawidłowe ułożenie
stawu



skręcenie, zwichnięcie



przykurcze mięśniowe



skrócenie kończyny



zniszczenie stawu



zaburzenia prawidłowego
wzrostu

Układ kostno-stawowy



badanie okolic
stawowych



palpacyjnie



wysięk stawowy – zbadać
objaw chełbotania (ucisk
rzepki w kierunku stawowym
podczas badania stawu
kolanowego)



bolesność uciskowa



stany zapalne

Układ kostno-stawowy



ruchomość stawów



upośledzenie



ból



przykurcze mięśni



zmiany zapalne



zmiany kostne, chrzęstne



ruchomość bierna i czynna

Układ kostno-stawowy



badanie



kształtu, ruchomości
kręgosłupa



scoliosis – boczne
skrzywienie kręgosłupa



kyphosis – skrzywienie
wywołujące garb



lordosis – wyrównawcze
uwypuklenie kręgosłupa do
przodu



usztywnienie



zesztywniające zapalenie
kręgosłupa

Układ kostno-stawowy



badanie



obmacywanie, opukiwanie
– bolesność



zmiany zwyrodnieniowe



zesztywniające zapalenie
stawów kręgosłupa



wypadnięcie krążka
międzykręgowego



osteomalacja, osteoporoza



przerzuty nowotworowe

Układ kostno-stawowy



kończyny



kształt



zniekształcenia



tło rozwojowe



zmiany zapalne, urazowe,
złamania



wielkość



powiększenie obwodu –
obrzęki, zapalenie żył



zmniejszenie obwodu – zaniki
mięśniowe



ruchomość bierna i czynna



bolesność

Układ mięśniowy



zaniki mięśniowe



zaburzenia neurotroficzne



zmniejszona masa
mięśniowa, wiotkość



zmniejszenie ruchomości w
stawach



przykurcze mięśniowe



nieprawidłowe położenie
mięśnia



zmniejszona ruchomość w
stawie

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



prawidłowa klatka piersiowa ma

budowę symetryczną, obojczyki nie

sterczą, łopatki przylegają do ściany

klatki piersiowej, barki znajdują się na

tym samym poziomie po obu stronach



zmiany powodujące asymetrię są tym

większe im klatka piersiowa jest

podatniejsza – czyli im chory jest

młodszy



asymetria połowy klatki piersiowej



rozszerzenie



odma opłucnowa, wysiękowe zapalenie

opłucnej, duża ilość płyn w jamie

opłucnowej



zmniejszenie



rozległe zrosty opłucnej, po torakoplastyce



obustronne rozszerzenie



rozedma płuc, napad dychawicy

oskrzelowej

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



dołki nadobojczykowe



zapadnięte



budowa asteniczna, osoby wyniszczone,

gruźlica płuc



uwypuklone



rozedma płuc, powiększenie węzłów

nadobojczykowych (białaczka, ziarnica złośliwa,

przerzuty nowotworowe)



kształt



beczkowata, rozedmowa – w pozycji

wdechowej (rozedma płuc)



płaska, asteniczna



szewska / lejkowata – w części dolnej

wgłębienie (wrodzona, krzywica; zaburzenia

krążenia i oddychania)



kurza (krzywica) – grzebieniowate

uwypuklenie mostka



różaniec krzywiczy



bruzda Harrisona



zaciągnięcia (zwłóknienie płuc, zrosty

opłucnowe)



garb sercowy – wady serca w dzieciństwie

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



ruchomość oddechowa –

upośledzenie



obustronnie



rozedma płuc, astma oskrzelowa



jednostronnie – powłóczenie



j/w oraz półpasiec, nerwobóle

międzyżebrowe



ginekomastia – rozrost tkanki

gruczołowej u mężczyzn



fizjologicznie – mężczyźni w trakcie

dojrzewania, czasem w wieku

podeszłym



patologia – zanik, nowotwory jąder,

marskość wątroby

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



schorzenia kręgosłupa



skrzywienie



w części grzbietowej w postaci garbu

(kyfoza) z wyrównawczym uwypukleniem

ku przodowi w części lędźwiowej

(lordoza), często ze skrzywieniem

bocznym - kyphoscoliosis



w bok – skolioza: dzieci w okresie

szkolnym, źle odżywiane, niedokrwistość,

słaby rozwój mięśni



zmiany zapalne w stawach

międzykręgowych i więzadłach mogą

doprowadzić do zupełnego

zesztywnienia kręgosłupa



zanika ruchomość bierna i czynna



badamy ruchy bierne, czynne,

obmacujemy i opukujemy – wszelkie

sprawy chorobowe wywołują u chorego

ból

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



oddychanie



fizjologia



16-18 oddechów/minutę



wdech trwa 2-3 razy dłużej niż
wydech



tory



mężczyźni – brzuszny (główny
udział w oddychaniu ma
przepona)



kobiety – piersiowy



w trakcie duszności –
dodatkowo mięśnie szyi,
skrzydełka nosa, wydech –
mięśnie brzucha

Klatka piersiowa: układ
oddechowy - oglądanie



oddychanie



patologiczne



Cheyne-Stokesa – coraz płytsze i rzadsze

oddechy ustępujące miejsca bezdechowi;

po bezdechu pojawiają się oddechy

początkowo płytkie i rzadsze a następnie

coraz głębsze; gdy głębokość i częstość

oddechów osiągnie najwyższy stopień,

oddech staje się coraz płytszy i rzadszy

itd. (guzy mózgu, choroby nerek, serca,

zapalenie OMR, płuc, zatrucia – znaczne

obniżenie pobudliwości ośrodka

oddechowego)



Biot – po każdych kilku głębokich

oddechach następuje bezdech



Kussmaula / kwasiczy – zwiększenie liczby

oddechów, pogłębienie – wrażenie

chwytania powietrza (śpiączka

cukrzycowa, mocznica)



tachypnoe (gorączka, zapalenie opłucnej)



bradypnoe (wzrost ciśnienia

śródczaszkowego)



jednostronne powłóczenie klatki

piersiowej (zapalenie płuc, odma

opłucnowa, wysięk w opłucnej, zrosty)

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
obmacywanie



linie orientacyjne



pośrodkowa przednia i tylna



mostkowa (wzdłuż brzegu mostka)



środkowoobojczykowa



przymostkowa – w połowie odległości

pomiędzy środkowoobojczykową a mostkową



pachowa przednia, środkowa, tylna



przykręgowa



łopatkowa



okolice orientacyjne



nadobojczykowa / dołek nadobojczykowy



podobojczykowa



sutkowa



podżebrowa



nadgrzebieniowa



podgrzebieniowa



podłopatkowa



międzyłopatkowa

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
obmacywanie



miejsca orientacyjne



kąt mostka – w miejscu przyczepu

chrząstki drugiego żebra do mostka



żebra wolne – 11, 12



żebro 7 – ostatnie przyczepione do

mostka, 8, 9, 10 – połączone z chrząstką

7 żebra



wyrostek kolczysty 7 kręgu szyjnego



drżenie głosowe



osłabione



fizjologia – otyli, kobiety



patologia – obecność ciała obcego miedzy

płucem a klatka piersiową – płyn w jamie

opłucnej, odma opłucnowa, nowotwór,

choroby powodujące zatkanie oskrzeli



wzmożenie – płuco bezpowietrzne – na

przykład rozległe nacieki zapalne w

płucu



tarcie opłucnowe – suche zapalenie

opłucnej

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
opukiwanie



ocena odgłosu opukowego



natężenie



głośny (jawny) – narząd powietrzny, duże

jamy



cichszy(stłumiony) – narząd

bezpowietrzny



czas trwania



długi – narządy powietrzne, duże jamy



krótki – narządy bezpowietrzne



wysokość



mała jama – wysoki



duża jama – niski



charakter



bębenkowy – nad przestrzeniami

zamkniętymi zawierającymi powietrze,

których ściany wykazują pewnego stopnia

napięcie



żołądek, jelita, jamy płucne, odma

opłucnowa



metaliczny – silne napięcie ścian

przestrzeni zamkniętej zawierającej

powietrze

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
opukiwanie



rodzaje



jawny (głośny, długi, niski) –
płuco prawidłowe



stłumiony (cichy, krótki,
wysoki)



serce, wątroba



nacieki zapalne lub
nowotworowe płuca, płyn w
jamie opłucnej



bębenkowy



jelito, żołądek

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
opukiwanie



rodzaje opukiwania



porównawcze



topograficzne



porównawcze



miejsca



z tyłu



nad grzebieniem łopatki



okolice międzyłopatkowe



poniżej kąta łopatki



z przodu



w okolicach nadobojczykowych i

podobojczykowych



w II PM w linii środkowoobojczykowej



w IV PM na zewnątrz od w/w



w VI PM w linii pachowej środkowej

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
opukiwanie



topograficzne



granice płuc



ruchomość granic płucnych –

obniżenie o 4 cm, podwyższenie

o 4 cm – całkowita 8 cm



patologia granic płuc



obniżenie (rozedma płuc,

obrzęk płuc, osoby

asteniczne)



wysoko (płyn w jamie

brzusznej, guzy wątroby,

zmiany w opłucnej – wysięk,

zrosty, nowotwory, porażenie

nerwu przeponowego)

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
opukiwanie



zmiany odgłosu opukowego (prawidłowy odgłos

opukowy jest jawny)



stłumiony



naciek – zapalenie, gruźlica, zawał, ropień, nowotwory



niedodma



płyn w jamie opłucnej, zrosty opłucnej lub jej nacieki

nowotworowe



fizjologia – krtań, tchawica



bębenkowy



jamy płuc



odma opłucnowa



zagęszczenia tkanki płucnej umożliwiające opukiwanie

oskrzeli – zapalenie płuc, niedodma, obrzęk płuc



w otoczeniu rozległych nacieków lub wysięków

opłucnych



rozedma płuc



metaliczny



jama przynajmniej wielkości orzecha włoskiego



odma opłucnej



wysięk opłucnej



warstwa płynu musi osiągnąć 2 cm wysokości (100

ml)



wolny – linia Damoiseau

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
osłuchiwanie



osłuchujemy podczas zwykłego i

głębokiego oddychania, podczas

kaszlu i bezpośrednio po nim; w czasie

osłuchiwania chory powinien oddychać

przez nos



szmery oddechowe



podstawowe



pęcherzykowy



wdech – f, wydech 1/3-1/4 wdechu – f-h



głośny



nieżyt oskrzeli miernego stopnia,

zapalenie oskrzelików, marskość płuc,

choroby przebiegające z gorączką



cichy



nieżyty oskrzeli znacznego stopnia,

znaczne zwężenie dróg oddechowych,

niedodma płuc, rozedma płuc, choroby

opłucnej powodujące zmniejszenie

rozszerzalności tkanki płucnej, silne

bóle klatki piersiowej ograniczające jej

ruchomość, osoby osłabione



zniesiony

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
osłuchiwanie



szmery oddechowe



podstawowe



oskrzelowy



h, wydech trwa dłużej niż
wdech



fizjologia – tchawica, duże
oskrzela



patologia – bezpowietrzność
miąższu płucnego, jamy
płucne komunikujące z
oskrzelami



nieoznaczony

Klatka piersiowa: układ
oddechowy -
osłuchiwanie



szmery oddechowe



dodatkowe



świsty (dźwięki wysokie) i furczenia

(dźwięki niskie) – ciągłe



napad astmy oskrzelowej, przewlekle

zapalenie oskrzeli, zastoinowa

niewydolność krążenia (zwężenie

oskrzeli przez nadmiernie wypełnione

żyły oskrzelowe)



trzeszczenia (dźwięki przerywane)



niedodma, włóknienie płuc w

przypadku alergicznego zapalenia

pęcherzyków płucnych, niewydolność

lewokomorowa (zastój krwi w

przestrzeniach

międzypęcherzykowych), zapalenie

płuc, rozstrzenie oskrzeli, przewlekłe

zapalenie oskrzeli



tarcie opłucnej – w trakcie wdechu i

wydechu – zapalenie opłucnej,

zmiana nowotworowa

Klatka piersiowa: układ
krążenia – oglądanie i
obmacywanie



położenie serca – 1/3 w prawej

połowie klatki piersiowej, 2/3 w

lewej



uderzenie koniuszkowe



fizjologia – V PM, nieco na zewnątrz

od linii środkowoobojczykowej



zmiana położenia



zmiana wielkości serca



zniekształcenie klatki piersiowej



zrosty opłucnej i zmiany włókniste w

płucach (przesuniecie na stronę

chorą)



wysięki opłucnej, odma opłucnowa –

w stronę zdrową



ku dołowi – rozedma płuc



ku górze – płyn lub gaz w jamie

brzusznej



dekstrokardia

Klatka piersiowa: układ
krążenia – oglądanie i
obmacywanie



uderzenie koniuszkowe



wzmożenie



fizjologia – wysiłek fizyczny, stres



patologia – przerost LK, rozstrzeń

serca, gorączka



osłabienie – rozedma płuc, odma

opłucnowa, płyn w jamie opłucnej



znikniecie – płyn w worku

osierdziowym



skurczowe zaciąganie klatki

piersiowej – zrosty obu blaszek

osierdzia i przylegającej opłucnej



tętnienie w okolicy serca i

dużych naczyń – tętniak tętnicy

głównej



szmery tarcia osierdziowego

Klatka piersiowa: układ
krążenia – opukiwanie



oznaczanie stłumienia



rodzaje



bezwzględnego – część serca

przylegająca do przedniej ściany

klatki piersiowej



względne – całe granice serca



opukiwać cicho, prostopadle do

granicy, którą chce się oznaczyć



zmiany



zmniejszenie, zniknięcie – rozedma

płuc, odma opłucnowa, odma

osierdziowa



powiększenie – powiększenie serca,

płyn w worku osierdziowym



przesuniecie – zwłóknienie płuca,

zrosty opłucnej

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



pozycje – stojąca, leżąca,

ułożenie lewoboczne, stojąca

przy pochyleniu do przodu,

siedząca



w czasie bezdechu, normalne

oddychanie, głębokie oddechy



tony serca



zamknięcia zastawek



I - na początku skurczu komór,

wywołany zamknięciem zastawek

przedsionkowo-komorowych



II – na początku rozkurczu komór, w

związku z zamknięciem zastawek

półksiężycowatych aorty i tętnicy

płucnej

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



tony serca



miejsca osłuchiwania



1. zastawka dwudzielna - w

miejscu uderzenia

koniuszkowego



4. zastawka trójdzielna – na

prawym brzegu mostka w

miejscu przyczepu IV chrząstki

żebrowej



2. zastawka aorty – II PM po

stronie prawej mostka



3. zastawka t. płucnej – II PM po

lewej stronie mostka



5. punkt Erba – III PM po stronie

lewej, zastawka aortalna, szmer

skurczowy w niedomykalności

zastawki dwudzielnej

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



tony serca



zmiany



ogólne wzmożenie



fizjologia – stres, wysiłek fizyczny, szczupła klatka

piersiowa



patologia – zmiany włókniste w płucach, przerost

serca



ogólne osłabienie



fizjologia – otyli



patologia – rozedma płuc, płyn w worku

osierdziowym, obrzęki, zakażenia



wzmożenie I tonu



nadciśnienie tętnicze, częstoskurcz, gorączka,

zwężenie lewego ujścia żylnego



osłabienie I tonu



zaburzenie przewodzenia p-k, niedomykalność

zastawki dwudzielnej



wzmożenie II tonu



nad aortą – nadciśnienie tętnicze, niedomykalność

zastawki aorty



nad t. płucną – przerost PK, nadciśnienie płucne



osłabienie II tonu



zwężenia ujść

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



tony dodatkowe



rozszczepienie I tonu – przedwczesne

skurcze dodatkowe, przerost LK,

nadciśnienie tętnicze



rozszczepienie II tonu – ubytek

przegrody międzyprzedsionkowej,

niewydolność krążenia



tony otwarcia – krótki trzask

bezpośrednio po II tonie – zwężenie

zastawki mitralnej lub trójdzielnej



tony wyrzutowe – w okresie

wczesnorozkurczowym – zwężenie

aorty, pnia płucnego



cwał przedsionkowy – dodatkowy ton

przed I – choroba wieńcowa, ostry zawał

serca



cwał komorowy – ton III – nadciśnienie

tętnicze, choroba wieńcowa

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



szmery serca



trzeba ustalić cechy



umiejscowienie w cyklu

serca (skurczowy,

rozkurczowy, skurczowo-

rozkurczowy)



miejsce największej

słyszalności



kierunek promieniowania



charakter



głośność – skala Levina (I

najsłabszy – VI –
najsilniejszy)

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



szmery serca



wewnątrzsercowe



wsierdziowe



organiczne – zmiany zastawek, ujść żylnych

i tętniczych, nieprawidłowe połączenia

pomiędzy jamami serca



czynnościowe – pierścień włóknisty

zastawek ulega rozciągnięciu



przygodne – niestałość, zależność od

pozycji, oddychania; choroby zakaźne,

nadczynność tarczyc, niedokrwistość,

ciąża



zewnątrzsercowe



szmer tarcia osierdziowego – suche

zapalenie osierdzia



tarcie osierdziowo-płucne – zapalenie

zewnętrznej blaszki osierdzia i

przylegającej opłucnej



tony i szmery naczyniowe – zwężenie

ujścia aorty, tętniak

Klatka piersiowa: układ
krążenia - osłuchiwanie



osłuchiwanie serca



częstość akcji serca (60-80/min.)



tachykardia



choroby gorączkowe, niedokrwistości,

zapalenie mięśnia sercowego, częstoskurcz

napadowy



bradykardia



podrażnienie nerwu błędnego (guzy mózgu,

krwotoki mózgowe), mocznica, choroba

wieńcowa



miarowość lub niemiarowość



głośność tonów serca



zwiększona



stany gorączkowe, choroba Gravesa-

Basedowa



ściszone



organiczne uszkodzenie mięśnia sercowego,

rozedma płuc, wysiękowe zapalenie

osierdzia



akcentacja tonów serca



obecność lub brak tonów serca

Układ tętniczy



układ tętniczy



oglądanie



w warunkach prawidłowych
tętnice nie są widoczne



tętnienie widoczne jest w
przypadku: stwardnienie tętnic,
nadczynność tarczycy, tętniak



obmacywanie



ocena ściany – sprężysta i
podatna w warunkach
prawidłowych; miażdżyca,
nadciśnienie tętnicze,
zwłóknienie - twarda

Układ tętniczy



tętno



ocena



częstość 60-80/min



miarowość



napięcie – twarde (nadciśnienie tętnicze),

miękkie (hipotonia, gorączka), dwubitne –

druga fala nieco słabsza (choroby zakaźne)



chybkość – stopień szybkości wypełniania i

opróżniania się tętnicy



chybkie (choroba Gravesa-Basedowa)



leniwe (stwardnienie tętnic)



wypełnienie



duże – gorączka



małe – niewydolność krążenia



nitkowate – ledwo wyczuwalne –

wstrząs



dziwaczne – zanika w czasie wdechu,

powraca w czasie wydechu –zrosty

osierdziowo-śródpiersiowe



naprzemienne – nadciśnienie tętnicze:

(duże uszkodzenie serca)



różnice pomiędzy kończynami

Układ tętniczy



osłuchiwanie



t. szyjna



tony



I – drganie ściany

naczyniowe w okresie

skurczu serca



II – zamkniecie zastawki

aorty



zaburzenia



I ton



brak – zwężenie ujścia t.

główne, szmer skurczowy



II ton



brak – niedomykalność

zastawki t. głównej

Układ tętniczy



układ żylny



oglądanie



rozszerzenie żył



na szyi – niewydolność krążenia (utrudniony

odpływ krwi z dużego krążenia do prawej

komory), na powłokach jamy brzusznej –

nadciśnienie wrotne



zastój żylny – obrzęk twarzy i górnej części

ciała w zespole żyły głównej górnej (rak

płuc, guzy śródpiersia)



żylaki kończyn dolnych



żylaki odbytu



zapadnięcie żył



pozasercowa ostra niewydolność krążenia

(wstrząs pokrwotoczny)



obmacywanie



zakrzepowe zapalenie żył – bolesny

postronek



osłuchiwanie – małe znaczenie



badanie naczyń włosowatych – łożysko

paznokci

Brzuch



powłoki brzuszne



skóra



wykwity



blizny pooperacyjne



rozstępy



rozszerzone naczynia żylne



„głowa meduzy” – utrudnienie

odpływu w zakresie żyły wrotnej



boczne części brzucha –

utrudnienie odpływu przez żyłę

główną dolną



obrzęk – miejscowy, uogólniony



zaniki skóry – wyniszczenie

nowotworowe, osoby starsze

Brzuch



kształt brzucha



wielkość



powiększenie



otyłość



obrzęk – pępek nie jest
przeważnie zapadnięty



bębnica – bez zaciągnięcia
pępka



ascites



guzy



zmniejszenie



wyniszczenie

Brzuch



obmacywanie



odpowiednie ułożenie

chorego



ręka płasko położona na

brzuchu



zaczynamy od miejsc

niebolesnych



obmacywanie

powierzchowne, głębokie



objawy otrzewnowe, napięcie

ścian jamy brzusznej



opukiwanie



fizjologicznie odgłos

bębenkowy



osłuchiwanie



perystaltyka

Brzuch



zapalenie wyrostka

robaczkowego



punkt McBurneya



na linii łączącej pępek z przednim

górnym kolcem biodrowym, na

granicy prawej i środkowej

trzeciej części tej linii



punkt Lanza



na linii łączącej obydwa kolce

biodrowe przednie górne – na

granicy prawej i środkowej

trzeciej części tej linii



punkt Lenzmanna



na tej samej linii, odległy od

prawego kolca biodrowego o 5

cm

Brzuch



zapalenie wyrostka
robaczkowego



objaw Jaworskiego



wzrastający ból podczas palpacji
prawego dołu biodrowego w
miarę obniżania prawej kończyny
dolnej



objaw Rowsinga



ucisk lewego dołu biodrowego
wywołuje ból w miejscu zapalnie
zmienionego wyrostka
robaczkowego

Brzuch



zapalenie wyrostka
robaczkowego



objaw Jaworskiego



wzrastający ból podczas palpacji
prawego dołu biodrowego w
miarę obniżania prawej kończyny
dolnej



objaw Rowsinga



ucisk lewego dołu biodrowego
wywołuje ból w miejscu zapalnie
zmienionego wyrostka
robaczkowego

Badanie przedmiotowe -
brzuch



oglądanie



obmacywanie



opukiwanie



osłuchiwanie

Badanie przedmiotowe -
brzuch



Oglądanie:



kształt



powiększenie powłok brzusznych



zmniejszenie (wciągnięcie)



owłosienie



wykwity patologiczne



obecność patologicznej sieci naczyń
żylnych



tkanka podskórna

Badanie przedmiotowe -
brzuch



obmacywanie:



powierzchowne



głębokie



okolice jamy brzusznej – podział



opukiwanie



fizjologiczny – bębenkowy



patologiczny – stłumiony: guzy,

ascites



osłuchiwanie



bulgotanie vs cisza nad jelitami



szmery skurczowe

Badanie przedmiotowe -
brzuch



Punkty



Mc Burney’a

: leży na lini pępek – kolec biodrowy

przedni górny prawy, na granicy prawej i

środkowej części



Lanza

: leży na lini międzykolcowej, na granicy

prawej

i środkowej części



Lenzmann’a

: leży na lini międzykolcowej, około 5

cm od prawego kolca



Biodrowy prawy

: leży na zewnątrz i ku dołowi od

punktu Mc Burney’a i odpowiada lokalizacją

splotowi nerwowemu kątniczemu



Charcot’a

: poniżej Mc Burney’a; ból w

schorzeniach jajnika



Tylne Boas’a

: bolesność uciskowa ok. 2 cm na

prawo lub lewo od IX, X, XI kręgu piersiowego –

choroba wrzodowa żołądka/dwunastnicy



Basy’ego

: bolesność uciskowa ok. 2-3 cm w

poziomie

od pępka w schorzeniach nerkowych – kamicy,

zapaleniu odmiednczkowym

Charakterystyczne punkty i objawy jamy

brzusznej

Badanie przedmiotowe -
brzuch



Objawy



Jaworskiego

: przy uniesionej kończynie dolnej

prawej uciskamy okolicę wyrostka robaczkowego i

polecamy chormu opuszczać kończynę; w miarę

opuszczania ból wzrasta



Blumberga

: ból wywołany uciskiem zwiększa się

podczas odrywania ręki od powłok brzusznych



Rovsinga

: ucisk lewego dołu biodrowego

wywołuje ból

w okolicy zapalnie zmienionego wyrostka

robaczkowego



Chełmońskiego

: ból podczas wdechu, poprzez

uderzenie w rękę spoczywającą na prawym łuku

żebrowym



Goldflama

: ból powstający podczas uderzenia w

okolicę lędźwiową w kamicy, zapaleniu nerki



Neirottiego

: bolesność uciskowa okolicy pośladka

prawego na zewnętrznej lini, łączącej prawy kolec

biodrowy przedni górny z odbytem w zakątniczym

wyrostku robaczkowym



Hohenegga

: podczas badania per rectum palec

po przejściu przez zrelaksowane zwieracze, trafia

do dużej przestrzeni – odbytnica; w zwężeniu

pochodzenia nowotworowego górnej prostnicy lub

dolnej esicy

Charakterystyczne punkty i objawy jamy

brzusznej

Badanie przedmiotowe –

narządy płciowe



Zewnętrzne:



Srom



wargi sromowe większe – spoidła



wargi sromowe mniejsze – wędzidełko



łechtaczka



ujście zewnętrzne cewki moczowej



wejście do pochwy – błona dziewicza



gruczoły przedsionkowe:



mniejsze - cewkowe



większe - Bartholina



Wzgórek łonowy - owłosienie

Badanie przedmiotowe –

narządy płciowe



wewnętrzne:



Pochwa



przedsionek



sklepienia



Macica



trzon



cieśń



szyjka



część pochwowa



część maciczna



Jajowody



Ujście brzuszne



Bańka



Cieśń



Część maciczna – śródścienna



Jajniki



Biegun jajowodowy



Biegun maciczny



Wnęka jajnika

więzadło właściwe

jajnika

więzadło wieszadłowe

jajnika

więzadło lejkowo-

miednicowe

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Nerwy czaszkowe



I węchowy



II wzrokowy



III okoruchowy



IV bloczkowy



V trójdzielny



VI odwodzący



VII twarzowy



VIII słuchowy



IX językowo-gardłowy



X błędny



XI dodatkowy



XII podjęzykowy

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



I węchowy



poleca się rozpoznawanie zapachów z

zamkniętymi oczami



II wzrokowy



badanie dna oka, pola widzenia itd.



III okoruchowy+ IV bloczkowy + VI

odwodzący



od nich zależą ruchy gałek ocznych



badanie źrenic



odruch na światło



odruch na akomodację i konwergencję



odruch rogówkowy



V trójdzielny



część czuciowa



część ruchowa

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



VII twarzowy



Część ruchowa – marszczenie czoła,

szczerzenie zębów, zamykanie powiek



Część czuciowa – smak słodki i słony



VIII słuchowy



Nerw ślimakowy – upośledzenie słuchu



Nerw przedsionkowy – zaburzenia równowagi,

oczopląs



IX językowo-gardłowy



odruch gardłowy



odruch podniebienny



X błędny



połykanie



funkcja strun głosowych

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



XI dodatkowy



siła mięsnia czworobocznego – unoszenie
barków



siła mięśnia mostkowo-obojczykowo-
sutkowego – ruchy głowy



XII podjęzykowy



ruchomość języka

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Badanie ataksji – próba Romberga



Badanie zborności ruchów



Próba palec nos



Ruchy naprzemienne



Ruch piętą po goleni

Badanie czynności móżdźku

Przy uszkodzeniu móżdźku występują: ataksja,

drżenie, zaburzenia ruchów naprzemiennych,

zaburzenia napięcia mięśni, zaburzenia mowy,

oczopląs

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Badanie układu ruchu



napięcie mięśniowe



drgania mimowolne



siłą mięśniowa



ruchy bierne/czynne



Badanie czucia



czucie powierzchowne



czucie powierzchowne bólu



czucie temperatury



czucie wibracji



czucie głębokiego bólu



czucie ruchu i ułożenia

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Badanie odruchów



głębokich



promieniowy



z mięśnia dwugłowego ramienia



z mięśnia trójgłowego ramienia



kolanowy



ze ścięgna Achilles’a



powierzchniowych



brzuszny



górny brzuszny



dolny brzuszny



podeszwowy

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Badanie odruchów patologicznych



Babińskiego – podrażnienie
zewnętrznej powierzchni stopy od
pięty do palca V powoduje grzbietowe
zgięcie palucha i odwiedzenie
pozostałych palców



Oppenheima – ucisk wzdłuż przednio-
bocznej powierzchni kości piszczelowej
daje reakcję jak w odruchu
Babińskiego



Rossolima – uderzenie szybkie i silne
opuszkami palców ręki badającego
w opuszki palców badanego wywołuje
zgięcie podeszwowe palców stóp

Badanie przedmiotowe –

układ nerwowy



Badanie objawów oponowych



sztywność karku



objaw Brudzińskiego – próba

zgięcia karku powoduje zgięcie

kończyn dolnych w stawach

biodrowych

i kolanowych



objaw Kerniga



podniesienie ku górze kończyny

dolnej zgiętej w stawie biodrowym i

kolanowym



podczas jej prostowania występuje

opór oraz ból w kręgosłupie