Charakterystyka

przestępczości i sprawców

przestępstw w Polsce

Przedmiot analizy



Przestępstwo:



czyn



dokonany przez człowieka



zabroniony przez obowiązującą

ustawę pod groźbą kary

(zbrodnia lub występek)



bezprawny



zawiniony



społecznie szkodliwy w stopniu

wyższym niż znikomy

Struktura przestępczości

Zbiór czynów przestępczych

uporządkowany według przyjętego
kryterium klasyfikacyjnego

Dynamika przestępczości

Tempo i kierunek zmian jakim ulega

w czasie liczba stwierdzonych
przestępstw na danym terenie

Geografia kryminalna

Terytorialne rozmieszczenie

przestępczości, jej nasilenia bądź
rozmiarów

Obraz przestępczości



Przestępczość rzeczywista



Przestępczość ujawniona



Przestępczość stwierdzona



Przestępczość osądzona

Dynamika przestępstw w latach 1990 –

2007 ogółem i bez drogowych

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

Stwierdzone

Polynomial (Stwierdzone)

bez drogowych

Polynomial (bez drogowych)

Przestępczość w mieście i na wsi

Ilość zabójstw stwierdzonych w latach

1990 - 2007

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

591

832

889

955

1091

10541085

1009 997

957

1186

1274

1206

1015

970

861

816 789

Stwierdzone zgwałcenia w latach

1990-2007

Przestępstwa rozbójnicze stwierdzone

1990 - 2007

Kradzieże z włamaniem

1990-2007

Kradzieże mienia 1990 - 2007

Przestępstwa korupcyjne

Postępowania przygotowawcze i

przestępstwa stwierdzone z ustawy o

przeciwdziałaniu narkomanii

Wykrywalność niektórych

kategorii przestępstw

Statystyka kryminalna



Statystyka policyjna



Statystyka prokuratorska



Statystyka sądowa



Statystyka penitencjarna



Statystyka kryminologiczna



Współczynnik przestępczości – liczba
przestępstw stwierdzonych przypadająca
na 100 tys. ludności w danym roku.



Wskaźnik wykrywalności – stosunek
procentowy liczby przestępstw wykrytych
do stwierdzonych.



Wskaźnik dynamiki – stosunek
procentowy odpowiadających sobie liczb
w roku bieżącym i ubiegłym lub innych
okresach porównawczych

Płeć sprawców



średnio na 100 podejrzanych:

90,5% mężczyzn
9,5% kobiet



Średnio na 100 skazanych:

94% mężczyzn
6% kobiet

Karalność skazanych



Poprzednio karanych skazanych:

mężczyzn - 37,4%

kobiet – 14,8%



Skazanych recydywistów:

mężczyzn – 11,3%

kobiet – 2,6%

Ogólne wnioski – płeć sprawców

mężczyźni w porównaniu do kobiet :

10-krotnie częściej popełniają

przestępstwa

15-krotnie częściej są skazywani

2,5-krotnie częściej byli karani

4-krotnie częściej skazywani w

warunkach recydywy

Przestępczość na przełomie

wieków



Systematyczny wzrost przestępczości (skok w 1990

wzrost prawie 2X, do 2005 2X - częściowo

sztuczny).



W strukturze największą dynamikę wykazały

przestępstwa p-ko dokumentom - 8x.



Zmniejszył się udział przestępstw przeciwko

mieniu z 85 do 65%.



Przeciwko zdrowiu i życiu wzrost 3,5X.



W zabójstwach wzrost udziału usiłowań z 20 do

50%.



Wzrost rozbojów 3x. i wzrost kradzieży 2,5x.



Zmniejszenie się ilość kradzieży z włamaniem o 1/5



Przestępczość nieletnich jest stabilna.

Cechy charakterystyczne przestępczości w

Polsce po transformacji



Wzrost przestępstw przy użyciu broni

palnej, materiałów wybuchowych,

nowoczesnej łączności i środków

transportu.



Zwiększenie brutalizacji czynów i

agresywności sprawców oraz

okrucieństwa ( dot. nieletnich).



Podejmowanie działań w zorganizowanych

grupach przestępczych (bandy, gangi),

często o charakterze mafijnym, z

branżową specjalizacją i doskonałą

organizacją



Wzrost aktywności międzynarodowych grup

przestępczych zajmujących się przemytem,

handlem narkotykami, fałszerstwami i

poważnymi transakcjami gospodarczymi.



Wzrost liczby przestępstw pospolitych

popełnianych zarówno przez obywateli

polskich i obcokrajowców.



Przesunięcie się Polski do krajów o wysokim

stopniu zagrożenia przestępczością



Wzrost zagrożenia przestępczością w

społeczeństwie, wyraźne obniżenie się

progu bezpieczeństwa publicznego.

Przestępczość na pierwszym lub

drugim po bezrobociu miejscu wśród

palących problemów społecznych.



Szybki wzrost udziału nieletnich w

przestępczości agresywnej (zabójstwa,

pobicia, znęcanie nad ofiarą).

Współczynniki wiktymizacji Polaków w 2007 r.

Polskie Badania Przestępczości , Szczytno

Ciemna liczba niektórych przestępstw w

Polsce w 2007 r. Polskie Badania

Przestępczości , Szczytno

PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA PRZESTĘPCZOŚCI

UJAWNIONEJ I NIEUJAWNIONEJ



sposób funkcjonowania organów

ścigania/organizacja liczebność/



polityka ścigania /praktyka

przyjmowania zgłoszeń/



postawy obywateli /gotowość

zawiadamiania policji/stosunek do

samego czynu/stosunek do

sprawcy/stosunek do organów

ścigania/sytuacja w jakiej się

znajduje/cechy osobowe.