Polityka
społeczna Unii
Europejskiej

Magda Plichta

Cele polityki społecznej
UE

•

Polityka społeczna UE - wspólna działalność instytucji
rządowych i organizacji pozarządowych mająca na celu
wyrównywanie różnic socjalnych między obywatelami
poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej

•

Ma na celu wyrównywanie i polepszanie warunków życia i
pracy obywateli Unii Europejskiej

•

Grupy docelowe polityki społecznej: osoby niepełnosprawne,
kobiety, ludzie starzy, młodzież, ludzie chorzy, ludzie ubodzy

•

Cel nadrzędny – DOBRO JEDNOSTKI

Główne obszary
działalności

•

sprawy pracownicze: bezpieczeństwo i ochrona pracy, higiena pracy,

swoboda przepływu pracowników i zabezpieczenie społeczne,
zatrudnienie - walka z bezrobociem, tworzenie nowych miejsc pracy, promowanie
zatrudnienia

•

polityka równości i zwalczania dyskryminacji

•

przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu – zwiększenie udziału w zatrudnieniu
oraz dostępu do usług, pomoc dla niepełnosprawnych, emigrantów, młodzieży, grup
na drodze patologii życiowej i mobilizacja odpowiednich instytucji w tym zakresie

•

aktywizacja społeczeństwa

•

tworzenie społeczeństwa informacyjnego

•

konsolidacja i rozszerzanie odpowiednich przepisów prawnych

•

zachęcanie do reformy systemów zabezpieczenia społecznego

Zasady promowane w
ramach polityki
społecznej

•

Swoboda poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania

•

Swoboda zatrudnienia i wynagrodzenie za pracę

•

Poprawa warunków życia i pracy

•

Ochrona socjalna

•

Swoboda zrzeszania się i negocjowania umów zbiorowych

•

Prawo do kształcenia zawodowego

•

Równe traktowanie kobiet i mężczyzn

•

Informowanie, uwzględnianie opinii pracobiorców i
współdziałanie

•

Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy

•

Ochrona dzieci i młodzieży

•

Ochrona osób starszych

•

Ochrona osób niepełnosprawnych

Modele polityki społecznej

MODEL

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

KRAJE

korporacyjny
(konserwatywny)

• w okresie zatrudnienia obywatele sami

ubezpieczają się, mając na względzie okres,
kiedy nie będą mogli utrzymywać się z pracy

• państwo gwarantuje wprawdzie podstawowe

bezpieczeństwo socjalne, ale szereg zadań z
tej dziedziny realizują organizacje
pozarządowe, religijne lub zrzeszenia
obywateli.

Niemcy,
Holandia,
Belgia,
Austria,
Finlandia

rezydualny
(liberalny)

• Opiera się na zasadach “państwa

minimalnego”

• samodzielne zaspokajanie potrzeb

socjalnych przez obywateli, a jednostka
powinna umieć pomóc sobie sama

Wielka
Brytania

rudymentarny
(elementarny)

• Państwo zabezpiecza tylko podstawową

ochronę socjalną swoim obywatelom.

• Świadczenia socjalne zróżnicowane są w

zależności od potrzeb; ustalone jest pewne
minimum socjalne

Portugalia,
Hiszpania,
Grecja,
Irlandia

opiekuńczy
(socjalny)

• Zapewnienie przez państwo swoim

obywatelom zatrudnienia, wysokiego
poziomu usług socjalnych, działania
wyspecjalizowanych służb społecznych

Szwecja,
Dania

Główne akty prawne

•

1957 – Traktat Rzymski - zniesienie społecznych barier w swobodzie przepływu
pracowników w granicach EWG + utworzenie Europejskiego Funduszu Społecznego

•

1961 – Europejska Karta Socjalna – jest gwarancją praw oraz wolności

obywatelskich i

politycznych bez dyskryminacji ze względu na ras, kolor i płeć, religii, poglądy polityczne,
pochodzenie narodowe lub społeczne

•

1974 - Program Działa Społecznych (PDS), którego celami były: pełne i lepsze
zatrudnienie, poprawa, wyrównywanie i humanizacja warunków życia i pracy, zwiększenie
udziału partnerów społecznych w ekonomicznych i politycznych decyzjach EWG, zwiększenie

udziału pracowników w decyzjach dotyczących zatrudniających ich przedsiębiorstw

•

1986 - Jednolity Akt Europejski, 1992 - Traktat z Maastricht, 1997 – Traktat
Amsterdamski

- zmiany kompetencyjne i proceduralne Wspólnoty w zakresie polityki

społecznej

•

1992 – Zielona Księga – 65 pytań odnoszących się do dalszego rozwoju polityki społ.

•

1993 – Biała Księga - wytyczająca kierunki działań na przyszłość

•

1997 – Europejska Strategia Zatrudnienia - państwa członkowskie określając i realizując

politykę zatrudnienia zmierza będą do realizacji wspólnych celów wynikających ze Strategii

•

1998 - głoszono średniookresowy Program Działa Społecznych obejmujący lata 1998–2000

•

2000 - Europejska Agenda Społeczna

•

2000 - Strategia Lizbońska uznaje za strategiczny cel UE stworzenie do 2010 r. najbardziej
konkurencyjnej i dynamicznej, opartej na wiedzy gospodarki na świecie, zdolnej do

trwałego

wzrostu, zapewniającej coraz więcej lepszych miejsc pracy oraz większą spójność społeczną.

Podmioty realizujące
politykę społeczną UE

Główne organy wspólnotowe

Rada Europejska

Rada UE

Komisja Europejska

Parlament Europejski

Komitety doradczo-

konsultacyjne

Komitet Ekonomiczno-

Społeczny

Komitet ds. Zatrudnienia

Komitet ds. Ochrony Socjalnej

Europejski Fundusz Społeczny*

Agencje wspólnotowe

Europejskie Centrum Rozwoju

Kształcenia Zawodowego

Europejska Fundacja

Kształcenia

Europejska Fundacja na rzecz

Poprawy Warunków Pracy i

Życia

Europejskie Centrum

Monitorowania Zmian

Europejski Fundusz
Społeczny

Stworzony aby poprawić jakość i dostępność miejsc pracy i możliwości
zatrudnienia w Unii Europejskiej.

Priorytety EFS realizowane s w ramach 5 obszarów wsparcia:
1. Aktywna polityka rynku pracy
2. Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego
3. Kształcenie ustawiczne
4. Doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego)
oraz rozwój przedsiębiorczości
5. Zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy

Działania w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nastawione są
przede wszystkim na:

a)

wspieranie osób

b)

wspieranie struktur i systemów

c)

zapewnienie dodatkowych środków i podwyższenie świadomości
społecznej

Zróżnicowany poziom
wsparcia z EFS

¾ budżetu EFS

¼ budżetu EFS

Realizacja polityki
społecznej w Polsce

•

Polska otrzyma w latach 2007-2013 największą alokację środków EFS spośród
wszystkich państw członkowskich (nasze PKB na mieszkańca < 75% średniej dla
UE25)

•

Całość środków Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2007 – 2013
przeznaczona na realizację Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki” (PO KL) -
celem tego programu jest wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej, służy
do zarządzania tym funduszem. Obejmuje on dziesięć priorytetów.***

•

Główne obszary wsparcia: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna,
ułatwienia w dostosowywaniu się pracowników i przedsiębiorstw do zmian
zachodzących w gospodarce, zagadnienia związane z rozwojem zasobów ludzkich na
terenach wiejskich, budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich
szczebli oraz promocją zdrowia.

•

http://www.youtube.com/watch?v=ilr1OGT8DsI

•

http://www.youtube.com/watch?v=bnhyAWzV0jo&feature=related

•

http://www.kampaniespoleczne.pl/kampanie,2266,mama_ma