Działalność obywateli na

rzecz bezpieczeństwa

1.Grupy obywatelskie –

zasady tworzenia, zakres
działania.

2. Grupy sąsiedzkiej

czujności.

3. Patrole obywatelskie.

Polski

system

prawny

umożliwia

społecznościom lokalnym tworzenie różnych
grup samoobrony, które mogą działać
wyłącznie

profilaktycznie

i powstrzymywać się od interwencji,
w krytycznych momentach wzywając Policję
albo inne uprawnione organy, mogą też
interweniować
w sytuacji bezpośredniego zagrożenia.

Wsparcie inicjatyw obywatelskich

opiera się o zasady:



Pomocniczości – udzielanie wsparcia dotyczącego
działalności oraz umożliwienie realizacji zadań publicznych;



Suwerenności stron – uznanie prawa do samodzielnego
definiowania i rozwiązywania problemów społeczności
lokalnych przez grupy mieszkańców m.in. w ramach
realizowanych inicjatyw lokalnych;



Równości - uwzględnienie działań w ramach inicjatywy
obywatelskiej realizowanych przez różne podmioty, nie
dyskryminowanie żadnej z grup oraz uwzględnienie działań
na rzecz grup będących w trudniejszym położeniu;



Zrównoważonego

rozwoju

podejmowanie

działań

niesprzyjających do powstania negatywnych rezultatów
w obszarze społecznym, przyrodniczym i ekonomicznym;



Partycypacji - wspieranie inicjatyw lokalnych poprzez
promowanie uczestnictwa grup nieformalnych w życiu
publicznym;



Jawności - informowanie mieszkańców o wszelkich działaniach
urzędu ze szczególnym uwzględnieniem informacji o celach i
środkach przeznaczonych na realizację zadań publicznych;



Innowacyjności - promowanie nowych rozwiązań w realizacji
zad. publicznych.

Cel Grup Osiedlowych



Sformalizowanie w pewnym stopniu i usystematyzowanie
działań przedstawicieli społeczności lokalnych i organów
państwowych, w tym m.in. Policji, Straży Gminnej/Miejskiej
i samorządu, w obszarze ograniczania przestępczości
i patologii społecznych.



Zasadniczym założeniem, a jednocześnie fundamentem
grupy osiedlowej, jest współdziałanie na zasadach
dobrowolności i partnerstwa między społecznością lokalną
a Policją w celu efektywnego ograniczenia lub
wyeliminowania działalności kryminalnej na terenie
działania grupy

Program „Bezpieczne
osiedle”



Realizowany jest od 2004 r.



Zakłada on aktywizację społeczności lokalnych oraz
zbliżenie i integrację działań władz samorządowych
oraz służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo,



Najistotniejszym elementem dla właściwej realizacji
programu są sprawnie działające grupy osiedlowe.
Mają one istotny wpływ na kształtowanie
bezpiecznej przestrzeni na osiedlach.



Jako program lokalny w 2006 r. uzyskał pozytywną
opinię Komendy Głównej Policji.

Grupy osiedlowe



Głównym zadaniem grup osiedlowych jest ocena
stanu bezpieczeństwa na terenie poszczególnych
osiedli,
a w szczególności ocena stanu infrastruktury osiedla,
wpływającej na powstawanie i rozwój przestępczości.



Działalność grup ma przygotować grunt pod
ukształtowanie tzw. bezpiecznej przestrzeni na
osiedlu
i podjęcie działań modernizacyjnych w celu
umożliwienia Straży Miejskiej/Gminnej i Policji
skutecznej realizacji działań prewencyjnych.



Zadaniem grup osiedlowych jest dokonywanie

„przeglądu” swojego osiedla pod kątem
braków i nieprawidłowości w infrastrukturze
wpływających na poziom bezpieczeństwa



Są również zobligowane do wskazania miejsc

szczególnie niebezpiecznych oraz rodzajów
przestępstw i wykroczeń, co pozwala na
kierowanie w te rejony dodatkowych patroli
Policji.



Nadrzędną zasadą działania grupy osiedlowej

jest przekonanie o konieczności prowadzenia
tego typu działań.



Niezbędna

jest

konsekwencja,

systematyczność oraz stała współpraca z
Policją, Strażą Miejską/Gminną.



Istotne jest kreowanie charakteru otoczenia

i stwarzanie atmosfery coraz większego
bezpieczeństwa

terenie

objętym

programem



Grupa osiedlowa powinna zbierać się

minimum raz w miesiącu – sporządza się
wtedy listę problemów do załatwienia,
rozlicza ze spraw, które zostały wykonane, a
także

dokonuje

samooceny

i przedstawia wnioski.



Grupy osiedlowe powinny współpracować

z Policją, Strażą Miejską/Gminną oraz – na
zasadzie dobrowolności – z pracownikami
urzędu miasta/gminy.

Grupy osiedlowe mają zachęcać mieszkańców do wzięcia

spraw bezpieczeństwa w swoje ręce. Nie chodzi tu jednak
o samodzielne wymierzanie kary, lecz o zauważenie
problemów i zasygnalizowanie ich właściwym służbom.

Celem stworzenia grupy osiedlowej jest:
– wzajemne poznanie się mieszkańców – sąsiadów;
– budowanie zaufania w ramach danej społeczności grupy osiedlowej;
– rzetelne informowanie o skali zagrożenia przestępczością na danym
obszarze (nie zawsze odczucia społeczne znajdują potwierdzenie
w statystykach i raportach policyjnych);
– dostarczenie wiedzy o sposobach i metodach zapobiegania
przestępczości;
– współpraca nad zabezpieczeniem terenu działania grupy, w tym
głównie
domostw, parkingów osiedlowych, najbliższych ulic.

Decydującą przesłanką powołania grupy

powinna być potrzeba i zaangażowanie

społeczności lokalnych, natomiast Policja

i lokalne władze mogą kreować i wspomagać

ich tworzenie i działanie.

Działalność obywateli na rzecz

bezpieczeństwa

Grupy sąsiedzkiej czujności

Doświadczenia zachodnie:



mieszkańcy 20 – 40 domów,



koordynator – partner Policji,



wsparcie finansowe,



dbanie o estetykę okolicy, organizacja czasu
wolnego, obserwacja, wsparcie.

Grupy sąsiedzkiej czujności



aktywizacja społeczności lokalnych oraz

zbliżenie i integracja działań władz
samorządowych oraz służb odpowiedzialnych
za bezpieczeństwo,



ocena stanu bezpieczeństwa,



dokonywanie „przeglądu” swego otoczenia

pod kątem braków i nieprawidłowości w
infrastrukturze,



wskazanie miejsc szczególnie

niebezpiecznych oraz rodzajów przestępstw i
wykroczeń.

Grupy sąsiedzkiej czujności



współpraca z Policją, Strażą Miejską/Gminną oraz – na
zasadzie dobrowolności – z pracownikami urzędu
miasta/gminy,

Celem stworzenia grupy sąsiedzkiej czujności jest:



wzajemne poznanie się mieszkańców – sąsiadów;



budowanie zaufania;



rzetelne informowanie o skali zagrożenia
przestępczością na danym obszarze;



dostarczenie wiedzy o sposobach i metodach
zapobiegania przestępczości;



współpraca nad zabezpieczeniem terenu działania grupy.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Efektywność:



stopień zagrożenia przestępczością na danym
obszarze i poczucie zagrożenia społeczeństwa tam
zamieszkującego;



chęć mieszkańców a realne możliwości;



świadomość mieszkańców;



pomoc Policji i Straży Miejskiej/Gminnej.

Fundament:



współdziałanie na zasadach dobrowolności i
partnerstwa między społecznością lokalną a Policją.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Proponowany skład grupy osiedlowej:



właściwy dzielnicowy,



strażnik miejski



właściwy inspektor do spraw rejonu,



przedstawiciel właściwej rady osiedla,



przedstawiciel urzędu miasta/gminy,



przedstawiciel urzędu wojewódzkiego oraz
wszyscy, którzy chcą działać na rzecz
poprawy bezpieczeństwa i porządku
publicznego na danym terenie.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Zadania reprezentanta – koordynatora

(cywilnego):



stałe przedstawicielstwo grupy w kontaktach
z Policją.



zbieranie informacji od członków grupy.



organizowanie spotkań.



czuwanie nad działalnością grupy.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Mapa bezpieczeństwa:



realne zagrożenia,



informacje pochodzące od samych
mieszkańców.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Dzielnicowy:



osoba rozpoznawalna przez mieszkańców,



powinien wykonywać obchody, w razie
potrzeby służyć pomocą,



jest (powinien być) katalizatorem pomiędzy
możliwością popełnienia przestępstwa czy
wykroczenia a realnym bezpieczeństwem i
niedopuszczeniem do możliwości popełnienia
przestępstwa.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Członkowie grupy sąsiedzkiej czujności powinni

propagować:



ochronę własnego mieszkania,



wypracowanie w rodzinie przyzwyczajenia mającego
na celu właściwe wykorzystywanie zamontowanych
zabezpieczeń,



nanoszenie znaków identyfikacyjnych na posiadane
mienie,



oznakowanie terenu działania grupy w celu
odstraszania (zniechęcania) potencjalnych
przestępców,



pomoc sąsiedzką.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Cel:



zmniejszenie przestępczości



wzmocnienie poczucia wspólnoty w
sąsiedztwie



redukcja strachu przed przestępczością



poprawa warunków życia w określonym
sąsiedztwie



poprawa kontaktów między mieszkańcami a
policją.

Patrole obywatelskie

Regularne patrolowanie miejsc zagrożonych

przestępczością jest działaniem najbardziej
zbliżonym

działań

organów

porządkowych i w związku z tym powinno
być uzależnione od pozytywnej opinii Policji
i akceptacji mieszkańców. Patrole można
odbywać pieszo, na rowerze bądź w
samochodzie.

Patrole obywatelskie

Preferowaną

formą

działania

patroli

obywatelskich jest wstrzymywanie się od
interwencji i szybkie zawiadamianie Policji
oraz wspólne patrole z Policją i strażą
gminną (miejską). Przy czym patrole
łączone z policjantami i strażnikami
gminnymi

(miejskimi)

powinny

mieć

charakter

prewencyjnego

obchodu

wyznaczonego rejonu.

Patrole obywatelskie

Podczas

wykonywania

przez

straż

obywatelską patroli samodzielnych należy
uwzględnić

lokalne

możliwości

komunikowania się członków patrolu z
Policją czy strażą gminną (miejską). Biorąc
pod uwagę wyposażenie Policji łączność
pomiędzy patrolami straży obywatelskich a
Policją powinna odbywać się za pomocą
telefonów.

Patrole obywatelskie

Patrole

obywatelskie

powinny

zawsze

koordynować swoje inicjatywy z Policją (i
strażą gminną) oraz posiadać stałą
łączność z służbą dyżurną najbliższej
jednostki Policji (i straży gminnej). Patrole
obywatelskie powinny działać wyłącznie
profilaktycznie

powstrzymując

się

interwencji, a w krytycznych momentach
wzywać Policję albo inne uprawnione
organy.

Patrole obywatelskie

W przypadku samodzielnego patrolu straże

obywatelskie powinny również zadbać,
żeby załoga interwencyjna Policji, bądź
straży

gminnej

była

bieżąco

zorientowana

miejscu

czasie

przebywania

patrolu,

jego

składu

ewentualnych możliwościach działania, co
ułatwiałoby właściwą i szybką interwencję.

Patrole obywatelskie

Osoby

biorące

udział

patrolach

obywatelskich powinny zostać odpowiednio
przeszkolone przy współudziale Policji i
straży gminnej (miejskiej). Powinno się
także wymagać od nich bezwzględnej
znajomości

niezbędnych

przepisów

prawnych dotyczących obrony koniecznej,
stanu wyższej konieczności, ujęcia osoby na
gorącym

uczynku

oraz

społecznego

obowiązku zawiadomienia organów ścigania
o popełnieniu przestępstwa.

Patrole obywatelskie

Wyposażenie



środki łączności zapewniające stały kontakt z
Policją i strażą gminną (miejską),



elementy ubioru (bądź odznaki, emblematy)
pozwalające na identyfikację członków patroli
obywatelskich. Bowiem łatwa identyfikacja
członków działa prewencyjnie na
potencjalnych sprawców oraz podnosi poziom
poczucia bezpieczeństwa mieszkańców,



inne wyposażenie, np. rowery, latarki.

Patrole obywatelskie

Patrole obywatelskie rozpoczęły w Polsce

działalność spontanicznie w roku 2001 i
2002. W tym czasie działały patrole
obywatelskie w województwach śląskim,
dolnośląskim,

świętokrzyskim

oraz

warmińsko-mazurskim.

Patrole obywatelskie- przykłady
działania

Radomsko jako pierwsze miasto w Polsce zasłynęło

zorganizowaniem

patroli

obywatelskich.

Patrolujący rzucają się w oczy, ubrani są
odblaskowe

kamizelki

napisem

"patrol

obywatelski".

Jeśli

członkowie

patroli

są

świadkami przestępstwa, dzwonią i dyżurni
wiedzą, że trzeba natychmiast reagować Poza
tym patrole zajmują się zdobywaniem informacji,
np. gdzie spożywa się alkohol. Są sygnały od
zarządców kamienic, spółdzielni mieszkaniowych
o miejscach, w których dochodzi o takich
ekscesów.