WITAMINY
ROZPUSZCZALNE W
TŁUSZCZACH

WITAMINY - DEFINICJA



Witaminy to niezbędne dla

ustroju związki organiczne,
występujące w bardzo małych
stężeniach w naturalnych
produktach żywnościowych,
konieczne do prawidłowego
przebiegu czynności
życiowych komórek i tkanek

.



Działają one lub ich metabolity w
bardzo małych stężeniach jako
katalizatory wielu reakcji
metabolicznych. Niejednokrotnie
witaminy i ich prekursory
(prowitaminy) tworzą w ustroju
kompleksy z białkami, które
spełniają rolę układów
enzymatycznych.



Od czasu wprowadzenia przez
Kazimierza Funka w 1911r. Nazwy
witaminy (niezbędny dla życia związek
aminowy), dla odkrytej wówczas
tiaminy, poznano liczne związki o
podobnych właściwościach, które
oznaczano kolejnymi literami alfabetu.



Jako kryterium klasyfikacji stosowano
rozpuszczalność. Podzielono witaminy
na rozpuszczalne w tłuszczach i
wodzie.

WŁAŚCIWOŚCI WITAMIN
ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH:



Nie ulegają zniszczeniu przy
mechanicznej i termicznej obróbce
produktów żywnościowych



Są magazynowane w ustroju



Ulegają zniszczeniu w czasie
jełczenia rozpuszczalników
tłuszczowych

WITAMINA A I KAROTENOIDY
(RETINOL, BETA-KAROTEN)



Witamina A jest nazwą opisową dla
wszystkich pochodnych beta-jononu,
wykazującą aktywność biologiczną retinolu.



Nazwa ta obejmuje wiele związków, z których
najważniejszymi są:



Retinol



Retinen



3-hydroretinol



3-hydroretinal



Prekursorem witaminy A są
rozpowszechnione w świecie roślinnym
żółte i pomarańczowe barwniki,
nazywane karotenoidami.



Związki z grupy witaminy A są odporne
na gotowanie, lecz ulegają powolnemu
rozkładowi pod wpływem
podwyższonej temperatury w
atmosferze tlenu, w czasie suszenia
oraz w procesie jełczenia tłuszczów.



Wchłaniają się w jelicie cienkim i są
magazynowane w wątrobie i częściowo
w nerkach



Działanie biologiczne związków
wchodzących w skład witaminy A
polega na udziale w procesach
metabolicznych.



Do najważniejszych należy udział
w procesie widzenia



Retinol wchodzi w skład
rodopsyny, światłoczułego
barwnika znajdującego się w
pręcikach siatkówki.



Witamina A zapewnia prawidłową czynność
tkanki nabłonkowej, współuczestnicząc w
syntezie składowych śluzu (rola ochronna
tkanki nabłonkowej).



Dzięki temu witamina A zapobiega
zakażeniom skóry, dróg oddechowych,
moczowych oraz przewodu pokarmowego.



Zapobiega nadmiernemu rogowaceniu
naskórka .



Bierze udział w syntezie białek i z tego
względu jest niezbędna do uzyskania
prawidłowego wzrostu.



Zapewnia prawidłową czynność
ameloblastów – komórek pochodzenia
nabłonkowego, wytwarzających szkliwo
zębów.

NIEDOBÓR WITAMINY A:



„kurza ślepota”- wydłużony czas adaptacji do
widzenia w ciemności



Stany zapalne spojówek i rogówki oka



Kseroftalmia



Nadmierne rogowacenie i suchość skóry



Wysychanie błon śluzowych ze
zmniejszeniem odporności górnych dróg
oddechowych oraz przewodu pokarmowego.



Opóźnione i upośledzone wytwarzanie zębów



Opóźnienie wzrostu i zaburzenia reprodukcji.

NADMIAR WITAMINY A:

Hiperwitaminoza objawia się:



Brakiem łaknienia



Łatwe męczenie się



Nadmierna wrażliwość



Bóle stawów



Zmiany skórne



Wypadanie włosów



Wzrost ciśnienia śródczaszkowego

ŹRÓDŁA WITAMINY A:



Tłuszcze rybie (tran)



Wątroba i jej przetwory



Mleko



Śmietanka



Masło



Żółtko jaja



Margaryny wzbogacone witaminą A.

WITAMINA D (KALCYFEROLE)



Witamina D obejmuje wszystkie związki
steroidowe, wykazujące aktywność
biologiczną cholekalcyferolu. W ich skład
wchodzi 11-12 związków, z których
najważniejsze to D2, D3. Witamina D1 była
najwcześniej odkryta.



Witamina D nie rozkłada się pod wpływem
podwyższonej temperatury, jest odporna na
utlenianie, a także nie zmienia się w czasie
długotrwałego przechowywania.



Niszczy ją silne promieniowanie
nadfioletowe.



Prekursorami witaminy D są 2 związki:

ergosterol, występujący w roślinach i 7-

dehydrocholesterol, będący składnikiem
tkanek zwierzęcych.

Z tych prowitamin pod wpływem

promieniowania nadfioletowego powstają
witaminy D. W organizmie człowieka proces
ten odbywa się w skórze. Stąd duże
znaczenie kąpieli słonecznych dla
zabezpieczenia się przed niedoborem
witaminy D.



Witamina D wchłonięta z przewodu
pokarmowego lub powstając w skórze
nie jest związkiem czynnym
biologicznie, lecz formą
magazynowaną w ustroju, zwłaszcza w
wątrobie.



Forma czynna powstaje w dwóch
etapach. Pierwszym z nich jest
hydroksylacja, która odbywa się w
wątrobie. Następny etap to konwersja
witaminy D, która odbywa się w
cewkach nerkowych.



Działanie witaminy D wiąże się z przemianą
wapnia i procesem uwapnienia kości.
Narządami docelowymi są :



Jelito cienkie



Kości



Nerki



przytarczyce

NIEDOBÓR WITAMINY D :

U dzieci:



Krzywiznę

U osób starszych:



Demineralizacja i zniekształcenie kości oraz
uzębienia

NADMIAR WITAMINY D:



Hiperwitaminozy, objawy to:



Utrata łaknienia



Łatwe męczenie się



Zmniejszenie masy ciała



Nudności



Wymioty



Biegunka



Poliuria



Bóle głowy



Uszkodzenie cewek nerkowych



Odkładanie wapnia w tkankach miękkich

ŹRÓDŁO WITAMINY D:



Tłuszcze rybne

W małych ilościach znajduje się :



Maśle



Śmietanie



Żółtku jaja i wątrobie

WITAMINA E (TOKOFEROLE)



Witamina E obejmuje grupę tokoli i
pochodnych tokotrienoli wykazujących
aktywność tokoferolu (związki mające
grupy metylowe).



Obecnie znanych jest siedem związków
o tych właściwościach. Największą
aktywność biologiczną wykazują
pierwsze 3 związki, alfa, beta i gama-
tokoferol.



Witamina E jest odporna na działanie wyższej
temperatury i światła .Zniszczeniu ulega pod
wpływem intensywnego promieniowania
nadfioletowego i podczas jełczenia
tłuszczów.



Wykazuje silne działanie przeciwutleniające.



Uczestniczy ona w procesie stabilizacji i
utrzymywania integralności błon
komórkowych.



Jako związek rozpuszczalny w tłuszczach
odgrywa rolę wewnątrzkomórkowego
przeciwutleniacza.



Zapobiega utlenieniu witaminy A i
dlatego działa „oszczędzająco” w
stosunku do niej.



Chroni wielonienasycone kwasy
tłuszczowe przed utlenianiem .



Zwiększa oporność krwinek na
hemolizę.



Zapobiega uszkodzeniom i zwiększeniu
przepuszczalności naczyń krwionośnych.



Wykazano ścisłe powiązanie pomiędzy
witaminą E i selenem. Oba te związki
zapobiegają stłuszczeniu wątroby ( 1
atom selenu może zastąpić 1000
cząsteczek tokoferolu).



Witamina E ma duże znaczenie w
procesie hamowania starzenia się
komórek ludzkich.



W stanach niedoboru witaminy E
utlenianie wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych przebiega nieprawidłowo ,
prowadząc do powstawania toksycznych
wolnych rodników, które powodują
uszkodzenie procesów metabolicznych w
mitochondriach i zaburzeniach różnych
reakcji biochemicznych.



Objawy awitaminozy witaminy E zostały
opisane tylko u zwierzą. Nie stwierdzono
występowania hiperwitaminozy przy
stosowaniu dużych dawek .

ŹRÓDŁO WITAMINY E:



Ziarna zbóż



Zielone warzywa liściaste



Zielony groszek



Kukurydza



Mleko



Masło



Sery



jaja

WITAMINA K ( FITOCHINONY)



Obejmuje całą grupę związków pochodnych
metylo-1,4-naftochinonu i pochodnych
wykazujących działanie fitochinonu.



Witamina E łatwo ulega zniszczeniu pod
wpływem światła i zasad.



Natomiast są odporne na gotowanie i
utlenianie.



Flora bakteryjna przewodu pokarmowego
syntetyzuje witaminę K i dlatego
dostarczanie jej z pożywieniem w warunkach
fizjologicznych nie jest konieczne.



Jedynie w pierwszym okresie życia, u
noworodków oraz w czasie podawania
sulfonamidów lub antybiotyków niszczących
florę bakteryjną przewodu pokarmowego,
podaż tych witamin w pożywieniu może się
okazać konieczna.



Witamina K bierze udział w
wytwarzaniu protrąbiny w
wątrobie oraz czynników VII, IX, X.
Tym samym bierze udział w
procesie krzepnięcia krwi.

NIEDOBÓR WITAMINY K:



Przedłużenie czasu krzepnięcia krwi i
wystąpienia innych objawów skazy
krwotocznej



U noworodków pojawia się tzw: skaza
krwotoczna noworodków.



NADMIAR WITAMINY K



Podawanie dużych dawek witaminy K
prowadzi do wystąpienia hiperwitaminozy ,
charakteryzującej się :



Hiperbilirubinemią



U niemowląt żółtaczką i niedokrwistością
hemolityczną.



Zapotrzebowanie na witaminę K jest trudna
do określenia, ponieważ flora bakteryjna
przewodu pokarmowego w warunkach
fizjologicznych wytwarza wystarczającą ilość
tego składnika.

Witaminy

rozpuszczalne w

wodzie

WITAMINA B1 (TIAMINA)



Witamina B1 czyli tiamina, ulegająca łatwo
zniszczeniu pod wpływem podwyższonej
temperatury w roztworach obojętnych lub
zasadowych. Jest trwała w roztworach
kwaśnych.



Flora bakteryjna przewodu pokarmowego
człowieka syntetyzuje tiaminę, jednak w
ilościach nie wystarczających na pokrycie
potrzeb organizmu ludzkiego.



Czynna formą tiaminy jest pirofosforan
tiaminy (kokarboksylaza).



Bierze udział w oksydacyjnej dekarboksylacji
kwasu pirogronowego, w reakcjach cyklu
pentozowego. Tym samym bierze udział w
przemianie węglowodanowej, usuwając
nadmiar kwasu pirogronowego, który
gromadzi się u osób nieprzystosowanych do
wysiłku fizycznego.



Zrozumiałe jest, że niedobór witaminy B1
objawia się zaburzeniami ze strony układu
nerwowego, dla którego glukoza jest
głównym substratem energetycznym.



W ustroju człowieka tiamina nie jest
magazynowana. W większych ilościach
znajduje się w mięśniach szkieletowych.,
mózgowiu, wątrobie , nerkach, płucach i
nadnerczach.

AWITAMINOZA



Całkowity niedobór prowadzi do choroby

beri-beri, pierwszej odkrytej awitaminozy.

Charakteryzuje się ona głownie zaburzeniami

ze strony układu nerwowego oraz zanikami
mięśniowymi.



Hipowitaminoza Bi daje
niecharakterystyczne objawy :



utratę łaknienia



Zaburzenia trawienia



Zmniejszenie masy ciała



Zaburzenia czucia i popędu płciowego



Zanik miesiączkowania

Nie zaobserwowano objawów hiperwitaminozy

B1



Witamina B1 jest bardzo rozpowszechniona w
produktach żywnościowych zwłaszcza
pochodzenia roślinnego.

W dużych ilościach występuje :



W drożdżach piwowarskich



Otrębach zbożowych



Pieczywa z grubego przemiału



Groch



Fasola



Soja



Orzechy

Produkty zwierzęce zawierają mniejszą ilość

witaminy B1 (gł. Wątroba, nerki, mózg, mleko
,jaja, mięso wieprzowe).

WITAMINA B2 (RYBOFLAWINA)

Należy do żółtych barwników naturalnych-

flawin- i często przyjmuje nazwy w zależności
od źródła pochodzenia:



Laktoflawina – mleko



Owoflawina – jaja



Hepatoflawina- wątroba



Ulega zniszczeniu pod wpływem światła i
promieniowania nadfioletowego ( niszczy ją
nasłonecznienie).



Jest odporna na działanie podwyższonej
temperatury i kwaśnego środowiska. W
środowisku obojętnym wykazuje żółtą
fluorescencję.



W ustroju człowieka witamina B2 bierze
udział w procesach utleniania i redukcji
wchodząc jako ( jako grupa prostetyczna) w
skład enzymów oddechowych (m.in. żółtego
enzymu oddechowego Warburga), oksydazy
alfa-aminokwasów, dehydrogenazy
bursztynianowej itp.



Bierze udział w utrzymaniu sprawnego
działania narządu wzroku – zapobiega
powstawaniu zaćmy.

NIEDOBÓR



Powstawanie zajadów



Zapalenie języka



łojotok



Zmiany ze strony narządu wzroku (pieczenie,
uczucie piasku pod powiekami, łzawienie,
zaburzenie widzenia, zapalenie tęczówki, a
niekiedy zapalenie nerwu wzroku.



W większych ilościach ryboflawina występuje
w mleku i jego przetworach, jajach, mięsie
oraz produktach zbożowych. Dobry źródłem
tej witaminy są również drożdże
piwowarskie. W mniejszych ilościach
znajduje się w zielonych warzywach
liściastych i niektórych owocach



Przy racjonalnym żywieniu głównym źródłem
ryboflawiny są produkty zbożowe, mleko i
jego przetwory



Jest także wytwarzana w przez florę
bakteryjną przewodu pokarmowego.
Zwiększaniu tego wytwarzania sprzyja dieta
bogata we włókna roślinne.

WITAMINA B3 (NIACYNA)

Niacyna (witamina B3) jest kwasem
nikotynowym. Amid tego kwasu – niacynamid
jest elementem składowym NAD i NADP,
obecnych zarówno w komórkach człowieka, jak
i w pożywieniu.

Niacyna nie jest typową witaminą, ponieważ
może ona powstawać także w organizmie
człowieka.



Do powstania 1 mg niacyny potrzeba 60 mg
tryptofanu, a proces ten wymaga obecności
innych witamin, jak ryboflawina, pirydoksyna i
tiamina. Ich niedobór upośledza tworzenie
niacyny z tryptofanu. Z tego powodu endogenna
niacyna nie zaspokaja potrzeb organizmu.



Wolna niacyna i wolny niacynamid są
absorbowane w jelicie cienkim i transportowane
do tkanek.



Dobrymi źródłami pokarmowymi niacyny są
drożdże, mięso, wątroba, orzechy ziemne i
nasiona roślin strączkowych.



Nadmiar niacyny jest wydalany drogą nerkową,
częściowo jako niezmieniony kwas nikotynowy,
częściowo w postaci różnych metabolitów.
Niedobór niacyny i tryptofanu w diecie wywołuje
zespół chorobowy, zwany pelagrą.



Występuje przede wszystkim w regionach o
dużym spożyciu kukurydzy. Ziarna tej rośliny
zawierają mało tryptofanu i niacyny.



Wczesnymi objawami choroby są uczucie
znużenia, brak łaknienia, zaburzenia procesu
trawienia i motoryki jelit oraz zmiany zapalne w
jamie ustnej, obejmujące głównie język.



Objawami głębokiego niedoboru niacyny są
stany zapalne skóry (szczególnie
eksponowanej na działanie światła
słonecznego), biegunki spowodowane
rozległymi zmianami zapalnymi błony
śluzowej jelit i narastające z czasem trwania
choroby zaburzenia psychiczne, w ciężkich
przypadkach nieodwracalne.



Kwas nikotynowy jest używany jako lek w
leczeniu hiperlipidemii. W wysokich dawkach
(kilka gramów na dobę) rozszerza naczynia
obwodowe, zmniejsza uwalnianie kwasów
tłuszczowych z tkanki tłuszczowej i hamuje
wytwarzanie VLDL w wątrobie.

WITAMINA B5 (KWAS PANTOTENOWY)

Witamin B5 składa się z mieszaniny związków

chemicznych:



kwasu pantotenowego,



panteiny (pochodnej kwasu pantotenowego),



pantenolu (należącego do grupy alkoholi, nie
występującego w przyrodzie, ale aktywnego
biologicznie w stosunku do ludzi i zwierząt),



koenzymu A (aktywnej biologicznie formy
kwasu pantotenowego).



Niezbędna do prawidłowego metabolizmu białek,
cukrów i tłuszczów oraz do syntezy niektórych
hormonów, przyspiesza gojenie ran, warunkuje
prawidłowy przebieg procesu uwalniania energii,
zapobiega przemęczeniu i usprawnia układ
sercowo-naczyniowy, nerwowy i pokarmowy,
bierze udział w wytwarzaniu tłuszczów,
cholesterolu, hormonów i przekaźników
nerwowych, uczestniczy w regeneracji tkanek,
poprawia pigmentację i stan włosów.



Powszechność występowania kwasu
pantotenowego w materiale biologicznym
sprawia, iż w patologii ludzkiej nie obserwuje się
objawów jego niedoboru.

ŹRÓDŁA:



wątróbka,



otręby pszenne,



ryby (np. śledzie, makrele, pstrągi),



grzyby,



mleko pełne,



mięso kurczaka,



mleczko pszczele



pestki słonecznika,



sery,



orzechy,



jajka,



owoce

awokado

,



pomarańcze,



ziemniaki,



brokuły,



ciemny ryż,



melony,



pełnoziarnisty chleb,



soja

,



masło orzechowe,



banany,



Yerba mate

WITAMINA B6 – PIRYDOKSYNA,
PIRYDOKSAL, PIRYDOKSAMINA



Termin witamina B6 obejmuje pirydoksynę,
pirydoksal i pirydoksaminę oraz ich
fosforylowane pochodne .



Czynne biologicznie związki występują w
tkankach w formie estrów fosforanowych. W
tej formie wchodzi w skład różnych układów
enzymatycznych.



Bierze udział w przemianie aminokwasów,
węglowodanów i tłuszczów.



Jest też wytwarzana przez florę bakteryjną w
przewodzie pokarmowym.



Awitaminoza B6 u ludzi prawie nie występuje.
Do jej objawów należą:



Łojotok



Złuszczanie naskórka



Zapalenie języka



Wypadanie włosów



Witamina B6 występuje w tkankach
roślinnych i zwierzęcych. W większych
ilościach spotyka się ją w :



drożdżach,



Kiełkach pszenicy



Warzywach strączkowych



Wieprzowinie



jajach

WITAMINA H LUB B7 (BIOTYNA)



Występuje we wszystkich tkankach
roślinnych i zwierzęcych. Jest ona związkiem
ciepłostałym, lecz wrażliwym na działanie
kwasów i zasad.



Wchodzi w skład enzymów katalizujących
reakcje karboksylacji, dzięki temu
uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych,
nukleotydów purynowych, a także w
meteboliźmie białek i węglowodanów.



Niedobór biotyny zaobserwowano u ludzi
spożywających duże ilości surowego białka
jaja kurzego. Był on spowodowany podażą
dużej ilości awidyny- białka zawartego w
białku jaja, które wiąże biotynę w
nieprzyswajalny kompleks.



Dobrym źródłem tej witaminy są:



Drożdże



Czekolada



Niektóre warzywa strączkowe



Grzyby



jaja

WITAMINA M, B9,B11 ( KWAS
FOLIOWY)



Jest to grupa związków , w których skład
wchodzi kwas foliowy i inne kwasy
pteroiloglutaminowe wykazujące aktywność
biologiczną kwasu foliowego. Poszczególne
związki różnią się zawartością kwasu
glutaminowego.

ROLA W ORGANIZMIE



Kwas foliowy reguluje wzrost i funkcjonowanie
komórek; wpływa dodatnio na układ nerwowy i mózg,
decyduje o dobrym samopoczuciu psychicznym;
zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u płodu,
ma pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków;
bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego i
przekazywaniu cech dziedzicznych komórek, reguluje
ich podział; usprawnia funkcjonowanie układu
pokarmowego, uczestniczy w tworzeniu soku
żołądkowego, zapewnia sprawne działanie wątroby,
żołądka i jelit; jest czynnikiem antyanemicznym,
pobudza procesy krwiotwórcze, czyli powstawanie
czerwonych krwinek; chroni organizm przed
nowotworami (szczególnie rakiem macicy).



Znajduje się w warzywach liściowych,
głównie w:



szpinaku



w sałacie, kapuście, brokule, szparagu,
kalafiorze, brukselce



w mniejszych ilościach w pomidorze, grochu,
fasoli, soczewicy, soi, buraku, orzechach,
słoneczniku, drożdżach piwowarskich,
wątrobie, żółtku jaja, pszenicy, pomarańczy,
bananie i awokado.

WITAMINA B12 (CYJANOKOBALAMINA)



złożony organiczny związek chemiczny
zawierający kobalt jako atom centralny. W
organizmach żywych pełni rolę regulatora
produkcji erytrocytów (czerwonych ciałek
krwi). Jego niedobór powoduje
niedokrwistość.



Zaliczany jest do witamin z grupy B, tj.
rozpuszczalnych w wodzie prekursorów
koenzymów.



Uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych
ciałek krwi, przeciwdziała niedokrwistości,
umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w
komórkach, przede wszystkim szpiku
kostnego wpływa na funkcjonowanie układu
nerwowego, uczestniczy w tworzeniu otoczki
mielinowej ochraniającej komórki nerwowe i
neuroprzekaźników nerwowych, zapewnia
dobry nastrój, równowagę psychiczną,
pomaga w uczeniu się, skupieniu uwagi;
dzięki niej zmniejsza się poziom lipidów we
krwi; wpływa na układ kostny, pobudza
apetyt.



Witamina B

12

produkowana głównie przez bakterie

żyjące w układzie pokarmowym zwierząt. U człowieka
powstaje w symbiozie z bakteriami układu
pokarmowego.



Witamina B

12

występuje głównie w produktach

pochodzenia zwierzęcego. Do źródeł witaminy B

12

w

pożywieniu człowieka należą produkty mięsne, ryby,
jajka, mleko i jego przetwory, pieczarki. W witaminę tę
często są wzbogacane płatki śniadaniowe. Wbrew
wcześniejszym poglądom, glony nie zawierają
witaminy B

12

, tylko jej analog strukturalny, który w

przypadku człowieka jest nieprzyswajalny i może
utrudniać wchłanianie właściwej witaminy. Produkty
sojowe są wzbogacane w witaminę B

12

w celu

zapobiegania niedoborom tej witaminy u osób, które
nie spożywają produktów odzwierzęcych (weganie). St

WITAMINA C (KWAS ASKORBINOWY)



organiczny związek chemiczny z grupy
nienasyconych alkoholi polihydroksylowych.
Jest niezbędny do funkcjonowania
organizmów żywych. Dla niektórych zwierząt,
w tym ludzi, jest witaminą, czyli musi być
dostarczany w pożywieniu. Jest
przeciwutleniaczem stosowanym jako
dodatek do żywności. W warunkach
standardowych jest białym, krystalicznym
ciałem stałym. Dobrze rozpuszcza się w
wodzie, roztwór ma odczyn kwasowy.



Witamina C odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu
ludzkiego organizmu. Bierze m.in. udział w
przemianach

tyrozyny

, syntezie steroidów

nadnerczowych. Ma również wpływ na zachowanie
prawidłowego potencjału oksydacyjnego w komórce.



Badania wskazują brak wpływu zażywania witaminy C
na ryzyko pojawienia się przeziębienia oraz mały
wpływ na czas jego trwania (skrócenie czasu o 14%
dla dzieci i 8% dla dorosłych). Wyjątkiem była grupa
uczestników maratonów, narciarzy i żołnierzy
przebywających w bardzo niskich temperaturach lub
poddanych intensywnemu wysiłkowi fizycznemu, u
których zaobserwowano 50% zmniejszenie
występowania przeziębienia przy zażywaniu 2 g
witaminy C dziennie

[14]

.



Organizmy większości zwierząt i roślin
wytwarzają ten związek. Wyjątkiem są
organizmy ssaków naczelnych (w tym
człowieka),

świnki morskiej

i niektórych

gatunków

nietoperzy

(ze względu na mutację

i utratę enzymu: oksydazy L-
gulonolaktonowej), którym musi być ona
dostarczona z zewnątrz

[17]

.

NIEDOBÓR



Szkorbut, samoistne krwawienia, uszkodzenia
naczyń krwionośnych, krwawe wybroczyny,
złe gojenie i odnawianie się ran,
rozpulchnienie dziąseł, zmiany w zębach (np.
zgorzel), bolesność stawów i mięśni, obrzęki
kończyn, osłabienie, utrata apetytu,
obniżenie wydolności fizycznej, depresja,
osteoporoza, niedokrwistość mikrocytarna
niedobarwliwa, nadczynność gruczołu
tarczowego, zaburzenia neurologiczne,
wtórne infekcje, schorzenia żołądka,
zapalenie błony śluzowej, przedłużenie
okresu zaziębienia organizmu i trudności w
leczeniu zakażeń. Ostatecznie może
prowadzić do śmierci.

NADMIAR



Kwas askorbinowy nie jest toksyczny, ale
przyjmowany w nadmiarze (dawki powyżej 2
g na dobę) może wywoływać dolegliwości
żołądka, nudności, biegunkę, wymioty,
wysypkę skórną, obniżać odporność po
radykalnym zmniejszeniu dawki. Zazwyczaj
jednak jego nadmiar wydalany jest z
organizmu wraz z moczem.



Dziękuję za uwagę