Charakterystyka

kuchni

litewskiej

Kuchnia litewska- jest kuchnią o
niespotykanym smaku na pograniczu
kuchni polskiej oraz rosyjskiej.
Sytuacja polityczna spowodowała, iż
przez wieki kraj ten był pod wypływem nie
tylko politycznym, ale również kulturowym
krajów ościennych takich jak:

Ukraina,

Polska, ale też ludy tatarskie, białoruskie
oraz żydowskie.

Po potopie szwedzkim w XVII wieku
zyskał popularność ziemniak, który
pomału wyeliminowywał zboża.
Również dzięki bliskim kontaktom
handlowym z krajami położonymi w
Azji rozmaita paleta przypraw była
ogólnie dostępna. Stąd też tak
powszechne użycie wielu przypraw
między innymi: gałki muszkatołowej

i

kolendry.

W kuchni litewskiej wykorzystywało się również
zioła występujące na terenach kraju takie jak:
mięta, kminek. W ogóle kuchnia litewska
jest dosyć bogata, tradycyjnie wykorzystuje się
w niej wszystko, co było dostępne w dawnych
czasach, a było tego sporo. W lasach dużo było
zwierzyny i grzybów, w jeziorach i rzekach ryb i
raków, w morzu ryb morskich a na polach zbóż.

Począwszy od XVIII wieku w okresie
zaborów kuchnia Litwy znalazła się
także pod wpływem kuchni rosyjskiej
oraz niemieckiej.

Swego czasu kuchnia litewska słynęła z
zup, które zostały pomału wyparte przez
zimne przystawki. W tym charakterze
podaje się często sałatki z wszelkich
warzyw z dodatkiem mięsa, ryb i czosnku.

Ponieważ coraz mniej popularne są zupy,
utarło się, że posiłek najczęściej składa
się z jednego dania głównego. Dlatego
też posiłek ten musi być syty, co
podniosło popularność dań zapiekanych i
duszonych - generalnie rzecz biorąc
tłustych.

W kuchni litewskiej królują
wysokokaloryczne potrawy z
ziemniaków, mięsa i mąki.

Ważne miejsce w kuchni litewskiej
zajmują potrawy mączne, zwłaszcza
bliny (blynai).

Na Litwie należy rozróżnić kuchnię z
okolic Wilna, Kowna i kuchnię żmudzką.
Kuchnie te nie różnią się bardzo od
siebie, choć np. jedynie na Żmudzi
popularne są ziarna konopi.

Generalnie Litwini gustują we wszelkich
kwaśnościach. Kisi się tu kapustę, ogórki,
grzyby, jabłka, buraki, borówki i nawet
ryby. Z kolei mięsa wędzi się i konserwuje
na wiele sposobów, co jest specjalnością
Litwinów (np. kindziuk).

Do litewskich specjalności trzeba też
dodać przeróżne białe sery, czarny,
żytni chleb i śmietanę, która jest
obowiązkowym składnikiem lub
dodatkiem do wszystkich dań.

Pyszne litewskie posiłki popijane są
często nalewką trejos devinerios,
robioną z dodatkiem 27 ziół.

Najbardziej znane

potrawy kuchni litewskiej



Čeburėkai -

czebureki

- smażone

na głębokim oleju duże "

pierogi

",

nadziewane farszem

(

potrawa

przypominająca złożony na pół
naleśnik z nadzieniem mięsnym)

.

Podawane z gorącą zupą do
popicia. Pochodzą z

kuchni kaukaskiej

;



Didžkukuliai lub Cepelinai (

cepeliny

) - "pyzy" lepione z surowych
ziemniaków i nadziewane farszem,
najczęściej z mięsa wieprzowego z
dodatkiem cebuli i przypraw, ale
czasem też z innych składników. W
północnych rejonach Polski są
znane jako kartacze;



Kastinys

- lekkie

żmudzkie

danie ze

śmietany i masła z przyprawami;



Kibinai (

kibiny

) - rodzaj dużych

pierogów

nadziewanych farszem ( z

baraniny, czasem z wieprzowiny) i

pieczonych w piekarniku. Danie

karaimskie

rozpowszechnione

głównie na Litwie. Najlepsze kibinai

na Litwie zjeść można w

Trokach

;



Koldūnai -

kołduny

litewskie -

małe pierogi (zbliżone do
polskich uszek) nadziewane
surowym farszem i gotowane w
zupie, rozpowszechnione na
całym terytorium dawnego

Wielkiego Księstwa

;



Kugelis (

kugiel

) /

plokśtainis

-

babka ziemniaczana

ze

skwarkami, zapiekana w
piekarniku, podawana ze
śmietaną. Danie przywędrowało
na

Litwę

z

kuchni niemieckiej

;



Skilandis (

kindziuk

) - tradycyjna

wędlina;



Šaltibarščiai (

chłodnik litewski

) -

zupa na zimno z buraków, ogórków,
kwaśnego mleka, śmietany, jajek,
koperku. Chętnie spożywana
podczas upałów. Podawana z
ugotowanymi ziemniakami
posypanymi koperkiem;



švilpikai

- "

kopytka

", wyłącznie

smażone;



vėdarai -

kiszka ziemniaczana

(

jelita wieprzowe nadziane puree

ziemniaczanym i zapiekane w
tłuszczu)

;



žemaičių blynai -

bliny żmudzkie

-

grube placki z ugotowanych

ziemniaków, nadziewane mięsem

lub grzybami;



placki ziemniaczane (blviniai
blynai

;



sery litewskie

- białe, żółte,

suszone, wędzone, a także
słynny

ser jabłkowy

;



wędzone

świńskie

uszy.



skylandis - wędzona owalna

kiełbasa z siekanego mięsa;



laśiniai - przyprawiona ziołami

wędzona słonina;



podsuszone kiełbasy -

zwłaszcza gatunki pochodzące

z masarni uciańskich (Utena),

bardzo dobrze komponują się z

ciemnym pieczywem

;



karbonadas - odpowiednik
schabowego;



wszelkiego rodzaju kotlety z
mięsa mielonego (kotletas),



pieczenie (kepsnys)



rolady (viniotinis).



varśkes apkepas - pieczony
placek z białego sera;



chłodnik - zimna zupa
przyrządzana na kefirze
podawana z gotowanymi
ziemniakami w charakterze
przystawki.

Napoje

alkoholowe



litewskie

miody pitne

;



litewskie

nalewki

, zwane

trauktinė, robione na miodzie
lub owocach (żurawinie,
wiśniach, jeżynach). Szczególnie
znane są wyroby firmy Stumbras
(lit. "bizon"), dostępne do
kupienia również w Polsce.



Trejos devynerios

(Trzy

dziewiątki - "999") firmy
Stumbras -

nalewka

na 27

leczniczych

ziołach

.

Występuje w dwóch odmianach:



aptecznej - ziołowej nalewki
zalecanej na wzmocnienie i
oczyszczenie organizmu



sklepowej - gorzkawo-cierpkiej

wódki

ziołowej

;



Starka



piwo z browaru Švyturys (w
Polsce do kupienia Švyturys
Export i Švyturys Baltas (białe
pszeniczne).

Lietuviskas midus (litewskie miody) –
podlegają naturalnej destylacji, a
następnie rozcieńczane są wodą i
odkładane do leżakowania na okres 8
miesięcy. Do niektórych odmian pitnego
miodu np. Żalgiris dodawane są w trakcie
produkcji zioła, żurawina oraz kwiaty lipy,
jagód i jałowca. Miody sprzedawane są
przeważnie w pięknych karafkach oraz
gustownych beczułeczkach.

Wśród wódek prym wiodą wyroby
przedsiębiorstwa Vilniaus degtine, w tym

gediminas

i

bajorii

. Wśród win produkty

Anyksciu vynas. Z krajowych piw (alus)
godne zapamiętania jest

Baltijos

(4,7

6,2%),

Kalnapilis

(4,3 - 7,3%),

Utenos

(4,8%) i mocne

Birzieciu

(8,2%).

Specyficzny smak mają szawelskie

Gubernija

oraz sprowadzane z Estonii

7

Vienuoliai

(7 mnichów).

Napoje

bezalkoholowe

o

Lietuviška gira - kwas chlebowy
- orzeźwiający napój
wytwarzany z czarnego żytniego
chleba. Napój jest popularny do
tego stopnia, że jedną z marek
giry wykupiła Coca-Cola.