Sytuacje psychologicznie trudne w

ginekologii

Jolanta

Banasiewicz



Zespół stresu pourazowego po porodzie

Zespół stresu pourazowego (PTSD)-
posttraumatic stress disorder



Zespół opóźnionych reakcji stresowych,
który nawraca wielokrotnie, nawet po
upływie długiego czasu od doświadczenia
traumatycznego

Zespół stresu pourazowego( Post Traumatic
Stress Disorder,PTSD)

Zespół stresu pourazowego (PTSD)
może powstać



po przeżyciu traumatycznej sytuacji (np.
klęski żywiołowej, wypadku, wojny czy
gwałtu, czy trudnego porodu).

Zespół stresu pourazowego( Post Traumatic
Stress Disorder,PTSD)

Poza silnym urazem psychicznym
Istotną rolę w powstawaniu PTSD

odgrywają czynniki predysponujące,

-cechy osobowości(niedojrzała osobowość,

stosowanie mechanizmów obronnych)

- brak wsparcia ze strony otoczenia
-sytuacja bezpośrednio przed i po urazie

Zespół stresu pourazowego po porodzie

Zespół stresu pourazowego po porodzie

może być spowodowany

- śmiercią, lub dużym urazem dziecka w

czasie porodu

- bardzo trudnym, bolesnym, długotrwałym

porodem,

- poczuciem całkowitego osamotnienia i

braku wsparcia

Zespół stresu pourazowego po porodzie



Częstość występowania PTSD po
porodzie waha się odod 1,5% do 5,6%
([Bailham D, Joseph S.,2003)

Zespół stresu pourazowego po porodzie

Objawy

1.

Ponowne przeżywanie sytuacji
stresowej

2.

Unikanie okoliczności przypominających
sytuację traumatyczną

3.

Pobudzenie ośrodkowego układu
nerwowego z aktywacją układu
wegetatywnego:

Zespół stresu pourazowego po porodzie

1.

Ponowne przeżywanie sytuacji
stresowej



koszmarne sny o treści związanej z
porodem,



słyszenie płaczu dziecka,



odczuwanie przykrości na widok matek
z małymi dziećmi;

Zespół stresu pourazowego po porodzie

2. Unikanie okoliczności przypominających

sytuację traumatyczną



stan odrętwienia psychicznego:



unikanie rozmów związanych z tematem,



unikanie miejsc i ludzi wywołujących

wspomnienie urazu,



niemożność przypomnienia sobie

przebiegu porodu



upośledzona zdolność przeżywania uczuć .

Zespół stresu pourazowego po porodzie

3. Pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego

z aktywacją układu wegetatywnego

trudności w zasypianiu,
drażliwość,
zaburzenia koncentracji uwagi,
bezsenność
pobudzenie układu wegetatywnego ,

przyspieszenie

akcji serca, szczególnie w trakcie rozmowy
dotyczącej porodu,

Zespół stresu pourazowego po porodzie



Aby można było rozpoznać zespół stresu
pourazowego, powyższe objawy muszą
się utrzymywać przez co najmniej miesiąc
od czasu przeżycia urazu i powodować
znaczące trudności w życiu społecznym i
zawodowym.

Zespół stresu pourazowego po porodzie



Zespół stresu pourazowego prowadzi
często do uzależnienia od alkoholu, leków
lub innych substancji psychoaktywnych

Zespół stresu pourazowego po porodzie



Aby zapobiec wystąpieniu PTSD stosuje
się debriefing



jest to rodzaj interwencji kryzysowej
opracowany po to, aby umożliwić
odreagowanie emocji i zabezpieczyć
pacjentkę przed negatywnymi skutkami
stresu traumatycznego.

Zespół stresu pourazowego po porodzie

Debriefing składa się z trzech elementów:



umożliwienie odreagowania emocji



normalizacji reakcji towarzyszących



edukacji na temat reakcji post-
traumatycznej

Zespół stresu pourazowego po porodzie-
zapobieganie

1.

umożliwienie odreagowania emocji

-

co się wydarzyło,

-

dlaczego się wydarzyło,

-

jak się czułaś,

-

co myślałaś

-

co było dla ciebie najgorsze

Zespół stresu pourazowego po porodzie-
zapobieganie

2. Normalizacji reakcji
- zapewnienie pacjentki że jej reakcje są

normalnymi reakcjami na „nienormalną”
traumatyczną sytuację

Zespół stresu pourazowego po porodzie-
zapobieganie

3.Edukacji na temat reakcji post-

traumatycznej

-

co może się z tobą dziać,

-

jak radzić sobie ze stresem,

-

gdzie szukać pomocy)

Zespół stresu pourazowego po porodzie

Debriefing powinno się przeprowadzić w

ciągu

72

godzin

od

zdarzenia

traumatycznego

Zespół stresu pourazowego po porodzie



W przypadku gdy pacjentka nie otrzymała
pomocy psychologicznej po
traumatycznym zdarzeniu, lub pomoc nie
była wystarczająca i rozwinął się pełny
zespół stresu pourazowego pozostaje
długie kilku miesięczne leczenie

Zespół stresu pourazowego po porodzie

Leczenie zespołu stresu pourazowego



Farmakoterapia



Psychoterapia

Dziecko wykorzystywane seksualnie

Rodzaje przemocy seksualnej stosowanej

wobec dzieci

1. Bez kontaktu fizycznego



Rozmowy o treści seksualnej



Ekspozycja anatomii i czynności seksualnej



Podglądactwo

Dziecko wykorzystywane seksualnie

2. Kontakty seksualne polegające na

pobudzaniu intymnych części ciała



Dotykanie ciała dziecka



Całowanie intymnych części jego ciała



Ocieractwo



Pobudzanie ręczne narządów płciowych
dziecka

Dziecko wykorzystywane seksualnie

3. Kontakty oralno-genitalne

4. Stosunki udowe

5. Penetracja seksualna (oralno-genitalna)

6. Komercyjne seksualne wykorzystywanie

dzieci (np. dziecięca pornografia czy

prostytucja)

   

Dziecko wykorzystywane seksualnie

Bardziej drastyczne formy wykorzystania

seksualnego, obejmujące penetrację czy
przemoc fizyczną, mogą wiązać się z
doznaniem przez ofiary obrażeń
fizycznych, w tym uszkodzeń w obrębie
narządów płciowych.

Dziecko wykorzystywane seksualnie



Objawy somatyczne :



Ciąża



Choroby weneryczne



Wirus HIV



Infekcje dróg moczowo-płciowych



Urazy zewnętrznych narządów płciowych



Urazy odbytu, pochwy



Przerwanie błony dziewiczej



Krwawienie z narządów rodnych



Ból przy oddawaniu moczu czy kału, krwawe stolce



Infekcje jamy ustnej    

Dziecko wykorzystywane seksualnie

W przeciwieństwie do innych form

przemocy wykorzystywanie seksualne
dziecka u 50% ofiar nie pozostawia
żadnych fizycznych sladów (Glaser i
Frosh,1995)

Dziecko wykorzystywane seksualnie

Objawy psychologiczne i behawioralne



Nadmierna erotyzacja dziecka: prowokacyjne
i uwodzicielskie zachowania seksualne,



erotyczne rysunki lub zabawy,



nasilona masturbacja dziecięca,
nieadekwatna do fazy rozwoju
psychoseksualnego,



nieadekwatny do poziomu rozwoju dziecka
język dotyczący sfery seksualnej

Dziecko wykorzystywane seksualnie



Obniżony nastrój



Lęk, niepokój (dziecko może bać się iść do

szkoły, boi się kontaktów z ludźmi, boi się spać

samo itd.)



Poczucie winy, niska samoocena



Myśli samobójcze



Koszmary



Lęki nocne



Nadpobudliwość psychoruchowa



Trudności w koncentracji uwagi

Dziecko wykorzystywane seksualnie



Wtórne moczenie nocne



Zachowania regresywne (np. powrót do ssania

palca czy smoczka)



Picie alkoholu, narkotyzowanie się



Prostytucja



Zaburzenia łaknienia - anoreksja, bulimia



Problemy szkolne, złe relacje z rówieśnikami



Dolegliwości psychosomatyczne: bóle brzucha,

głowy, nudności, wymioty

Dziecko wykorzystywane seksualnie



Dziecko było pozbawione pomocy i
wsparcia ze strony swojej najbliższej
rodziny;



Było wielokrotnie przesłuchiwane w
obecności wielu obcych dla siebie osób;



Po zdarzeniu nie uzyskało profesjonalnej
pomocy terapeutycznej

Dziecko wykorzystywane seksualnie



Wytłumacz mu, że całą odpowiedzialność za

to, co się wydarzyło, ponosi sprawca.(sprawcy

swoje czyny usprawiedliwiają prowokacyjnym

zachowaniem ofiar)



Pozwól dziecku odczuwać i wyrażać wszystkie

uczucia, jakie przeżywa w związku z zaistniałą

sytuacją (zarówno pozytywne, jak i

negatywne).



Nie powstrzymuj się od bliskiego, fizycznego

kontaktu z dzieckiem.



Nie bądź wobec niego nadopiekuńcza

Wykorzystanie seksualne w dzieciństwie

a jego wpływ na macierzyństwo

Symptomy mogące sugerować, że pacjentka

doświadczyła przemocy seksualnej w
dzieciństwie

- problemy z pokazywaniem swojego ciała i
nagością

- Unikanie badań ginekologicznych

- Liczne nie planowane ciąże
- Uzależnienia
- Częste choroby weneryczne
- samookaleczenia i autodestrukcyjne
zachowania

-odmowa pewnych zabiegów medycznych (np.

cewnikowania)

-odruch wzdragania się przed dotykiem
- W kwestii opieki upieranie się tylko przy

kobietach

-

obsesyjne mycie się,

-

problemy seksualne

-

lęk przed bliskością

- bulimia, anoreksja

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie

-

Zapewnienie bezpiecznej atmosferę i

otoczenia

-

Informowanie o każdej czynności, którą

zamierzamy wykonać i uzyskiwanie jej zgody

tak żeby opieka położnicza nie była dla

pacjentki dalszym ciągiem nadużyć

-

Zapewnianie że nie musi się zgadzać na to

czego nie chce

-

Zwracanie uwagi na dobór słów:,rozluźnij się,

odpręż się mogą kojarzyć się z traumą i

wzmagać napięcie

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie

- badania wewnętrzne tylko wtedy gdy są

absolutnie konieczne i w takiej pozycji, w
której kobieta czuje się najmniej
zagrożona

- rozwarcie nóg może wywoływać

traumatyczne wspomnienia



ograniczyć rutynowe badania zewnętrzne

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie

Podanie narkotycznych leków

przeciwbólowych może polepszyć
sytuacje poprzez zmniejszenie
odczuwania bólu, ale może także
spowodować u rodzącej atak leku i
paniki, poprzez poczucie utraty kontroli
nad sytuacją

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie



Poświęcenie dużej ilości czasu na
spokojne słuchanie



Pytanie czy czuje się dobrze i co jej
przeszkadza



Ułatwianie odzyskiwania kontaktu z
ciałem poprzez propozycję obserwacji
sygnałów z niego płynących

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie

W czasie porodu pacjentka może doznawać

retrospekcji traumatycznego wydarzenia
i reagować napadami paniki

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie



Przygotowanie swojej reakcji na
ewentualne ujawnienie przez kobietę jej
wykorzystania w dzieciństwie



Ujawnienie lekarzowi informacji o
wcześniejszych przeżyciach, tylko za jej
wyraźną zgodą

Jak postępować z pacjentką, u której
podejrzewamy wykorzystywanie seksualne
w dzieciństwie



Powyższe wskazówki pochodzą z
warsztatu dla położnych „ O wpływie
wykorzystania seksualnego w
dzieciństwie na doświadczenie stawania
się matką” - prowadzaca Andrya Prescott

Gwałt

Gwałt



Gwałty w Polsce średnio są popełniane
co 3,5 godziny. Dwie kobiety na pięć w
Polsce zostało zgwałcone, a co trzecia
miała do czynienia z taka próbą.

Gwałt



posłużenie się groźbą, przemocą fizyczną
lub zastraszaniem w celu uzyskania
seksualnej relacji z drugą osobą wbrew
jej woli.



upokorzenie i zdegradowanie ofiary przez
użycie seksu jako narzędzia dla
wyrażenia przemocy, siły i agresji.

Gwałt

Najczęściej do gwałtów dochodzi



w domu (pijany mąż lub konkubent)



w pracy (szef)



na dyskotece



w odludnych miejscach

Trójfazowy model reakcji na sytuację
gwałtu.

1.

Szok i odrętwienie

2.

Dezorientacja

3.

Reorganizacja

Szok i odrętwienie



Ofiara gwałtu

- jest przerażona,

- nie może uwierzyć w to, co się stało,

- odczuwa strach przed sprawcą

- obawia się reakcji ze strony otoczenia

- obwinia się za zaistniałą sytuację,

- odczuwa wstyd, głębokie upokorzenie.

Niektóre kobiety w tym okresie zachowują się

tak, jakby nic się nie stało mechanizmy

obronne

Może trwać od kilku godzin do dwóch tygodni.

Dezorientacja

W tym okresie mogą pojawić się
- stany lękowe, depresyjne,
- narasta niepewność,

-

pojawiają się pytania:

-

Co dalej, jak żyć z czymś takim,

czy można zaufać drugiemu człowiekowi?
- unikanie kontaktów z ludźmi,

-

zwiększone ryzyko samobójstwa,

-

nadużywania alkoholu albo leków

Faza ta może trwać kilka miesięcy

Reorganizacja

stopniowy powrotu do równowagi
- próby powrotu do swojego normalnego
rytmu życia
- powrót planów, marzeń o bliskości
drugiego człowieka

Reakcje rodziny

- frustracja ból i złość
- skrępowanie, wstyd, nieumiejętność
rozmawiania
- obwinianie siebie lub kobiety o to co się
stało
- zaprzeczanie faktowi zgwałcenia

Mity dotyczące gwałtu:



Kobiety nie można zgwałcić bez jej woli

(brak zadrapań i siniaków nie oznacza że

kobieta zgodziła się na gwałt)



Każda kobieta pragnie być zgwałcona

(uwalnia sprawcę od poczucia winy)

Pierwsza pomoc po gwałcie

Powszechna reakcja na gwałt to regresja

w której kobieta powraca jak gdyby do
dzieciństwa i gdy poszukuje kogoś, kto
mógłby jej pomóc a kto spostrzegany jest
jako osoba o pewnym autorytecie - np
policjant, lekarz, położna.

Pierwsza pomoc po gwałcie



przeprowadzenie badania lekarskiego -
dobrze, jeśli robi to kobieta;



badanie musi być wykonane w kierunku
wykluczenia ciąży oraz zakażeń
przenoszonych drogą płciową,



a także zabezpieczenia ewentualnych
śladów dokonanego czynu,

Pierwsza pomoc po gwałcie



cierpliwe, pełne empatii wysłuchanie
przedstawionej przez ofiarę wersji
zdarzeń,



zapewnienie, że ofiara znajduje się w
bezpiecznym miejscu i że nic jej nie grozi,



dawanie jasnych poleceń i spokojne
wyjaśnienie procedury postępowania,

Pierwsza pomoc po gwałcie



pozostawanie razem z ofiarą, gdy przejawia ona

silny lęk i niepokój,



zachęcanie do podzielenia się swoimi uczuciami,

myślami i okazanie pełnej akceptacji,



pozostawienie możliwości podejmowania

prostych decyzji (dotyczących tego, co w danej

chwili ofiara chce zrobić),

Pierwsza pomoc po gwałcie



pomoc w zrozumieniu i akceptacji faktu,
że kobieta nie jest winna temu, co się
wydarzyło, utwierdzenie jej w tym, że
gwałt jest przestępstwem i że to sprawca
ponosi całą odpowiedzialność za swój
czyn,

Pierwsza pomoc po gwałcie

Nie mów:

- miała Pani szczęście, że
- po jakimś czasie dojdzie Pani do siebie
- mogę sobie wyobrazić co Pani czuje
- proszę się nie martwić, jeszcze będzie
lepiej
- niech się Pani stara być silną, proszę
pomyśleć o dzieciach
- proszę się uspokoić i odprężyć

Pierwsza pomoc po gwałcie

Możesz mówić:

- teraz jest pani bezpieczna

- przykro mi, że to się stało

- to nie Pani wina

- pani reakcja nie jest niczym niezwykłym w

obliczu tak strasznego zdarzenia.



- nie zwariowała Pani

- nigdy nie będzie już tak samo jak przedtem, ale

może być lepiej niż teraz

- rozmawiając z kobietą unikaj takich słów jak

uczucie, emocje. Poproś by opowiedziała o swoich

doświadczeniach

Pierwsza pomoc po gwałcie

Bardzo ważne jest wczesne rozpoczęcie

interwencji kryzysowej

Chroni ofiarę gwałtu przed:



zespołem stresu pourazowego



zmniejsza prawdopodobieństwo prób
samobójczych

Objawy zespołu stresu pourazowego
(PTSD)



natarczywe wspomnienia,



powracające koszmarne sny o
wydarzeniu,



nagłe uczucie, jakby wydarzenie znów
miało miejsce,



silne napięcie wywołane każdym
wspomnieniem o wydarzeniu, czy też
przedmiotem, który się z tym
wydarzeniem kojarzy

Objawy zespołu stresu pourazowego
(PTSD



unikanie myśli lub uczuć związanych z
gwałtem,



unikanie działań lub sytuacji, które mogłyby
wywołać dramatyczne wspomnienie,



niepamięć wydarzenia,



utrata zainteresowań ważnymi
czynnościami, np. pracą, szkołą,



uczucie obojętności lub chłodu,



poczucie braku perspektyw na przyszłość.

Objawy zespołu stresu pourazowego
(PTSD



trudności z zasypianiem lub snem,



drażliwość lub wybuchy gniewu,



trudności w koncentrowaniu się,



nadmierna czujność,



przesadne reakcje na bodźce

Objawy stresu pourazowego mogą
pojawić się w czasie kilku tygodni,
lub miesięcy od przeżytego zdarzenia

Rak piersi

Rak piersi

Co roku notuje się w Polsce około 12

tysięcy nowych zachorowań

Rak piersi



„Spokojna i bezkonfliktowa potencjalna ofiara

raka piersi”



(badanie Magdaleny Marszał-Wiśniewskiej i dr

TeresyZakrzewskiej,2006).



W badaniach uczestniczyły 323 kobiety- 100

było całkowicie zdrowych, natomiast u

pozostałych wykryto nieokreślony guzek w

piersi.

Rak piersi



Badania psychologiczne przeprowadzono
w czasie, gdy kobiety nie znały jeszcze
ostatecznej diagnozy zmian w piersiach.

Badania histopatologiczne wykazały
nowotwór u 63 kobiet, natomiast u
pozostałych mniej poważne schorzenia,
jak włókniaki, czy tłuszczaki

Rak piersi

Wyniki:
Kobiety chorujące na raka piersi

mają odmienną konstrukcję
psychiczną od pozostałych
badanych.

kobiety chore na raka



wykazywały pozornie niską lękliwość



miały skłonność do tłumienia i wypierania

negatywnych emocji



wykazywały nadmierną skłonność do

kompromisów, cierpliwość



lekceważyły sygnały o psychicznym i

fizycznym wyczerpaniu.

Rak piersi

Tłumione długo emocje mogą stać się

czynnikiem zachorowania na raka.

Reakcje na chorobę nowotworową

Faza zaprzeczenia i izolacji

-

szok, odrętwienie

-

zaprzeczenie realności diagnozy

Reakcje na chorobę nowotworową

Faza gniewu i izolacji

-

uwierzenie w istnienie diagnozy

-

trudności w pogodzeniu się z nią

-

Poczucie niesprawiedliwości, gniew, złość

Reakcje na chorobę nowotworową

Faza negocjacji

-

próby targowania się z Bogiem, losem o
przedłużenie życia

Reakcje na chorobę nowotworową

Faza depresji
-pacjent przeżywa żałobę po sobie samym

-

przygotowuje się do odejścia

-

smutek, ból, rozpacz

Reakcje na chorobę nowotworową

Faza akceptacji

-

stan spokoju i wyciszenia

-

zmniejszenie zainteresowania otoczeniem

-

akceptacja śmierci

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi



Lek o ogólny stan zdrowia



Problemy i lęk związany z rodzajem
terapii, który kobieta przechodzi

- leczeniem chirurgicznym
- radioterapią
-chemioterapią



Zmiany w życiu partnerskim i spadek
aktywności seksualnej

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Badania psychologiczne wskazują na

podwyższony poziom lęku we wszystkich
fazach i rodzajach leczenia



lęk przed bólem



lęk przed śmiercią



lęk przed utratą własnej kobiecości i
seksualności

-

poczucie bycia gorszą kobietą

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Badanie Buddenberga
4 krotne badanie poziomu lęku u pacjentek

z rakiem piersi i ich mężów

-przed operacją

-

po3,6,12 po operacji

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Wyniki



pacjentki ukrywają przed mężami przykre

przeżycia i obawy



zakres zwierzania się pacjentek mężom

malał w miarę upływu czasu po zabiegu



ograniczenie aktywności seksualnej

prowadziło do seksualnego i

emocjonalnego odsunięcia od mężów



satysfakcja czerpana z życia małżeńskiego

zmniejszała się

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

U kobiet występowało:



obniżenie szacunku do samych siebie



poczucie utraty atrakcyjności



niemożność wzbudzenia pożądania

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Leczenie chirurgiczne



Mastektomia radykalna polegająca na
usunięciu całej piersi i węzłów chłonnych,



Mastektomia częściowa, mamy z nią do
czynienia wtedy, kiedy usunięty zostaje
guzek wraz z częścią otaczającej go
tkanki.

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Do szpitala coraz częściej trafiają chore z

wczesnym rozpoznaniem. Oznacza to, że
można u nich stosować leczenie oszczędzające.

Unika się w ten sposób okaleczającego

zabiegu, jakim jest amputacja całej piersi
(mastektomia).

Wiele kobiet trafia do leczenia zbyt późno

dlatego mastektomia jest nadal wykonywana
częściej, niż zabiegi oszczędzające.

Masektomia



deformuje sylwetkę kobiety



wpływa na świadomość okaleczenia



powoduje zaburzenia obrazu własnego ciała



utratę zaufania do własnego ciała



wpływa na wzrost przygnębienia, niepokoju



zwiększa prawdopodobieństwo depresji

Masektomia



Inne badania kobiet po masektomi
wskazują na występowanie



lęku przed niepełnosprawnością



przeżywanie wstydu i poczucia niższości



izolację społeczną

Masektomia

Badania psychologiczne wskazują na dużo

lepszy stan psychiczny kobiet po
oszczędzającym zabiegu operacyjnym niż
po zabiegu radykalnym

Pacjentki po zabiegu oszczędzającym

wykazywały częściej :



pozytywny obraz własnej osoby



niezaburzone funkcjonowanie seksualne



lepszą jakość życia

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Wśród pacjentek po operacji oszczędzającej

(tumorektomii )jest także wiele pacjentek

niezadowolonych z efektu kosmetycznego

- piersi nie zawsze są symetryczne z powodu

szerokiego wycięcia miejscowego

I- uważają że zostały wprowadzone w błąd, nie

do końca wyobrażały sobie efekt operacji

-powrót do normalnego stanu psychicznego u

pacjentek po operacji oszczędzającej jest

krótszy niż po masektomi ale także trwa kilka

miesięcy

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Radioterapia
Obawy kobiet podlegających radioterapii:

-

naświetlanie może pozbawić je
możliwości zajścia w ciążę

-

niepokój czy w ten sposób nowotwór
zostanie całkowicie usunięty

Ubocznym skutkiem radioterapii może

być także utrata wrażliwości na dotyk

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Zespół kastracyjny, -
przejściowa lub trwała utrata płodności

-

dotyka ok. 40% kobiet i 12-35% mężczyzn

poddanych chemioterapii.

-

Zaburzenia zgłaszane przez chorych dotyczą

zaburzeń

na tle psychogennym (zespoły nerwicowe i

depresyjne w przebiegu leczenia),

na tle organicznym (po operacyjnym narządu

rodnego)

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Problemy kobiet leczonych chemioterapią:

-

nudności, wymioty

-

utrata włosów

-

osłabienie układu odpornościowego

-

przygnębienie

-

niepokój czy w ten sposób nowotwór zostanie

całkowicie usunięty

Czasem przy braku objawów ubocznych

poczucie że terapia może by nieskuteczna

skoro nie ma objawów w ubocznych

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Łysienie
- zwykle jest przejściowe i odwracalne (włosy

zwykle nie wypadają z cebulkami, dzięki
czemu mogą odrastać, tylko łamią się nad
powierzchnią skóry).

- wypadanie włosów dotyczy głowy ale także

brwi, rzęs i włosów łonowych

- wypadanie włosów rozpoczyna się po tygodniu

lub dwóch od rozpoczęcia chemioterapii

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Spadek aktywności seksualnej
Niezależnie od rodzaju operacji u ponad

25% kobiet aktywnych seksualnie przed
rozpoznaniem choroby zainteresowanie
sferą seksualną zmniejsza się.

Czynniki psychiczne a okres przeżycia po
masektomi

Dłuższy czas przeżycia po masektomi

występował u kobiet które
charakteryzowały się



wyższym poziomem lęku



większa agresją



większa jawną wrogością

Czas przeżycia u operacji okazał się

dłuższy w przypadku pacjentek gorzej
przystosowanych do choroby

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Inne badania potwierdzają że



stoicka akceptacja nowotworu
współwystępuje z krótszym okresem
przeżycia po operacji

Problemy psychologiczne w trakcie leczenia
raka piersi

Chorym na raka piersi proponuje się:



bardziej otwartą komunikację i ekspresję
emocji



wyrażanie agresji



wyrażanie lęku



ujawnienie odczuwanej wrogości

Wpływa to nie tylko na poprawę stanu

psychicznego, lepszą adaptację do sytuacji i
dłuższy okres przeżycia(Magarey,1988)

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy
W Polsce codziennie rak szyjki macicy

jest diagnozowany u 10 kobiet, 5 Polek
dziennie umiera z tego powodu
(Wojciechowska,2004)

Psychologiczne aspekty rozpoznania raka
szyjki macicy

-

lęk, poczucie zagrożenia,

-

niepewność losu

-

obniżenie progu tolerancji na stres

Psychologiczne aspekty rozpoznania raka
szyjki macicy



świadomość możliwości zakażenia się od
partnera( infekcja HPV)



agresywne nastawienie do partnera
związane z możliwością zarażenia się od
niego



poczucie winy 

Psychologiczne aspekty rozpoznania raka
szyjki macicy

-

spadek aktywności życiowej

-

izolacja od otoczenia

-

poczucie małowartościowości i piętna
choroby (Chojnacka, Szawłowska,1994)

Usunięcie macicy

Operacja usunięcia macicy –powody:
- rak

-

zaawansowane mięśniaki

-

wypadanie macicy

Usunięcie macicy



Każda operacja ginekologiczna jest
ingerencją w narząd utożsamiany z
kobiecością i macierzyństwem.



Obawa przed utratą cech kobiecości,
atrakcyjności seksualnej, przed
odrzuceniem przez partnera jest
zrozumiała, ale rzadko uzasadniona.

Usunięcie macicy

40% kobiet przyrównuje wycięcie macicy

do kastracji

Usunięcie macicy

Ważne aby pacjentka otrzymała informacje

mówiące co może się zmienić w jej życiu:



Brak miesiączkowania



Problemy z nawilżeniem pochwy( efekt
zniszczenia niektórych zakończeń
nerwowych podczas operacji)



Konieczność zachowania abstynencji przez
około 2 miesiące lub dłużej



Zakaz ciężkiej pracy fizycznej przez pól roku

Usunięcie macicy

Badania psychologiczne kobiet po

usunięciu macicy wskazują na



pogorszenie współżycia seksualnego



obniżenie atrakcyjności



obniżenie satysfakcji seksualnej (Choi i
Chang,1989)

Usunięcie macicy

Bardzo duża rolę w przebiegu powrotu do

równowagi

psychicznej

i

fizycznej

odgrywa

wyobraźnia

Ważne aby uświadamia kobietom że
- nie są pustymi, gorszymi kobietami

-

operacja leczy chorobę a nie niszczy kobiecości

-

zaburzenia seksualne po niej występujące są

spowodowane stresem, a nie są bezpośrednim

następstwem usunięcia macicy

-

Nie powoduje zmiany roli życiowej kobiety nadal jest

żoną i matką

.

Usunięcie macicy

Nie mówi mężowi o rodzaju zabiegu

Dla wielu kobiet i mężczyzn kobiecość kojarzy

się między innymi z macicą. Stwierdzono, że

czasami nawet najbliższe osoby mimowolnie

zmieniają swój stosunek do kobiet bez

narządu rodnego.

Należy zakomunikować mężowi że operacja

polegała na usunięciu mięśniaka lub guza

przydatków z pozostawieniem macicy i

jajników.

Zapewnić pacjentkę, że podczas

współżycia mąż nie może zauważyć,
że nie ma ona macicy

Podczas usuwania macicy nie ulegają

uszkodzeniu elementy odpowiedzialne za
odczuwanie doznań seksualnych.

Jeżeli wystąpią zaburzenia satysfakcji

seksualnej po operacji, ma to tylko
związek z czynnikami psychicznymi.

Usunięcie macicy

Z przeprowadzonych badań kobiet po

zabiegu usunięcia macicy wynika, że

po 6 - 12 miesiącach po operacji we

wszystkich prawie przypadkach częstość
stosunków płciowych powracała do stanu
przedoperacyjnego i nie odnotowano
istotnego wzrostu zaburzeń
emocjonalnych u kobiet.(Pabich,1999)

Modele relacji pacjenta śmiertelnie chorego
z otoczeniem z otoczeniem, w zależności
świadomości śmierci

1. Zamknięta świadomość



pacjent nie zdaje sobie sprawy z tego, że
umiera.



rodzina utrzymuje go w nieświadomości sama
posiadając informacje.



gdy chory zaczyna podejrzewać, że cos się
dzieje, rodzina rozprasza wątpliwości,
zmieniając temat rozmowy, nakłaniając do
snucia planów.



podtrzymywana jest „zmowa milczenia”.

Modele relacji pacjenta śmiertelnie chorego
z otoczeniem z otoczeniem, w zależności
świadomości śmierci

2. Podejrzewanie



pacjent przeczuwa, że jest umierający.



rodzina to neguje a on udaje, że wierzy.



stara się pytać najczęściej nie wprost

członków personelu.

W zależności od tego, czy podejrzenia

zostaną potwierdzone, czy nie, wraca do

modelu zamkniętej świadomości,

wzajemnego udawania lub otwartej

świadomości.

Modele relacji pacjenta śmiertelnie chorego
z otoczeniem z otoczeniem, w zależności
świadomości śmierci

3.

Wzajemne udawanie.



pacjent jest świadom swego stanu, rodzina również,

ale zaprzecza.



rozmowy dotyczą spraw związanych z

teraźniejszością w szpitalu – diety, spania, drobnych

wydarzeń.



pacjent nie chce smucić rodziny, a rodzina pacjenta.



obawa,że druga strona nie udźwignie porażającej

prawdy – umierania,

Rezygnacja z udawania ze strony pacjenta może być
spowodowana niemożnością znoszenia dłużej myśli o

śmierci w samotności.

Modele relacji pacjenta śmiertelnie chorego
z otoczeniem z otoczeniem, w zależności
świadomości śmierci

4. Otwarta świadomość



pacjent wie, że umiera,



rodzina stara się, aby zaakceptował na
tyle na ile to możliwe swój stan,



uspokaja go,



redukuje cierpienie fizyczne.

( Glasser i Strauss)

Praca z pacjentką w stanie terminalnym



Praca z pacjentką w stanie terminalnym
jest bardzo wyczerpująca.



Rodzina, lekarze położne stosują
mechanizmy obronne,

Mechanizmy obronne są sygnałem, że

trudno im funkcjonować zgodnie z
wymaganiami sytuacji.

Mechanizmy obronne

1.Unikanie pacjentki, które tłumaczy się

zapracowaniem

2. Projekcja - „to okropna, złośliwy

pacjentka, dręczy mnie”

3. Racjonalizacja – wymijające odpowiedzi

uzasadniające własne zmieszanie,
niepokój

4. Pomniejszanie, bagatelizowanie stanu

pacjentki

Praca z pacjentką w stanie terminalnym

5.Dystansowanie się
– ze strachu przed oskarżeniem, że nie

umie pomóc,

- ze strachu przed spotkaniem z nieznanym

(każdy choruje inaczej),

- ze strachu przed niekontrolowaną reakcją

pacjenta, bojąc się własnych emocji.

Pacjent, który dowiaduje się że jego choroba

jest nieuleczalna przechodzi trzy fazy :



1. ostra faza kryzysu,



2. przewlekła faza życia-umierania,



3. faza terminalna.



(E. M. Pattison)

Ostra faza kryzysu
przyjęcie przez pacjenta do wiadomości

terminalnej diagnozy.

-

niepokój

-

paniczny lęk

-

bezradność

Aby sobie poradzić pacjent uruchamia

mechanizmy obronne, od których

efektywności zależy przebieg procesu

umierania.

Przewlekła faza życia-umierania.

-

słabnięcie sił fizycznych

-

nasilenie dolegliwości

-

uzależnienie od innych osób

-

rezygnacja przeplatająca się z nadzieją

-

zaakceptowanie faktu umierania

Faza terminalna



zamknięcie się w sobie



wsłuchiwanie się w sygnały dochodzące z
wnętrza organizmu



odwrócenie się psychicznie i fizycznie od
świata zewnętrznego w kierunku swego
świata wewnętrznego.

Menopauza, klimakterium

Menopauza



Do końca XIX wieku kobiety nie
wyolbrzymiały problemu menopauzy.



Mit piekła jakie niesie ze sobą
klimakterium rozwijał się wraz z
postępem medycyny.



Pod koniec XIX wieku zjawisko nazwano,
uznano za patologię i zaczęto leczyć

Menopauza

Sto lat temu co trzecia Europejka

dożywała pięćdziesiątki, dziś dwie trzecie
dożywa 80 urodzin.

Menopauza

W społecznościach szanujących przeszłość i

ciągłość kulturową stare kobiety nadal
cieszą się szacunkiem.



opiekują się grobami,



przekazują młodszym pokoleniom pamięć
o przodkach,



są szamankami, wiedźmami, babkami

Menopauza



Pod koniec XIX w. uznano że klimakterium
jest wiekiem niebezpiecznym.



Panowało przeświadczenie, że kobiety
przemieniają się w psychiczne potwory,
wpadają w obłęd.

Menopauza

Wszelkie niewygodne zachowania kobiet

w średnim wieku odczytywane były jako
objawy klimakterium, humory,
irracjonalny gniew.

Menopauza

Mit XIX-wiecznej klimakterycznej histerii

zmiany zachodzące w menopauzie
oceniane przez pryzmat 50-letnie
dziewic.

Menopauza, klimakterium

Około 6 milionów kobiet w Polsce znajduje

się w okresie przekwitania. Ostatnia
miesiączka pojawia się u kobiet w wieku
45-50 lat, podczas gdy przeciętny okres
życia kobiet sięga 80 lat.

Menopauza

trwałe zakończenie miesiączkowania
Najczęściej występuje pomiędzy 45 a 55
rokiem życia.
Występuje w wyniku wygaszania
czynności jajników.
- przestają w nich dojrzewać komórki
jajowe spada - cykliczna produkcja
hormonów płciowych - estrogenów i
progesteronu.
Objawia się to początkowo zaburzeniami
miesiączkowania a następnie ich
całkowitym zanikiem.

Objawy menopauzy

objawy wazomotoryczne

-

uderzenia gorąca (wary) - to nagłe uczucie
ciepła, obejmującego głowę, szyję, czasami
tułów

-

napadowe poty nocne

-

zwykle występują razem z uderzeniami
gorąca.

-

napadowe kołatania serca

Objawy menopauzy

Objawy ze strony tkanki łącznej

-

zmiany w skórze, która staje się bardziej
sucha i pomarszczona

-

osteoporoza

-

bolesność stawów, kości

Objawy menopauzy



objawy związane z atrofią urogenitalną

- zmiany zanikowe w obrębie układu

moczowo-płciowego.

- suchość śluzówek, co może być jedną z

przyczyn bolesnego współżycia,

-zwiększona podatność dróg rodnych i

układu moczowego na zakażenia

- zaburzenia statyki narządów płciowych i

nietrzymanie moczu

Objawy menopauzy

Objawy psychologiczne



stany niepokoju, tzw. nerwowości,
pobudliwości,



zaburzenia snu,



napady lęku,



trudności w koncentracji,



zmiany nastroju, stany depresyjne



wybuchy płaczu

Objawy menopauzy



zmęczenie,



zawroty i bóle głowy,



utrata zainteresowania seksem i brak

satysfakcji ze współżycia



uczucie „początku końca”



lęk przed śmiercią



zespół „pustego gniazda”- poczucie

wewnętrznej pustki, może powstać w

okresie kiedy dzieci usamodzielniają się i

odchodzą z domu.

Objawy menopauzy

Na zaburzenia depresyjne( wg klasyfikcji

ICD-10) w okresie menopauzy cierpi
około 20-30% kobiet (Krogulski,2004)

Depresja maskowana
Typowe objawy depresji są mniej

widoczne niż dolegliwości somatyczne

Objawy menopauzy

Teorie wyjaśniające pojawienie się

zaburzeń depresyjnych w okresie
menopauzy



Hipoteza biochemiczna



Hipoteza psychospołeczna



Hipoteza psychospołecznej podatności

Objawy menopauzy

Hipoteza biochemiczna
Efekt domina
obniżenie poziomu estrogenów powoduje



objawy wazomotoryczne



trudności ze snem i ciągłe budzenie się w nocy

drażliwość za dnia



obniżenie nastroju



poczucie braku kontroli nad sytuacją



stres.

(Avis,2003)

Objawy menopauzy

Hipoteza psychospołeczna
Depresja w okresie menopauzy nie jest

związana z obniżeniem poziomu hormonow
ale z m.in

-

negatywną postawą wobec starzenia się

-

złą subiektywną oceną stanu zdrowia

-

złymi relacjami z partnerem, lub samotnością

-

przerwaniem pracy zawodowej

-

(Dennnerstein,1999)

Objawy menopauzy

Hipoteza psychospołecznej podatności
Kobiety w okresie menopauzy są bardziej

podatne na wystąpienie objawów
depresji, ponieważ zmiany hormonalne
„destabilizują” ośrodkowy układ nerwowy

(Green,2000)

Objawy menopauzy



Wg tej hipotezy depresja nie pojawi się
gdy nie wystąpią :

-

negatywne wydarzenia życiowe,np. utrata
pracy,czy śmierć partnera

-

negatywne postawy wobec menopauzy

Objawy menopauzy

Na nasilone objawy związane z

menopauzą częściej uskarżają się kobiety



z niższym wykształceniem (Avis,2001)



niepracujące zawodowo (Gold,2000)



w trudnej sytuacji materialnej (Avis,2001



przejawiające niski poziom aktywności
fizycznej(Gold,2000)



palące papierosy

Objawy menopauzy



W okresie menopauzy następuje obniżenie
aktywności seksualnej, oraz częstości
współżycia.
Główne przyczyny:



spadek zainteresowania współżyciem,



odczucie obniżenia własnej atrakcyjności,



dyspareunia



oziębłość seksualna partnera.

Aktywność seksualna w okresie
okolomenopauzalnym

Kilkadziesiąt lat temu przejście

menopauzy oznaczało zakończenie
aktywności seksualnej
( Bielawska Batorowicz,2006)

W 1920 roku Helen Deutsch powiedziała,

że po menopauzie kobieta przestaje być
kobietą i staje się czymś w rodzaju
"trzeciej płci".

Aktywność seksualna w okresie
okolomenopauzalnym

27% Polaków w wieku 15-49 lat, którzy

zgadzają się ze zdaniem,że „w wieku 50-
54 lat u kobiet wyraźnie spada
zainteresowanie seksem” (Izdebski,
Ostrowska,2003)

Aktywność seksualna w okresie
okolomenopauzalnym



Obecny wzrost zainteresowania seksem
w okresie około menopauzalnym jest
spowodowany:

-

zmianą obyczajowości,

-

emancypacją kobiet,

-

wydłużeniem średniego czasu trwania
życia,

-

wzrostem poziomu lecznictwa

Aktywność seksualna w okresie
okolomenopauzalnym



Badania seksualności kobiet po menopauzie
wskazują na utrzymywanie regularnej
aktywności seksualnej (Gannon,1999)



W Polsce aktywnych seksualnie jest 64,2
proc. kobiet w wieku 50–54 lat (Lew-
Starowicz, 1992)



w Anglii 78,4 proc. kobiet w wieku 45–59
lat – jest aktywnych seksualnie (Johnson
1994)

Aktywność seksualna w okresie
okołomenopauzalnym

Aktywności seksualnej sprzyjają

następujące czynniki:

- wysoki poziom uświadomienia

seksualnego,

-

odczuwanie satysfakcji we współżyciu,

-

udany związek partnerski

Leczenie

Początkowo klimakterium leczono dość

łagodnie: wyjazdami do wód



puszczaniem krwi,



bańkami,



lewatywą.



Z czasem menopauzę zaczęto leczyć prądem



Potem promieniami Roentgena,( potężne

dawki promieniowania X miały zniszczyć

jajniki i wywołać kontrolowaną menopauzę).

Książka Roberta A. Wilsona „Wieczna

kobiecość" i (1964 )r.



menopauza jako „gnicie za życia", w
czasie którego kobiety popadają w
stan „krowiego otępienia".



od „tragedii menopauzy" może
kobiety uchronić terapia
estrogenowa.



W 2002 r.opublikowano wyniki
amerykańskich badań prowadzonych
przez organizację WHI (Inicjatywa na
rzecz Zdrowia Kobiet), z których wynikało,
że hormonalna terapia zastępcza
zwiększa ryzyko raka sutka, udaru mózgu,
zawału serca i chorób zakrzepowych.

Profilaktyka menopauzy



edukacja kobiet co do przemian
fizycznych i psychicznych, które staną się
ich udziałem



dobre satysfakcjonujące związki
emocjonalne



rozwijanie zainteresowań



HTZ

Jak rozmawiać o menopauzie

- unikać podkreślania związku menopauzy

ze starzeniem się.

- ujmować menopauzę jako jedną
z istotnych życiowych zmian, gdyż w tym

kontekście jest ona spostrzegana
najbardziej pozytywnie.

Jak rozmawiać o menopauzie

Polscy mężczyźni stosunkowo mało wiedzą

o menopauzie.



Kobiety nie informują partnerów, a oni
sami nie poszukują informacji, w
konsekwencji mogą mieć bardziej
pozytywne postawy niż kobiety.

Jak rozmawiać o menopauzie



Kobiety coraz więcej rozmawiają o
menopauzie



Dla mężczyzn i dla młodych ludzi
menopauza jest tematem tabu

Jadłowstręt psychiczny
(anoreksja)

Odzieżowa firma Nolita, która we
współpracy z fotografem Olivierem
Toscanim zrealizowała kampanię
reklamową przeciwko z anoreksji.
Zdjęcia pojawiły się w 2006 roku w
zachodniej prasie tuż przed rozpoczęciem
Tygodnia Mody w Mediolanie

Modelką występującą w tej reklamie jest
23-letnia (!!!) Isabelle Caro, która
choruje na anoreksję od trzynastego roku
życia i która obecnie waży zaledwie 30
kilogramów

Jadłowstręt psychiczny
(anoreksja)

Co setna kobieta w Polsce choruje na

anoreksję

(od 7 do 10 procent chorych umiera).



Liczba

chorych

rośnie

wraz

z

dobrobytem.

Objawy anoreksji



brak apetytu i wręcz niepohamowany wstręt do

jedzenia,



skrajnie szczupłe ciało, zaostrzają się rysy twarzy,

skóra jest sucha, tkanka tłuszczowa prawie całkiem

zanika,



ogólne osłabienie, odwodnienie, czasem

dolegliwości ze strony układu krążenia,



u kobiet często następuje zatrzymanie miesiączki,



wraz z rozwojem choroby charakterystyczna jest

coraz większa drażliwość,



odsuwanie się od innych, tracenie przyjaciół.

- radykalne ograniczenie ilości
spożywanego pokarmu połączone z
okresowymi głodówkami,
- stosowanie środków przeczyszczających
i moczopędnych,
- prowokowanie wymiotów po każdym
posiłku,
- duży wysiłek fizyczny w celu zużycia
kalorii.

Przyczyny anoreksji

- zaburzone postrzeganie obrazu
własnego ciała.
- niezadowolenie z figury
- przekonanie, że szczupła sylwetka jest
pomocą w życiu
- negatywny stosunek do dojrzewania
Lęk przed "dorosłością
- niska samoocena i brak wiary w siebie,
- duża potrzeba sukcesu

Cechy osobowości osoby chorej na
anoreksję.

- brak gotowości do nawiązywania kontaktów z innymi

ludźmi,

-

odsuwanie się od innych, utrata przyjaciół.

-

perfekcjonizm - osoby chore są solidne, koncentrują

się na nauce i pracy, cechuje je duża potrzeba

sukcesu.

-

cechuje je także niepewność, lęk przed

niepowodzeniami,

-

nadmierny krytycyzm wobec siebie.

Charakterystyczna jest niska samoocena i brak wiary

w siebie. Stan depresji, niepokoju i społecznego

wycofania często poprzedza pojawienie się choroby.

Leczenie anoreksji



psychoterapia



farmakoterapia (leczenie
przeciwdepresyjne)



dieta



W większości przypadków konieczne jest
leczenie szpitalne

Leczenie anoreksji



Podstawową metodą leczenia anoreksji
jest psychoterapia.



Im później podejmowane jest leczenie,
tym szanse na wyleczenie są mniejsze

Leczenie anoreksji

Psychoterapia najczęściej metodą

behawioralną



Modyfikowanie nieprawidłowych
przyzwyczajeń związanych z odżywianiem



Eliminowanie obsesyjnych myśli
dotyczących własnej wagi



Współpraca z rodzicami

Anoreksja a cykl miesiączkowy

Anoreksja

Prowadzi do zmian hormonalnych i zaniku
miesiączki.



Cyklem kierują estrogeny, które są
produkowane w tkance tłuszczowej



Przyjmuje się, że do właściwego
miesiączkowania zawartość tkanki
tłuszczowej w naszym organizmie nie może
spaść poniżej 16% masy ciała (waga ciała
około 48 kg)

Bulimia

Bulimia (żarłoczność psychiczna)

-

okresowe napady obżarstwa

-

nadmierną koncentracja na kontroli masy
ciała.

-

stosowanie skrajnych metody
przeciwdziałania przybieraniu na wadze

Bulimia (żarłoczność psychiczna)

Do rozpoznania bulimii konieczne jest

stwierdzenie wszystkich wymienionych objawów:



stałe zaabsorbowanie jedzeniem i
niepowstrzymane pragnienie lub poczucie
przymusu jedzenia



nawracające epizody przejadania się, polegające
na pochłanianiu olbrzymich ilości jedzenia w
krótkich odstępach (co najmniej 2 razy
tygodniowo w ciągu trzech miesięcy);

Bulimia (żarłoczność psychiczna)



przeciwdziałanie przybieraniu na
wadze; :

- prowokowanie wymiotów,
- nadużywanie środków

przeczyszczających,

-

okresowe głodówki,

-

przyjmowanie leków tłumiących
łaknienie, lub środków moczopędnych;

Bulimia (żarłoczność psychiczna)



chorobliwa obawa przed otyłością; chora
określa nieprzekraczalne granice masy
ciała, znacznie poniżej wagi
przedchorobowej czy optymalnej według
lekarza;

Bulimia (żarłoczność psychiczna)

Skutki psychologiczne :



zły nastrój



niechęć do samej siebie



napięcie



stany depresyjne



niepokój



poczucie wstydu, upokorzenia, poczucie braku

kontroli nad własnym życiem



psychiczne uzależnienie się od wymiotowania,

leków przeczyszczających czy odwadniających

Bulimia (żarłoczność psychiczna)



Częste wymiotowanie może powodować
schorzenia dziąseł i ubytki zębów,
odwodnienie,



zaburzenia równowagi elektrolitowej,



zaburzenia pracy serca,



uszkodzenie nerek,



odwrócenie perystaltyki jelit,



osłabienia mięśni,



do znacznego spadku masy ciała.

Przyczyny występowania bulimi



słaby kontakt z matką we wczesnym
dzieciństwie,



emocjonalne zaniedbanie dziecka,



konflikty rodzinne,



uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu,



brak samoakceptacji,



potrzeba bliskości drugiej osoby, której
chora nie potrafi wypełnić

Bulimia (żarłoczność psychiczna)



Wykrycie bulimii jest bardzo trudne.



Jedyną dostępną wskazówką jest często
dochodzący odgłos wymiotów z toalety,
poza tym brak jest wyraźnych objawów.

Leczenie bulimii



stosowanie odpowiednich technik
psychoterapeutycznych.



W terapię zaangażowana powinna być nie
tylko chora ale również pozostali
domownicy



Terapia opiera się

-na wzmocnieniu relacji,

-

uzyskiwaniu kompromisów

-

wzajemnym wspieraniu się.