Przedmiot, zakres, działy i
działania, zasady, metody
pedagogiki specjalnej

Przedmiotem pedagogiki specjalnej

jest jednostka upośledzona i jej
predyspozycje.

Podział wychowanków



Mających trudności w poznawaniu

świata i komunikowania się z nimi

wskutek braku lub uszkodzenia

analizatorów zmysłowych



ich procesy poznawcze przebiegają

nieprawidłowo, zdolność uczenia się

jest ograniczona i przystosowanie do

życia społecznego i pracy jest

utrudnione

Podział wychowanków c.d



którzy w skutek uszkodzenia narządu
ruchu mają trudności w braniu aktywnego
udziału w życiu społecznym i zawodowym



którzy w skutek zaniedbań i błędów
wychowawczych bądź nieprawidłowości
funkcjonowania systemu nerwowego albo
psychopatii czy charakteropatii wymagają
wychowania resocjalizacyjnego.

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Pomoc – współdziałanie z
podmiotem będącym w trudnej
sytuacji, przywracanie normalności
jego sytuacji, zapobiegania
pojawianiu się sytuacji trudnych,
ułatwianie lub uefektywnianie
sytuacji będącej na granicy normy

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Opieka – działalność polegająca na
pomocy jednostce niezdolnej do
samodzielnego zaspokojenia i
regulowania jej potrzeb. Ciągłe i
bezinteresowne zaspokajanie
potrzeb i kompensowanie
niezdolności

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Edukacja – ogół potrzebnych doświadczeń, znaczących

dla kształtowania się kompetencji i tożsamości człowieka

lub ogół jego interakcji zw. światem życia, znaczącym

dla optymalnego rozwoju osobowości. Ogół wpływów na

jednostki lub grupy sprzyjających rozwojowi, aby w jak

największym stopniu stały się one świadomymi i

twórczymi członkami wspólnoty społecznej, kulturowej i

narodowej oraz by były zdolne do aktywnej

samorealizacji własnej tożsamości i rozwijania własnego

Ja poprzez podejmowanie zadań. To prowadzenie

drugiego człowieka ku wyższym stanom rozwojowym i

jego własna aktywność w osiąganiu pełnych swoistych

dlań możliwości. To ogół czynności i procesów

sprzyjający rozwojowi oraz stan ich efektów

(kompetencji, podmiotowości i tożsamości).

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Rehabilitacja – łączne i skoordynowane
oddziaływanie lecznicze, psychologiczne,
pedagogiczne, społeczno-zawodowe,
zmierzające do rozwinięcia lub
przywrócenia u osoby trwale
poszkodowanej na zdrowiu zdolności,
sprawności i możliwości samodzielnego
życia w społeczeństwie.

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Rewalidacja – długotrwała
działalność terapeutyczno –
wychowawcza, wielostronna
stymulacja, opieka, nauczanie i
wychowywanie jednostek o
zaburzonej percepcji (niewidomych,
niesłyszących, upośledzonych
umysłowo).

Działania stosowane w
pedagogice specjalnej



Resocjalizacja – proces wychowywania jednostek

wykazujących wzmożone trudności w dostosowaniu

się do norm społecznych, moralnych, prawnych,

wynikających ze stanu osobowości wychowanka, z

jego antagonistyczno-destrukcyjnego

ustosunkowania się do oczekiwań społecznych.

Polega na stosowaniu różnych technik

(psychotechnika, socjotechnika, kulturotechnika,

nauka szkolna oraz praca w warunkach izolacji

(zakłady poprawcze, karne, schroniska dla

nieletnich) lub w środowisku otwartym i

półwolnościowym pod nadzorem kuratora
sądowego.

Działy pedagogiki
specjalnej:



Oligofrenopedagogika – pedagogika
dotycząca osób upośłedzonych



Surdopedagogika – pedagogika
dotycząca jednostek z upołedzonym
zmysłem słuchu



Tyflopedagogika – pedagogika osób z
upośledzonym zmysłem wzroku

Działy pedagogiki
specjalnej:



Pedagogika resocjalizacyjna –
dotycząca jednostek o
upośledzonym zachowaniu na tle
czynników organicznych i
środowiskowych.



Pedagogika terapeutyczna –
dotycząca jednostek kalekich i
przewlekle chorych.

Stosowane metody
rewalidacji



metoda ośrodków pracy M.
Grzegorzewskiej

obserwować, badać, porównywać,
wyciągać wnioski, wyodrębniać cechy
istotne na plan pierwszy

zebrać wszelkie dostępne materiały o nich
różnymi drogami i w różnej postaci

skonkretyzować zebrane wiadomości i
przeżycia związane z tym poznaniem

metoda ośrodków pracy
M.Grzegorzewskiej



Metoda zbliżona do metody

ośrodków zainteresowań O.

Decroly’ego uzasadniająca

znaczenie aktywności dziecka w

procesach poznawczych (za teorią

Piageta i teorią uczenia się J.

Deweya). Wykorzystuje naturalne

środowisko dziecka oraz bogaty

zestaw pomocy dydaktycznych.

Montessori



metoda wczesnej integracji społecznej

dziecka o zaburzonym rozwoju w

rodzinie, w przedszkolu i szkole, która

uwzględnia neurofizjologiczne podstawy

aktywnego uczenia się i specjalny udział

w tym procesie narządów zmysłów.

Dziecko metodą prób i błędów uczy się

czynności dnia codziennego, rozwija

zmysły i uspołecznia się przy pomocy

materiałów dydaktycznych. Celem jest

rozwijanie indywidualnych cech

osobowości dziecka.

NDT Bobath



odpowiednie techniki ułożeniowe i
ułatwiające odruchy (dziecięce
porażenie mózgowe , dzieci ryzyka,
dorośli po udarach)

Vojta



wyzwalanie na tułowiu i kończynach
odruchów pełzania, obracania (dzieci
ryzyka, i MPD)

Metoda Ruchu Rozwijającego
Weroniki Sherborne



system ćwiczeń w stymulowaniu i
wspomaganiu rozwoju dziecka (w terapii
zaburzeń emocjonalnych, społecznych,
umysłowych i ruchowych, także dzieci z
ADHD) sprzyja nawiązywaniu
prawidłowego kontaktu z otoczeniem,
kontrolowania swoich reakcji oraz
odpowiedzialności za siebie i swojego
partnera.

Metoda Dobrego Startu.



Polega na jednoczesnym rozwijaniu

funkcji językowych, spostrzeżeniowych:

ruchowych, słuchowych, dotykowych i

motorycznych oraz współdzałania

między tymi funkcjami. Czyli integracja

percepcyjno – motoryczna. Technika

ułatwia technike czytania i pisania oraz

prowadzi do wyrównania dysharmonii

rozwojowych u wszystkich dzieci

(trudności w uczeniu się w celu

rehabilitacji ich zaburzeń, ale także

dzieci o prawidłowym rozwoju).

Metoda bez porażek
Thomasa Gordona



pokazuje metody i techniki
rozwiązywania i unikania konfliktów
oraz skutecznego porozumiewania
się, które służą wzrostowi zaufania i
wzajemnego szacunku (komunikaty
JA).