17.02.2010

Ćwiczenia 12

Temat: Proces pisania.

Pisanie jako proces polega na wyrażaniu za pomocą symboli graficznych swoich myśli względnie na odtwarzaniu lub przetwarzaniu myśli innych osób. Wymaga:

1. Znajomości symboli i ich funkcji

2. Umiejętności reprodukowania tych symboli i łączenia ich w sensowne całości o różnej długości

3. Umiejętności przetwarzania druku na pismo, jak również umiejętności stosowania znaków interpunkcyjnych, adekwatnych do treści i składu pisanego tekstu.

W procesie pisania dziecko uruchamia wyobrażenia wzrokowe, pisaniowe i pisaniowo-wzrokowe. Tworzą one jedną wyobraźnię.

Wyobrażenia wzrokowe sprowadzają się do wyobrażeń graficznych samej litery.

Wyobrażenia pisaniowe składają się z zespołu wrażeń mięśniowo - ruchowych, które wpływają na wyobrażenia ruchów ręki przy pisaniu.

Zespolone wyobrażenie pisaniowo - wzrokowe zwane grafem towarzyszy procesowi zapisywania poszczególnych liter.

W wyniku skojarzenie fonemu z grafem powstaje wyobrażenie językowe wyrazu.

Przed automatyzacją procesu pisania wyobrażenia pozajęzykowe kojarzy się z wyobrażeniem słuchowym, wzrokowym i wymawianiowym, a dopiero później pisaniowym.

Prawidłowy przebieg procesu pisania zależy od poziomu rozwoju analizatora wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno - ruchowego.

Pisanie jest procesem, który determinują 3 elementy (T. Wróbel):

1. Psychologiczny

• Dotyczy analizy i syntezy słuchowej, wzrokowej oraz ruchowej

• Psychologia pisania wymaga, aby dziecko:

• Posiadało słuchowe wyobrażenie litery w postaci głoski

• Ujmowało literę i wyraz jako pewną całość

• Umie i potrafi wyobrazić sobie drogę kreślenia danej litery

Fizjologiczny - do głosu dochodzą pewne pobudzenia nerwowe, ulegające w korze mózgowej procesom integracyjnym i dające rozkaz do aparatu ruchowego ręki

Motoryczny (ruchowy)

• Ruch ramienia i przedramienia (ruchy wielkie)

• Ruchy kiści palców (ruchy małe)

Poprawne pisanie wymaga sprawności palców kciuk i palec wskazujący, nie można pozwolić na modyfikacje własne dziecka.

Pisanie jest aktem psychomotorycznym. Ogniwa:

1. Słuchowe wyodrębnienie głoski

2. Rozpoznanie odpowiednika literowego

3. Rozmieszczenie kolejnych liter w wyrazie

4. Napisanie litery lub wyrazu

Na czynność pisania składa się szereg ruchów wykonywanych przez części aparatu ruchowego ręki, a sterowanych przez korę mózgową.

Umiejętność [pisania charakteryzuje się zdolnością do spostrzegania analityczno-reprodukcyjnego, które umożliwia uczniom rozpoznawanie, porównywanie i odtwarzanie znaków graficznych, które zlokalizowane są na kartce od strony lewej do prawej.

Nauka pisania sprowadza się do kilku etapów:

1. Pokazanie poprawnego kreślenia wzoru danej litery

2. Analiza jej elementów składowych

3. Wzorcowy pokaz kreślenia litery przez nauczyciela

4. Ćwiczenie ręki dziecka w kreśleniu liter

Pismo ucznia jest poprawne wtedy, gdy odpowiada następującym kryteriom:

1. Czytelność:

• Rozpoznawalność danej litery

• Porównywanie czytelności ze wzorem

• Pisemność - właściwe łączenia między literami

• Za pomocą kreski

• W sposób naturalny

• Estetyka - charakter subiektywny

Błędy (T. Wróbel):

1. Błędy konstrukcyjne:

• Naruszenie kształtu

• Niedopełnienie

• Porównywanie czytelności ze wzorem

• Błędy w łączeniu danej litery

• Brak łączenia

• Niewłaściwe łączenie litery

• Błędy w proporcjonalności

• Litery tej samej kategorii mają różną wielkość

• Rozmieszczenie

• Niejednolite pochylenie pisma

Do czynników, od których zależy płynność przebiegu nauki pisania zalicza się również:

• Umiejętność skupienia uwagi dowolnej

• Odpowiedni poziom rozwoju pamięci

• Zdolności rozumowania

• Stopień łatwości przechodzenia od myślenia konkretnego do pojęciowego

• Poziom rozwoju mowy

Efektywność:

• Zdyscyplinowanie ucznia

• Umiejętność podporządkowywania się poleceniom nauczyciela

• Adekwatne wymagania do poziomu rozwoju dziecka

Praca nauczyciela w I etapie edukacyjnym w zakresie kształtowania języka pisanego powinna sprowadzać się do:

• Wyrabiania sprawności i umiejętności graficznego zapisywania języka

• Wyrabiania gramatyczno - ortograficznej strony języka

• Wyrabiania kompozycyjno - stylistycznej strony języka

Rodzaje ćwiczeń ułatwiających naukę pisania:

• Ćwiczenia ruchowe rozluźniające większe prtie mięśni ramienia i przedramienia

• Malowanie, rysowanie, wycinanie, wydzieranki

• Kreślenie po śladzie

• Podkreślanie, otaczanie

• Rysowanie szlaczków

• Wyszukiwanie w tekście litery

• Rozróżnianie liter pisanych i drukowanych

• Dobieranie obrazków do podpisów

Trudności mogą być związane z:

• Zaburzeniami percepcji słuchowej (mylenie liter, zniekształcanie wyrazów)

• Trudności w pisaniu ze zmiękczeniami

• Łączenie przyimków z rzeczownikami

• Gubienie liter

• Zaburzenia funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej

• Przepisywanie

• Nie pamięta kształtu liter

• Pisanie agramatyczne (błędy ortograficzne)

• Zaburzona percepcja lateralizacji - mylenie liter o podobnych kształtach

• Zaburzenia rozwoju ruchowego

• Mała precyzyjność ruchów dłoni

• Zniekształcenia

• Wolne tempo pisania

---