Dr n. med. Bogusław Bucki

Zaburzenia czynnościowe

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

Instytut

Dietetyki

PWSZ w Nysie

Definicja

- Zaburzenia przebiegające wg stałego
schematu, ze stałymi objawami,

- Niemożność zdefiniowania czynnika
etiologicznego,

- Brak zmian morfologicznych,

- Prawidłowe wyniki badań dodatkowych,

Objawy

- Wymioty

- Bóle brzucha

- Biegunka czynnościowa

- Zaburzenia wypróżniania

Wymioty

Ulewania niemowląt –

cofanie się do ust i wylewanie pokarmu, podczas

lub po karmieniu, ustępuje wraz z wiekiem.

Zespół przeżuwania niemowląt

zamierzone cofanie pokarmu z żołądka,

przeżuwaniu i ponownym połykaniu występujące

co najmniej 3 m-ce

Zespół wymiotów cyklicznych

gwałtowne opróżnianie żołądka, zależne od OUN

Leczenie dietetyczne

wymiotów

Odpowiedni sposób karmienia i
trzymania dziecka w czasie i po posiłku,
Zgęszczanie pokarmów lub mieszanki
antyrefluksowe,
Częste i mniej objętościowe posiłki,
Unikani nadmiaru tłuszczów i napojów
gazowanych,
Eliminacja alergenów pokarmowych

Bóle brzucha

Niestrawność czynnościowa - Dyspepsja

ból uczucie pełności i wzdęcia nadbrzusza, odbijania,

nudności, zgaga, brak łaknienia, których nie można

logicznie powiązać z konkretną chorobą.
Utrzymywanie się objawów >12 tyg. to już niestrawność
przewlekła.

Niestrawność organiczna

towarzyszy chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy,
GER – refluks, zapaleniu błony śluzowej przełyku, żołądka.

Bóle brzucha

Zespół nadwrażliwego jelita

trwające 12 tyg., w czasie 12 m-cy, przerywane bóle
brzucha oraz uczucie dyskomfortu, parcia i rozpierania
z zaburzeniami defekacji, charakteryzujące się
występowaniem co najmniej dwóch cech:
- ustępują po wypróżnieniu,
- zmienia się częstości wypróżnień,
- poprzedzone jest zmianą wyglądu stolca

Przyczyna: zmiana percepcji bodźców, nieprawidłowe uwalnianie
enterohormonów i neuroprzekaźników, dysfunkcja układu
nerwowego, uwarunkowania psychopatologiczne i socjalne.

Bóle brzucha

Czynnościowe bóle brzucha

zaburzenia motoryki i nadwrażliwość trzewna

którym towarzyszy: ból, dyskomfort, uczucie

sytości, nudności.

kolka jelitowa
zaparcia czynnościowe
- dyschezja, bolesne wypróżnianie
- czynnościowe zatrzymanie i popuszczanie stolca

Migrena brzuszna

Aerofagia

Przyczyny bólów brzucha i

zaparć

- karmienie sztuczne,
- przekarmianie lub niedobór pokarmu,
- niedobory płynów w pożywieniu,
- nieprawidłowa, zbyt bogata w białko

i/lub

tłuszcze dieta,

- nietolerancja laktozy, białka krowiego,

sojowego lub innych składników,
- zaburzenia behawioralne,
- niedojrzałość, uszkodzenie błony

śluzowej.

Leczenie dietetyczne bólów

brzucha i zaparć

Korekcja nieprawidłowości żywienia,
Zwiększenie ilości płynów,
Zwiększenie ilości cukru w diecie,
Dieta bogatoresztkowa,
Laktuloza,
Mieszanki zawierające hydrolizaty

białkowe
(

dieta eliminacyjna)

Zaparcie - definicja

Bolesne, utrudnione oddawanie
stolca
o zmienionej konsystencji

„zbitego, wyschniętego”

Oddawanie stolca w odstępach
większych niż 3 dni.

Przyczyny zaparć

patologicznych

Predyspozycje genetyczne

- zwiększona absorpcja wody z jelita grubego
lub dolochosigma;

Wady anatomiczne
- choroba Hirschprunga
- anomalie rozwojowe jelit.

Przyczyny zaparć u

niemowląt

Karmienie niehumanizowanym
mlekiem krowim

– mleko krowie ma większą zawartość

kazeiny, wapnia, a mniejszą laktozy;

– jest często dosładzane glukozą zamiast

fruktozą, co zmniejsza fermentację
jelitową,

Przyczyny zaparć u dzieci

starszych:

- Zaparcia nawykowe
- Achalazja odbytu
- Choroba Hirschsprunga
- Zaburzenia neurologiczne

Zaparcia nawykowe

Są wynikiem wyrobienia nieprawidłowego
nawyku wstrzymywania stolca,

Występują zazwyczaj u dzieci powyżej 3
roku życia, które już kontrolują odruch
defekacyjny ale z jakiegoś powodu
świadomie powstrzymują się przed
defekacją.

Zaparcia nawykowe

Przyczyny:

– Warunki społeczne
– Czynniki psychogenne
– Nieprawidłowa dieta-dużo

węglowodanów, mało jarzyn

– Tło genetyczne- wrodzony bezwład

okrężnicy lub większa skłonność do
zagęszczania kału

Zaparcia nawykowe

Leczenie przyczynowe:

- zmiana warunków psychosocjalnych
w domu
w szkole
- konsultacja psychologiczna

Odpowiednie warunki psychosocjalne +

dieta

powodują w 80% ustąpienie zaparć

Zaparcia nawykowe

Leczenie dietetyczne:

• Białe pieczywo należy zastąpić

pełnoziarnistym

• Kasze drobne (manna) i ryż należy zastąpić

grubymi kaszami

• Przetarte i gotowane jarzyny ubogoresztkowe

należy zastąpić surówkami

• Owoce przetarte i obrane z łupin należy

zastąpić całymi owocami

Biegunka

To oddawanie większej liczby,

powyżej 6 - 7 stolców / dobę, które

mają

zmienioną konsystencję, barwę,

zapach, które pozostawiać mogą

otoczkę

na pieluszce. Towarzyszyć im mogą

wzdęcia i bóle brzucha.

Biegunka

Leczenie dietetyczne:

Karmione naturalnie

- kontynuacja karmienia piersią,

Karmione sztucznie
-

realimentacja po 4 godz. „przerwie wodnej”,

- u dzieci hipotroficznych, przy utrzymującej
się biegunce, należy rozważyć zastosowanie
mieszanek hypoalergicznych, bezlaktozowych

Biegunka ostra

Stan utrzymujący się nie dłużej niż 10

dni,

w którym dziecko oddaje zwiększoną

liczbę

nieprawidłowych stolców w ciągu doby,

lub

jeden stolec patologiczny zawierający

krew, śluz czy ropę.

Biegunka ostra

Leczenie przyczynowe i objawowe

1.

nawadnianie doustne

- Gastrolit
- Saltoral
- Pedialyte
2. nawadnianie pozajelitowe,
3. leczenie farmakologiczne,

Biegunka ostra

Leczenie dietetyczne:

1. Wczesna realimentacja drogą doustną,
2. Dieta lekkostrawna, bogatoenergetyczna

- chude mięso, ryby, jajka, przetarte jarzyny,

przetwory mleczne, banany

3. Ograniczenie cukrów prostych, należy

zastąpić

je skrobią (gotowane kasze, ryż),

4. Przy nietolerancji mleka, zastąpić je

żywnością probiotyczną albo nisko lub

bezlaktozowymi

produktami

Biegunka przewlekła

Stan chorobowy trwający powyżej 14 dni,

charakteryzujący się częstymi, w liczbie

powyżej 5 / dobę, wypróżnieniami

nieprawidłowego stolca; prowadzący do

widocznych zaburzeń odżywienia.

Biegunka przewlekła

Leczenie przyczynowe i objawowe

- Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych,

- Wyrównanie zwiększonego zapotrzebowania
energetycznego średnio o 30-50 %

W pierwszym okresie leczenie stosuje się żywienie
pozajelitowe wspomagane żywieniem doustnym
z użyciem diet eliminacyjnych.

Biegunka przewlekła

Leczenie dietetyczne:

Diety eliminacyjne

- bezglutenowa,
- bezlaktozowa,
- bezsacharozowa,
- hipoalergiczna

Dieta eliminacyjna

Polega na

wyeliminowaniu z diety

osoby chorej jednego lub wielu
składników pokarmowych np.:

-

glutenu,

- białek mleka

,

które są źle tolerowane i mogą
nasilać objawy choroby.

Dieta eliminacyjna

W dietach eliminacyjnych nie należy
również stosować produktów
zawierających substancje na które
chory może być uczulony np.:

- ryby,
- cytrusy,
- jajka i inne.